Th ng m i đi n t Các hình th c thanh toán trongươ ạ ệ ử ứ
TMĐT
M C L CỤ Ụ
CH NG 1: ƯƠ T NG QUAN THANH TOÁN TRONG TH NG M I Ổ ƯƠ Ạ
ĐI N TỆ Ử
L p 11DMA1 - Nhóm 11ớ
Tr ng ĐH Tài Chính - Marketingườ 1
Th ng m i đi n t Các hình th c thanh toán trongươ ạ ệ ử ứ
TMĐT
CH NG 1:ƯƠ
T NG QUAN V THANH TOÁN TRONG Ổ Ề
TH NG M I ĐI N TƯƠ Ạ Ệ Ử
Vào cu i th k XX, s phát tri n và hoàn thi n c a kĩ thu t s đã đcố ế ỷ ự ể ệ ủ ậ ố ượ
áp d ng tr c h t vào máy tính đi n t . S hoá và m ng hoá là ti n đ cho s raụ ướ ế ệ ử ố ạ ề ề ự
đi c a n n kinh t m i - n n kinh t s . Vi c mua bán hàng hóa và d ch vờ ủ ề ế ớ ề ế ố ệ ị ụ
thông qua các ph ng ti n đi n t , Internet và các m ng vi n thông khác đã xu tươ ệ ệ ử ạ ễ ấ
hi n, đó chính là th ng m i đi n t và thanh toán trong th ng m i đi n t .ệ ươ ạ ệ ử ươ ạ ệ ử
Ngày nay, thanh toán đi n t đã tr nên ph bi n đi v i ng i tiêu dùng và c aệ ử ở ổ ế ố ớ ườ ủ
các doanh nghi p. Đó là nhu c u không th thi u trong th i đi bùng n côngệ ầ ể ế ờ ạ ổ
ngh thông tin nh hi n nay và cũng b i l i ích mà nó mang l i cho khách hàngệ ư ệ ở ợ ạ
trong giao d ch.ị
1.1. Khái ni m ệ
Thanh toán đi n t là vi c thanh toán ti n qua thông đi p đi n t thay cho vi cệ ử ệ ề ệ ệ ử ệ
giao tay ti n m t.ề ặ
Theo cách hi u nh trên thì thanh toán đi n t là h th ng thanh toán d a trênể ư ệ ử ệ ố ự
n n t ng công ngh thông tin. Vi c thanh toán đc th c hi n qua máy tính vàề ả ệ ệ ượ ự ệ
m ng máy tính, n i m ng v i các đn v thành viên tham gia thanh toán. Chuy nạ ố ạ ớ ơ ị ể
nh ng ch ng t b ng gi y thành nh ng “ữ ứ ừ ằ ấ ữ ch ng t đi n tứ ừ ệ ử” đã làm cho kho ngả
cách gi a các đn v thành viên đc thu h p nh trong cùng m t ngân hàng, giúpữ ơ ị ượ ẹ ư ộ
cho quá trình thanh toán nhanh chóng đáp ng đc nhu c u chu chuy n v n c aứ ượ ầ ể ố ủ
khách hàng và n n kinh t .ề ế
1.2. Thanh toán truy n th ng và thanh toán đi n tề ố ệ ử
1.2.1. Các hình th c thanh toán truy n th ngứ ề ố
1.2.1.1. Ti n m tề ặ
L p 11DMA1 - Nhóm 11ớ
Tr ng ĐH Tài Chính - Marketingườ 2
Th ng m i đi n t Các hình th c thanh toán trongươ ạ ệ ử ứ
TMĐT
Yêu c u c a h th ng thanh toán truy n th ng là tin c y, toàn v n và xácầ ủ ệ ố ề ố ậ ẹ
th c. Trong đó, ti n m t là ph ng ti n thanh toán truy n th ng ph bi n nh tự ề ặ ươ ệ ề ố ổ ế ấ
v i các u đi m sau: ớ ư ể
-Ti n l i, d s d ng và mang theo v i s l ng nh , đc ch p nh nệ ợ ễ ử ụ ớ ố ượ ỏ ượ ấ ậ
r ng rãi. ộ
-N c danh: ng i thanh toán không c n khai báo h tên, không có chi phí sặ ườ ầ ọ ử
d ng, không th l n theo d u v t c a ti n trong quá trình s d ng. ụ ể ầ ấ ế ủ ề ử ụ
Tuy nhiên, ho t đng thanh toán b ng ti n m t có nhi u b t l i và r i ro nh : ạ ộ ằ ề ặ ề ấ ợ ủ ư
-D b m t, c ng k nh khi mang v i s l ng l n, khó ki m đm và qu nễ ị ấ ồ ề ớ ố ượ ớ ể ế ả
lí.
