HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT - HỘI Y HỌC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
308
ĐÁNH GIÁ TÍNH ĐỒNG THUẬN VÀ GIÁ TRỊ CHẨN ĐOÁN CỦA THANG ĐO
SUY YẾU LÂM SÀNG GIẢN LƯỢC TRÊN BỆNH NHÂN CAO TUỔI
ĐƯỢC CAN THIỆP MẠCH VÀNH QUA DA TIÊN PHÁT
Nguyễn Thế Quyền1,2, Nguyễn Lê Hoàng Phụng3, Nguyễn Phan Hoàng Phúc2,4,
Nguyễn Văn Trí3, Nguyễn Văn Tân2,4
TÓM TẮT38
Đặt vấn đề: Thang đo suy yếu lâm sàng giản
lược (s-CFS) đã được phát triển gần đây nhằm
đơn giản hóa thang đo suy yếu lâm sàng (CFS)
phiên bản đầy đủ và giúp dễ tiếp cận trong thực
hành lâm sàng. Tuy nhiên, thang đo này hiện nay
vẫn chưa được thẩm định tính đồng thuận và giá
trị chẩn đoán suy yếu so với CFS phiên bản đầy
đủ trong nhiều đối tượng dân số khác nhau. Mục
tiêu: Thẩm định tính đồng thuận và giá trị chẩn
đoán suy yếu của thang đo suy yếu lâm sàng giản
lược so với phiên bản đầy đủ trong chẩn đoán
suy yếu ở bệnh nhân (BN) cao tuổi nhồi máu cơ
tim cấp có ST chênh lên (NMCT có STCL) được
can thiệp mạch vành qua da (CTMVQD) tiên
phát. Phương pháp: Nghiên cứu cắt ngang trên
1460 BN cao tuổi được thực hiện CTMVQD tiên
phát. Suy yếu theo s-CFS và CFS phiên bản đầy
đủ được đánh giá tại thời điểm 2 tuần trước khi
xảy ra biến cố NMCT có STCL. Mối tương quan
1Bộ môn Lão khoa, Trường Đại học Y khoa
Phạm Ngọc Thạch
2Khoa Tim mạch cấp cứu - Can thiệp, Bệnh
viện Thống Nhất
3Bộ môn Nội, Trường Đại học Nguyễn Tất
Thành
4Bộ môn Lão khoa, Đại học Y Dược Thành
phố Hồ Chí Minh
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Lê Hoàng
Phụng
Email: nlhphung@ntt.edu.vn
Ngày nhận bài: 13/7/2024
Ngày phản biện khoa học: 1/8/2024
Ngày duyệt bài: 5/8/2024
giữa 2 thang đo được đánh giá bằng hệ số tương
quan Pearson r. Tính đồng thuận giữa 2 thang đo
được đánh giá bằng hệ số Cohen’s Kappa và hệ
số tương quan nội bộ nhóm. Giá trị chẩn đoán
suy yếu của s-CFS so với tiêu chuẩn vàng là CFS
phiên bản đầy đủ được đánh giá thông qua diện
tích dưới đường cong (AUC) và các thông số về
giá trị chẩn đoán. Kết quả: Nghiên cứu nhận vào
1.460 BN thỏa tiêu chuẩn. Về giá trị chẩn đoán,
so với tiêu chuẩn vàng chẩn đoán suy yếu là CFS
≥ 5, s-CFS tại điểm cắt bằng 5 là tối ưu nhất với
độ nhạy 99,7%, độ đặc hiệu 100% và AUC =
0,999. Về tính đồng thuận giữa 2 thang đo, hệ số
tương quan Pearson r = 0,78, hệ số tương quan
nội bộ nhóm tại từng điểm số = 0,758 và hệ số
Cohen’s Kappa tại ngưỡng chẩn đoán suy yếu (s-
CFS và CFS ≥ 5) = 0,998 (p < 0,001). Kết luận:
Trên BN cao tuổi sau CTMVQD tiên phát, thang
đo suy yếu lâm sàng giản lược có giá trị chẩn
đoán suy yếu tương đương với thang đo suy yếu
lâm sàng phiên bản đầy đủ. Các thông số thống
kê về tính đồng thuận đạt mức rất tốt trong đánh
giá các mức độ của suy yếu giữa 2 thang đo.
