HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC CHUYÊN NGÀNH ĐỘT QUỴ VÀ CÁC BỆNH THẦN KINH LIÊN QUAN LẦN THỨ X
172
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ NONG ĐẶT STENT NỘI SỌ SAU THẤT BẠI
LẤY HUYẾT KHỐI ĐIỀU TRỊ ĐỘT QUỴ TẮC MẠCH MÁU LỚN
Nguyễn Minh Đức1, Phạm Anh Tuấn2, Nguyễn Huy Thắng3
TÓM TẮT22
Mục tiêu: 1. Đánh giá kết quả nong đặt stent
nội sọ cấp cứu trong điều trị bệnh lý đột quỵ tắc
mạch máu lớn (tỉ lệ tái thông, tỉ lệ chuyển dạng
xuất huyết, mRS xuất viện, mRS sau 3 tháng. 2.
Xác định các yếu tố liên quan đến kết cục lâm
sàng sau nong đặt stent nội sọ cấp cứu trong bệnh
lý đột quỵ tắc mạch máu lớn. Đối tượng và
phương pháp: nghiên cứu tiến cứu mô tả loạt ca.
Tất cả bệnh nhân được chẩn đoán đột quỵ nhồi
máu não cấp tắc mạch máu lớn, thất bại với kỹ
thuật lấy huyết khối, có hẹp động mạch nội sọ tại
Bệnh viện 115 trong giai đoạn từ 07/2022 đến
07/2023. Kết quả: tỷ lệ đối tượng nghiên cứu đạt
phục hồi thần kinh tốt tại thời điểm sau ra viện
90 ngày với thang điểm Rankin sửa đổi từ 0-2
điểm là 57,1%. Tỉ lệ tái thông mạch máu thành
công theo thang điểm TICI 2b-3 là 100%. Chảy
máu não (CMN) chuyển dạng chiếm 28,6%,
trong đó CMN có triệu chứng: 8,6%. Tỉ lệ tử
vong tại thời điểm 90 ngày: 14,3%. Thang điểm
1BS. Khoa Ngoại thần kinh, Bệnh viện Nguyễn
Tri Phương
2TS. Chủ nhiệm bộ môn ngoại thần kinh, Đại Học
Y Dược TP. Hồ Chí Minh
3PGS.TS. Chủ nhiệm bộ môn nội thần kinh, Đại
học Y khoa Phạm Ngọc Thạch
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Huy Thắng
ĐT: 0909982113
Email: nguyenhuythang115@gmail.com
Ngày nhận bài: 22/7/2024
Ngày gửi phản biện: 24/7/2024
Ngày duỵệt bài: 12/8/2024
NIHSS tăng 1 điểm, khả năng kết cục lâm sàng
có lợi (mRS 0-2 điểm) giảm 11%. NIHSS 13
điểm tiên đoán lâm sàng bất lợi với độ chính xác
68,6%. không tìm thấy các yếu tố liên quan đến
kết cục lâm sàng tử vong và CMN có triệu
chứng. Kết luận: Phương pháp can thiệp đặt
stent nội sọ sau thất bại lấy huyết khối cơ học
điều trị đột quỵ nhồi máu não (NMN) tắc mạch
lớn có hẹp động mạch nội sọ có tỉ lệ thành công
cao, tỉ lệ tử vong và tai biến thấp.
Từ khóa: Hẹp mạch máu nội sọ, đặt stent
cứu vãn.
SUMMARY
EVALUATION OF THE RESULT OF
RESCUE INTRACRANIAL STENT
AFTER FAILED MECHANICAL
THROMBECTOMY FOR ACUTE
ISCHEMIC STROKE
Background and Aim: 1. Evaluate the
results of rescue intracranial stent after Failed
mechanical thrombectomy for acute ischemic
stroke (recanalization rate, brain hemorrhagic
transformation rate, 90-day mRS, mRS). 2.
Identify factors related to clinical outcomes after
of rescue intracranial stent. Method: prospective
descriptive study of case series. All patients were
diagnosed with acute ischemic stroke, large
vessel occlusion, failure of thrombectomy, and
intracranial artery stenosis at Hospital 115 in the
period from July 2022 to July 2023. Results: the
rate of good neurological recovery at 90 day
mRS after discharge with a modified Rankin
scale of 0-2 points is 57.1%. The successful
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 543 - THÁNG 10 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2024
173
revascularization rate of TICI 2b-3 is 100%.
Rate of cerebral hemorrhage transformation is
28.6%, symptomatic cerebral hemorrhage is
8.6%. The mortality rate at 90 days is 14.3%. An
increase of 1 point in the NIHSS scale reduces a
favorable clinical outcome (mRS 0-2 points)
11%. NIHSS 13 points predict adverse clinical
outcomes with specificity 68.6%. Factors related
to death and symptomatic cerebral hemorrhage
could not be found. Conclusion: Rescue
intracranial stents after failed mechanical
thrombectomy has a high success rate, low
mortality and low complication rates.
Keywords: ICAD, rescue intracranial stent.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Can thiệp lấy huyết khối trong đột quỵ
tắc mạch máu lớn trở thành chuẩn mực điều
trị hiện nay (AHA/ASA 2019). Tuy có nhiều
tiến bộ trong việc cải thiện kỹ thuật và dụng
cụ lấy huyết khối, nhưng tỉ lệ thất bại từ 10 -
20%[1] liên quan đến hẹp động mạch nội sọ.
Kỹ thuật nong bóng đặt stent nội sọ đã được
sử dụng trong các nghiên cứu điều trị dự
phòng đột quỵ tái phát, tuy nhiên các nghiên
cứu Sampris, Visit, Cassis đều cho thấy điều
trị nội khoa tốt hơn đặt stent trong điều trị dự
phòng đột quỵ tái phát. Vậy khi tình trạng
mạch máu đang bị tắc, đã sử dụng các kỹ
thuật lấy huyết khối thất bại, việc nong bóng
và hoặc đặt stent để tái thông mạch liệu có
đem lại tốt hơn về mặt lâm sàng và cải thiện
tỉ lệ tử vong không?
Khuyến cáo AHA 2013 (IIb)[2] và tổng
hợp 12 nghiên cứu trên 1855 bệnh nhân thấy
tỉ lệ tái thông 87%, chảy máu không khác
biệt so với nhóm không đặt stent cấp cứu và
cải thiện thang điểm mRS (0-2) sau 90
ngày[1]. Chúng tôi nghiên cứu “Đánh giá kết
quả nong đặt stent nội sọ sau thất bại lấy
huyết khối điều trị đột quỵ tắc mạch máu
lớn” để đánh giá kết quả ở bệnh nhân Việt
Nam, nhằm có cái nhìn tổng quan để cải
thiện chất lượng điều trị bệnh lý đột quỵ.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
Tiêu chuẩn chọn: Bệnh nhân có chỉ định
lấy huyết khối và thất bại với kỹ thuật kéo
+/- hút huyết khối. Đã nong bóng đơn thuần
thất bại. Hẹp nặng hoặc tắc động mạch nội sọ
lớn.
Tiêu chuẩn loại trừ: Hẹp < 70% [10],
[Error! Reference source not found.]. Đã
tái thông với kỹ thuật nong bóng. Có biến
chứng trong lúc làm can thiệp lấy huyết khối.
Hẹp mạch máu ngoài sọ hoặc hẹp M2.
2.2. Thiết kế nghiên cứu
Nghiên cứu tiến cứu mô tả loạt ca.
2.3. Quy trình thực hiện và phương
pháp nghiên cứu
HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC CHUYÊN NGÀNH ĐỘT QUỴ VÀ CÁC BỆNH THẦN KINH LIÊN QUAN LẦN THỨ X
174
Sơ đồ nghiên cứu
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Từ tháng 7/2022 - 7/2023 có 35 bênh nhân thỏa tiêu chuẩn lấy mẫu:
3.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu
Bảng 3.1. Phân bố đặc điểm về tuổi của đối tượng nghiên cứu
Yếu tố
Trung bình
Độ lệch chuẩn
Nhỏ nhất
Lớn nhất
Tuổi
62,1
10,2
30
79
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 543 - THÁNG 10 - SỐ ĐẶC BIỆT - 2024
175
Bảng 3.2. Phân bố các đặc điểm về nhóm tuổi, giới tính của đối tượng nghiên cứu
Các yếu tố
Tần số (n=35)
Tỷ lệ (%)
Nhóm tuổi
≤ 50
4
11,4
51 – 69
22
62,9
≥ 70
9
25,7
Giới tính
Nam
25
71,4
Nữ
10
28,6
Tuổi cao nhất: 79, thấp nhất: 30; tuổi trung bình: 62,1; nhóm tuổi từ 51- 69: 62,9%. Nam
giới: 71,4%, tỷ lệ giữa nam/ nữ là 5/2.
Bảng 3.3. Phân bố các yếu tố nguy cơ và bệnh kèm theo
Đặc điểm
Thông tin
Tỷ lệ (%)
Tăng huyết áp
Có
Không
97,1
2,9
Đái tháo đường
Có
Không
25,7
74,3
Rối loạn li pid máu
Có
Không
45,7
54,3
Nhồi máu não cũ
Có
Không
20,0
80,0
Hút thuốc lá
Có
Không
8,6
91,4
Tiền sử tăng huyết áp: 97,1%; đái tháo đường: 25,7%; rối loạn lipid máu: 45,7%; hút
thuốc lá: 8,6%.
Bảng 3.4. Đặc điểm lâm sàng lúc nhập viện theo thang điểm NIHSS
Đặc điểm
Trung bình
Độ lệch chuẩn
Nhỏ nhất
Lớn nhất
NIHSS
15,7
7,4
6
37
Bảng 3.5. Phân nhóm thang điểm NIHSS của đối tượng nghiên cứu
NIHSS
Tần số (n=35)
Tỷ lệ (%)
Trung bình (5-15)
21
60,0
Trung bình nặng (16-20)
5
14,3
Nặng (>20)
9
25,7
Điểm NIHSS trung bình: 15,7 điểm (thấp nhất 6 điểm, cao nhất 37 điểm); NHSS trung
bình (5-15 điểm): 60,0%. NIHSS >20 điểm: 25,7%.
Bảng 3.6. Vị trí tổn thương đột quỵ
Các yếu tố
Tần số (n=35)
Tỷ lệ (%)
Vị trí
Tuần hoàn trước
Tuần hoàn sau
15
20
42,9
57,1
HỘI NGHỊ KHOA HỌC TOÀN QUỐC CHUYÊN NGÀNH ĐỘT QUỴ VÀ CÁC BỆNH THẦN KINH LIÊN QUAN LẦN THỨ X
176
Mạch máu tổn thương
ICA
MCA
ICA-MCA
VA
BA
VA-BA
5
9
1
8
11
1
14,3
25,7
2,9
22,8
31,4
2,9
Tỷ lệ tổn thương tuần hoàn sau: 57,1%, tuần hoàn trước: 42,9%; động mạch não giữa:
25,7%, động mạch thân nền: 31,4%.
Bảng 3.7. Điểm ASPECTS/pcASPECTS trên hình ảnh học trước can thiệp
Đặc điểm
Trung bình
Độ lệch chuẩn
Nhỏ nhất
Lớn nhất
ASPECTS/pcASPECTS
8,0
1,2
6
10
Bảng 3.8. Phân nhóm điểm ASPECTS/pcASPECTS trên hình ảnh học trước can thiệp
ASPECTS/pcASPECTS
Tần số (n=35)
Tỷ lệ (%)
8-10 điểm
5-7 điểm
0-4 điểm
23
12
0
65,7
34,3
0
Điểm ASPECTS/pcASPECTS trung bình: 8,0 điểm (nhỏ nhất: 6 điểm, cao nhất: 10
điểm). Xét theo phân nhóm, phần lớn điểm ASPECTS/pcASPECTS từ 8-10 điểm: 65,7%.
Bảng 3.9. Các đặc điểm liên quan đến điều trị của đối tượng nghiên cứu
Đặc điểm
Thông tin
Tần số (n=35)
Tỷ lệ (%)
Tiêu sợi huyết rTPA
Có
Không
4
31
11,4
88,6
Mức độ tái thông (mTICI)
2b
2c
3
2
7
26
5,7
20,0
74,3
Kháng kết tập tiểu cầu kép
Có
Không
10
25
28,6
71,4
Có 88,6% không được dùng tiêu sợi huyết trước can thiệp. Mức độ tái thông sau can thiệp
theo (mTICI): mTICI 3 (74,3%); không dùng thuốc kháng kết tập tiểu cầu kép (71,4%).
Bảng 3.10. Tình trạng CMN sau can thiệp
Đặc điểm
Tần số (n=35)
Tỷ lệ (%)
Chảy máu não
- Có triệu chứng
- Không triệu chứng
10
3
7
28,6
8,6
20,0
Không chảy máu não
- Chảy máu nơi khác
- Không chảy máu
25
3
22
71,4
8,6
62,8
Có 71,4% không chảy máu não (62,8% không chảy máu, 8,6% có chảy máu tiêu hoá).
CMN: 28,6% (không triệu chứng: 20,0%, CMN triệu chứng: 8,6%).