Chương 2: Lý thuyết về thương mại quốc tế và đầu tư quốc tế

Chia sẻ: Mr Minh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:33

Thêm vào BST

Báo xấu

589
lượt xem 151
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Lí thuyết lợi thế so sánh: David Ricardo nhà kinh tế học người Anh. Tư tưởng chính: Mọi nước luôn có thể và rất có lợi tham gia phân công lao động và thương mại quốc tế khi có lợi thế so sánh. Lợi thế so sánh một sản phẩm là khả năng cạnh tranh của một quốc gia trên thế giới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chương 2: Lý thuyết về thương mại quốc tế và đầu tư quốc tế

CHÖÔNG 2: LYÙ THUYEÁT VEÀ THÖÔNG MAÏI QUOÁC TEÁ VAØ ÑAÀU TÖ QUOÁC TEÁ (THEORY OF INTERNATIONAL TRADE & INVESTMENT) 1. Lyù thuyeát thöông maïi quoác teá 2. Lyù thuyeát ñaàu tö quoác teá 3. Nhöõng nhaân toá aûnh höôûng ñeán FDI nh ng 1
1. LYÙ THUYEÁT THÖÔNG MAÏI QUOÁC TEÁ 1.1. Thuyeát Troïng Thöông (Mercantilism) ng 1.2. Lyù thuyeát Lôïi Theá Tuyeät Ñoái (Theory of Absolute Advantage) 1.3. Lyù thuyeát Lôïi Theá So Saùnh (Theory of Comparative nh (Theory Advantage) Advantage) 1.4. Lyù thuyeát Heckscher - Ohlin (Heckscher - Ohlin Theory) 1.5. Nghòch lyù Leontief (The Leontief Paradox) 1.6. Lyù thuyeát veà söï töông ñoàng giöõa caùc quoác gia (Country ông ng (Country Similarity Theory) Similarity 1.7. Lyù thuyeát Chu Kyø Saûn Phaåm Quoác Teá (International Product (International Life Cycle Theory) Life 1.8. Lyù thuyeát lôïi theá caïnh tranh toaøn caàu (Global Strategic nh RivalryTheory) RivalryTheory 1.9. Lyù thuyeát Lôïi Theá Caïnh Tranh Quoác Gia – Kim cöông cuûa nh Kim Porter (Theory of National Competitive Advantage: Porter’s Diamond) Diamond) 2
1.1. THUYEÁT TROÏNG THÖÔNG (MERCANTILISM) NG Giiöõa theá kyû 15, 16, 17 vaø keát thuùc vaøo theá kyû 18 G Tö töôûng chính ng Phaùt trieån kinh teá laø gia taêng khoái löôïng tieàn teä Pha ng Phaûi phaùt trieån ngoaïi thöông, ñaëc bieät laø xuaát Pha sieâu, trao ñoåi khoâng ngang giaù sieâ trao Nhaø nöôùc ñieàu tieát hoaït ñoäng ngoaïi thöông Nha ng Öu ñieåm Taàm quan troïng cuûa thöông maïi quoác teá Ta ng Vai troø Nhaø nöôùc trong vieäc ñieàu tieát ngoaïi Vai thöông th Nhöôïc ñieåm Nh Ñôn giaûn, chöa giaûi thích ñöôïc caùc hieän töôïng ch ñö kinh teá kinh 3
1.2. LYÙ THUYEÁT LÔÏI THEÁ TUYEÄT ÑOÁI Taùc giaû - Adam Smith (1723 - 1790), ngöôøi Anh, taùc phaåm Ta Adam “Nghieân cöùu veà baûn chaát vaø nguyeân nhaân giaøu coù cuûa caùc quoác gia” (1776) quo Tö töôûng chính ng Thöông maïi quoác teá thuùc ñaåy kinh teá phaùt trieån Th Nguoàn goác giaøu coù cuûa nöôùc Anh laø coâng nghieäp Nguo Caùc nöôùc neân chuyeân moân hoùa nhöõng ngaønh coù lôïi theá Ca nh tuyeät ñoái Xuaát khaåu saûn phaåm coù lôïi theá tuyeät ñoái vaø nhaäp khaåu Xua saûn phaåm khoâng coù lôïi theá tuyeät ñoái sa 4
