Luận văn
ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH
TRIỂN NÔNG NGHIỆP
PHÚ YÊN GIAI ĐOẠN
2001-2010 THEO CÁC
NGUYÊN TẮC PHÁT
TRIỂN BỀN VỮNG
Chương1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CHO ĐỀ TÀI
1. Phát triển bền vững
1.1 Khái niệm
Khái niệm phát triển bền vững chính thức xuất hiện năm 1987 trong
Báo cáo "Tương lai chung của chúng ta" của Hội đồng Thế giới về Môi
trường. Và phát triển(WCED) như là “sự phát triển đáp ứng được những yêu
cầu của hiện tại, nhưng không gây trở ngại cho việc đáp ứng nhu cầu của các
thế hệ mai sau".Mục tiêu tổng quát của phát triển bền vững là đạt được sự đầy
đủ về vật chất, sự giàu có về tinh thần và văn hóa, sự bình đẳng của các công
dân và sự đồng thuận của xã hội, sự hài hòa giữa con người và tự nhiên;phát
triển phải kết hợp chặt chẽ, hợp lý và hài hoà được ba mặt là phát triển kinh
tế, phát triển xã hội và bảo vệ môi trường.Phát triển bền vững là nhu cầu cấp
bách và xu thế tất yếu trong tiến trình phát triển của xã hội loài người. Điều
đó đã được khẳng định qua Tuyên bố Rio de Janeiro (1992) về môi trường và
phát triển, bao gồm 27 nguyên tắc cơ bản và Chương trình nghị sự 21. Tại
Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới về Phát triển bền vững (2002) ởJohannesburg-
Nam Phi, các nguyên tắc trên và Chương trình nghị sự 21 về phát triển bền
vững đã được khẳng định lại và cam kết thực hiện đầy đủ.
Phát triển bền vững đã trở thành đường lối, quan điểm và chính sách của
Đảng và Nhà nước ta. Chỉ thị số 36-CT/TW ngày 25 tháng 6 năm 1998 của Bộ
Chính trị về tăng cường công tác bảo vệ môi trường trong thời kỳ CNH, HĐH
đất nước nhấn mạnh: "Bảo vệ môi trường là một nội dung cơ bản không thể
tách rời trong đường lối, chủ trương và kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của
tất cả các cấp, các ngành, là cơ sở quan trọng bảo đả phát triển bền vững, thực
hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước". Quan điểm
phát triển bền vững đã được tái khẳng định trong các văn kiện của Đại hội IX
của Đảng Cộng sản Việt Nam và trong Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội
2001-2010 là: “ Phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững , tăng trưởng kinh tế
đi đôi với thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường" và “ Phát
triển kinh tế-xã hội gắn chặt với bảo vệ và cải thiện môi trường, bảo đảm sự hài
hoà giữa môi trường nhân tạo với môi trường thiên nhiên, giữ gìn đa dạng sinh
học".Để thực hiện mục tiêu phát triển bền vững và thực hiện cam kết quốc tế.
Chính phủ Việt Nam đã ban hành "Định hướng chiến lược phát triển bền
vững ở Việt Nam" (Chương trình nghị sự 21 của Việt Nam) theo Quyết định
153/QĐ-TTg ngày 17/8/2004 làm cơ sở cho việc xây dựng các chiến lược, quy
hoạch tổng thể và kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của đất nước cũng như
của các ngành và địa phương, trong đó có ngành nông nghiệp và phát triển
nông thôn.
1.2 Nội dung phát triển bền vứng
1.3 Các nguyên tắc chung để phát triển bền vững
2. Phát triển nông nghiệp bền vững
2.1 Các quan điểm về phát triển nông nghiệp bền vững:
Phát triển nông nghiệp bền vững là gia tăng sản xuất nhằm đáp ứng nhu
cầu lương thực, thực phẩm càng cao và đảm bảo cho giá giảm dần.
