TẠP CHÍ Y häc viÖt nam tẬP 477 - th¸ng 4 - sè 1 - 2019
35
bệnh nhân BTMT giai đoạn cuối TNT chu kỳ.
*Liên quan với albumin máu:
Chúng tôi nhận
thấy, nhóm bệnh nhân giảm albumin có nồng độ
hs-CRP trung bình cao hơn nhóm bệnh nhân
albumin máu không giảm có ý nghĩa thống kê
với p< 0,001 (6,50 ± 2,31mg/l so với 2,34 ±
2,04 mg/l). Đặc biệt tỷ lệ bệnh nhân có tăng
nồng độ CRP máu ở nhóm giảm albumin cao hơn
nhóm bệnh nhân albumin máu bình thường có ý
nghĩa, OR=13,39, p< 0,001. Kết quả này của
chúng tôi phù hợp với kết quả nghiên cứu của
nhiều tác giả trong và ngoài nước. Nhiều nghiên
cứu đã khẳng định hậu quả của tình trạng viêm
mạn tính trong bệnh thận liên quan đến tình
trạng suy dinh dưỡng. Viêm và suy dinh dưỡng
thường hay đi cùng nhau, thúc đẩy nhau gây
tình trạng nặng hơn. Albumin cũng như các dấu
ấn dinh dưỡng khác như prealbumin và
transferrin là các protein pha cấp âm tính. Sự
tổng hợp các protein này giảm trong viêm, gây
ra giảm nồng độ albumin huyết thanh, một thay
đổi xảy ra độc lập với tình trạng dinh dưỡng. Ở
bệnh nhân TNT chu kỳ, giảm albumin máu liên
quan đến tổng hợp protein của gan không bù
đắp kịp còn có yếu tố khác tham gia vào như
tình trạng viêm. Và khi nồng độ albumin máu
giảm nhiều sẽ làm rối loạn tình trạng huyết
động, rối loạn tổng hợp và chuyển hóa lipid, rối
loạn chức năng nội mô làm tổn thương nội mạc
mạch máu, gia tăng tổng hợp các yếu tố viêm
trong đó có hs-CRP. Chúng tôi cũng thấy mối
tương quan nghịch có ý nghĩa giữa nồng độ
albumin và CRP máu, r= - 0,462 và p< 0,01.
V. KẾT LUẬN
+ Nồng độ hs-CRP huyết tương trung bình nhóm
bệnh nhân là 2,93 ± 2,53 mg/L. Có tới 36,9% bệnh
nhân tăng nồng độ hs-CRP huyết tương.
+ Nồng độ trung bình và tỷ lệ tăng hs-CRP
huyết tương ở nhóm bệnh nhân viêm thận bể
thận mạn tính; nhiễm virus viêm gan, giảm
albumin máu cao hơn có ý nghĩa so với nhóm
bệnh nhân không có đặc điểm trên, p< 0,01.
Nồng độ hs-CRP huyết tương tương quan nghịch
với nồng độ albumin máu, hệ số tương quan r=-
0,462, p< 0,01.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Vũ Thị Phương Liên (2011), "Nghiên cứu sự
biến đổi nồng độ Procalcitonin và protein phản ứng
c ở bệnh nhân suy thận mạn tính", Luận văn thạc
sĩ y học, Học viện Quân y, Hà nội.
2. Nguyễn Văn Tuấn (2015), "Nghiên cứu nồng độ
TGF beta1 và hs-CRP huyết thanh ở bệnh nhân bị
bệnh thận mạn", Luận án Tiến sỹ Y học, Trường
ĐH Y dược Huế.
3. Abraham G., Sundaram V., Sundaram V., et
al. (2009), "C-Reactive protein, a valuable
predictive marker in chronic kidney disease", Saudi
J Kidney Dis Transpl, 20(5), 811-5.
4. Babaei M., Dashti N., Lamei N., et al. (2014),
“Evaluation of plasma concentrations of
homocysteine, IL-6, TNF-alpha, hs-CRP, and total
antioxidant capacity in patients with end-stage
renal failure.” Acta Med Iran. 52(12):893-8.
5. Black S., Kushner I., Samols D. (2004), "C-
reactive Protein", J Biol Chem, 279(47), p. 48487-90.
