PHÒNG GIÁO D C VÀ ĐÀO T O BÌNH XUYÊNỤ Ạ
TR NG THCS PHÚ XUÂNƯỜ
*******@*******
CHUYÊN Đ: DÒNG ĐI N XOAY CHI U,Ề Ệ Ề
TRUY N T I ĐI N NĂNG ĐI XA,Ề Ả Ệ
MÁY BI N THẾ Ế
MÔN V T LÍ 9Ậ
Giáo viên:HOÀNG TH H NG H NHỊ Ồ Ạ
Tổ: KHOA H C T NHIÊN Ọ Ự
Năm h c: 2021-2022ọ
PHÒNG GD-ĐT HUY N BÌNH XUYÊNỆ
TR NG THCS PHÚ XUÂNƯỜ
CHUYÊN ĐỀ
NÂNG CAO CH T L NG THI TUY N SINH VÀO L P 10Ấ ƯỢ Ể Ớ
MÔN V T LÍ Ậ. NĂM H C 2021 - 2022Ọ
I.Thông tin c b nơ ả
- Tác gi : ảHoàng Th H ng H nh- Tr ng THCS Phú Xuânị ồ ạ ườ
- Tên chuyên đ:ềDòng đi n xoay chi u - Truy n t i đi n năng đi xa – Máyệ ề ề ả ệ
bi n th .ế ế
- Đi t ng h c sinh l p 9 ố ượ ọ ớ
- D ki n s ti t d y 6 ti tự ế ố ế ạ ế
II. Th c tr ngự ạ
Ch t l ng thi tuy n sinh vào 10 c a tr ng THCS Phú Xuân năm h c 2020-ấ ượ ể ủ ườ ọ
2021:
(Môn V t lí năm h c 2020-2021 không thi vào 10)ậ ọ
Năm
h cọS ố
l ngượ
h c sinhọ
Đi mể
thi ≤
1(%)
Đi mể
thi <3
(%)
Đi mể
thi <5
(%)
Đi m thi ≥5 theoể
100% hs thi (%)
Tr ngườ Huy nệT nhỉ
2019-
2020
88(S )ở0 9.09 38.64 52.27 42.9 60.9
2018-
2019
89 0 3.37 17.93 78.7 63.2 75.3
Tăng(+),
gi m(-)ả-1 0 5.72 +20.71 -26.43 -20.3 -14.4
Năm
h cọTB
đi mể
thi( 100
%) hs
thi
T
h t ứ ự
thi
Th t l chứựệ
Tr nườ
g
Huy nệT nhỉHuy nệT nhỉHuy n ệT nhỉ
2019- 2020 5.69 5.57 6.09 5 77 12 106
2018-2019 7.03 5.92 6.63 2 44 14 136
Tăng(+), -1.34 -0.35 -0.54 -3 -33 -2 -30
gi m(-)ả
III. N i dung chuyên đ:ộ ề
N I DUNG 1:Ộ Hi n t ng c m ng đi n t , đi u ki n xu t hi n dòngệ ượ ả ứ ệ ừ ề ệ ấ ệ
đi n c m ng, dòng đi n xoay chi u, máy phát đi n xoay chi u, các tácệ ả ứ ệ ề ệ ề
d ng c a dòng đi n xoay chi u.ụ ủ ệ ề
1. H th ng ki n th c c b nệ ố ế ứ ơ ả
1.1. Hi n t ng c m ng đi n tệ ượ ả ứ ệ ừ
- Có nhi u cách dùng nam châm đ t o ra dòng đi n trong m t cu n dâyề ể ạ ệ ộ ộ
d n kín. Dòng đi n đc t o ra theo cách đó g i là dòng đi n c m ng.ẫ ệ ượ ạ ọ ệ ả ứ
- Hi n t ng xu t hi n dòng đi n c m ng g i là hi n t ng c m ngệ ượ ấ ệ ệ ả ứ ọ ệ ượ ả ứ
đi n t .ệ ừ
- C u t o c a đi na mô xe đp g m 2 b ph n chính là cu n dây cu nấ ạ ủ ạ ồ ộ ậ ộ ố
quanh lõi s t non và nam châmắ
- Ho t đng c a đi na mô: khi nam châm trong cu n dây quay đèn sáng.ạ ộ ủ ộ
1.2.Đi u ki n xu t hi n dòng đi n c m ng trong cu n dây d n kín:ề ệ ấ ệ ệ ả ứ ộ ẫ
- Đi u ki n xu t hi n dòng đi n c m ng trong cu n dây d n kín là sề ệ ấ ệ ệ ả ứ ộ ẫ ố
đng s c t xuyên qua ti t di n S c a cu n dây đó bi n thiên.ườ ứ ừ ế ệ ủ ộ ế
1.3. Dòng đi n xoay chi u:ệ ề
