
Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2015. ISBN: 978-604-82-1710-5
178
CHIẾN LƯỢC ĐOÀN KẾT QUỐC TẾ HỒ CHÍ MINH –
MỘT SỐ GIÁ TRỊ THỰC TIỄN
Trần Thị Ngọc Thúy
Đại học Thủy lợi Hà Nội, email: tranngocthuy@tlu.edu.vn
1. GIỚI THIỆU CHUNG
Đoàn kết quốc tế là một tư tưởng lớn trong
hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh. Là một chiến
sĩ cộng sản quốc tế, hoạt động trong phong
trào cộng sản, công nhân và phong trào giải
phóng dân tộc quốc tế, Hồ Chí Minh có nhiều
cống hiến quan trọng về thực tiễn cho phong
trào cách mạng thế giới. Người đã xây dựng
được mối quan hệ đoàn kết quốc tế trong
phong trào cách mạng giải phóng dân tộc,
giữa phong trào cách mạng giải phóng dân tộc
với phong trào cách mạng thế giới, đã biến
khẩu hiệu chiến lược của chủ nghĩa Mác-
Lênin thành hiện thực, đã “bắc nhịp cầu” đoàn
kết, hữu nghị giữa các dân tộc với nhau.
Những quan điểm cơ bản trong chiến lược
đoàn kết quốc tế của Hồ Chí Minh là tài sản
tinh thần quý báu của Đảng và dân tộc ta, của
nhân loại tiến bộ trên thế giới trong thời đại
ngày nay và vẫn còn nguyên giá trị.
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Bài viết chủ yếu sử dụng các phương pháp
phân tích, so sánh, đối chiếu, phương pháp
lịch sử-logic, phân tích - tổng hợp để làm rõ
những giá trị lý luận và đóng góp thực tiễn
chiến lược đoàn kết quốc tế Hồ Chí Minh
trong lịch sử cũng như hiện tại.
3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Vận dụng sáng tạo và hiện thực
hóa khẩu hiệu chiến lược của chủ nghĩa
Mác-Lênin
Chủ nghĩa Mác-Lênin coi đoàn kết quốc
tế của giai cấp vô sản là vấn đề chiến lược
cách mạng. Nửa sau thế kỷ XIX, Mác và
Ăngghen nghiên cứu chủ nghĩa tư bản, đấu
tranh vì sự nghiệp giải phóng vô sản quốc tế
với khẩu hiệu Vô sản tất cả các nước, đoàn
kết lại!. Khi chủ nghĩa đế quốc ra đời, Lênin
khẳng định vấn đề dân tộc và thuộc địa là
làm cho những người vô sản và nhân dân
lao động của tất cả các dân tộc và các nước
đoàn kết. Do đó, Lênin đã phát triển khẩu
hiệu của Mác và Ăngghen thành Vô sản tất
cả các nước và các dân tộc bị áp bức, đoàn
kết lại!
Hiện thực hóa quan điểm của chủ nghĩa
Mác-Lênin, Hồ Chí Minh phấn đấu xây dựng
mối liên minh đoàn kết giữa các dân tộc
thuộc địa với nhau, giữa các dân tộc thuộc
địa với giai cấp vô sản ở chính quốc. Người
luôn tìm các nhân tố thống nhất, thực hiện
xuất sắc sự gắn kết mục tiêu độc lập, tự do
của dân tộc Việt Nam với mục tiêu chung của
nhân dân thế giới là độc lập dân tộc, dân chủ,
hòa bình và tiến bộ xã hội. Người cho rằng
sức mạnh của mỗi dân tộc sẽ được nhân lên
nếu có sự đoàn kết chặt chẽ của cách mạng
giải phóng dân tộc thuộc địa với nhau và với
cách mạng vô sản ở chính quốc. Vì thế, Hồ
Chí Minh hoạt động không mệt mỏi cho sự
đoàn kết quốc tế giữa các lực lượng cách
mạng thế giới. Người đã tham gia sáng lập
các tổ chức đoàn kết quốc tế như: Công đoàn
hải ngoại Anh, Đảng xã hội Pháp, Đảng
Cộng sản Pháp tham dự các Đại hội V, VII
của Quốc tế cộng sản, các Hội nghị quốc tế
nông dân, Quốc tế thanh niên, Quốc tế phụ
nữ, Quốc tế cứu tế đỏ, Hội liên hiệp thuộc
địa, Hội liên hiệp các dân tộc bị áp bức…

Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2015. ISBN: 978-604-82-1710-5
179
3.2. Gieo hạt giống đoàn kết và giải
phóng đến các dân tộc trên thế giới
Vượt qua những hạn chế của những người
yêu nước đương thời, ra đi tìm đường cứu
nước, Người có điều kiện khảo nghiệm thực
tế ở nhiều nước trên thế giới, từng bước Hồ
Chí Minh đã gắn cách mạng Việt Nam với
cách mạng thế giới, “bắc nhịp cầu đoàn kết,
hữu nghị với các dân tộc trên thế giới”.