6. Kooshki A., Samadipour E., Akbarzadeh R., et
al. (2015), “The association between serum C-
reactive protein and macronutrients and
antioxidants intake in hemodialysis patients.” J Med
Life. 8(Spec Iss 2):43-46.
7. Ortega O., Rodriguez I., Gallar P., et al.
(2002), "Significance of high C-reactive protein
levels in pre-dialysis patients", Nephrol Dial
Transplant, 17(6), 1105-9.
8. Ridker P.M. (2009), "C-reactive protein: eighty
years from discovery to emergence as a major risk
marker for cardiovascular disease", Clin Chem,
55(2), 209-15.
ĐÁNH GIÁ MỐI LIÊN QUAN GIỮA TUỔI VÀ THỜI GIAN MẮC BỆNH ĐẾN
BIẾN CHỨNG THẦN KINH NGOẠI VI DO ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TUÝP II
Nguyễn Văn Hướng1, Cao Thị Vân2
TÓM TẮT10
Mục tiêu: Nghiên cứu nhằm đánh giá mối liên
quan giữa tuổi và thời gian mắc bệnh của bệnh nhân
đái tháo đường tuýp 2 (ĐTĐ2) có biến chứng thần
1Trường Đại học Y Hà nội
2Bệnh viện Đa khoa tỉnh Nghệ An
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Văn Hướng
Email: vanhuong73@hotmail.com
Ngày nhận bài: 12.2.2019
Ngày phản biện khoa học: 22.3.2019
Ngày duyệt bài: 28.3.2019
kinh ngoại biên. Đối tượng và phương pháp:
Nghiên cứu mô tả cắt ngang nhằm đánh giá mối liên
quan giữa tuổi và thời gian mắc bệnh đến biến chứng
thần kinh ngoại biên trên 179 bệnh nhân đái tháo
đường tuýp 2 tại Bệnh viện Đại học Y Hà nội. Kết
quả: Ở nhóm tuổi từ 80 trở lên tỷ lệ tổn thương sợi
nhỏ chiếm 73,9% cao hơn nhóm tuổi 70-79 (50%) và
nhóm tuổi 60-69 chiếm 58,9%. Tuy nhiên, không có ý
nghĩa thống kê với p>0,05. Không có ý nghĩa thống kê
theo nhóm tuổi ở nhóm tổn thương sợi lớn với p >
0,05. Ở nhóm mắc ĐTĐ trên 10 năm có tỷ lệ tổn
thương sợi nhỏ cao gấp 2,2 lần so với nhóm mắc ĐTĐ
dưới 5 năm. Sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê với
vietnam medical journal n01 - APRIL - 2019
36
p<0,05. Ở nhóm mắc ĐTĐ trên 10 năm có tỷ lệ tổn
thương sợi lớn cao gấp 3,4 lần so với nhóm mắc ĐTĐ
dưới 5 năm. Sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê với
p<0,05. Kết luận: Tuổi bệnh nhân không liên quan
đến tính chất của biến chứng thần kinh ngoại biên.
Thời gian mắc đái tháo đường trên 10 năm có nguy cơ
tổn thương sợi lớn cao gấp 3,4 lần và tổn thương sợi
nhỏ cao gấp 2,2 lần so với nhóm mắc bệnh đái tháo
đường dưới 5 năm.
Từ khóa:
Đái tháo đường, Biến chứng thần kinh
ngoại biên
SUMMARY
EVALUATION THE ASSOCIATION BETWEEN
THE AGE AND DURATION OF DISEASE OF
TYPE 2 DIABETIC PATIENTS WITH
PERIPHERAL NEUROLOGICAL COMPLICATIONS
Objectives: The study aimed to evaluate the
association between the age and duration of disease
of type 2 diabetic patients with peripheral neurological
complications. Object and method: Cross-sectional
descriptive study to assess the relationship between
age and duration of disease to peripheral neurological
complications in 179 type 2 diabetic patients at Hanoi
Medical University Hospital. Results: In the age group
80 and above, the rate of smallfiber injury accounted
for 73.9%, higher than the age group 70-79 (50%)
and the age group 60-69 accounted for 58.9%.