-Chi phí xã h i đ t ch c ho t đng thanh toán (in, v n chuy n, b oộ ể ổ ứ ạ ộ ậ ể ả
qu n, ki m đm…) là r t t n kém; d b l i d ng đ gian l n, tr nả ể ế ấ ố ễ ị ợ ụ ể ậ ố
thu …; ế
-V n đ an ninh luôn ti m n nhi u nguy hi m (tham nhũng, r a ti n…) vàấ ề ề ẩ ề ể ử ề
t o môi tr ng thu n l i cho vi c l u hành ti n gi .ạ ườ ậ ợ ệ ư ề ả
1.2.1.2. Các ph ng ti n thanh toán truy n th ng khác: ươ ệ ề ố g m có séc, ngânồ
phi u thanh toán, th ghi n , th tín d ng.. ế ẻ ợ ẻ ụ
Các th tín d ng (credit card) cung c p m t kho n tín d ng t i th i đi m muaẻ ụ ấ ộ ả ụ ạ ờ ể
hàng, các giao d ch thanh toán th c t x y ra sau đó.ị ự ế ả
Th ghi n k t n i v i m t tài kho n ti n g i không kì h n. Các giao d ch sẻ ợ ế ố ớ ộ ả ề ử ạ ị ẽ
rút ti n t tài kho n này. Hi n t i thanh toán b ng th tín d ng r t ph bi n ề ừ ả ệ ạ ằ ẻ ụ ấ ổ ế ở
các n c phát tri n.ướ ể
Th tín d ng và các hình th c t ng t góp ph n làm gi m nhu c u v v nẻ ụ ứ ươ ự ầ ả ầ ề ố
l u đng, gi m r i ro, có kh năng thanh toán toàn c u, l u tr s li u, d gi iư ộ ả ủ ả ầ ư ữ ố ệ ễ ả
quy t tranh ch p, có đ tin c y cao nh ng có chi phí cao. ế ấ ộ ậ ư
Séc là lo i hành thanh toán truy n th ng ph bi n. Đó là tài li u vi t (ho c in)ạ ề ố ổ ế ệ ế ặ
và đc giao cho ng i bán hàng yêu c u t ch c tài chính chuy n m t kho nượ ườ ầ ổ ứ ể ộ ả
ti n cho bên có tên ghi trong séc. Th i gian x lí séc dài và chi phí x lí cao.ề ờ ử ử
L p 11DMA1 - Nhóm 11ớ
Tr ng ĐH Tài Chính - Marketingườ 3
Th ng m i đi n t Các hình th c thanh toán trongươ ạ ệ ử ứ
TMĐT
Chuy n kho n là vi c chuy n ti n tr c ti p gi a các ngân hàng. L nh chi làể ả ệ ể ề ự ế ữ ệ
hình th c thanh toán gi ng nh séc nh ng khác ch vi c thanh toán đc đmứ ố ư ư ở ỗ ệ ượ ả
b o b i bên th 3. L nh chi tránh đc r i ro, đm b o tính n c danh.ả ở ứ ệ ượ ủ ả ả ặ
1.2.2. Phân bi t gi a thanh toán truy n th ng và thanh toán đi n tệ ữ ề ố ệ ử
Toàn b h th ng thanh toán đi n t đu đc th c hi n trên c s k thu tộ ệ ố ệ ử ề ượ ự ệ ơ ở ỹ ậ
s , chúng đc xây d ng và phát tri n đ th c hi n các thanh toán trên Internet.ố ượ ự ể ể ự ệ
V b n ch t, nhi u h th ng thanh toán đi n t là phiên b n đi n t c a các hề ả ấ ề ệ ố ệ ử ả ệ ử ủ ệ
th ng thanh toán truy n th ng đang s d ng h ng ngày nh ti n m t, séc và thố ề ố ử ụ ằ ư ề ặ ẻ
tín d ng.ụ
Đi m khác bi t l n nh t gi a thanh toán đi n t và thanh toán truy n th ng làể ệ ớ ấ ữ ệ ử ề ố
thông qua các ph ng ti n đi n t , lo i b h u h t vi c giao nh n gi y t vàươ ệ ệ ử ạ ỏ ầ ế ệ ậ ấ ờ
vi c ký truy n th ng thay vào đó là các ph ng pháp xác th c m i. T t c m iệ ề ố ươ ự ớ ấ ả ọ
th đu đc s hóa và o hóa b ng nh ng chu i bit (đn v nh c a máy tính)ứ ề ượ ố ả ằ ữ ỗ ơ ị ớ ủ
Th hai, trong thanh toán truy n th ng, ch ngân hàng m i có quy n phát hànhứ ề ố ỉ ớ ề
ti n và các gi y t có giá tr . Đi v i thanh toán đi n t , ti n và giá tr c a nóề ấ ờ ị ố ớ ệ ử ề ị ủ
đc t ch c phát hành và đm b o b ng vi c cam k t s chuy n đi ti n đi nượ ổ ứ ả ả ằ ệ ế ẽ ể ổ ề ệ