- Dòng đi n có chi u luân phiên thay đi g i là dòng đi n xoay chi u.ệ ề ổ ọ ệ ề
- Dòng đi n c m ng trong cu n dây d n kín đi chi u khi s đng s cệ ả ứ ộ ẫ ổ ề ố ườ ứ
t xuyên qua ti t di n S c a cu n dây đang tăng mà chuy n sang gi m ho cừ ế ệ ủ ộ ể ả ặ
ng c l i đang gi m mà chuy n sang tăng.ượ ạ ả ể
- Khi cho cu n dây d n kín quay trong t tr ng c a nam châm hay choộ ẫ ừ ườ ủ
nam châm quay tr c cu n dây d n thì trong cu n dây có th xu t hi n dòngướ ộ ẫ ộ ể ấ ệ
đi n c m ng xoay chi u.ệ ả ứ ề
1.4. Máy phát đi n xoay chi u: ệ ề
- Đ t o ra dòng đi n xoay chi u ng i ta dùng máy phát đi n xoayể ạ ệ ề ườ ệ
chi u.ề
- M t máy phát đi n xoay chi u có hai b ph n chính là nam châm vàộ ệ ề ộ ậ
cu n dây d n. M t trong hai b ph n đng yên g i là stato, b ph n còn l iộ ẫ ộ ộ ậ ứ ọ ộ ậ ạ
quay g i là rôto.ọ
1.5. Các tác d ng c a dòng đi n xoay chi u - Đo dòng đi n và hi u đi n thụ ủ ệ ề ệ ệ ệ ế
xoay chi uề
- Dòng đi n xoay chi u có tác d ng nhi t, quang va t .ệ ề ụ ệ ừ
- L c t đi chi u khi dòng đi n đi chi u.ự ừ ổ ề ệ ổ ề
- Dùng ampe k ho c vôn k xoay chi u có kí hi u AC (hay ~) đ đo cácế ặ ế ề ệ ể
giá tr hi u d ng c a c ng đ và hi u đi n th xoay chi u. Khi m c ampe kị ệ ụ ủ ườ ộ ệ ệ ế ề ắ ế
và vôn k xoay chi u vào m ch đi n xoay chi u không c n phân bi t ch t.ế ề ạ ệ ề ầ ệ ố
2. Ph ng pháp c b n:ươ ơ ả
2.1. Cách ki m tra s xu t hi n c a dòng đi n c m ng trong khung dây d n kínể ự ấ ệ ủ ệ ả ứ ẫ
- S d ng ampe k nh y,ử ụ ế ạ đi n k đ nh n bi tệ ế ể ậ ế
- M c bóng đèn có công su t r t nh vào hai đu cu n dây d n.ắ ấ ấ ỏ ầ ộ ẫ
- S d ng tác d ng tử ụ ụ ừ (dùng nam châm th )ử c a dòng đi n đ ki m traủ ệ ể ể
2.2 Cách gi i thích s xu t hi n c a dòng đi n c m ngả ự ấ ệ ủ ệ ả ứ
- D a vào đi u ki n xu t hi n dòng đi n c m ng:ự ề ệ ấ ệ ệ ả ứ
+ Khi m ch đi n kín hay m t ph n m ch đi n kín chuy n đng trong tạ ệ ộ ầ ạ ệ ể ộ ừ
tr ng và c t các đng s c t .ườ ắ ườ ứ ừ
+ Khi m ch đi n kín không chuy n đng trong t tr ng nh ng t tr ngạ ệ ể ộ ừ ườ ư ừ ườ
xuyên qua m ch đi n đó là t tr ng bi n đi theo th i gian.ạ ệ ừ ườ ế ổ ờ
2.3 Cách xác đnh chi u c a dòng đi n c m ng.ị ề ủ ệ ả ứ
- Khi s đng s c t xuyên qua ti t di n S c a cu n dây tăng thì dòngố ườ ứ ừ ế ệ ủ ộ
đi n c m ng trong cu n dây ph i có chi u sao cho đng s c t c a nó sinh raệ ả ứ ộ ả ề ườ ứ ừ ủ
ng c v i chi u c a đng s c t ban đu.ượ ớ ề ủ ườ ứ ừ ầ
- Khi s đng s c t xuyên qua ti t di n S c a cu n dây gi m thì dòngố ườ ứ ừ ế ệ ủ ộ ả