However, there was no statistical significance with p>
0.05. There was no statistical significance by age
group in the major lesions with p> 0.05. In the
diabetic group with more than 10 years of age, the
rate of macrofiber injury was 2.2 times higher than
that of patients with diabetes less than 5 years. This
difference is statistically significant with p <0.05 In the
diabetic group with more than 10 years of age, the
rate of major lesions was 3.4 times higher than the
group with diabetes less than 5 years. This difference
is statistically significant with p <0.05. Conclusion:
Age of patients is not related to the nature of
peripheral neurological complications. The duration of
diabetes mellitus for more than 10 years has a high
risk of fiber damage 3.4 times and microfiber injury
2.2 times higher than the group with diabetes mellitus
of less than 5 years.
Keywords:
Diabetes, Peripheral neurological
complications
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Đái tháo đường (ĐTĐ) là bệnh lý hay gặp của
rối loạn chuyển hóa đang có xu hướng tăng lên
theo thời gian cũng như theo tuổi tác [1]. Theo
Tổ chức y tế thế giới (WHO), tỉ lệ mắc ĐTĐ trên
thế giới năm 2000: 157,3 triệu dân, dự đoán đến
năm 2025: 300 triệu dân (chiếm 5% dân số),
trong vòng 20 năm (2010-2030) tỷ lệ mắc ĐTĐ
sẽ tăng 54% [4]. Và xu thế ở Việt nam cũng
không nằm ngoài quy luật trên [2;3]. Đây là
bệnh lý gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Có
những biến chứng ảnh hưởng trực tiếp đến tính
mạng người bệnh như: bệnh lý mạch vành, bệnh
lý tai biến mạch máu não [5]. Có những biến
chứng âm thầm rồi nặng dần gây ảnh hưởng rất
lớn đến chất lượng cuộc sống người bệnh trong
đó có biến chứng thần kinh ngoại biên. Biến
chứng thần kinh ngoại biên trên bệnh nhân đái
tháo dường tuýp 2 là một biến chứng hay gặp và
thường tiến triển âm thầm. Trong nghiên cứu
của tác giả Thomson FJ (1993) cho thấy tỷ lệ
biến chứng thần kinh ngoại biên trên 243 bệnh
nhân mắc đái tháo đường tuýp 2 là trên 60%.
Trong đó tác giả cho rằng biến chứng này cao
hay thấp, mức độ nặng hay nhẹ còn phụ thuộc
rất nhiều vào các chỉ số kèm theo trong bệnh
nhân đái tháo đường như: chỉ số HBA1C, chỉ số
BMI, tăng huyết áp đi kèm, tuổi, thời gian mắc
bệnh [5]. Tác giả Boulton AJM (1998) cho rằng
khi thời gian mắc bệnh càng dài thì biến chứng
thần kinh ngoại biên càng xuất hiện sớm và càng
nặng và thường tổn thương hỗn hợp. Mặt khác
khi thời gian mắc bệnh ngắn thì biến chứng
thần kinh ngoại biên chủ yếu tổn thương sợi nhỏ
[6]. Tác giả Martin CL (2006) cho thấy tổn
thương thần kinh ngoại biên cao gấp 2,45 lần ở
nhóm có thời gian mắc bệnh kéo dài trên 10
năm. Một nghiên cứu khác của tác giả Zhou L
cho thấy tuổi càng cao liên quan tổn thương sợi
nhỏ với OR=1,93, p=0,004. Trong khi đó, một số
tác giả cho rằng có sự khác nhau về tính chất
tổn thương thần kinh ngoại biên trên bệnh nhân
đái tháo đường tuýp 2 ở người cao tuổi và người
trẻ tuổi. Trên cơ sở đó chúng tôi nghiên cứu đề tài
nhằm mục tiêu:
"Đánh giá mối liên quan giữa tuổi
và thời gian mắc bệnh đến biến chứng thần kinh
ngoại biên trên bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2".
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên
cứu là 179 bệnh nhân ĐTĐ tuổi từ 60 trở lên khám
và điều trị tại Bệnh viện Đại học Y Hà nội từ tháng
02 năm 2017 đến tháng 09 năm 2018.
Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân bệnh nhân
thỏa mãn các điều kiện:
- Chẩn đoán ĐTĐ theo tiêu chuẩn WHO 2006
[4]. Chẩn đoán ĐTĐ khi có một trong các tiêu
chuẩn sau: Glucose máu lúc đói (nhịn ăn sau 8h)
≥7,0 mmol/l (126mg/ dl), ít nhất 2 lần. Glucose
máu bất kỳ ≥11,1(200mg/ dl) mmol/l kèm theo
các triệu chứng của tăng glucose máu (khát
nhiều, tiểu nhiều, ăn nhiều, gầy sút).Hoặc
Glucose máu 2h sau khi nghiệm pháp tăng
đường huyết ≥11,1 mmol/l.
- Chẩn đoán bệnh thần kinh ngoại biên do
ĐTĐ theo tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh thần kinh
ngoại biên do ĐTĐ của Hiệp hội thần kinh Anh
năm 2001 và kết quả điện sinh lý [6].
TẠP CHÍ Y häc viÖt nam tẬP 477 - th¸ng 4 - sè 1 - 2019
37
Tiêu chuẩn loại trừ bệnh nhân: Suy thận.
Bệnh lý cấp tính: Sốt cao, các nguyên nhân cấp
tính khác như suy hô hấp, suy tim, suy gan
nặng…Dùng thuốc gây tổn thương thần kinh
ngoại biên: TNH, Vincristin, Metronidazol. Các
bệnh lý ác tính kèm theo: Ung thư, bệnh máu,
nhiễm khuẩn…Những bệnh nhân không đồng ý
phối hợp để tham gia vào nghiên cứu.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
Thiết kế nghiên cứu. Mô tả cắt ngang.
Phương pháp chọn mẫu: Lấy mẫu thuận
tiện.
Các bước tiến hành nghiên cứu: Chẩn
đoán biến chứng thần kinh ngoại biên ở bệnh
nhân cao tuổi ĐTĐ type 2 dựa vào tiêu chuẩn
chấn đoán biến chứng thần kinh ngoại biên theo
Hội đồng Anh có độ tin cậy là 0,64, độ nhạy
79% và độ đặc hiệu 78% [6].
- Phân loại tổn thương thần kinh ngoại biên
dựa trên triệu chứng cơ năng và thực thể [6]
Bảng 2.2. Phân loại biến chứng thần kinh ngoạ ibiên
Đặc điểm
Hội chứng sợi lớn
Hội chứng sợi nhỏ
Triệu chứng
cơ năng
Tê, cóng, ngứa
Đau rát bỏng, kim châm … kiểu găng vớ,
đối xứng, nặng về đêm.
Triệu chứng
thực thể
Giảm/ mất cảm giác vị trí, ngón.
Giảm/ mất cảm giác rung.
Giảm/ mất phản xạ gân xương.
Teo cơ, Liệt vận động ngọn/ gốc chi.
Rối loạn cảm giác đau.
Giảm/ mất cảm giác nhiệt, phân biệt nhọn tù.
Cảm giác rung âm thoa bình thường.
Phản xạ gân xương bình thường.
Xử lý và phân tích số liệu:Các số liệu thu thập được nhập thông tin vào máy tính, sau đó được
phân tích bằng phần mềm SPSS 15.0
Đạo đức trong nghiên cứu: Đề tài đã được thông quan hội đồng khoa học tại Trường Đại học Y
Hà nội. Tất cả các đối tượng nghiên cứu được giải thích cụ thể về mục tiêu nghiên cứu và đồng ý tự
nguyện tham gia. Đảm bảo tính bí mật thông tin nghiên cứu Nghiên cứu nhằm bảo vệ và nâng cao
sức khỏe cho người cao tuổi, không nhằm mục đích nào khác.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Mối liên quan tuổi đến biến chứng thần kinh ngoại vi
Bảng 3.1 Liên quan tuổi và tổn thương sợi nhỏ
Nhóm tuổi
Tổn thương thần kinh ngoại vi sợi nhỏ
Không
Có
p
%
n
%
60-69
41,1
53
58,9
0,127
70-79
50
33
50
≥80
26,1
17
73,9
Nhận xét:
Ở nhóm tuổi từ 80 trở lên tỷ lệ tổn thương sợi nhỏ là cao nhất gồm 17 người chiếm
73,9% cao hơn nhóm tuổi 70-79 gồm 33 người chiếm 50% và nhóm tuổi 60-69 gồm 53 người chiếm
58,9%. Tuy nhiên, không nhận thấy mối liên quan giữa tuổi và tổn thương sợi nhỏ với p>0,05.
