Cấp cứu rắn cắn

Chia sẻ: Nguyen Phong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

105
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'cấp cứu rắn cắn', y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Cấp cứu rắn cắn

RAÉN CAÉN I. ÑAÏI CÖÔNG: Thöôøng caùc veát raén caén naèm ôû chi, ñaëc bieät laø baøn tay vaø baøn chaân. Khoâng phaûi luùc naøo raén caén ñeàu laø raén ñoäc vaø möùc ñoäï nhieãm ñoäcnaëng tuyø thuoäc theo loaïi raén ñoäc vaø löôïng ñoäc chaát vaøo cô theå. Caân naëng cuûa treû thaáp so vôùi ngöôøi lôùn,vì theá treû em bò raén ñoäc caén thöôøng naëng hôn. Khi bò raén ñoäc caén maø khoâng xöû trí kòp thôøi seõ ñöa ñeán töû vong Noïc raén :  Ñoäc toá thaàn kinh: gaây lieät cô, suy hoâ haáp  Ñoäc toá gaây roái loaïn ñoâng maùu: DIC, xuaát huyeát da nieâm Ngoaøi ra coøn coù ñoäc toá gaây taùn huyeát, tieâu sôïi cô Raén ñoäc thöôøng coù hai loaïi:  Raén chaøm quaïp (Agistrodon rhodostoma): soáng nhieàu ôû vuøng cao su mieàn Ñoâng nam boä gaây roái loaïn ñoâng maùu. Ngoaøi raén chaøm quaïp, raén luïc tre (Trimeresurus albolaris), raén luïc xanh (Trimeresurus stejnegeri) cuõng gaây roái loaïn ñoâng maùu nhöng nheï hôn.  Raén hoå (hoå ñaát (Naja kaouthia), hoå chuùa (Ophiophagus hananh)), hoå meøo, caïp nong (Bungarus fasciatus), raén caïp nia (Bungarus candidus), raén bieån…) gaây lieät vaø suy hoâ haáp. II. CHAÅN ÑOAÙN: 1. Coâng vieäc chaån ñoaùn: a) Hoûi beänh:  Xaùc ñònh loaïi raén: ngöôøi nhaø mang theo con raén hoaëc moâ taû hình daïng, ñòa phöông, hoaøn caûnh xaûy ra raén caén.  Caùc daáu hieäu laâm saøng xuaát hieän sau khi raén caén: ñau, phuø, hoaïi töû, xuaát huyeát taïi choã; noùi khoù, lieät hoâ haáp.  Thôøi ñieåm raén caén.  Caùch sô cöùu. b) Khaùm laâm saøng:  Khaùm veát caén: daáu raêng, phuø neà, hoaïi töû, xuaát huyeát.  Daáu hieäu sinh toàn.  Möùc ñoä tri giaùc.  Daáu hieäu suy hoâ haáp.  Daáu hieäu xuaát huyeát. c) Ñeà nghò caän laâm saøng:  Coâng thöùc baïch caàu, Hct, tieåu caàu ñeám.  Chöùc naêng ñoâng maùu khi coù roái loaïn ñoâng maùu hay nghi do raén chaøm quaïp hoaëc raén luïc. Neáu khoâng coù ñieàu kieän thöïc hieän xeùt nghieäm ñoâng maùu neân duøng xeùt nghieäm cuïc maùu ñoâng toaøn theå trong 20 phuùt baèng caùch laáy vaøi ml
maùu tónh maïch cho vaøo oáng nghieäm thuûy tinh, ñeå yeân ôû nhieät ñoä phoøng. Sau 20 phuùt nghieâng oáng nghieäm, neáu maùu khoâng ñoâng chöùng toû beänh nhaân bò roái loaïn ñoâng maùu do raén chaøm quaïp hoaëc raén luïc caén, loaïi tröø raén hoå.  Chöùc naêng gan thaän, ion ñoà.  Khí maùu neáu coù suy hoâ haáp.  TPTNT.  