Cung cầu gía cả thị trường

Chia sẻ: Lan Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

145
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kinh tế chính trị Mác-Lênin t́m ra lời giải thích cho việc tiêu thụ hàng hoá trên thị trường dùa trên quy luật giá trị. Giá cả thị trường không những chỉ phụ thuộc vào giá trị (giá cả sản xuất) mà c̣n phụ thuộc vào thị hiếu của khách hàng cùng với sức mua của đồng tiền h́nh thành nên quy luật cung cầu. Nếu cung lớn hơn cầu th́ giá cả thị trường sẽ được bán bằng hoặc thấp hơn giá cả sản xuất. Bằng cách sử dụng kiến thức môn học về quan hệ cung-cầu,...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Cung cầu gía cả thị trường

I. Cầu 1.1. Khái niệm CHƯƠNG 2 Cầu là số lượng hàng hoá hay dịch vụ mà người mua có khả năng và sẵn sàng mua ở các mức giá khác nhau trong một thời gian nhất định, các nhân tố khác không đổi (ceteris paribus) CUNG, CẦU VÀ GIÁ CẢ THỊ TRƯỜNG Cầu là toàn bộ mối quan hệ giữa lượng cầu và giá 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 2 Biểu cầu và đường cầu cá nhân P Qb Đồ thị 2.2. Đường cầu của sinh viên B 5,00 0 P Qd Đồ thị 2.1. Đường cầu về kẹo sôcôla P 6 của một sinh viên A 3,00 0 5,00 0 5 P 2,00 1 4 3,00 1 6 5 1,50 2 3 2,00 2 2 4 1,25 4 1,50 3 1 3 1,00 7 0 1,25 4 2 D 0,75 11 0 2 4 6 8 10 12 14 16 1,00 6 1 Qd 0 0,50 15 0,75 9 0 2 4 6 8 10 12 14 16 0,50 15 Qd 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 3 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 4 1
Đường cầu thị trường Đường cầu thị trường P Qa Qb Qm Đồ thị 2.1. Đường cầu của sinh viên A Đồ thị 2.2. Đường cầu của sinh viên B Đồ thị 2.3. Đường cầu của thị trường P 6 P 6 5,00 0 0 0 Đồ thị 2.3. Đường cầu của thị trường P 6 5 5 5 4 4 4 3,00 1 0 1 P 6 3 3 3 5 2 1 2 2 2,00 2 1 3 4 1 1 0 0 2 4 6 8 10 12 14 16 0 0 2 4 6 8 10 12 14 16 0 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 1,50 3 2 5 3 Qd Qd Qd 2 1,25 4 4 8 1 0 1,00 6 7 13 Cộng theo chiều ngang lượng cầu của 2 sinh viên theo các 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 mức giá khác nhau 0,75 9 11 20 Qd 0,50 15 15 30 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 5 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 6 Đường cầu là đường biểu diễn mối quan hệ 1.2. Các nhân tố làm dịch giữa lượng cầu và giá, khi các yếu tố khác không thay đổi. Nó cho biết lượng cầu tại chuyển đường cầu các mức giá khác nhau. Tại sao cầu dịch chuyển? Mối quan hệ nghịch biến giữa lượng cầu và Thu nhập của người tiêu dùng thay đổi giá được gọi là Luật cầu Giá của các hàng hoá liên quan thay đổi Thị hiếu tiêu dùng thay đổi Số lượng người tiêu dùng thay đổi Các kỳ vọng về giá trong tương lai Người tiêu dùng có thông tin mới 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 7 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 8 2
Nhân tố 1: Thu nhập của người Hàng hoá bình thường và hàng tiêu dùng thay đổi hoá thứ cấp Cầu đối với các hàng hoá bình thường tăng Cầu tăng khi thu nhập tăng, thì hàng hoá đó được gọi khi thu nhập của người tiêu dùng tăng. hàng bình thường, ngược lại cầu giảm khi thu nhập tăng thì hàng đó được gọi là hàng thứ cấp. P Hàng bình thường Hàng thứ cấp P P Q Q Q 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 9 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 10 Nhân tố 2: Giá của các hàng hoá liên quan thay đổi Hàng hoá thay thế Coca & Pepsi là 2 hàng hoá thay thế đối với nhiều người. Tại mức giá Hàng hoá thay thế & hàng hoá bổ sung 10.000 đ/lon, 7 lon Coca & 4 lon Pepsi được tiêu dùng mỗi tuần Xe Ford & Toyota là 2 hàng hoá thay thế Pcôca Ppepsi (chúng cùng có một chức năng như nhau); xe gắn máy và xăng là 2 hàng hoá bổ sung 10.000 (chúng được sử dụng đồng thời với nhau) 7 Qcôca 4 Qpepsi 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 11 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 12 3