t sang ti n gi y theo yêu c u c aử ề ấ ầ ủ ng i s h uườ ở ữ
Th t là ph ng th c giao d ch. Tr c đây hình th c mua bán ch y u c aứ ư ươ ứ ị ướ ứ ủ ế ủ
con ng i là g p nhau tr c ti p sau đó th a thu n đ đi t i th ng nh t đm b oườ ặ ự ế ỏ ậ ể ớ ố ấ ả ả
l i ích cho c bên mua l n bên bán. V i hình th c mua bán này thì chúng ta ph iợ ả ẫ ớ ứ ả
m t th i gian đi t i n i có hàng đ mua. Ch a k trong quá trình đi l i có thấ ờ ớ ơ ể ư ể ạ ể
x y ra nh ng b t tr c khó l ng tr c đc. Sau khi đn n i h b t đu ti nả ữ ấ ắ ườ ướ ượ ế ơ ọ ắ ầ ế
hành giao d ch và ng i mua s tr ti n cho ng i bán. Ng i bán có th g p r iị ườ ẽ ả ề ườ ườ ể ặ ủ
ro khi ng i mua vô tình hay c ý dùng ti n gi . Còn các h th ng thanh toánườ ố ề ả ệ ố
trong th ng m i đi n t thì th c hi n ch y u qua máy tính cá nhân và các thi tươ ạ ệ ử ự ệ ủ ế ế
b h tr k thu t.ị ỗ ợ ỹ ậ
1.3. Nh ng u th và s phát tri n t t y u c a thanh toán đi n tữ ư ế ự ể ấ ế ủ ệ ử
L p 11DMA1 - Nhóm 11ớ
Tr ng ĐH Tài Chính - Marketingườ 4
Th ng m i đi n t Các hình th c thanh toán trongươ ạ ệ ử ứ
TMĐT
-Thanh toán đi n t không b h n ch b i th i gian và không gian:ệ ử ị ạ ế ở ờ
D i giác đ c a th ng m i đi n t , ho t đng th ng m i không ch h nướ ộ ủ ươ ạ ệ ử ạ ộ ươ ạ ỉ ạ
ch trong ph m vi m t đa bàn, m t qu c gia mà đc th c hi n v i h th ng thế ạ ộ ị ộ ố ượ ự ệ ớ ệ ố ị
tr ng hàng hóa -d ch v , th tr ng tài chính - ti n t đc k t n i trong ph mườ ị ụ ị ườ ề ệ ượ ế ố ạ
vi toàn c u, trong su t 24/24 gi trong ngày và 7 ngày/tu n. Nhu c u thanh toánầ ố ờ ầ ầ
cũng đc đáp ng liên t c 24/24 gi trong ngày trên ph m vi toàn c u. V iượ ứ ụ ờ ạ ầ ớ
thanh toán đi n t , các bên có th ti n hành giao d ch khi cách xa nhau. V iệ ử ể ế ị ở ớ
ng i tiêu dùng, h có th ng i t i nhà đ đt hàng, mua s m nhi u lo i hàngườ ọ ể ồ ạ ể ặ ắ ề ạ
hóa, d ch v nhanh chóng. Vi c không ph i mang theo nhi u ti n m t, gi mị ụ ệ ả ề ề ặ ả
thi u r i ro m t ti n, ti n gi , nh m l n… s gi m b t đc vi c thi u minhể ủ ấ ề ề ả ầ ẫ ẽ ả ớ ượ ệ ế
b ch.ạ
-Th i gian giao d ch:ờ ị
Giao d ch b ng ph ng ti n đi n t nhanh h n so v i ph ng pháp truy nị ằ ươ ệ ệ ử ơ ớ ươ ề
th ng. Thông th ng giao d ch t i qu y cho m t khách hàng chuy n ti n m tố ườ ị ạ ầ ộ ể ề ấ
kho ng 15 phút, không k th i gian đi l i và ch đi nh ng giao d ch trênả ể ờ ạ ờ ợ ư ị
Internet, Mobile ho c qua h th ng th ch qua m t vài thao tác đn gi n trongặ ệ ố ẻ ỉ ộ ơ ả
m t vài phút.ộ
-Chi phí:
Các giao d ch qua kênh đi n t có chi phí v n hành r t th p, t o thu n l i cho cácị ệ ử ậ ấ ấ ạ ậ ợ
bên giao d ch. Chi phí ch y u là đu t ban đu, trong đi u ki n công ngh phátị ủ ế ầ ư ầ ề ệ ệ
tri n nhanh chi phí đu t cũng gi m đáng k . Doanh nghi p không c n ph i đuể ầ ư ả ể ệ ầ ả ầ
t nhân s , đa đi m và các chi phí l u chuy n h s cho vi c giao d ch.ư ự ị ể ư ể ồ ơ ệ ị
1.4. L i ích c a thanh toán đi n tợ ủ ệ ử
1.4.1 L i ích chungợ
-Hoàn thi n và phát tri n th ng m i đi n t : ệ ể ươ ạ ệ ử
L p 11DMA1 - Nhóm 11ớ
Tr ng ĐH Tài Chính - Marketingườ 5