1.2. LYÙ THUYEÁT LÔÏI THEÁ TUYEÄT ÑOÁI (tt) Minh hoïa Minh Saûn phaåm Myõ Anh yõ Luùa mì (giaï/giôø) 6 1 /giô Vaûi (meùt/giôø) 4 5 Va t/giô Myõ coù lôïi theá tuyeät ñoái saûn xuaát luùa mì ⇒ Myõ chuyeân moân hoùa saûn xuaát luùa mì Anh coù lôïi theá tuyeät ñoái saûn xuaát vaûi ⇒ chuyeân Anh moân hoùa saûn xuaát vaûi Myõ ñoåi 6 giaï luùa vôùi Anh ñeå laáy 6m vaûi Myõ ⇒Myõ coù lôïi 2 m vaûi, hay tieát kieäm ñöôïc ½ giôø ⇒Anh coù lôïi 24m vaûi, hay tieát kieäm ñöôïc gaàn 5giôø 5
1.2. LYÙ THUYEÁT LÔÏI THEÁ TUYEÄT ÑOÁI (tt) Öu ñieåm Coâng cuï phaùt trieån lyù thuyeát kinh teá Coâ Lôïi theá tuyeät ñoái, phaân coâng lao ñoäng Lô ng Nhöôïc ñieåm Nh Khoâng giaûi thích hieän töôïng: Moät nöôùc coù Khoâ ng lôïi theá tuyeät ñoái moïi saûn phaåm vaø moät nöôùc khoâng coù lôïi theá tuyeät ñoái naøo caû, lieäu thöông maïi quoác teá coù xaûy ra giöõa 2 nöôùc naøy khoâng? 6
1.3. LYÙ THUYEÁT LÔÏI THEÁ SO SAÙNH NH Taùc giaû - David Ricardo (1772 - 1823), nhaø Ta David kinh teá hoïa ngöôøi Anh (goác Do Thaùi), taùc phaåm “Nhöõng nguyeân lyù kinh teá chính trò vaø pha thueá” (1817) Tö töôûng chính ng Moïi nöôùc luoân coù theå vaø raát coù lôïi khi Mo khi tham gia phaân coâng lao ñoäng vaø thöông ng ông maïi quoác teá khi coù lôïi theá so saùnh ma nh Lôïi theá so saùnh moät saûn phaåm laø khaû Lô nh naêng caïnh tranh cuûa moät quoác gia treân nh theá giôùi 7
1.3. LYÙ THUYEÁT LÔÏI THEÁ SO SAÙNH (tt) NH E1 E RCA = ÷2 EC EW RCA (Rate of Comparative Advantage) - heä soá so saùnh RCA nh E1 - Kim ngaïch xuaát khaåu saûn phaåm X cuûa quoác gia trong 1 E1 ch naêm EC - Kim ngaïch xuaát khaåu saûn phaåm X cuûa quoác gia trong EC ch 1 naêm E2 - Kim ngaïch xuaát khaåu saûn phaåm X cuûa theá giôùi trong 1 E2 ch naêm EW - Kim ngaïch xuaát khaåu cuûa theá giôùi trong 1 naêm EW ch Neáu RCA ≤ 1: saûn phaåm khoâng coù lôïi theá so saùnh Ne nh Neáu RCA < 2,5: saûn phaåm coù lôïi theá so saùnh Ne nh Neáu RCA ≥ 2,5: saûn phaåm coù lôïi theá so saùnh raát cao Ne nh 8
1.3. LYÙ THUYEÁT LÔÏI THEÁ SO SAÙNH (tt) NH Minh hoïa Minh Saûn phaåm Myõ Anh Sa yõ Luùa mì (giaï/giôø) 6 1 /giô Vaûi (meùt/giôø) 4 2 Va t/giô Myõ coù lôïi theá tuyeät ñoái ôû caû 2 saûn phaåm, coøn Anh thì khoâng Myõ Tuy nhieân, Tuy Myõ coù lôïi theá so saùnh veà luùa mì (6/1 > 4/2) ⇒ Myõ chuyeân Myõ nh moân hoùa saûn xuaát luùa mì Anh coù lôïi theá so saùnh veà vaûi (2/4 > 1/6) ⇒ Anh chuyeân Anh nh moân hoùa saûn xuaát vaûi Myõ ñoåi 6 giaï luùa vôùi Anh ñeå laáy 6m vaûi Myõ ⇒ Myõ coù lôïi 2m vaûi, hay tieát kieäm ½ giôø ⇒ Anh coù lôïi 6m vaûi, hay tieát kieäm 3 giôø 9
1.3. LYÙ THUYEÁT LÔÏI THEÁ SO SAÙNH (tt) NH Öu ñieåm Chuyeân moân hoùa Chuyeâ Lôïi theá so saùnh Lô nh Nhöôïc ñieåm Nh Khoâng tính cô caáu nhu caàu tieâu duøng moãi Khoâ ng nöôùc Khoâng ñeà caäp chi phí vaän taûi, baûo hieåm Khoâ haøng hoùa vaø haøng raøo baûo hoä maäu dòch ng ng Khoâng giaûi thích nguoàn goác lôïi theá so Khoâ saùnh nh 10