Từ khóa: s-CFS, CFS, nhồi máu cơ tim cấp
có ST chênh lên, can thiệp mạch vành qua da tiên
phát.
SUMMARY
ASSESSMENT OF AGREEMENT AND
DIAGNOSTIC VALUE OF THE
SIMPLIFIED CLINICAL FRAILTY
SCALE IN ELDERLY PATIENTS
UNDERGOING PRIMARY
PERCUTANEOUS CORONARY
INTERVENTION
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 542 - THÁNG 9 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
309
Introduction: The simplified Clinical Frailty
Scale (s-CFS) has been recently developed to
simplify the full version of the Clinical Frailty
Scale (CFS) and make it more accessible in
clinical practice. However, this scale has not yet
been validated for reliability and diagnostic value
of frailty across different populations. Objective:
To validate the reliability and diagnostic value of
frailty of the simplified Clinical Frailty Scale
compared to the full version in diagnosing frailty
in elderly patients with acute myocardial
infarction with ST-segment elevation (STEMI)
who underwent primary percutaneous coronary
intervention (PCI). Methods: A cross-sectional
study on 1460 elderly patients undergoing
primary PCI. Frailty state according to s-CFS and
the full version of CFS were assessed at 2 weeks
before the incidence of STEMI. The correlation
between the two scales was evaluated by
Pearson's correlation coefficient r. The agreement
between the two scales was assessed by Cohen’s
Kappa coefficient and the intra-group correlation
coefficient. The diagnostic value of frailty of s-
CFS compared to the gold standard, the full
version of CFS, was evaluated through the area
under the curve (AUC) and parameters regarding
diagnostic value. Results: 1.460 patients eligible
for the criteria were recruited. Regarding
diagnostic value, compared to the gold standard
of frailty diagnosis (CFS ≥ 5), the s-CFS at a
cutoff of 5 was optimal with 99.7% sensitivity,
100% specificity, and an AUC of 0.999.
Regarding agreement between the two scales, the
Pearson correlation coefficient r was 0.78, the
intragroup correlation coefficient at each score
was 0.758, and the Cohen’s Kappa coefficient at
the frailty diagnosis threshold (s-CFS and CFS ≥
5) was 0.998 (p < 0.001). Conclusion: In elderly
patients undergoing primary percutaneous
coronary intervention, the simplified clinical
frailty scale has diagnostic value equivalent to
the the original clinical frailty scale. The
agreement statistics reached an excellent level in
assessing the levels of frailty between the two
scales. Keywords: s-CFS, CFS, STEMI, primary
PCI.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Thang đo suy yếu lâm sàng (Clinical
Frailty Scale - CFS) là một công cụ được sử
dụng rộng rãi để đánh giá sự suy yếu ở người
cao tuổi, đặc biệt là trong y học cấp cứu.1
Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu sử dụng
trong chẩn đoán và tiên lượng nhồi máu cơ
tim, nhưng công cụ này tồn tại một số thách
thức liên quan đến việc sử dụng, bao gồm sự
phức tạp và thời gian cần thiết để thực
hiện.2,3
CFS là một công cụ dựa trên sự phán
đoán, đo lường sự suy yếu trên một thang từ
1 (rất khỏe) đến 9 (bệnh giai đoạn cuối).1 Sự
phức tạp của CFS nằm ở tính đa hình, yêu
cầu người đánh giá xem xét các lĩnh vực
khác nhau như bệnh lý đồng thời, chức năng
và nhận thức.1 Sự phức tạp này có thể dẫn
đến khó khăn trong việc áp dụng, đặc biệt là
đối với nhân viên y tế ít kinh nghiệm hoặc
những người không quen với thang đo.
Thời gian cần thiết để thực hiện CFS có
thể là một thách thức đáng kể trong các môi
trường lâm sàng bận rộn. CFS yêu cầu sự
đồng ý của bệnh nhân trong 69% các nghiên
cứu, điều này có thể làm tăng thời gian cần
thiết để hoàn thành việc đánh giá.1 Hơn nữa,
việc cần phải đánh giá toàn diện trên nhiều
lĩnh vực có thể tốn nhiều thời gian, có thể
dẫn đến sự chậm trễ trong việc chăm sóc
bệnh nhân.