Nếu giá của Côca tăng lên 12.000đ/lon, các nhân tố khác không đổi, Giá Côca tăng dẫn đến tăng lượng cầu đối với Pepsi. Đường cầu lượng cầu Côca giảm xuống 5 lon. Lượng cầu di chuyển trên đường Pepsi dịch chuyển sang bên phải. cầu. Pcôca Ppepsi Pcôca Ppepsi 12.000 12.000 10.000 10.000 5 7 Qcôca 4 Qpepsi 5 7 Qcôca 4 5 Qpepsi 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 13 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 14 Hàng hoá bổ sung Khi nói về hàng hoá thay thế, thì sự phân Du lịch hàng không và khách sạn là những loại chi tiết các hàng hoá là rất quan trọng. hàng hoá bổ sung. Sử dụng đồ thị để minh Có nhiều loại xe có thể thay thế cho xe hoạ sự thay đổi của lượng cầu về phòng Ford, như Toyota, Mazda, Nissan ...Nhưng nghỉ khách sạn khi giá du lịch hàng không có rất ít hàng hoá thay thế cho xe ôtô. giảm xuống. 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 15 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 16 4
Nhân tố 3: Thị hiếu tiêu dùng Có một số trường hợp sở thích tiêu dùng thay đổi hầu như không đổi theo thời gian. Ví dụ bộ Sở thích về âm nhạc/áo quần luôn thay đổi theo thời gian. đồng phục (Mũ, áo, ủng) dùng trong các Quảng cáo góp phần làm thay đổi thị hiếu tiêu dùng. Cầu về dầu thực vật bệnh viên cho các bác sỹ và nhân viên phục Cầu về dầu thực vật P vào những năm 2000 vào sau 2000 vụ, đồng phục trong quân đội... P Q Q 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 17 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 18 Nhân tố 4: Số lượng người tiêu dùng trong tổng dân số thay đổi Nhân tố 5: Kỳ vọng vào tương lai Nếu mọi người kỳ vọng giá sẽ tăng trong Số lượng người càng nhiều thì cầu càng lớn. tương lai, thì họ sẽ mua ở hiện tại - cầu sẽ tăng & đường cầu dịch chuyển sang phải P Cầu về giao thông công cộng, Ngược lại nếu họ kỳ vọng giá sẽ giảm chăm sóc y tế càng lớn khi dân số càng đông. trong tương lai, thì cầu hiện tại sẽ giảm & đường cầu dịch chuyển sang trái. Q 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 19 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 20 5
Nhân tố 6: Người tiêu dùng có Tóm tắt về cầu: Cầu mô tả về người tiêu dùng nhiều thông tin hơn Đường cầu có dạng Giá Ví dụ: thị trường chứng khoán D Luật cầu: Lượng cầu Giá và lượng cầu có quan hệ nghịch biến, ceteris paribus Di chuyển trên đường cầu Khi gía tăng, lượng cầu giảm hoặc khi giá giảm, lượng cầu tăng Dịch chuyển đường cầu do: Thu nhập thay đổi Giá hàng hoá liên quan thay đổi Thị hiếu tiêu dùng thay đổi Dân số Kỳ vọng Thông tin 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 21 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 22 Biểu cung và đường cung cá nhân II. Cung P Qs Đồ thị 2.4. Đường cung của cá nhân (DN) 2.1. Khái niệm 5,00 100.000 P 6 Cung là số lượng hàng hoá hay dịch vụ mà người 3,00 95.000 5 S bán có khả năng và sẵn sàng bán tại các mức giá 2,00 85.000 4 khác nhau trong một thời gian nhất định, các yếu 3 1,50 70.000 tố khác không đổi (Ceteris paribus). 2 1,25 50.000 1 Luật cung: Giá và lượng cung có mối quan hệ 1,00 25.000 0 đồng biến – khi giá tăng, khuyến khích các doanh 0 20 40 60 80 100 120 0,75 0 nghiệp sản xuất nhiều hơn. Qs 0,50 0 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 23 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 24 6
Cung thị trường P ($) Qs (tr) Đồ thị 2.5. Đường cung thị trường 5,00 82 6 Cung thị trường của một hàng hoá là tổng 3,00 80 P 5 lượng hàng hoá mà tất cả các doanh nghiệp 2,00 70 4 trong nền kinh tế sẵn sàng cung cấp tại các 1,50 59 3 mức giá. 1,25 47 2 1 1,00 34 0 0,75 20 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 Q 0,50 5 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 25 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 26 Đường cung thị trường bằng tổng theo chiều 2.2. Các nhân tố làm dịch chuyển đường ngang đường cung của các DN Công nghệ P DN A P DN B P DN Giá của các đầu vào dùng trong sản xuất A+B Chính sách thuế, trợ cấp, điều tiết của 1,25 1,25 1,25 Chính phủ Số lượng doanh nghiệp Kỳ vọng về giá tương lai 50 Q 40 Q 90 Q 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 27 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 28 7
