CÁC BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH CAMPUCHIA
Prak Chandara(*)
MEASURES FOR DEVELOPMENT CAMBODIA TRAVEL
Abstract
In recent years, although Cambodian was recognized by domestic and international tourists as a
rich country by the value of tourism resources in Asia, yet tourism in Cambodia has not been held in
accordance with requirements and international standards. Cambodian government emphasizes the
path of development must ensure the tourism service development and the tourism products
development are also more sustainable . That is, the development of specific strategies (attention to
quality, standards, current needs and future needs in the policy) should ensure stability, satisfaction
with appreciation of tourists both domestic and international. Our article proposes measures to
develop Cambodia tourism in a sustainable manner.
*
Du lịch là nguồn tạo ra GDP và việc làm rất lớn của thế giới, đồng thời đầu tư cho du lịch và
các khoản thu từ thuế liên quan tới du lịch tương ứng cũng tăng cao. Du lịch sẽ là đầu tàu kéo nền kinh
tế thế giới trong thế kỷ XXI. Ngành kinh tế này đang được sự quan tâm đặc biệt của nhiều địa phương,
nhiều quốc gia trên thế giới trong đó có Campuchia. Campuchia có nhiều tiềm năng du lịch được mệnh
danh là vương quốc của kỳ quan, có vị trí giao thông thuận lợi là điểm kết nối của nhiều tuyến du lịch
nội địa và quốc tế.Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, Campuchia đang có lợi thế so sánh để phát
triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn. Với các giá trị tài nguyên đa dạng, phong phú và có tính
khác biệt cao, Campuchia có thể phát triển các loại hình du lịch và khả năng kết hợp các loại sản phẩm
du lịch tương ứng với mỗi loại hình để tạo ra tính đặc trưng mang thương hiệu vương quốc kỳ quan.
Trong những năm gần đây Du lịch Campuchia đã có những bước phát triển nhanh, góp phần làm thay
đổi cơ cấu kinh tế của quốc gia. Tuy nhiên chỉ số cạnh tranh của Du lịch Campuchia thấp, năm 2011
đứng thứ 109 trên 139 nước và đứng thứ 21 trên 26 nước thuộc Châu Á- Thái Bình Dương (The
Travel &Tourism Competitiveness Report 2011, www.weforum.org/ttcr). Chỉ số cạnh tranh thấp
này đồng nghĩa với chất lượng sản phẩm du lịch ở Campuchia ở mức độ thấp, trong khi khách du lịch
ngày càng có những đòi hỏi cao hơn, tinh tế hơn trong tiêu dùng du lịch.
Trong những năm qua, mặc dù Campuchia được khách trong nước và quốc tế công nhận là một
quốc gia ở Châu Á giàu có phong phú bởi giá trị tài nguyên du lịch, song ngành du lịch Campuchia
vẫn chưa được tổ chức cho phù hợp với nhu cầu và chuẩn mực quốc tế. Đường lối phát triển mà nhà
nước Campuchia nhấn mạnh phải bảo đảm cho bằng được việc phát triển ngành dịch vụ và các sản
phẩm du lịch khác nữa theo hướng bền vững. Có nghĩa là, việc phát triển có tính toán cụ thể (quan
tâm tới chất lượng, chuẩn mực, nhu cầu hiện nay và nhu cầu trong trương lai) để bảo đảm được sự ổn
định, sự hài lòng cùng với sự đánh giá cao của khách du lịch trong nước và quốc tế.
Theo báo cáo của cơ quan quản lý ngành du lịch Campuchia, ngành du lịch hiện nay đang đối
mặt với những vấn đề khó khăn liên quan đến sự hạn chế của chất lượng dịch vụ như là: dịch vụ mua
sắm, vui chơi giải trí, ăn uống, vận chuyển, và lưu trú, v.v... Sự hạn chế này phần nào ảnh hưởng đến:
(1) tỷ lệ khách du lịch (trong đó có khách quốc tế) quay trở lại các điểm đến ở Campuchia; (2) chi tiêu
cho các hoạt động mua sắm/ tổng chi phí du lịch của khách; (3) độ dài trung bình lưu trú. Cụ thể, năm
2014 ngành Du lịch đón hơn 4,5 triệu lượt du khách quốc tế tăng 7% so sánh với năm 2013 (trong đó
tỷ lệ quay trở lại của du khách chiếm khoảng 10%) và thu dược 3,000 triệu USD bằng 10% của GDP
và đã tạo việc làm hơn 500 nghìn người bằng 13% tổng số lao động ở Campuchia.
(*) Bộ Du Lịch ,Vương Quốc Campuchia.