Những thách thức này dẫn đến nhu cầu
cho việc nghiên cứu và cải tiến thêm CFS để
cải thiện hiệu quả và dễ sử dụng hơn trong
các môi trường lâm sàng tại Việt Nam. Xuất
phát từ nhu cầu thực tế nêu trên, thang đo
suy yếu lâm sàng giản lược (simplified
Clinical Frailty Scale – s-CFS) đã được phát
HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT - HỘI Y HỌC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
310
triển gần đây.4 Trong nghiên cứu phát triển
của mình, thang đo này, với ưu điểm so với
CFS trong phương thức đánh giá khi đã thay
thế bằng một vài câu hỏi đơn giản, dễ tiếp
cận đối, không đòi hỏi chuyên môn về lão
khoa và giảm thiểu thời gian thực hiện, đã
cho thấy được sự đồng thuận gần như tuyệt
đối (Cohen’s Kappa = 0,984), tương quan rất
tốt (r = 0,996) và có độ nhạy và độ đặc hiệu
đạt 98 - 100% so với CFS phiên bản đầy đủ.4
Tuy nhiên, vì là thang đo mới được phát triển
gần đây, nên hiện tại chưa có nghiên cứu nào
thẩm định giá trị chẩn đoán trên những đối
tượng dân số khác nhau.
Vì vậy, mục tiêu của nghiên cứu này
nhằm đánh giá tính đồng thuận và giá trị
chẩn đoán của s-CFS so với CFS phiên bản
đầy đủ trên đối tượng người cao tuổi nhồi
máu cơ tim cấp có ST chênh lên được can
thiệp mạch vành qua da tiên phát.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu
Bệnh nhân cao tuổi (≥ 60 tuổi) được chẩn
đoán nhồi máu cơ tim cấp có ST chênh lên
và được thực hiện can thiệp mạch vành qua
da tiên phát.
Tiêu chuẩn nhận vào:
- 60 tuổi trở lên
- Được chẩn đoán nhồi máu cơ tim có ST
chênh lên
- Được thực hiện can thiệp mạch vành
qua da tiên phát
- Đồng ý tham gia nghiên cứu
Tiêu chuẩn loại trừ:
- Không có
Thời gian và địa điểm nghiên cứu
Trung tâm tim mạch tại Bệnh viện Thống
Nhất và Bệnh viện Chợ Rẫy trong 2 khoảng
thời gian: từ tháng 02/2017 đến tháng 4/2018
và tháng 02/2020 đến tháng 5/2024.
Cỡ mu và phương pháp chọn mu
Nhận vào tất cả bệnh nhân thỏa mãn tiêu
chuẩn nhận vào và loại trừ trong suốt thời
gian nghiên cứu.
Thiết kế nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện theo mô hình
quan sát tiến cứu.
9 mức độ suy yếu của CFS và s-CFS
được ghi nhận đúng theo bản gốc của các tác
giả đã phát triển thang đo. BN gọi là có suy
yếu theo CFS khi mức độ suy yếu ≥ 5.4,5
Phương pháp thu thập dữ liệu
Tất cả bệnh nhân đủ tiêu chuẩn nhận vào
và không có tiêu chuẩn loại trừ đều được mời
tham gia và thông báo mục tiêu của nghiên
cứu. Ký tên xác nhận đồng ý tham gia nghiên
cứu được thực hiện ở tất cả bệnh nhân. Trong
trường hợp bệnh nhân không có khả năng
tiếp xúc với nghiên cứu viên, thỏa thuận
đồng ý tham gia nghiên cứu được thực hiện
bởi thân nhân hoặc người đại diện. Nếu phục
hồi được tri giác trong thời gian nằm viện,
bệnh nhân sẽ được tái ký tên xác nhận thỏa
thuận đồng ý tham gia nghiên cứu.