đi n c m ng trong cu n dây ph i có chi u sao cho đng s c t c a nó sinh raệ ả ứ ộ ả ề ườ ứ ừ ủ
cùng v i chi u c a đng s c t ban đu.ớ ề ủ ườ ứ ừ ầ
2.4 Gi i thích các tác d ng c a dòng đi n xoay chi u:ả ụ ủ ệ ề
- Tác d ng nhi t: Khi có dòng đi n xoay chi u ch y qua v t d n,nó sụ ệ ệ ề ạ ậ ẫ ẽ
làm cho v t d n nóng lên. ậ ẫ
- Tác d ng phát quang: Khi có dòng đi n xoay chi u ch y qua v t d nụ ệ ề ạ ậ ẫ
(dây tóc bóng đèn), nó s làm cho v t d n đó nóng t i nhi t đ cao r i phát sáng.ẽ ậ ẫ ớ ệ ộ ồ
- Tác d ng t : Dòng đi n xoay chi u tác d ng lên nam châm, khi dòngụ ừ ệ ề ụ
đi n đi chi u thì l c t tác d ng lên nam châm cũng đi chi u.ệ ổ ề ự ừ ụ ổ ề
* Cách nh n bi t d ng c đo dòng đi n xoay chi u:ậ ế ụ ụ ệ ề
- Trên ampe k có ch A và kí hi u d u “ ” ế ữ ệ ấ #
- Trên vôn k có ch V và kí hi u d u “ ” ế ữ ệ ấ #
* cách đo c ng đ dòng đi n xoay chi u: ườ ộ ệ ề
- L a ch n ampe k có gi i h n đo phù h p v i giá tr c l ng c aự ọ ế ớ ạ ợ ớ ị ướ ượ ủ
dòng đi n c n đo.ệ ầ
- Đi u ch nh Ampe k tr c khi đo.ề ỉ ế ướ
- M c ampe k n i ti p vào đo n m ch c n đo.ắ ế ố ế ạ ạ ầ
- S ch trên ampe k ( c a kim ch th ) chính là giá tr c ng đ dòng đi nố ỉ ế ủ ỉ ị ị ườ ộ ệ
trong m ch. ạ
* cách đo hi u đi n th xoay chi u: ệ ệ ế ề
- L a ch n vôn k có gi i h n đo phù h p v i giá tr c l ng c a hi uự ọ ế ớ ạ ợ ớ ị ướ ượ ủ ệ
đi n th c n đo.ệ ế ầ
- Đi u ch nh vôn k tr c khi đo.ề ỉ ế ướ
- M c vôn k song song vào đo n m ch c n đo.ắ ế ạ ạ ầ
- S ch trên vôn k ( c a kim ch th ) chính là giá tr hi u đi n th gi aố ỉ ế ủ ỉ ị ị ệ ệ ế ữ
hai đu đo n m ch. ầ ạ ạ
3. Bài t p minh h aậ ọ
VD 1: minh h a:Hai ng dây đc b trí nh hình v . Cu n dây 1 đcọ ố ượ ố ư ẽ ộ ượ
n i v i đi n k G, cu n 2 n i v i ngu n. Trong nh ng tr ng h p nào sau đâyố ớ ệ ế ộ ố ớ ồ ữ ườ ợ
kim đi n k G không b l ch ?ệ ế ị ệ
A. Đa ng dây (2) l i g n ng dây (1).ư ố ạ ầ ố
B. Đa ng dây (2) ra xa ng dây (1).ư ố ố
C. Đa ng dây (1) l i g n ng dây (2).ư ố ạ ầ ố
D. Đ ng (1) và (2) đng yên ể ố ứ
HD: D
VD 2: Cho m t nam châm th ng và m t ng dây kín. Làm th nào đ cóộ ẳ ộ ố ế ể
dòng đi n c m ng xu t hi n trong ng dây?ệ ả ứ ấ ệ ố
HD
Đ làm xu t hi n dòng đi n c m ng trong ng dây thì ta làm cho namể ấ ệ ệ ả ứ ố
châm và ng dây chuy n đng t ng đi v i nhau. Có th là đa nam châm raố ể ộ ươ ố ớ ể ư
xa r i l i vào g n cu n dây ho c đt nam châm g n cu n dây r i quay thanhồ ạ ầ ộ ặ ặ ầ ộ ồ
nam châm.