Khách du lịch nội đại và quốc tế đã tập trung đến thăm quan và nghỉ dưỡng khu du lịch thu hút
khách đặc biệt TP Phnôm Pênh, tỉnh Siêm Reap và Tỉnh Pras Shihanuk và một số điểm ở đồng bắc
Campuchia. Như vậy, sự hoạt động đã có hưu hiệu, minh bạch và sự chịu trách nhiệm về sản xuất sản
phẩm du lịch đa dạng để thu hút khách du lịch đặc biệt là việc nâng cao chất lượng dịch vụ lưu trú du
lịch đã hoạt động mạnh và thức tế có năng lực trong việc phát triển ngành du lịch để trở thành
Campuchia là “Quốc Vương Kỳ Quan” là điểm nối lên để thu hút khách để cạnh tranh cao làm thế nào
để thu khách quốc tế được 5 triệu khách vào năm 2015 và 7,5 triệu khách vào năm 2020.
Một trong những dịch vụ du lịch cơ bản là dich vụ lưu trú. Một trong những nguyên nhân cơ bản
dẫn đến độ dài lưu trú của du khách trong nước là khá thấp do chất lượng các dịch vụ lưu trú còn thấp
chưa đáp ứng được kỳ vọng của khách trong nước và quốc tế. Để du lịch Campuchia phát triển nhanh
và mang lại lợi thế cạnh tranh bền vững của du lịch như một ngành không chỉ tập trung đưa ra các giải
pháp nhằm tăng số lượng khách du lịch mà còn phải chú ý đến cải thiện chất lượng dịch vụ lưu trú, sự
thỏa mãn du khách. Vì vậy, nghiên cứu chất lượng dịch vụ lưu trú Campuchia để tìm ra các giải pháp
nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ lưu trú không chỉ có ý nghĩa về mặt lý thuyết mà còn đáp ứng nhu
cầu thực tiễn phát triển ngành du lịch Campuchia.
1. Tiềm năng và hiện trạng phát triển du lịch tại Vương quốc Camphuchia
Chính phủ Hoàng gia, dưới sự lãnh đạo đúng đắn, tài tình và sáng suốt của thủ tướng SOM
DECH AKAK MOHA SENA PAKDAY DECHO HUNSEN đã luôn quan tâm đến việc thúc đẩy
đầu tư và phát triển ngành du lịch quốc gia. Thông qua việc đề ra những chủ trương, chính sách mở
cửa, hội nhập cũng như các giải pháp và nhiều cơ chế mới, đã làm cho lĩnh vực du lịch tại vương quốc
Canpuchia đạt được nhiều thành quả đáng ghi nhận.
Lợi thế, tiềm năng trong phát triển lĩnh vực du lịch ở vương quốc Campuchia chính là sự đa
dạng, phong phú cả về văn hóa vật thể và phi vật thể, kết hợp với sự thống nhất dân tộc, ổn định về
chính trị, an ninh và an toàn trật tự, việc thực hiện một cách tích cực chiến dịch xúc tiến quảng bá
"Campuchia: Vương quốc của những kỳ quan" đã và đang tạo nên những chuyển biến đáng phải
ghi nhận. Cụ thể, kết quả điều tra trong những năm qua cho thấy ngành du lịch đã có tốc độ tăng
trưởng liên tục, mặc dù phải hứng chịu một số ảnh hưởng từ cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu từ năm
2007 đến nay.
Theo thống kê của Bộ du lịch Vương quốc Campuchia, việc thụ hút khách du lịch quốc tết rong
những năm qua đã có sự chuyển biến đáng phải ghi nhận. Cụ thể khách du lịch đến từ Châu Á Thái
Bình Dương có số lượng đông nhất, chiếm tới 74,9%,Châu Âu khoảng 17,8% và Mỹ 6,8%.
Bảng 1: Thống kê du khách quốc tế đến Campuchia giai đoạn 2010-2014
Năm
Đến từ
2010
(người)
2011
(người)
2012
(người)
2013
(người)
2014
(người)
Châu Á Thái
Bình Dương
1.698.008
2.106.601
2.712.316
3.231.892
3.498.785
Châu Âu
598.790
542.863
611.359
698.157
708.705
Mỹ
199.089
217.500
244.291
263.175
276.669
Châu Phi
4.627
5.993
5.626
5.902
6.212
Trung Đông
7.775
8.905
10.715
11.039
12.404
Tổng cộng
2.508.289
2.881.862
3.584.307
4.210.165
4.502.775
(Nguồn: Thống kê năm 2010 đến năm 2014)
Kết quả này chứng tỏ rằng thị trường du lịch ưu tiên thu hút khách của ngành du lịch Campuchia
là khu vực Châu Á Thái Bình Dương, những nơi gần hơn về vị trí địa lý và là khu vực phát triển kinh
tế năng động của thế giới, đông dân cư, Các nước trong khu vực ASEAN, đặc biệt là các nước láng
giềng của Campuchia như Việt Nam, Lào và Thái Lan đều là những thị trường khách du lịch quan
trọng, dễ thu hút. Trong khi đó các nước đông Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Nam Á
như Ấn Độ cũng không cách xa về mặt địa lý với Campuchia, và là những nguồn khách du lịch lớn
nhất đối với ngành du lịch Campuchia.