Nhân tố 2: Giá của các yếu tố sản Nhân tố 1: Công nghệ xuất (đầu vào) Mọi thay đổi về đầu ra mà doanh nghiệp sản xuất với một Nếu giá lao động tăng, các yếu tố khác không đổi, doanh lượng đầu vào cho trước là do thay đổi công nghệ nghiệp sẽ giảm thuê lao động dẫn đến số lượng áo quần sản xuất ra sẽ giảm P Đường cung lúa dịch P chuyển sang phải là do Đường cung áo quần sẽ các nông hộ sử dụng dịch chuyển sang trái giống mới năng suất cao Q Q 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 29 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 30 Nhân tố 3: Số lượng các DN Tại sao? trong thị trường Cầu lao động của DN Các hãng hàng không nước ngoài vào VN tăng, sẽ tăng P Tiền công tăng, dẫn đến cầu cung số lượng chỗ ngồi bằng hàng không về lao động của các DN sẽ P1 giảm. Các yếu tố khác không P đổi, dẫn đến số lượng áo Đường cung dịch quần DN sản xuất ra sẽ giảm. chuyển sang phải P0 Q1 Q0 Q Q 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 31 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 32 8
Nhân tố 4: Kỳ vọng vào giá cả trong P Tháng 1 đường cung tương lai dịch chuyển sang trái Ngày 8-3 là ngày bán được nhiều hoa hồng với giá cao gấp đôi so với ngày thường. Người sản xuất hy sinh cung cấp vào tháng P Q Tháng 3 đường 1 để tập trung bán vào tháng 3, họ hy vọng cung dịch chuyển sang phải giá sẽ cao hơn. Đường cung hoa hồng sẽ dịch chuyển sang trái vào tháng 1 và dịch chuyển sang phải vào tháng 3. Q 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 33 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 34 Nhân tố 5: Chính sách của chính phủ Tóm tắt về cung: (thuế, trợ cấp, điều tiết) Cung mô tả về người sản xuất (DN) Đường cung có dạng Giá S Nếu CP có chính sách khuyến khích sản xuất sản phẩm nào đó thì sẽ làm cho các Luật cung: Lượng cung DN tăng sản lượng lên, cung thị trường sẽ Giá và lượng cung có quan hệ đồng biến, ceteris paribus Di chuyển trên đường cung tăng. Đường cung dịch chuyển sang phải. Khi gía tăng, lượng cung tăng hoặc khi giá giảm, lượng cung giảm Dịch chuyển đường cung do: Công nghệ (phát minh mới) Giá đầu vào Số lượng DN Kỳ vọng vào giá trong tương lai Chính sách của chính phủ 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 35 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 36 9
Giả sử giá cao hơn mức giá cân bằng thị III. Cân bằng thị trường trường, thì lượng cầu ít hơn lượng cung Đường cung và đường cầu kết hợp với nhau trong thị trường, hình thành giá cân bằng thị trường và lượng cân bằng P P S S Giá cân bằng Giá cân bằng D D Lượng cân bằng Q Lượng cân bằng Q 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 37 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 38 Giả sử giá cao hơn mức giá cân bằng thị Do đó sẽ tạo ra dư thừa trường, thì lượng cầu ít hơn lượng cung P P S S Giá cân bằng Giá cân bằng D D Lượng cân bằng Q Lượng cân bằng Q 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 39 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 40 10
Như vậy giá sẽ điều chỉnh đến giá cân bằng thông qua việc di Nếu giá thấp hơn giá cân bằng, thì chuyển dọc theo đường cầu và đường cung lượng cung không đủ lượng cầu P P S S Giá cân bằng D D Lượng cân bằng Q Q 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 41 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 42 Khi đường cung và/hoặc đường cầu dịch chuyển sẽ tạo nên cân bằng mới ??? Đường cầu dịch chuyển sang trái đến D1, giá và lượng cân bằng sẽ giảm P P S S Cân bằng lúc đầu Cân bằng mới D D D1 Q Q 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 43 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 44 11
Nếu cung tăng, đường cung dịch chuyển IV. Kiểm soát giá sang phải đến S1 Ví dụ 1: Kiểm soát giá thuê nhà P Ở một số thành phố, giá thuê nhà được quy S Cân bằng lúc đầu định bởi Chính phủ. Lý do là họ tin rằng S1 kiểm soát giá thuê nhà sẽ tạo điều kiện cho những hộ gia đình có thu nhập thấp có thể Cân bằng cuối cùng thuê được nhà ở. D D1 Giá quy định cho thuê thường ở mức thấp hơn giá thị trường Q 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 45 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 46 Giá thuê nhà do thị trường quyết định Giá thuê nhà là một ví dụ của giá trần hay còn gọi là giá tối đa do Chính phủ quy P S định trên thị trường R D Q 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 47 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 48 12