Đối với nhân dân thế giới, Hồ Chí Minh
có nhiều đóng góp quan trọng. Trên các
diễn đàn quốc tế hay hoạt động ở Quốc tế
cộng sản, Người đều đề cập đến nhiều vấn
đề về cuộc đấu tranh của các dân tộc trên
thế giới phấn đấu cho sự đoàn kết, hiểu biết
lẫn nhau giữa các dân tộc, đặc biệt là giữa
các dân tộc thuộc địa và giai cấp vô sản ở
các chính quốc.
Đối với nhân dân châu Á, ngay từ đầu
những năm 20, trong nhiều bài viết và các
diễn đàn quốc tế, Người đề cập khá đầy đủ
trên nhiều phương diện đối với tất cả các dân
tộc châu Á. Trên dải đất đông dân cư này,
Người liên hiệp các dân tộc như Trung Quốc,
Ấn Độ, Mianma, Triều Tiên, Đông Dương…
trong Hội liên hiệp các dân tộc bị áp bức
nhằm đoàn kết, thống nhất hành động chống
chủ nghĩa thực dân, đế quốc.
Đối với các dân tộc Đông Dương, thực
hiện chiến lược đoàn kết quốc tế, Hồ Chí
Minh nhấn mạnh đoàn kết ba dân tộc Đông
Dương là yêu cầu khách quan và cách mạng
của một nước có ảnh hưởng trực tiếp, to lớn
đến cách mạng của cả ba nước. Với tinh thần
hữu ái “bốn phương vô sản đều là anh em”,
các dân tộc châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh
đều tìm thấy sự đồng tình, ủng hộ của Hồ Chí
Minh đối với sự nghiệp đấu tranh giành độc
lập, tự do của dân tộc mình.
Chính những hoạt động trong chiến lược
quốc tế đó đã góp phần hình thành mặt trận
đoàn kết nhân dân thế giới ủng hộ nhân dân
Việt Nam ngày càng rộng lớn trong cuộc
kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc
Mỹ xâm lược, đồng thời cống hiến cho cuộc
đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng nhân
loại, đặt nền tảng vững chắc cho tình đoàn
kết, hữu nghị giữa các quốc gia, dân tộc. Đó
chính là hiệu quả của chiến lược đoàn kết
quốc tế Hồ Chí Minh.
3.3. Vận dụng quan điểm đoàn kết quốc
tế Hồ Chí Minh trong thời kỳ Hội nhập
quốc tế
Trước những chuyển biến nhanh chóng và
sâu sắc của tình hình thế giới và trong nước,
khi sự hội nhập, liên kết, hợp tác và đấu tranh
kinh tế giữa các nước trong mối quan hệ đa
phương, đa cực không chỉ tạo ra những cơ
hội, thuận lợi mà còn nảy sinh nhiều thách
thức, khó khăn đối với các quốc gia dân tộc.
Vận dụng sáng tạo và phù hợp tư tưởng đoàn
kết quốc tế của Hồ Chí Minh trong giai đoạn
hiện nay góp phần thực hiện thắng lợi sự
nghiệp đổi mới đất nước.