Có thể nói, tăng trưởng của du lịch Châu Á Thái Bình Dương trong những năm vừa qua đã và
đang trở thành xu hướng chung. Điều này đã góp phần thúc đẩy tăng trưởng du lịch Campuchia một
cách nhanh chóng thông qua không chỉ nguồn tài nguyên du lịch phong phú của quốc gia mà còn chịu
ảnh hưởng bởi yếu tố cơ sở hạ tầng có sẵn, thị trường du lịch đang phát triển, những chính sách thu hút
khách du lịch hấp dẫn, cũng như sự kết nối chặt chẽ và hợp tác tốt đẹp giữa các nước ASEAN trong chiến
lược thu hút khách du lịch.
Trên thực tế trong năm 2010, Campuchia đã đón tiếp khoảng 2,5 triệu lượt khách du lịch, đến
năm 2011 đã tăng lên tới 2,88 triệu lượt khách và năm 2014 số lượng khách đã tăng đến 4,5 triệu.
2. Xu hướng mới trong phát triển du lịch tới Campuchia và Đại tiểu vung sông Mêkông
(GMS)
Khảo sát lượng khách du lịch tới Campuchia trong thời gian qua chung ta thấy khách du lịch đến
từ các nước trong khu vực tăng vọt. Cụ thể, năm 2010, du khách đến từ Việt Nam đứng hàng đầu
(chiếm 20,5%) với tốc độ tăng trưởng trên 60%/ năm, Hàn Quốc đứng hàng thứ hai (11,6%). Riêng
lượt khách du lịch Trung Quốc có tốc độ tăng trưởng khoảng 39%, Lào tăng 39,3%. (bảng 3) và 97%
(bảng 4).
Bảng 2: Bảng xếp hạng khách du lịch đến Campuchia trong năm 2010
Năm
Đến từ
2010 (người)
Tỷ lệ (%)
Tăng trưởng (%)
Việt Nam
514.289
20,5
62,8
Hàn Quốc
289.702
11,6
46,5
Trung Quốc
177.636
7,1
38,6
Nhật Bản
151.795
6,1
3,8
Thái Lan
149.108
5,9
16,3
Mỹ
146.005
5,8
-1,7
Pháp
113.285
4,5
7,4
Anh Quốc
103.067
4,1
-,35
Úc
93.598
3,7
10,7
Đài Loan
91.229
3,6
26,5
Tổng cộng
1.829.714
Bảng 3: Bảng xếp hạng khách du lịch đến Campuchia trong năm 2011
Đến từ
2011 (người)
Tỷ lệ (%)
Tăng trưởng (%)
Việt Nam
614.090
21,3
19,4
Hàn Quốc
342.810
11,9
18,3
Trung Quốc
247.197
8,6
39,2
Nhật Bản
161.804
5,6
6,6
Mỹ
153.953
5,3
5,4
Lào
128.525
4,5
39,3
Pháp
117.408
4,1
3,6
Thái Lan
116.758
4,1
- 21,7
Úc
105.010
3,6
12,2
Anh Quốc
104.052
3,6
1,0
Tổng cộng
2.091.607
Bảng 4: Bảng xếp hạng khách du lịch đến Campuchia trong năm 2012 (*)
Đến từ
2012 (*) (người)
Tỷ lệ (%)
Tăng trưởng (%)
Việt Nam
763.136
21,3
24,3
Hàn Quốc
411.491
11,5
20,0
Trung Quốc
333.894
9,3
35,1
Lào
254.022
7,1
97.6
Thái Lan
201.422
5,6
72.5
Nhật Bản
179.327
5,0
10,8
Mỹ
173.076
4,8
12,4
Pháp
121.175
3,4
3,2
Úc
117.729
3,3
12,1
Malaysia
116.764
3,3
13,4
Tổng cộng
2.672.036
Bảng 5: Bảng xếp hạng khách du lịch đến Campuchia trong năm 2013 (*)
Đến từ
2013 (*) (người)
Tỷ lệ (%)
Tăng trưởng (%)
Việt Nam
854,104
20.3
11.9
Trung Quốc
463,123
11.0
38.7
Hàn Quốc
435,009
10.3
5.7
Lào
414,531
9.8
63.2
Thái Lan
221,259
5.3
9.8
Nhật Bản
206.932
4.9
15.4
Mỹ
184.964
4.4
6.9
Úc
132,028
3.1
12.1
Liênxô
131.675
3.1
32.0
Pháp
131.486
3.1
8.5
Tổng cộng
3.175.111
Bảng 6: Bảng xếp hạng khách du lịch đến Campuchia trong năm 2014 (*)