Giá thuê nhà do CP quy định Giá thuê nhà do CP quy đinh Giá thuê nhà do thị là mức giá tối đa (R), nhưng tại R, lượng cung nhà ở là Sg trường quyết định thấp hơn giá thị trường và lượng cầu nhà ở là Dg P S P P S S Điều này có thể tạo nên hành động phi pháp đối với một số chủ nhà R có thể cho thuê theo mức giá thị R trường. Trong khi mức giá tối đa D D D do CP quy định ở R. Q Q Sg Dg Q 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 49 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 50 Giá thuê nhà do CP quy đinh Giá thuê nhà quy định bởi tại R, lượng cung nhà ở là Sg CP là ví dụ về giá trần, hay và lượng cầu nhà ở là Dg còn gọi là gía tối đa do CP P S quy định trên thị trường P S Do giá quy định thấp hơn giá thị “Thị trường đen” sẽ xuất hiện trường, nên số lượng nhà cho thuê bằng cách giảm chất lượng hàng sẽ thiếu hụt một lượng là Dg - Sg R hoá cung cấp, và tìm cách tăng chi R phí lên người tiêu dùng. Đó là mặt D D trái của giá trần. Sg Dg Q Sg Dg Q 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 51 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 52 13
Băng cốc là nơi có giá thuê nhà do Ví dụ 2: Giá sàn là một loại giá quy CP quy định định khác của CP Tiền thuê cho một căn hộ có 3 phòng ngủ và Giá sàn là giá không được thấp hơn mức 4 phòng vệ sinh là 5.000 baht (220 $)/tháng giá do CP quy định. vào năm 2002. Đó là mức giá khá rẻ do CP Giá sàn là giá thường do CP quy định đối quy định (giá trần), TUY NHIÊN với thị trường nông sản. Mục đích của Người thuê nhà phải trả thêm tiền thuê chính sách này là muốn nâng cao thu nhập gường, tủ, bàn ghế, với mức giá là 40.000 cho nông dân cung cấp nông sản trên thị baht/tháng (2000$). Không thuê những đồ trường. dùng trên thì không được thuê nhà ?! 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 53 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 54 P S P S Giá sàn được quy định Giá sàn được quy định cao hơn giá thị trường cao hơn giá thị trường Với giá sàn, sẽ có lượng Với giá sàn, sẽ có lượng cung vượt quá lượng cầu trên thị trường. Tạo D cung vượt quá lượng cầu D nên sự dư thừa trên thị trường. Tạo nên Q sự dư thừa Dư Q 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 55 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 56 14
Ví dụ 3: Chính sách nông nghiệp của • Khuyến khích các nhà đầu tư tham gia vào sản xuất nông nghiệp đồng thời các nông trại cũng sản xuất nhiều lên. Điều EU này sẽ làm cho đường cung dịch chuyển sang phải S1. Liên minh châu Âu đưa ra mức giá sàn đối với các sản phẩm nông nghiệp ở mức giá cao hơn giá thị trường P S P S S1 Giá sàn Giá sàn D D Q Q 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 57 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 58 • Tạo nên sự dư thừa nông sản ở Liên Minh Châu Âu • Lượng dư thừa nông sản đem bán phá giá ở các nước Tóm tắt đang phát triển. Tồn kho càng nhiều vì • Cầu và cung – dịch chuyển và di chuyển cung vượt quá cầu P • Các nhân tố làm dịch chuyển đường cầu, đường cung S1 Nông dân EU nhận được khoảng 104 tỷ euros • Giá trần và giá sàn năm 2001 (Economist 15 Giá sàn July 2002, pp42-45). • Ứng dụng cung và cầu trong thực tế Chính sách nông nghiệp EU bị vấp phải trở ngại • Tự đưa ra ví dụ minh hoạ D ở vòng đàm phán Doha Q 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 59 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 60 15
Ví dụ: Giả sử có các số liệu sau về cung và cầu của hàng hóa X: (tiếp) Gía ($) Lượng cầu Lượng cung a. Viết phương trình đường cung và đường 15+5=20 50 35 cầu? 16+5=21 48 38 b. Vẽ đồ thị của cung và cầu đối với hàng 17+5=22 46 41 hóa này? 18+5=23 44 44 c. Xác định giá và số lượng cân bằng? 19+5=24 42 47 20+5=25 40 50 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 61 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 62 (tiếp) Giả sử chính phủ đánh thuế 5$ trên mỗi đơn vị sản phẩm. d. Hãy vẽ lại đường cung sau khi đánh thuế. Tức là mối quan hệ giữa lượng cung và giá mà người tiêu dùng mua? e. Xác định giá và số lượng cân bằng mới? 04/08 TS. Trần Văn Hoà, HCE 63 16