Một là, đoàn kết quốc tế góp phần thực
hiện thắng lợi mục tiêu của đất nước. Trong
giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện
đại hóa, xây dựng đất nước giàu mạnh, xã hội
dân chủ, công bằng, văn minh cần khai thác
mọi khả năng thuận lợi trên phạm vi quốc gia
và quốc tế, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức
mạnh thời đại.
Hai là, đoàn kết là hội nhập với cộng đồng
quốc tế, vừa hợp tác, vừa đấu tranh trên cơ sở
cùng tồn tại hòa bình và phát triển. Quan
điểm mở cửa và hội nhập quốc tế đã sớm
được khẳng định ở Hồ Chí Minh từ sau cách
mạng tháng Tám (1945) với chủ trương: “làm
bạn với tất cả mọi nước dân chủ và không
gây thù oán với một ai”. Trong giai đoạn hiện
nay, chúng ta hội nhập quốc tế phấn đấu vì
hòa bình, độc lập và phát triển với phương
châm đa dạng hóa, đa phương hóa trong quan
hệ quốc tế.
Ba là, độc lập tự chủ, tự lực, tự cường và
phát huy nội lực - nguyên tắc cơ bản của
đoàn kết quốc tế. Đây là một quan điểm và
nội dung quan trọng trong tư tưởng đoàn kết
quốc tế của Hồ Chí Minh.
Bốn là, xử lý đúng đắn và hài hòa quan hệ
của Việt Nam với các nước láng giềng và
nước lớn, không ngừng củng cố và phát triển
quan hệ với các nước bạn bè truyền thống,

Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2015. ISBN: 978-604-82-1710-5
180
mở rộng quan hệ song phương và đa phương
trong các diễn đàn khu vực và quốc tế…
Trong các mối quan hệ này cần vận dụng
“linh hoạt, mềm dẻo về sách lược nhưng kiên
định nguyên tắc vừa hợp tác vừa đấu tranh,
chủ động và khôn khéo trong tinh thần của
“dĩ bất biến, ứng vạn biến” và vận dụng “ngũ
tri” (biết mình, biết người, biết thời thế, biết
dừng, biết biến) vẫn hết sức cần thiết và thời
sự như đương thời Chủ tịch Hồ Chí Minh”
1
.
4. KẾT LUẬN
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt
Nam, Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến
mối quan hệ quốc tế. Trên cơ sở kết hợp chặt
chẽ chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc
tế, ủng hộ sự nghiệp đấu tranh chính nghĩa
của các dân tộc trên thế giới vì mục tiêu giải
phóng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta đã
góp phần hình thành một mặt trận nhân dân
thế giới ủng hộ Việt Nam đấu tranh giành
độc lập, thống nhất đất nước. Vì vậy, kiên
định và vận dụng sáng tạo chiến lược đoàn
kết quốc tế Hồ Chí Minh, xuất phát từ thực
tiễn Việt Nam và tình hình quốc tế, từ đó xây
1
Nguyễn Dy Niên, Tư tưởng ngoại giao Hồ Chí Minh,
Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tr.318.
dựng và thực hiện chính sách đối ngoại độc
lập tự chủ, mở rộng vì hòa bình, hợp tác và
phát triển phù hợp với xu thế của thời đại,
tranh thủ đến mức cao nhất sự đồng tình, ủng
hộ và giúp đỡ của nhân dân thế giới cho sự
nghiệp xây dựng nước ta giàu mạnh, xã hội
công bằng, dân chủ, văn minh, đồng thời góp
phần vào sự nghiệp cách mạng thế giới.
5. TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Hội thảo quốc tế Chủ tịch Hồ Chí Minh –
Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa
lớn (1990), Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
[2] V.I.Lênin (1981), Toàn tập, t.31, Nxb Tiến
bộ, Mastxcơva.
[3] C.Mác-Ph.Ăngghen (1980), Tuyển tập, t.1,
Nxb Sự thật, Hà Nội.
[4] Nguyễn Dy Niên (2002), Tư tưởng ngoại
giao Hồ Chí Minh, Nxb Chính trị quốc gia,
Hà Nội.
[5] Lê Văn Yên (1998), Hồ Chí Minh với chiến
lược đoàn kết quốc tế trong cách mạng giải
phóng dân tộc, Nxb Quân đội nhân dân,
Hà Nội.