Bảng 3.2 Liên quan tuổi và tổn thương sợi lớn
Nhóm tuổi
Tổn thương thần kinh ngoại vi sợi lớn
Không
Có
p
n
%
n
%
60-69
13
14,4
77
85,6
0,658
70-79
7
10,6
56
89,4
≥80
2
8,7
21
91,3
Nhận xét:
Nhóm tuổi ≥80 có tỷ lệ tổn thương sợi lớn cao nhất gồm 21 người chiếm 91,3% cao
hơn nhóm tuổi 70-79 là 89,4% và nhóm tuổi 60-69 tổn thương sợi nhỏ ít nhất gồm 77 người chiếm
85,6%. Tuy nhiên sự khác nhau này chưa có ý nghĩa thống kê với p>0,05.
3.2. Mối liên quan thời gian mắc bệnh đến biến chứng thần kinh ngoại vi
Bảng 3.3. Liên quan thời gian mắc bệnh và tổn thương sợi nhỏ
Phân loại thời
gian mắc bệnh
Tổn thương sợi nhỏ
Không
Có
OR
95%CI
P
N
%
n
%
<5 năm
19
51,4
18
48,6
1
5 10 năm
27
54
23
46
0,489
>10 năm
30
32,6
62
67,4
2,2 (1,01-4,75)
0,038
vietnam medical journal n01 - APRIL - 2019
38
Nhận xét:
Ở nhóm mắc ĐTĐ trên 10 năm có tỷ lệ tổn thương sợi nhỏ cao gấp 2,2 lần so với
nhóm mắc ĐTĐ dưới 5 năm. Sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê với p<0,05 (95%CI=1,01-4,75).
Nhóm mắc ĐTĐ< 5 năm và 510 năm không có sự khác nhau về tổn thương sợi nhỏ với p>0,05.
Bảng 3.4 Liên quan thời gian mắc bệnh và tổn thương sợi lớn
Thời gian mắc
bệnh
Tổn thương sợi lớn
Không
Có
OR
(95%CI)
p
n
%
n
%
<5 năm
9
24,3
28
75,7
1
5 10 năm
5
10
45
90
0,067
>10 năm
8
8,7
84
91,3
3,4 (1,19-9,59)
0,022
Nhận xét:
Ở nhóm mắc ĐTĐ trên 10 năm có tỷ lệ tổn thương sợi lớn cao gấp 3,4 lần so với
nhóm mắc ĐTĐ dưới 5 năm. Sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê với p<0,05 (95%CI=1,19-9,59).
Không có sự khác nhau về tổn thương sợi lớn giữa nhóm mắc ĐTĐ dưới 5 năm và 510 năm.
Bảng 3.5 Liên quan thời gian mắc bệnh và tổn thương sợi hỗn hợp
Thời gian mắc bệnh
Tổn thương sợi hỗn hợp
Không
Có
OR
(95%CI)
p
n
%
n
%
<5 năm
28
75,7
9
24,3
1
5 10 năm
32
64
18
36
0,177
>10 năm
38
41,3
54
58,7
4,4 (1,87-10,43)
0,000
Nhận xét:
Ở nhóm mắc ĐTĐ trên 10 năm, tỷ lệ tổn thương sợi hỗn hợp cao gấp 4,4 lần so với
nhóm mắc bệnh dưới 5 năm. Sự khác biệt này rất có ý nghĩa thống kê p<0,01 (95%CI=1,87-10,43).
Không có sự khác nhau ở nhóm< 5 năm và 510 năm.