Đến từ
2014 (*) (người)
Tỷ lệ (%)
Tăng trưởng (%)
Việt Nam
905.801
20,1
6,1
Trung Quốc
560.335
12,4
21,0
Lào
460.191
10,2
11,0
Hàn Quốc
424.424
9,4
-2,4
Thái Lan
279.457
6,2
26,3
Nhật Bản
215.788
4,8
4,3
Mỹ
191.366
4,2
3,5
Malaysia
144.437
3,2
10,5
Pháp
141.052
3,1
7,3
Úc
134.167
3,0
1,6
Tổng cộng
3.457.081
Bảng thứ 2, 3 , 4, 5 và thứ 6 đã xác định rõ về thị trường du lịch quốc tế quan trọng đến
Campuchia, trong đó thị trường trong khu vực đặc biệt Việt Nam, Lào và Thái Lan là thị trường quan
trọng nhất trong 10 thị trường được xếp hạng của Campuchia. Xu hướng trên phản ánh những ảnh
hưởng của việc kết nối chặt chẽ với nhau giữa thịtrường kinh doanh du lịch, đặc biệt nước láng giềng
giữa Campuchia - Việt Nam - Lào và Thái Lan được thực hiện theo tinh thần các thỏa thuận về chuyên
chở qua biên giới kể cả bằng đường bộ, đường thủy và đường hàng không cùng với việc tạo điều kiện
thông thoáng về thủ tục, bao gồm cả việc miễn bỏ thị thực.
Đến năm 2014, dân số Việt Nam vào khoảng trên 90 triệu người, tình hình chính trị, kinh tế, và
xã hội ổn định. Thêm vào đó, Việt Nam là quốc gia giáp với Campuchia, đặc biệt ở phía Nam. Mạng
lưới du lịch bằng đường bộ của hai quốc gia ngày càng phát triển bên cạnh du lịch đường hàng không.
Trong du lịch đến Campuchia, nhu cầu lưu trú, chi tiêu trong việc mua sắm và sử dụng các dịch vụ
ngày càng tăng lên với nhiều đối tượng du khách khác nhau. Một điểm đáng chú ý là vào thời kỳ
khủng hoảng kinh tế, du khách đến từ Việt Nam đã giúp ngành du lịch Canlpuchia ngăn chặn sự sút
giảm trong phát triển ngành. Trong suốt thời gian diễn ra khủng hoảng kinh tế, khách du lịch Việt Nam
đã ồ ạt đổ vào Campuchiavới mục đích tham quan, nghỉ dưỡng và vui chơi giải trí. Đã có thống kê ước
đoán rằng vào thời kỳ khủng hoảng kinh tế Campuchia đã đón tiếp khoảng 40% du khách đến từ Việt
Nam trong tổng số khách du lịch đến Campuchia.
Song hành cùng với khách du lịch nước ngoài, các hoạt động của khách du lịch trong nước cũng
tăng mạnh và đang được ghi nhận. Trong năm 2010 khách du lịch nội địa cũng tăng lên tới 7.6 triệu
lượt khách và 8.5 triệu năm 2014. Sự tăng trưởng này chứng tỏ Campuchia có sự ổn định về chính trị,
an ninh, an toàn trong các hành trình du lịch nghỉ mát, giải trí và thăm quan. Hệ thống cơ sở hạ tầng
tương đối hoàn chỉnh, tình hình kinh tế ổn định, có nhiều điểm du lịch và các sản phẩm du lịch được
xây dựng và phát triển.
Kết quả khảo sát điều tra thực tế cho thấy sự tăng trưởng trong lĩnh vực du lịch tại vương quốc
Campuchia (bao gồm du lịch trong nước và du lịch quốc tế), đặc biệt lượng khách du lịch nước ngoài
vào Campuchia bằng đường hàng không, đường bộ, đường thủy đã tăng lên phụ thuộc vào các yếu tố
quan trọng bao gồm: