Cho thuê tài chính, kênh tín dụng
hữu hiệu cho doanh nghiệp
Vấn đề vốn để khởi sự doanh nghiệp luôn là sự đau đầu của bất
kỳ ai muốn bước chân vào thương trường. Bạn không có sẵn vốn
để đầu tư vào những yếu tố như máy móc, thiết bị sản xuất, thiết
bị văn phòng, tin học, viễn thông và các động sản khác ... hoặc
để dành vốn vào mục đính kinh doanh khác. Cho thuê tài chính
sẽ là kênh tín dụng hữu hiệu giúp bạn giải quyết những khó khăn
đó.
Thuê tài chính là một hình thức đang được áp dụng phổ biến ở
nhiều nước trên thế giới như Mỹ, Nhật Bản, Ðức, Thụy Ðiển,
Úc... Loại hình cho thuê tài chính đã được một số công ty tài
chính đưa ra thị trường tài chính vào những năm cuối những năm
50 đầu những năm 60 của thế kỷ 20 với tên gọi là thuê tài chính
(finance lease....).
Đầu thập kỷ 50 của thế kỷ này, giao dịch thuê mua đã có những
bước nhảy vọt. Nhằm đáp ứng nhu cầu vốn trung và dài hạn,
nghiệp vụ tín dụng thuê mua hay còn gọi là thuê tài chính được
sáng tạo ra trước tiên ở Mỹ vào năm 1952. Sau đó nghiệp vụ tín
dụng thuê mua phát triển sang châu âu và phát triển mạnh mẽ tại
đó từ những năm của thập kỷ 60. Tín dụng thuê mua cũng phát
triển mạnh mẽ ở Châu Á và nhiều khu vực khác từ đầu thập kỷ
70. Ngành công nghiệp thuê mua có giá trị trao đổi chiếm khoảng
350 tỷ USD vào năm 1994. Hiện nay ở Mỹ, ngành thuê mua thiết
bị chiếm khoảng 25 - 30% tổng số tiền tài trợ cho các giao dịch
mua bán thiết bị hàng năm của các doanh nghiệp. Nguyên nhân
chính thúc đẩy các hoạt động cho thuê tài chính phát triển nhanh
là do nó thể hiện hình thức tài trợ có tính chất an toàn cao tiện
lợi, và hiệu quả cho các bên giao dịch.
Tại Việt Nam nghiệp vụ cho thuê tài chính hay còn gọi là tín dụng
thuê mua đã được ngân hàng NN-VN cho áp dụng thí điểm bởi
quyết định số 149/QĐ - ngân hàng5 ngày 17/5/1995. Đến ngày
02/05/20001 Chính phủ đã ban hành Nghị định 16/NĐ-CP về tổ
chức và hoạt động của Công ty cho thuê tài chính.
Lợi ích của kênh tín dụng này
Cho thuê tài chính (finance leasing) là một dạng cho thuê máy
móc, thiết bị và động sản. Người ta còn gọi là cho thuê thiết bị.
Tiếng Anh là “leasing”. Ở Mỹ, người ta cho thuê xe hơi, máy bay,
xe tải, tàu hoả, hoang tàu thuỷ và tàu thuỷ, máy vi tính, máy
photocopy, máy fax,…Tập đoàn IBM tại Mỹ còn cho thuê cả máy
vi tính. Hiện nay, Vietnam Airlines đã thuê máy bay của TEAC,
AirFrance,…
Trong khi các doanh nghiệp đang gặp khó khăn về thủ tục thế
chấp tài sản khi vay vốn ở các ngân hàng thì việc có mặt của các
công ty cho thuê tài chính đã mở ra nhiều thuận lợi cho các
doanh nghiệp.
Tuy nhiên vấn đề đặt ra là mặc dù có mặt đã lâu nhưng thực sự
cho thuê tài chính là khái niệm còn khá mới mẻ với nhiều doanh
nghiệp. Ít doanh nghiệp hiểu được rằng cho thuê tài chính là hình
thức tài trợ tín dụng thông qua cho thuê các loại tài sản, máy
móc, thiết bị, phương tiện vận chuyển… là nhu cầu mà các doanh
nghiệp, các nhà đầu tư mong muốn để đổi mới máy móc, thiết bị,
hiện đại hóa công nghệ sản xuất kinh doanh. Đặc trưng của
phương thức này là - đơn vị cho thuê là chủ sở hữu tài sản sẽ
chuyển giao tài sản cho người thuê, tức là người sử dụng tài sản
được quyền sử dụng và hưởng dụng những lợi ích kinh tế mang
lại từ các tài sản đó trong một thời gian nhất định. Người thuê có
nghĩa vụ trả một số tiền cho chủ tài sản tương xứng với quyền sử
dụng và quyền hưởng dụng. Điều này cũng nói lên việc cấp tín
dụng dưới hình thức cho thuê tài chính không đòi hỏi sự bảo đảm
tài sản có trước, tạo cho doanh nghiệp tiếp cận hình thức cấp tín
dụng mới, vừa giải tỏa được áp lực về tài sản làm đảm bảo nếu
phải vay ở ngân hàng. Ngoài ra, các công ty cho thuê tài chính có
thể mua tài sản của doanh nghiệp và cho thuê lại tài sản đó nếu
doanh nghiệp thiếu vốn lưu động do đã tập trung vốn để đầu tư
mua sắm tài sản cố định. Như vậy doanh nghiệp vừa có tài sản
để sử dụng lại vừa có vốn lưu động để sản xuất kinh doanh.
Loại hình này rất thích hợp cho doanh nghiệp vừa và nhỏ bởi vì
với ưu điểm không phải thế chấp tài sản, các doanh nghiệp khi
thuê tài chính không bị vướng thủ tục thế chấp tài sản nếu phải
vay vốn ở các ngân hàng.
Một số vấn đề chính
Cho thuê tài chính là một định chế mới được coi như là một
phương thức giúp doanh nghiệp phát triển hơn trên thương
trường. Khi đi thuê tài chính có hai vấn đề chính được đặt ra.
Theo chế độ kế toán hiện hành, món nợ phải ghi vào bảng cân
đối, còn tài sản thuê không phải ghi. Đối với số tiền mà bên thuê