Taïi moät soá nöôùc, PP Enzyme immunoessay ñöôïc söû duïng ñeå phaùt hieän ñoäc toá cuûa raén töø dòch tieát nôi veát caén, nöôùc tieåu, hoaëc maùu, coù keát quaû nhanh sau 25 phuùt, giuùp xaùc ñònh chaån ñoaùn raén ñoäc caén vaø choïn huyeát thanh khaùng noïc raén ñaëc hieäu 2. Chaån ñoaùn xaùc ñònh:  Raén chaøm quaïp: Beänh söû: raén caén, ngöôøi nhaø moâ taû hoaëc mang theo raén chaøm quaïp. Laâm saøng: xuaát hieän trong voøng vaøi giôø. - Taïi choã: phuø neà, hoaïi töû lan nhanh, xuaát huyeát trong boùng nöôùc vaø veát thöông. - Toaøn thaân: roái loaïn ñoâng maùu: baàm maùu, chaûy maùu khoâng caàm. Caän laâm saøng: PT,PTT daøi, ñoâng maùu noäi maïch lan toûa.  Raén hoå: Beänh söû: raén caén, ngöôøi nhaø moâ taû hoaëc mang theo con raén hoå. Laâm saøng: xuaát hieän sôùm trong 30 phuùt ñeán vaøi giôø. - Taïi choã: phuø neà, ñau, ít so vôùi raén chaøm quaïp. - Toaøn thaân: Teâ, maét môø, suïp mi, noùi khoù, nuoát khoù sau ñoù yeáu lieät chi, lieät cô hoâ haáp, ngöng thôû. Loaïi raén Daáu hieäu taïi choã Daáu hieäu toaøn thaân Xeùt nghieäm Hoå ñaát Ñau, phuø 30 phuùt – vaøi giôø sau: Hoaïi töû lan roäng Teâ, noùi, nuoát khoù Suøi boït meùp Lieät cô hoâ haáp Caïp nong Ñau taïi choã Lieät cô hoâ haáp thöôøng Caïp nia Ít / Khoâng hoaïi töû sau 1 - 4 giôø Hoå meøo Ñau taïi choã Löø ñöø, lieät cô hoâ haáp XN ñoâng maùu  co giaät Hoaïi töû Myoglobin nieäu Chaøm quaïp Ñau Baàm maùu XN ñoâng maùu Hoaïi töû lan roäng Xuaát huyeát Chaûy maùu khoâng DIC caàm Boùng nöôùc coù maùu / loeùt Raén luïc Töông töï raén XH ít hôn chaøm quaïp XN ñoâng maùu
chaøm quaïp nhöng ít hôn Ñau ± söng Raén bieån 1 – 3 giôø sau: Meät, ñau cô, lieät cô hoâ haáp, suy thaän 3. Chaån ñoaùn phaân bieät: Raén laønh caén: theo doõi trong 12 giôø Taïi choã: ñau, phuø khoâng lan, khoâng coù daáu hieäu hoaïi töû, xuaát huyeát. Khoâng daáu hieäu toaøn thaân Test ñoâng maùu bình thöôøng: laø 1 xeùt nghieâm ñoä nhaïy cao phaân bieät raén ñoäc hay raén laønh caén III. ÑIEÀU TRÒ: 1. Nguyeân taéc ñieàu trò:  Laøm chaäm haáp thu ñoäc toá.  Xaùc ñònh loaïi raén vaø duøng huyeát thanh khaùng noïc raén ñaëc hieäu.  Ñieàu trò bieán chöùng. 2. Ñieàu trò caáp cöùu ban ñaàu:  Sô cöùu taïi nôi xaûy ra tai naïn: muïc ñích laøm chaäm haáp thu noïc raén vaøo cô theå. - Traán an naïn nhaân, thöôøng hoï raát hoaûng sôï. - Baát ñoäng vaø ñaët chi bò caén thaáp hôn tim ñeå laøm chaäm haáp thu ñoäc toá. - Röûa saïch veát thöông. - Baêng chaët chi bò caén vôùi baêng vaûi, baêng baét ñaàu töø phía treân veát caén ñeå haïn cheá haáp thu ñoäc chaát theo ñöôøng baïch huyeát. - Chuyeån nhanh choùng treû bò naïn ñeán beänh vieän. - Caùc ñieàu trò hieän nay khoâng ñöôïc khuyeán caùo vì khoâng coùù hieäu quaû, coù theå gaây nhieãm truøng, taêng söï haáp thu noïc ñoäc vaø chaûy maùu taïi choã nhö raïch da, huùt noïc ñoäc baèng mieäng hay giaùc huùt, ñaët garrot. Xöû trí raén ñoäc caén taïi beänh vieän: Taát caû caùc tröôøng hôïp raén caén, ngay caû ngöôøi nhaø moâ taû laø raén laønh phaûi ñöôïc theo doõi taïi beänh vieän 24 giôø ñaàu, ít nhaát 12 giôø. 3.1 Ñieàu trò trieäu chöùng: a. Suy hoâ haáp: Thöôøng do raén hoå  Thôû oxy, neáu naëng thì ñaët noäi khí quaûn giuùp thôû.  