IV. BÀN LUẬN
Nghiên cứu chúng tôi thấy không có mối liên
quan tuổi và tổn thương sợi nhỏ, tổn thương sợi
lớn với p>0,05. Kết quả này khác với nghiên cứu
Zhou L nhận thấy tuổi là yếu tố nguy cơ chính
của biến chứng thần kinh ngoại vi và có mối liên
quan tuổi với tổn thương sợi nhỏ (OR=1,95,
p<0,001). Tuổi cao bao hàm khả năng giai đoạn
tiền lâm sàng của ĐTĐ càng dài đây là điều kiện
thuận lợi để gây ra các biến chứng. Người >40
tuổi tốc độ dẫn truyền thần kinh có xu hướng
giảm theo tuổi [1]. Theo Nguyễn quốc Anh
(2012) [3] nhận thấy 5% bệnh nhân ĐTĐ <30
tuổi có biểu hiện biến chứng thần kinh trong khi
đó tỷ lệ biến chứng này > 70% ở người ĐTĐ >
50 Tuổi [3]. Theo Boulton AJM, Gries FA, Jervell
JA (1998): Bệnh lý thần kinh, đặc biệt viêm đa
dây thần kinh ngoại vi do ĐTĐ2 thường gặp ở
tuổi trên 50, ít gặp ở tuổi dưới 30 [6]. Tác giả
Martin CL (2006) cho biết: 25-28% bệnh lý thần
kinh do ĐTĐ2 gặp ở tuổi trên 50 [7]. Tuy nhiên
các nghiên cứu có nhóm chứng cũng chỉ ra rằng
tuổi tăng nguy cơ biến chứng thần kinh ngoại vi
ở nhóm không mắc ĐTĐ2 trong đó biến chứng
tổn thương thần kinh sợi nhỏ nguy cơ cao ở
nhóm người cao tuổi so với nhóm người trẻ tuổi
[8]. Tìm thấy mối liên quan giữa thời gian mắc
bệnh ĐTĐ2 đến tổn thương thần kinh ngoại vi có
ý nghĩa thống kê. Thời gian mắc bệnh trên 10
năm có tỷ lệ tổn thương sợi nhỏ cao hơn gấp 2,2
lần, tổn thương sợi lớn gấp 3,4 lần và tổn
thương sợi hỗn hợp cao gấp 4,4 lần so với thời
gian mắc bệnh dưới 5 năm. Năm 1998 Boulton
AJM nghiên cứu trên 4400 bệnh nhân ĐTĐ2 cho
thấy triệu chứng lâm sàng của tổn thương đa
dây thần kinh phát hiện được ngay ở thời điểm
chẩn đoán ĐTĐ là 7,5%, tỷ lệ này tăng lên 40%
sau 20 năm và 50% sau 25 năm bị bệnh [6].
Điều này cho thấy bệnh lý viêm đa dây thần kinh
xuất hiên ngay ở giai đoạn đầu sau khi chẩn
đoán xác định ĐTĐ2 và tỷ lệ tổn thương tăng
dần theo thời gian. Và tác giả cũng cho thấy tỷ lệ
tổn thương sợi thần kinh hỗn hợp ở nhóm mắc
đái tháo đường tuýp 2 trên 10 năm cao gấp 6,4
lần so với nhóm mắc ĐTĐ2 dưới 5 năm.
V. KẾT LUẬN
Tuổi bệnh nhân không liên quan đến tính
chất của biến chứng thần kinh ngoại biên. Thời
gian mắc đái tháo đường trên 10 năm có nguy
cơ tổn thương sợi lớn cao gấp 3,4 lần và tổn
thương sợi nhỏ cao gấp 2,2 lần so với nhóm mắc
bệnh đái tháo đường dưới 5 năm.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Lương Thanh Điền (2011), ”Đặc điểm lâm sàng
bệnh lý thần kinh ngoại biên trên bệnh nhân ĐTĐ
type 2 tại bệnh viện đa khoa Cần Thơ”. Tạp chí y
học thực hành (372) - số 3/2007
2. Nguyễn Thanh Hương (2009), “Bước đầu đánh
giá tính giá trị và độ tin cậy của bộ công cụ đo
lường chất lượng cuộc sống người cao tuổi ở Việt
Nam”. Tạp chí y học thực hành (675) - số 9/2009.
3. Nguyễn quốc Anh (2012), ” Tỷ lệ biến chứng
thần kinh ngoại vi ở bệnh nhân ĐTĐ type 2 điều trị