Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Bồi dưỡng năng lực thực hành cho học sinh qua sử dụng thí nghiệm tự tạo trong dạy học chương “Từ trường” Vật lí 12 trung học phổ thông CHDCND Lào

Trong bối cảnh thế kỷ XXI, ngành Giáo dục cần đổi mới căn bản và toàn diện để đào tạo nguồn nhân lực có phẩm chất và năng lực, đáp ứng yêu cầu phát triển xã hội. Đặc biệt, việc bồi dưỡng năng lực thực hành cho học sinh là yếu tố then chốt. Luận án này tập trung nghiên cứu việc bồi dưỡng năng lực thực hành cho học sinh thông qua sử dụng thí nghiệm tự tạo trong dạy học chương “Từ trường” môn Vật lí 12 tại các trường trung học phổ thông ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào.

Luận án hướng đến các nhà quản lý giáo dục, giáo viên Vật lí và học sinh trung học phổ thông tại Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào, đặc biệt là học sinh lớp 12, nhằm nâng cao năng lực thực hành trong môn Vật lí.

Luận án này giải quyết vấn đề cấp thiết về đổi mới giáo dục trong thế kỷ XXI, đặc biệt là việc chuyển đổi từ dạy học truyền thụ kiến thức sang phát triển năng lực cho người học, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế tri thức. Đề tài tập trung vào việc bồi dưỡng năng lực thực hành (NLTH) cho học sinh thông qua việc sử dụng thí nghiệm tự tạo (TNTT) trong dạy học chương “Từ trường” môn Vật lí 12 tại các trường trung học phổ thông ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào. Mục tiêu chính của nghiên cứu là đề xuất một quy trình tổ chức dạy học nhằm phát triển NLTH cho học sinh thông qua TNTT, đồng thời vận dụng quy trình này vào chương “Từ trường” Vật lí 12. Giả thuyết khoa học đặt ra là nếu quy trình được đề xuất và áp dụng hiệu quả, NLTH của học sinh sẽ được nâng cao, góp phần cải thiện chất lượng dạy học môn Vật lí. Nghiên cứu thực hiện các nhiệm vụ cụ thể như: nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về bồi dưỡng NLTH qua TNTT; khảo sát thực trạng dạy học Vật lí tại Lào; đề xuất quy trình tổ chức dạy học; phân tích đặc điểm cấu trúc nội dung chương “Từ trường”; nghiên cứu và thiết kế các TNTT cho chương này; xây dựng tiến trình dạy học mẫu; và tiến hành thực nghiệm sư phạm để kiểm chứng giả thuyết. Phạm vi nghiên cứu giới hạn ở hoạt động dạy và học Vật lí tại một số trường THPT ở thành phố Pakse, tỉnh Champasak, Lào. Luận án sử dụng các phương pháp nghiên cứu đa dạng, bao gồm nghiên cứu lý thuyết (phân tích văn bản pháp quy, tài liệu chuyên ngành về giáo dục, tâm lý học, triết học), nghiên cứu thực tiễn (điều tra, dự giờ, khảo sát học sinh), thực nghiệm sư phạm và thống kê toán học để xử lý dữ liệu. Những đóng góp mới của luận án bao gồm việc hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về bồi dưỡng NLTH qua TNTT, đề xuất quy trình tổ chức dạy học và quy trình tự tạo, vận dụng TNTT, đồng thời thiết kế các tiến trình dạy học cụ thể cho chương “Từ trường”. Luận án cũng làm rõ khái niệm năng lực thực hành và các tiêu chí đánh giá năng lực này, bao gồm khả năng thiết kế, chế tạo, sử dụng, sửa chữa thí nghiệm, lắp ráp, tiến hành thí nghiệm, và thu thập, xử lý số liệu.