CHUYÊN ĐỀ
SỰ HÌNH THÀNH GIÁ CẢ TRONG NỀN KINH TẾ
THỊ TRƯỜNG
VẤN ĐỀ 1: PHẠM TRÙ GIÁ CẢ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
I/ Các khái niệm về giá cả
1. Khái niệm giá theo góc độ kinh tế
Lý thuyết cổ điển
- D.Ricardo: giá dựa trên số lượng lao động cần thiết để tạo ra hàng hoá bao
gồm cả các khoản chi phí bổ sung như chi phí phân phối
- Malthus: giá dựa trên giá trị của lao động biểu hiện bằng tiền mà người
mua sẵn sàng bỏ ra để có được hàng hoá
- Bentham: đối với người tiêu dùng, giá được xác định bởi mong muốn sở
hữu hàng hoá; đối với người bán là khoản chi phí mà họ phải bỏ ra để sản xuất ra
hàng hoá dó
Lý thuyết ‘cận biên’
- Lý thuyết này nhấn mạnh các yếu tố chủ quan trong việc xác định giá cả
hàng hoá
- Menger: giá trị gắn liền với những đánh giá về sự ước muốn của người
mua và vì vậy, không phải dựa trên chi phí sản xuất
- Wieser & Jevon: chính tính hữu ích của hàng hoá giải thích chi phí sản
xuất và giá trị có thể được đo lường trước khi sản xuất
Lý thuyết tân cổ điển
- Marshall: cần phân biệt việc xác định giá ở ngắn hạn và dài hạn
- Giá cả mà người mua sẵn sàng trả để có được hàng hoá phụ thuộc đồng
thời vào ước muốn sở hữu hàng hoá đó của họ và chi tiêu mà họ dành cho việc đó
- Ở ngắn hạn, cầu thị trường có tác động rất mạnh đến giá trong khi ở dài
hạn, giá cả được điều chỉnh chủ yếu dựa vào chi phí sản xuất với giả thiết về cạnh
tranh
- Để nghiên cứu giá cả, cần phải sử dụng một công cụ cơ bản là khái niệm
về độ co giãn!
Khiếm khuyết của các khái niệm về giá trên?
- Lý thuyết cổ điển không tính đến sự thay đổi về qui mô DN, sự đa dạng
hoá sản phẩm và sự xuất hiện của quảng cáo
- Lý thuyết tân cổ điển có tính đến các yếu tố trên nhưng chỉ coi đó là
những thay đổi đặc biệt
- Chưa đề cập đến vai trò của cạnh tranh độc quyền
Vai trò của cạnh tranh độc quyền
- Làm biến mất nguyên tắc giá duy nhất (hay giá đồng nhất) và nguyên lý
về tính đồng nhất của sản phẩm
- Chấp nhận cho DN một cấp độ tự do trong việc hình thành giá và lựa chọn
hình thức sản xuất
Từ giá duy nhất đến nhiều giá
- Lý thuyết của Chamberlin về Sự khác biệt hoá sản phẩm
- Người mua và người bán gặp nhau không phải ngẫu nhiên mà theo ý thích
của họ
- Mỗi người bán có sự độc quyền tuyệt đối về sản phẩm của mình những
không có độc quyền về cung vì có sản phẩm thay thế
- Chỉ có cạnh tranh độc quyền mới giải thích được sự hình thành giá khi sản
phẩm khác biệt
Hiện tượng nhiều giá trên thị trường
- Đó là chính sách bán cùng loại sản phẩm với các mức giá khác nhau tuỳ
theo các đặc tính riêng gắn với cầu, như người mua là ai?, người tiêu dùng có ngần
ngại khi mua?
Cơ sở của phân biệt giá?
- Sự khác nhau về độ co giãn của cầu trên các đoạn thị trường mà DN có
thể bán sản phẩm
- Sự khác biệt về chất lượng sản phẩm và tính hữu ích của chúng
- Khác biệt về địa lý (lý thuyết Robinson)
- Khái niệm Cầu bậc thang của Michel: cầu của một DN bao gồm nhiều
mức cầu bộ phận đối với những mặt hàng khác nhau trong chủng loại sản phẩm
(hay còn gọi là cầu thứ phát)
2. Các hình thức biểu hiện của giá theo góc độ marketing
Giá cả mang nhiều tên gọi khác nhau (xem bảng 1).
Bảng 1: Những tên gọi khác nhau của giá cả
Các thuật ngữ thay thế Loại sản phẩm/ dịch vụ
Giá cả Hầu hết các loại hàng hoá...
Học phí Các khoá học, giáo dục...
Tiền thuê Nhà ở hay sử dụng các phương tiện nào đó...
Lãi suất Giá sử dụng tiền...
Lệ phí Các dịch vụ chuyên nghiệp luật sư, bác sĩ...
Cước Các dịch vụ vận chuyển, thông tin...
Tiền lương/ tiền công Trả cho hàng hoá sức lao động...
Hoa hồng Cho việc thực hiện các chức năng thương mại...
Theo góc độ ứng dụng marketing vào thực tiễn kinh doanh, có thể định
nghĩa giá cả như sau:
* Với hoạt động trao đổi, giá cả được định nghĩa: "Giá là mối tương quan trao đổi
trên thị trường." Định nghĩa này chỉ rõ: