PGS.TS Đng Ng c Hùng K toán đnh giá doanhặ ọ ế ị
nghi pệ
L I NÓI ĐUỜ Ầ
Trong nh ng năm v a qua nên kinh t Vi t Nam có nh ng b c phát tri n đáng ữ ừ ế ệ ữ ướ ể
k , t c đ tăng tr ng GDP luôn đt m c cao, n c ta cũng đã chính th c tr thành ể ố ộ ưở ạ ứ ướ ứ ở
thành viên c a t ch c th ng m i th gi i WTO. D n đn th tr ng ch ng khoán ủ ổ ứ ươ ạ ế ớ ẫ ế ị ườ ứ
b ng n , nhu c u c ph n hóa các doanh nghi p nhà n c, nhu c u mua bán, sát nh p,ủ ổ ầ ổ ầ ệ ướ ầ ậ
nhu c u đnh giá ngày càng tăng cao khi n nhu c u đnh giá doanh nghi p càng tr nên ầ ị ế ầ ị ệ ở
c p thi t.ấ ế
Có r t nhi u ph ng pháp đ xác đnh giá tr doanh nghi p, nh ng vi c l a chon ấ ề ươ ể ị ị ệ ư ệ ự
đc m t ph ng pháp phù h p l i là c m t v n đ. Hi u đc đi u đó nhóm 10 ượ ộ ươ ợ ạ ả ộ ấ ề ể ượ ề
chúng em đã quy t đnh th o lu n đ tài: c s lý thuy t v đnh giá doanh nghi p liênế ị ả ậ ề ơ ở ế ề ị ệ
h v i th c t ho t đng đnh giá c a công ty c ph n ch ng khoán FPTS”. T vi c ệ ớ ự ế ạ ộ ị ủ ổ ầ ứ ừ ệ
đánh xem xét vi c áp d ng ph ng pháp đnh giá t i FPTS chúng ta s có cái nhìn t ngệ ụ ươ ị ạ ẽ ổ
quát h n v vi c đnh giá t i các doanh nghi p”ơ ề ệ ị ạ ệ
Trong quá trình làm bài th o lu n do ki n th c còn h n ch nên bài th o lu n c aả ậ ế ứ ạ ế ả ậ ủ
nhóm khó tránh kh i nh ng sai sót.Vìỏ ữ v yậ chúng r t mong th y góp ý đ bài th o lu nấ ầ ể ả ậ
c a nhóm đc hoàn thi n h n.ủ ượ ệ ơ
Nhóm th o lu nả ậ xin chân thành c mả nơ !
Lê Thanh Tùng 1
Ph l cụ ụ
Ch ng 1: C s lý thuy tươ ơ ở ế
1.1. Giá tr doanh nghi p và nhu c u xác đnh giá tr doanh nghi pị ệ ầ ị ị ệ
1.1.1. Giá tr doanh nghi pị ệ
Doanh nghi p là m t t ch c kinh t đc s th a nh n v m t pháp lu t trênệ ộ ổ ứ ế ượ ự ừ ậ ề ặ ậ
m t s tiêu chu n nh t đnh. Pháp lu t Vi t Nam xác đnh: Doanh nghi p là t ch cộ ố ẩ ấ ị ậ ệ ị ệ ổ ứ
kinh t có tên riêng, có tài s n, có tr s giao d ch n đnh, đc đăng ký kinh doanhế ả ụ ở ị ổ ị ượ
theo quy đnh c a pháp lu t nhăm m c đích th c hi n liên t c m t, m t s ho c t t cị ủ ậ ụ ự ệ ụ ộ ộ ố ặ ấ ả
các công đo n c a quá trình đu t , t s n xu t đn tiêu th s n ph m ho c cung ngạ ủ ầ ư ừ ả ấ ế ụ ả ẩ ặ ứ
d ch v trên th tr ng nh m m c đích sinh l i.ị ụ ị ườ ằ ụ ợ
V mô hình t ch c, doanh nghi p bao g m các lo i: công ty trách nhi m h uề ổ ứ ệ ồ ạ ệ ữ
h n, công ty c ph n, công ty h p danh, doanh nghi p t nhân, doanh nghi p nhàạ ổ ầ ợ ệ ư ệ
n c.ướ
Trong c ch th tr ng, doanh nghi p là m t lo i tài s n, có các nét đc tr ng:ơ ế ị ườ ệ ộ ạ ả ặ ư
- Gi ng nh các hành hóa thông th ng khác, doanh nghi p là đi t ng c a cácố ư ườ ệ ố ượ ủ
giao d ch: mua bán, h p nh t, chia nh … Quá trình hình thành giá c và giá tr đi v iị ợ ấ ỏ ả ị ố ớ
lo i hàng hóa đc bi t này cũng ch u s chi ph i c a các quy lu t giá tr , cung c u,ạ ặ ệ ị ự ố ủ ậ ị ầ
c nh tranh…ạ
- Gi ng nh b t đng s n: M i doanh nghi p là m t tài s n duy nh t. M i doanhố ư ấ ộ ả ỗ ệ ộ ả ấ ỗ
nghi p có quy mô và c c u tài s n khác nhau, có v trí và tr s kinh doanh riêng bi tệ ơ ấ ả ị ụ ở ệ
PGS.TS Đng Ng c Hùng K toán đnh giá doanhặ ọ ế ị
nghi pệ
và đc l p, có c c u qu n tr và s tác đng c a môi tr ng khác nhau. Không có 2ộ ậ ơ ấ ả ị ự ộ ủ ườ
doanh nghi p gi ng nhau hoàn toàn. Vi c so sánh giá tr c a doanh nghi p này v iệ ố ệ ị ủ ệ ớ
doanh nghi p khác có tính ch t tham chi u.ệ ấ ế
- Doanh nghi p không đn gi n là t p h p c a nh ng tài s n vô tri vô giác, giá trệ ơ ả ậ ợ ủ ữ ả ị
s d ng c a chúng b gi m d n theo th i gian. Doanh nghi p là t ch c kinh t , làử ụ ủ ị ả ầ ờ ệ ổ ứ ế
m t th c th ho t đng, có th hoàn ch nh và phát tri n trong t ng lai. S phát tri nộ ự ể ạ ộ ể ỉ ể ươ ự ể
c a doanh nghi p tùy thu c vào các m i quan h c a doanh nghi p v i môi tr ng. Vìủ ệ ộ ố ệ ủ ệ ớ ườ
v y, đánh giá v doanh nghi p nói chung và giá tr doanh nghi p nói riêng đòi h i ph iậ ề ệ ị ệ ỏ ả
xem xét t t các m i quan h bên trong và bên ngoài – đánh giá doanh nghi p v m t tấ ố ệ ệ ề ặ ổ
ch c.ứ
- Nhà đu t s h u doanh nghi p vì m c tiêu l i nhu n. Các tài s n c đnh, tàiầ ư ở ữ ệ ụ ợ ậ ả ố ị
s n l u đng, b máy kinh doanh là các th c, là ph ng ti n đ đt m c tiêu l iả ư ộ ộ ứ ươ ệ ể ạ ụ ợ
nhu n. Tiêu chu n đ nhà đu t đánh giá hi u qu ho t đng, quy t đnh b v n vàậ ẩ ể ầ ư ệ ả ạ ộ ế ị ỏ ố
đánh giá giá tr doanh nghi p là các kho n thu nh p mà doanh nghi p có th mang l iị ệ ả ậ ệ ể ạ
cho nhà đu t trong t ng lai.ầ ư ươ
Và vì v y: Giá tr doanh nghi p là s bi u hi n b ng ti n v các kho n thu nh p mà ậ ị ệ ự ể ệ ằ ề ề ả ậ
doanh nghi p mang l i cho nhà đu t trong quá trình kinh doanh. Các ph ng pháp ệ ạ ầ ư ươ
đnh giá doanh nghi p ph i đc xây d ng d a trên c s :ị ệ ả ượ ự ự ơ ở
+ Đánh giá giá tr các tài s n h u hình và y u t t ch c – các m i quan hị ả ữ ế ố ổ ứ ố ệ
+ Đánh giác các kho n thu nh p mà doanh nghi p có th t o ra cho nhà đu t .ả ậ ệ ể ạ ầ ư
1.1.2. Nhu c u xác đnh gía tr doanh nghi pầ ị ị ệ
Trong n n kinh t th tr ng, nhu c u đánh giá và xác đnh giá tr đi v i lo i hàngề ế ị ườ ầ ị ị ố ớ ạ
hóa này là m t đòi h i hoàn toàn t nhiên. Trong đi u hành kinh t vĩ mô cũng nhộ ỏ ự ề ế ư
trong ho t đng qu n tr kinh doanh luôn c n thi t thông tin v giá tr doanh nghi p.ạ ộ ả ị ầ ế ề ị ệ
Lê Thanh Tùng 3
Giá tr doanh nghi p là m i quan tâm c a các pháp nhân và th nhân có l i ích liênị ệ ố ủ ể ợ
quan, g n bó tr c ti p đn giá tr doanh nghi p đc xu t phát ch y u t các yêu c uắ ự ế ế ị ệ ượ ấ ủ ế ừ ầ
qu n lý và các giao d ch:ả ị
+ Đnh giá doanh nghi p xu t phát t yêu c u c a ho t đng mua bán, sáp nh p,ị ệ ấ ừ ầ ủ ạ ộ ậ
h p nh t ho c chia nh doanh nghi p. Đây là lo i giao d ch di n ra có tính ch tợ ấ ặ ỏ ệ ạ ị ễ ấ
th ng xuyên và ph bi n trong c ch th tr ng, ph n ánh nhu c u v đàu t tr cườ ổ ế ơ ế ị ườ ả ầ ề ư ự
ti p vào s n xu t kinh doanh, nhu c u tài tr cho s tăng tr ng và phát tri n b ng cácế ả ấ ầ ợ ự ưở ể ằ
y u t bên ngoài, nh m tăng c ng kh năng t n t i trong môi tr ng t do c nhế ố ằ ườ ả ồ ạ ườ ự ạ
tranh. Đ th c hi n các giao d ch đó, đòi h i ph i có s đánh giá trên ph m vi r ng l nể ự ệ ị ỏ ả ự ạ ộ ớ
các y u t tác đng t i doanh nghi p, trong đó giá tr doanh nghi p là m t y u t cóế ố ộ ớ ệ ị ệ ộ ế ố
tính ch t quy t đnh, là căn c tr c ti p đ ng i ta th ng thuy t v i nhau trong ti nấ ế ị ứ ự ế ể ườ ươ ế ớ ế
trình giao d ch mua bán, sáp nh p, h p nh t, chia nh doanh nghi p.ị ậ ợ ấ ỏ ệ
+ Giá tr doanh nghi p là lo i thông tin quan tr ng đ các nhà qu n tr phân tích,ị ệ ạ ọ ể ả ị
đánh giá tr c khi ra các quy t đnh v kinh doanh và tài chính có liên quan đn doanhướ ế ị ề ế
nghi p đc đánh giá. N i dung c b n c a qu n tr tài chính doanh nghi p, xét choệ ượ ộ ơ ả ủ ả ị ệ
cùng là ph i tăng đc giá tr doanh nghi p. Giá tr doanh nghi p là s ph n ánh năngả ượ ị ệ ị ệ ự ả
l c t ng h p, kh năng t n t i và phát tri n c a doanh nghi p. Vì v y, căn c vào đâyự ổ ợ ả ồ ạ ể ủ ệ ậ ứ
các nhà qu n tr kinh doanh có th th y d c kh năng c nh tranh c a doanh nghi pả ị ể ấ ượ ả ạ ủ ệ
mình và các doanh nghi p khác. Do v y giá tr doanh nghi p làm m t căn c thích h p,ệ ậ ị ệ ộ ứ ợ
c s đ đa ra cac quy t đnh v kinh doanh, tài chính… m t cách đúng đn.ơ ở ể ư ế ị ề ộ ắ
+ Trong cách nhìn c a các nhà đu t , ng i cung c p, thông tinh v giá tr doanhủ ầ ư ườ ấ ề ị
nghi p cho ng i ta m t s đánh giá t ng quát v uy tín kinh doanh, kh năng tài chínhệ ườ ộ ự ổ ề ả
và v th tín d ng đ t đó có c s đa ra các quy t đnh v đu t , tài tr ho cị ế ụ ể ừ ơ ở ươ ế ị ề ầ ư ợ ặ
ti p t c c p tín d ng cho doanh nghi p.ế ụ ấ ụ ệ
+ Giá tr doanh nghi p là lo i thông tin quan tr ng trong qu n lý kinh t vĩ mô: Giáị ệ ạ ọ ả ế
c các lo i ch ng khoán đc quy t đnh b i giá tr th c c a doanh nghi p có ch ngả ạ ứ ượ ế ị ở ị ự ủ ệ ứ
PGS.TS Đng Ng c Hùng K toán đnh giá doanhặ ọ ế ị
nghi pệ
khoán đc trao đi mua bán trên th tr ng. Vì v y trên ph ng di n qu n lý vĩ mô,ượ ổ ị ườ ậ ươ ệ ả
thông tin v giá tr doanh nghi p là m t căn c quan tr ng đ các nhà ho ch đnh chínhề ị ệ ộ ứ ọ ể ạ ị
sách, các t ch c, các hi p h i kinh doanh ch ng khoán đánh giá tính n đnh c a thổ ứ ệ ộ ứ ổ ị ủ ị
tr ng, nh n d ng hi n t ng đàu c , thao túng th tr ng, thâu tóm quy n ki m soátườ ậ ạ ệ ượ ơ ị ườ ề ể
doanh nghi p… đ t đó có th đa ra các chính sách đi u ti t phù h p. Ngoài ra,ệ ể ừ ể ư ề ế ợ
trong quá trình chuy n đi c ch qu n lý kinh t , xác đnh giá tr doanh nghi p còn làể ổ ơ ế ả ế ị ị ệ
m t b c đi quan tr ng đ c i cách các doanh nghi p nhà n c nh : c ph n hóa, sápộ ướ ọ ể ả ệ ướ ư ổ ầ
nh p, h p nh t hay giao, bán và cho thuê.ấ ợ ấ
Có th nói, các ho t đng qu n lý và nh ng giao d ch kinh t thông th ng trong cể ạ ộ ả ữ ị ế ườ ơ
ch th tr ng đã đt ra nh ng yêu c u c n thi t ph i xác đnh giá tr doanh nghi p.ế ị ườ ặ ữ ầ ầ ế ả ị ị ệ
Đó có th là nh ng yêu c u có tính ch t tình hu ng, cũng có th là đòi h i th ngể ữ ầ ấ ố ể ỏ ườ
nh t trong ho t đng s n xu t kinh doanh. Chúng là m i quan tâm c a 3 lo i ch th :ậ ạ ộ ả ấ ố ủ ạ ủ ể
Nhà n c, nhà đu t và nhà qu n tr doanh nghi p. Vì v y đnh giá doanh nghi p làướ ầ ư ả ị ệ ậ ị ệ
m t đòi h i t t yêu đi v i các qu c gia mu n xây d ng và phát tri n kinh t theo cộ ỏ ấ ố ớ ố ố ự ể ế ơ
ch th tr ng.ế ị ườ
1.2. Các y u t tác đng đn giá tr doanh nghi pế ố ộ ế ị ệ
1.2.1. Các y u t thu c v môi tr ng kinh doanhế ố ộ ề ườ
Môi tr ng kinh doanh (MTKD) là y u t nh h ng có tính khách quan v c b n ườ ế ố ả ưở ề ơ ả
v t kh i t m ki m soát c a doanh nghi p Đ t n t i và phát tri n đc, cũng gi ng ượ ỏ ầ ể ủ ệ ể ồ ạ ể ượ ố
nh trong khoa h c t nhiên, doanh nghi p ph i tìm cách thích nghi v i môi tr ng. ư ọ ự ệ ả ớ ườ
Môi tr ng kinh doanh đc chia làm 2 lo i:ườ ượ ạ
Môi tr ng kinh doanh t ng quát:ườ ổ g m có môi tr ng kinh t , môi tr ng ồ ườ ế ườ
chính tr , môi tr ng văn hóa – xã h i và môi tr ng k thu t.ị ườ ộ ườ ỹ ậ
* Môi tr ng kinh tườ ế
Doanh nghi p bao gi cũng t n t i trong m t b i c nh kinh t c th . B i c nh ệ ờ ồ ạ ộ ố ả ế ụ ể ố ả
kinh t đó đc nhìn nh n thông qua hàng lo t ch tiêu vĩ mô nh : t c đ tăng tr ng, ế ượ ậ ạ ỉ ư ố ộ ườ
ch s giá c , t giá ngo i t , t su t đu t , các ch s trên th tr ng ch ng khoán… ỉ ố ả ỷ ạ ệ ỷ ấ ầ ư ỉ ố ị ườ ứ
Lê Thanh Tùng 5