Thöôøng beänh nhaân töï thôû laïi sau 24 giôø. b. Soác: Thöôøng soác laø haäu quaû cuûa suy hoâ haáp, xuaát huyeåt Xöû trí: hoã trôï hoâ haáp, truyeàn dòch choáng soác Lactate Ringer 20 ml/kg nhanh 3.2 Huyeát thanh khaùng noïc raén:  Chæ ñònh: Raén ñoäc caén keøm 1 trong 2 ñieàu kieän sau:
- Coù bieåu hieän laâm saøng toaøn thaân cuûa raén ñoäc caén - Coù roái loaïn ñoâng maùu naëng (roái loaïn ñoâng maùu nheï khoâng caàn duøng huyeát thanh khaùng noïc raén)  Toát nhaát laø cho huyeát thanh khaùng noïc raén ñôn giaù (raén chaøm quaïp, hoå ñaát, luïc ñuoâi ñoû…). Choïn huyeát thanh khaùng noïc raén loaïi naøo tuyø thuoäc vaøo: Xaùc ñònh loaïi raén Bieåu hieän laâm saøng, caän laâm saøng Loaïi raén ñoäc thöôøng gaëp ôû ñòa phöông  Ít coù taùc duïng cheùo cuûa caùc huyeát thanh khaùng noïc raén ngay caû chung trong 1 hoï raén ñoäc  Neân cho sôùm trong 4 giôø ñaàu, sau 24 giôø ít hieäu quaû. Neân cho tröôùc khi truyeàn huyeát töông töôi hay caùc yeáu toá ñoâng maùu ñeå ngaên chaën hieän töôïng DIC  Caùch söû duïng: Laøm test tröôùc khi truyeàn (dung dòch 1% tieâm trong da, sau 15 phuùt ñoïc keát - quaû) vaø chuaån bò saün saøng phöông tieän caáp cöùu soác phaûn veä. Adrenalin 10/00 0,005 – 0,01 ml/kg TDD cho 1 laàn tröôùc khi duøng lieàu ñaàu - huyeát thanh khaùng noïc raén Pha moãi loï khaùng huyeát thanh vôùi 25 ml dung dòch Normal saline, truyeàn 1 - loï trong voøng 30 phuùt qua bôm tieâm. Lieàu baét ñaàu tuøy theo höôùng daãn cuûa nhaø saûn xuaát thöôøng ít nhaát 3 loï. Toång lieàu khoâng theå xaùc ñònh tröôùc ñöôïc vì tuyø thuoäc theo löôïng noïc raén trong cô theå. Coù theå laäp laïi sau 2-6 giôø neáu vaãn coøn trieäu chöùng naëng hay roái loaïn ñoâng maùu naëng.  Neáu tuyeán tröôùc coù ñaët garrot hoaëc baêng eùp, chæ môû baêng sau khi tieâm huyeát thanh khaùng noïc raén. 3.3.Roái loaïn ñoâng maùu, DIC: Truyeàn maùu môùi toaøn phaàn 10 – 20 mL/kg khi Hct
 Nhìn khoù, suïp mi, lieät chi  Chaûy maùu  Chöùc naêng ñoâng maùu Vaán ñeà Möùc ñoä chöùng côù Khaùng huyeát thanh noïc raén coù hieäu quaû trong I ñieàu trò raén caén khi söû duïng trong voøng 4 giôø Nelson 2004 ñaàu. Neáu sau 12 giôø, seõ khoâng coù hieäu quaû. LÖU ÑOÀ XÖÛ TRÍ RAÉN ÑOÄC CAÉN Raén caén Sô cöùu taïi choã Bieåu hieän laâm saøng Raén ñoäc caén (-) (+) Test ñoâng maùu Caáp cöùu (-) Roái loaïn ñoâng maùu (-) Theo doõi (+) (+) Huyeát thanh khaùng noïc raén - Hoài söùc - Huyeát thanh khaùng noïc raén