1.4. LYÙ THUYEÁT HECKSCHER - OHLIN HECKSCHER Taùc giaû - Eli Heckscher & Bertil Ohlin, nhaø Ta kinh teá hoïc Thuïy Ñieån, taùc phaåm “Thöôngông maïi lieân khu vöïc vaø quoác teá” (1933) ma Tö töôûng chính ng Caùc yeáu toá saûn xuaát khaùc nhau giöõa caùc Ca quoác gia quo Chuyeân moân hoùa nhöõng ngaønh söû duïng Chuyeâ nh yeáu toá saûn xuaát chi phí reû hôn, chaát ye löôïng cao hôn ng Cô sôû thöông maïi quoác teá laø lôïi theá töông Cô ông ñoái 11
1.4. LYÙ THUYEÁT HECKSCHER – OHLIN (tt) HECKSCHER TA WA RCA = ÷ TX W RCA (the Coefficient of Revealed Comparative Advantage) - heä soá bieåu RCA thò lôïi theá töông ñoái hay so saùnh nh TA - Kim ngaïch xuaát khaåu saûn phaåm A cuûa nöôùc X (tính giaù FOB) ch TX - Toång kim ngaïch xuaát khaåu cuûa nöôùc X trong 1 naêm ng ch WA - Toång kim ngaïch xuaát khaåu saûn phaåm A cuûa theá giôùi T ng ch W - Toång kim ngaïch xuaát khaåu cuûa theá giôùi trong 1 naêm ng ch Neáu RCA ≤ 1: saûn phaåm khoâng coù lôïi theá so saùnh Ne nh Neáu 2,5 < RCA < 4,25: saûn phaåm coù lôïi theá so saùnh cao Ne nh Neáu RCA ≥ 4,25: saûn phaåm coù lôïi theá so saùnh raát cao Ne nh 12
1.4. LYÙ THUYEÁT HECKSCHER – OHLIN (tt) Saûn phaåm thaâm duïng lao ñoäng (labour intensive goods) - Sa ng ng Saûn phaåm caàn nhieàu ñôn vò lao ñoäng treân 1 ñôn vò tö baûn ng Saûn phaåm thaâm duïng tö baûn (capital intensive goods) - Sa ng Saûn phaåm caàn nhieàu ñôn vò tö baûn treân 1 ñôn vò lao ñoäng ng ⇒ Quoác gia coù nguoàn lao ñoäng doài daøo ⇒ chuyeân moân hoùa ng saûn xuaát saûn phaåm coù tyû troïng lao ñoäng cao ⇒ xuaát khaåu ng ng haøng hoùa coù tyû troïng lao ñoäng cao ñoåi laïi haøng hoùa coù tyû ng ng ng ng troïng tö baûn cao ng ⇒ Quoác gia coù nguoàn tö baûn doài daøo ⇒ chuyeân moân hoùa saûn xuaát saûn phaåm coù tyû troïng tö baûn cao ⇒ xuaát khaåu ng haøng hoùa coù tyû troïng tö baûn cao ñoåi laïi haøng hoùa coù tyû ng ng ng troïng lao ñoäng cao ng ng 13
1.4. LYÙ THUYEÁT HECKSCHER – OHLIN (tt) Öu ñieåm Khuyeán khích thöông maïi quoác teá phaùt Khuye trieån Giaûi thích nguoàn goác hình thaønh lôïi theá so Gia nh saùnh nh Nhöôïc ñieåm Nh Khoâng cho pheùp giaûi thích moïi hieän töôïng Khoâ ng thöông maïi quoác teá, ñaëc bieät khi: Ñaûo ngöôïc nhu caàu Caïnh tranh khoâng hoaøn haûo Ca nh Chi phí vaän taûi vaø baûo hieåm quaù lôùn Chi 14
1.5. NGHÒCH LYÙ LEONTIEF Taùc giaû - Wassily Leontief, thöû nghieäm moâ hình H - O Ta (1951) ñeå giaûi thích haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu vaøo Myõ (döõ (1951) ng kieän 1947) kie Giaû thieát - Myõ coù lôïi theá töông ñoái veà saûn xuaát haøng hoùa Gia ông ng coù tyû troïng tö baûn cao, neân seõ xuaát khaåu haøng hoùa thaâm co ng ng thaâ duïng tö baûn (capital intensive goods) vaø nhaäp khaåu haøng du ng hoùa thaâm duïng lao ñoäng (labour intensive goods) ho ng Keát quaû baát ngôø - Saûn phaåm xuaát khaåu töø caùc coâng ty Myõ Ke coâ coù tyû troïng lao ñoäng cao hôn saûn phaåm nhaäp khaåu co ng Nghòch lyù - Myõ laø moät nöôùc coù nguoàn llao ñoäng doài daøo? ao Nghòch ng Nghieân cöùu, tranh luaän ⇒ Phaân bieät lao ñoäng vaø tö baûn Nghieâ ng khaùc nhau. Ví duï: lao ñoäng coù kyõ naêng vaø khoâng kyõ naêng ng 15