Sau khi xác nhận đồng ý tham gia nghiên
cứu, các cộng tác viên trong nhóm nghiên
cứu, đã qua huấn luyện, tiến hành thu thập
các dữ liệu nghiên cứu bao gồm đặc điểm
lâm sàng, tiền sử, tình trạng hoạt động chức
năng và mức độ suy yếu theo s-CFS và CFS
phiên bản đầy đủ tại thời điểm 2 tuần trước
khi xảy ra biến cố nhồi máu cơ tim.4,5 Đối
với những trường hợp bệnh nhân mất khả
năng giao tiếp với nghiên cứu viên, chúng tôi
sẽ thu thập thông tin dựa theo lời khai của
thân nhân hoặc người đại diện. Trường hợp
bệnh nhân có khả năng giao tiếp trở lại trong
quá trình nằm viện, mọi thông tin đã khai
thác từ thân nhân sẽ được thay thế toàn bộ
bằng thông tin mới do bệnh nhân cung cấp.
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 542 - THÁNG 9 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
311
Lưu đồ 1: Quy trình nghiên cứu
Phương pháp thống kê
Thống kê mô tả được thực hiện để mô tả
các biến số định tính và định lượng. Đối với
các biến số định tính, sự khác biệt về tỉ lệ
giữa nhóm sống sót và nhóm tử vong được
kiểm định bằng phép kiểm chính xác Fisher.
Đối với các biến số định lượng, sự khác biệt
này được kiểm định bằng phương pháp t.test
cho các biến số có phân phối bình thường;
hoặc kiểm định Wilcoxon cho các biến số
không có phân phối bình thường.
Để đánh giá tính đồng thuận giữa các
mức độ suy yếu theo s-CFS và CFS, chúng
tôi sử dụng hệ số tương quan Pearson r, hệ số
Cohen’s Kappa và hệ số tương quan nội bộ
nhóm (Intraclass Correlation Coefficient -
ICC). Gọi là đồng thuận tốt khi hệ số
Cohen’s Kappa > 0,8 và hệ số tương quan
nội bộ nhóm > 0,75.
Diện tích dưới đường cong ROC (Area
Under Curve - AUC) được sử dụng để đánh
giá giá trị chẩn đoán suy yếu của s-CFS so
với CFS phiên bản đầy đủ. AUC được xem là
tốt khi > 0,8. Ngưỡng cắt trong chẩn đoán
suy yếu theo s-CFS được chọn lựa dựa trên
chỉ số Youden và khoảng cách d. Các phép
kiểm có ý nghĩa thống kê khi p < 0,05.
Đạo đức nghiên cứu
Nghiên cứu được chấp thuận của Hội
đồng đạo đức trong nghiên cứu Y sinh học
Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh số
49/HĐĐĐ-ĐHYD ngày 28/01/2021; Hội
đồng đạo đức trong nghiên cứu Y sinh học
Bệnh viện Thống Nhất số 06/2021/BVTN-
HĐYĐ ngày 11/03/2021.
HỘI NGHỊ KHOA HỌC KỸ THUẬT - HỘI Y HỌC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
312
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Bảng 9. Đặc điểm dân số nghiên cứu
n = 1.460
Tuổi
70,0 ± 7,9
Giới tính
Nam
Nữ
1.007 (69,0%)
453 (31,0%)
Chiều cao (cm)
161,4 ± 47,7
Cân nặng (kg)
57,7 ± 9,6
Tiền sử
Hút thuốc lá
Tăng huyết áp
Đái tháo đường
Rối loạn lipid máu
Bệnh thận mạn
Đột quỵ
Sa sút trí tuệ
Nhồi máu cơ tim
Suy tim
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính
Hen
Loãng xương
Thoái hóa khớp
Loét dạ dày ruột
513 (35,1%)
1.074 (73,6%)
309 (21,2%)
338 (23,2%)
47 (3,2%)
69 (4,7%)
17 (1,2%)
62 (4,2%)
61 (4,2%)
44 (3,0%)
73 (5,0%)
209 (14,3%)
469 (32,1%)
131 (9,0%)
Phụ thuộc hoạt động chức năng sinh hoạt
0
1
2
3
4
5
6
7
8
1.166 (79,9%)
85 (5,8%)
87 (6,0%)
63 (4,3%)
23 (1,6%)
18 (1,2%)
11 (0,8%)
3 (0,2%)
4 (0,3%)
Phụ thuộc hoạt động chức năng cơ bản
0
1
2
3
4
5
6
1.393 (95,4%)
26 (1,8%)
8 (0,5%)
9 (0,6%)
22 (1,5%)
2 (0,1%)
0 (0%)