Phát triển nông nghiệp bền vững là nên duy trì trình độ sản xuất cần
thiết đáp ứng nhu cầu tăng dân số mà không làm suy thoái môi trường.
Phát triển nông nghiệp bền vững là duy trì sự cân bằng giữa sự tăng
trưởng kinh tế nông nghiệp và cân bằng sinh thái.
Phát triển nông nghiệp bền vững được hiểu là tối đa hoá lợi ích kinh tế
trên cơ sở ràng buộc bởi duy trì chất lượng của nguồn lực tự nhiên theo
thời gian và tuân thủ các quy luật sau:
- Đối với tài nguyên tái sinh thì sử dụng ở mức thấp hơn hoặc bằng
- Đối với tài nguyên không tái sinh thì tối ưu hoá hiệu quả sử dụng
chúng bằng giải pháp hợp lý từ các yếu tố đầu vào ( phân bón, kỹ thật
canh tác…)
Phát triển nông nghiệp bền vững là sự phát triển đáp ứng nhu cầu tăng
trưởng chung của nền kinh tế nhưng không làm suy thoái môi trường tự
nhiên – con người và đảm bảo trên mức nghèo đói của người dân nông
thôn.
Phát triển nông nghiệp bền vững là đảm bảo an ninh lương thực, tăng
cải tổ kinh tế khắc phục nghèo đói và tạo điều kiện tăng tốc công nghiệp
hoá.
Phát triển nông nghiệp bền vững là cực đại hoá phúc lợi hiện tại không
làm giảm thiểu các phúc lợi ấy trong tương lai.
Phát triển nông nghiệp bền vững là hướng phát triển mà trong đó giá trị
của vốn thiên nhiên không bị suy giảm qua thời gian.
2.2 Mục đích, ý nghĩa
2.3 Các yếu tố tác động đến phát triển nông nghiệp bền vững
hiện nay
2.4 Nguyên tắc phát triển nông nghiệp bền vững
2.4.1. Bền vững về kinh tế
2.4.2. Bền vững về xã hội
2.4.3. Bền vững về môi trường
3. Chiến lược phát triển nông nghiệp bền vũng
3.1 Vai trò của chiến lược
3.2 Nội dung cơ bản của chiến lược
4. Chiến lược phát triển nông nghiệp bền vững của Việt Nam
Đại hội lần thứ X của Đảng Cộng sản Việt nam đã xác định rõ mục tiêu phát
triển kinh tế - xã hội 5 năm (2006-2010) của nước ta là: “Đẩy nhanh tốc độ tăng
trưởng kinh tế, nâng cao hiệu quả và tính bền vững của sự phát triển, sớm đưa
nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển”. Trong thập niên tới, ngành Nông
nghiệp và PTNT thực hiện chiến lược phát triển bền vững trong môi trường hội
nhập kinh tế và thương mại thế giới. Chiến lược sẽ tập trung vào tăng năng lực
cạnh tranh nông sản Việt Nam, lấy khoa học và công nghệ làm động lực chính trên
cơ sở khai thác tối ưu các nguồn tài nguyên, phát triển nguồn nhân lực ở nông thôn
và tăng cường hạ tầng cơ sở.