1.6. LYÙ THUYEÁT VEÀ SÖÏ TÖÔNG ÑOÀNG GIÖÕA CAÙC QUOÁC GIA ÔNG NG Taùc giaû - Staffan Burenstam Linder, giaûi thích Ta ch thöông maïi theá giôùi thaäp nieân 60 vaø 70 th Tieàn ñeà Tie Khi thu nhaäp taêng ⇒ nhu caàu möùc phöùc taïp saûn Khi phaåm taêng Caàn thieát am hieåu thò tröôøng trong nöôùc vaø nöôùc Ca ng ngoaøi ⇒ nhu caàu caùc thò tröôøng töông ñoàng ngoa ng ng Tö töôûng chính ng Thöông maïi phaùt trieån giöõa hai quoác gia coù möùc Th thu nhaäp hay möùc ñoä coâng nghieäp hoùa xaáp xæ thu Toàn taïi söï trao ñoåi saûn phaåm töông töï hoaëc coù To chuùt ít khaùc bieät 16
1.7. LYÙ THUYEÁT CHU KYØ SAÛN PHAÅM QUOÁC TEÁ Taùc giaû - Giaùo sö Raymond Vernon (1966) Ta Tieáp caän - saûn phaåm, thoâng tin, kieán thöùc, chi phí Tie vaø quyeàn löïc Tö töôûng chính - chu kyø saûn phaåm ñöôïc chia 3 ng ñö giai ñoaïn giai Giai ñoaïn 1 - Saûn phaåm môùi Giai Saûn xuaát taïi thò tröôøng coâng nghieäp hoùa raát Sa ng cao cao Lao ñoäng kyõ naêng cao Lao ng Chi phí saûn xuaát cao Chi Giaù ñoäc quyeàn Gia 17
1.7. LYÙ THUYEÁT CHU KYØ SAÛN PHAÅM QUOÁC TEÁ (tt) Giai ñoaïn 2 - Saûn phaåm tröôûng thaønh Giai ng nh Saûn xuaát môû roäng, tieâu chuaån hoùa daàn daàn Sa ng Giaûm lao ñoäng kyõ naêng Gia ng Taêng xuaát khaåu Taê Taêng caïnh tranh Taê nh Giaûm giaù Gia Nhu caàu giöõ thò phaàn ⇒ Ñaàu tö nöôùc ngoaøi Nhu Giai ñoaïn 3 - Saûn phaåm tieâu chuaån hoùa Giai Saûn xuaát hoaøn toaøn tieâu chuaån hoùa Sa Lao ñoäng reû, khoâng caàn kyõ naêng cao Lao ng Caïnh tranh gay gaét Ca nh Lôïi theá caïnh tranh chuyeån sang nöôùc keùm phaùt trieån - Lô nh xuaát khaåu ngöôïc laïi cho caùc nöôùc coâng nghieäp phaùt trieån 18
1.7. LYÙ THUYEÁT CHU KYØ SAÛN PHAÅM QUOÁC TEÁ (tt) Öu ñieåm Giaûi thích baûn chaát ñaàu tö nöôùc ngoaøi Gia Chuyeån nghieân cöùu töø quoác gia ñeán saûn Chuye phaåm Nhìn nhaän söï di chuyeån tö baûn, coâng Nh ngheä, thoâng tin,… Nhöôïc ñieåm Nh Chæ phuø hôïp saûn phaåm coâng ngheä cao Ch 19
1.8. LYÙ THUYEÁT LÔÏI THEÁ CAÏNH TRANH TOAØN CAÀU NH Coâng ty taïo laäp lôïi theá caïnh tranh laâu daøi, baèng nh ba n g Naém quyeàn sôû höõu saûn phaåm trí tueä Na Ñaàu tö lónh vöïc R & D, nhaèm taän duïng öu theá thöôïng nha phong (First-Mover Advantage) (First Tieát kieäm chi phí nhôø taêng quy moâ saûn xuaát (Economies of Tie Scales) hoaëc ña daïng hoùa saûn phaåm (Economies of Scope) hoa ng (Economies Khai thaùc ñöôøng cong kinh nghieäm (Exploiting experience Khai ng cong kinh curve) curve) 20