Mục tiêu phát triển trong thời gian tới là tiếp tục giữ vững an ninh lương thực
quốc gia trên cơ sở duy trì quy mô sản xuất lương thực ổn định; chuyển dịch cơ
cấu nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá, nâng cao chất lượng nông sản để
tăng khả năng cạnh tranh. Gắn sản xuất nguyên liệu với mở rộng chế biến bằng
công nghệ thích hợp, tăng cường xúc tiến thương mại, thông tin thị trường nông
sản để tăng khả năng tiêu thụ. Tạo nhiều việc làm phi nông nghiệp ở nông thôn để
thu hút lao động mới chưa có việc làm, lao động nhàn rỗi thời vụ có thêm nguồn
thu nhập góp phần giảm nhanh nghèo đói. Tăng cường phúc lợi cho người dân
nông thôn trên cơ sở mở rộng hệ thống dịch vụ xã hội để người dân tiếp cận với
các dịch vụ, đồng thời nâng cao dân trí cho dân cư đặc biệt ở các vùng sâu, vùng
xa. Nhằm thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững quốc gia, trong thời gian tới
ngành Nông nghiệp và PTNT sẽ tập trung vào các lĩnh vực then chốt sau đây:
Về kinh tế
Đẩy mạnh quá trình chuyển đổi ruộng đất ở những vùng ruộng đất manh mún,
phân tán bằng biện pháp dồn điền đổi thửa; tiến tới xây dựng các mô hình sản xuất
có quy mô lớn hơn phù hợp với yêu câu sản xuất hàng hoá, phù hợp cho chuyển
giao kỹ thuật công nghệ. Phát triển sản xuất gắn với tăng cường hệ thống chế biến
và mở rộng thị trường tiêu thụ nông -lâm-thuỷ sản; đẩy mạnh quá trình chuyển
dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi và cơ cấu lại kinh tế nông thôn theo hướng công
nghiệp hoá,hiện đại hoá. Chú trọng nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm,
tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường. Giải quyết tốt quy hoạch sản xuất nông
nghiệp, quy hoạch bố trí khu công nghiệp và phát triển ngành nghề, bố trí cấp
nước và xử lý chất thải sản xuất và chất thải sinh hoạt ở nông thôn để ngăn chặn ô
nhiểm.
Về xã hội
Tiếp tục tăng cường hệ thống hạ tầng nông thôn, tập trung củng cố hệ thống tưới
tiêu, tăng cường hệ thống đê sông, đê biển và các công trình phòng chống thiên
tai. Nâng cấp cải tạo hệ thống giao thông nông thôn, hệ thống thông tin và các
dịch vụ xã hội khác đáp ứng nhu cầu tiếp cận đến các dịch vụ sản xuất, dịch vụ xã
hôi của người dân nông thôn. Tăng cường đào tạo nguồn nhân lực ở nông thôn,
trước hết tăng cường đào tạo cán bộ quản lí và cán bộ chuyên môn kỹ thuật, kinh
tế cho vùng nông thôn có đủ năng lực đáp ứng cho tiến trình đổi mới và hội nhập
kinh tế.
Về môi trường
Tăng cường biện pháp chống suy thoái đất; sử dụng tiết kiệm, có hiệu quả và bền
vững tài nguyên đất trên cơ sở áp dụng các mô hình canh tác hợp lý trên từng loại
địa hình, loại đất và từng vùng sinh thái. Rà soát quy hoạch lại 3 loại rừng: phòng
hộ, đặc dụng và sản xuất cho từng địa phương và cho cả nước theo hướng phát
triển bền vững. Tăng cường biện pháp bảo vệ và phát triển rừng để đảm bảo tăng
độ che phủ lên 43% vào năm 2010. Nâng cao nhận thức về giá trị đầy đủ của rừng
bao gồm lợi ích kinh tế, lợi ích sinh thái và các giá trị phi sử dụng khác. Bảo vệ và
sử dụng bền vững nguồn tài nguyên nước, có biên pháp khai thác và quản lý các
nguồn nước hợp lý để hạn chế tình trạng thất thoát lãng phí cũng như nguy cơ ô
nhiểm và cạn kiệt nguồn nước. Tăng cường công tác nghiên cứu thu thập và bảo
tồn nguồn gen giống cây nông nghiệp, cây lâm nghiệp và các vật nuôi ở các địa
phương nhằm tăng tính đa dạng sinh học. Tập trung thay đổi chất lượng giống cây
trồng, vật nuôi, áp dụng quy trình sản xuất tiên tiến để hạn chế dư lượng các hoá
chất nông nghiệp, thuốc phòng trừ sâu bệnh trong sản phẩm nông nghiệp và trong
môi trường đất, nước.
