74
ĐAU BNG MN
1. ĐỊNH NGHĨA
Theo Apley, đau bng mn nhng cơn đau lp li, ln
hơn hoc bng ba cơn đau, trong ít nht 3 tháng, nh hưởng
đến sinh hot bình thường và cht lưng cuc sng ca tr.
V phương din lâm sàng, đau kéo i t 01 đến 02
tháng có th được xem nhưđau bng mn.
2. NGUYÊN NHÂN
Đau bng mn tr em mt hi chng do nhiu
nguyên nhân, phn ln đau bng chc năng. Tuy nhiên,
điu quan trng là nhn din được mt t l nh nguyên nhân
thc th gây đau bng mn, t nguyên nhân ti đường tiêu
hóa ln nguyên nhân ngoài đường tiêu hóa, thông qua các du
hiu “báo động đỏ”.
3. TIP CN KHÁM LÂM SÀNG
- Mc tiêu hi bnh s, khám lâm sàng làm mt s
t nghim thường quy trên bnh nhi đau bng mn nhm
phát hin du hiu “báo động đỏ v mt nguyên nhân
thc th.
- Đây là bước tiếp cn rt quan trng để khu trú nguyên
nhân cũng như định v cơ quan đích b tn thương, tránh ch
định xét nghim tràn lan.
- Đặc bit chú ý tìm nguyên nhân gây đau bng, tránh
sa đà vào vic tm soát H.pylori không xâm ln (th máu, th
phân tìm H.pylori), không có giá tr.
75
- Cn chú ý đánh giá các yếu t tâm lý hi tác đng
gây khi phát cơn đau tr đau bng mn (gia đình, trường
hc, bn bè, thay đổi môi trường sng, c biến c vui bun
trong cuc sng, thc ăn).
3.1. Du hiu bnh s cnh báo nguyên nhân thc th
tr đau bng mn
- Tui < 05 tui.
- Đau ngoài đim quanh rn.
- Cơn đau thc gic bui ti.
- Ói ma nng.
- St cân không rõ nguyên nhân.
- Đưng tăng trưởng đi xung.
- Ói máu, tiêu máu.
- Tiêu chy kéo dài nng.
- Tiu gt, tiu khó, tiu máu.
- Khó nut.
- Đau khp.
- St không gii thích được.
- Tin s gia đình người bnh viêm rut mn, ung
thư d dày.
76
!
Chuyển hóa
Tìm nguyên nhân gây tổn thương, tầm
soát H.pylori nếu có loét hoặc viêm
nặng đường tiêu hoá
Nhiễm trùng
XN tìm nguyên nhân tùy
dấu hiệu cảnh báo tổn
thương cơ quan nào
Đánh giá tổn
thương qua nội soi
Đánh giá yếu tố tâm lý xã
hội tác động gây khởi
phátn đau
XN tìm nguyên
nhân tùy dấu hiệu
cảnh báo
Bất thường
GPH
Phản ứng
viêm
Đau bụng
chức năng
Đau bụng
Migrain
Theo dõi lâmng
Không tầm soát XN hàng
loạt
Dấu hiệu cảnh báo CLS: CTM,
Máu n/phân, SA bụng, TPTNT
Trẻ đau bụng
Cần cảnh giác đau bụng cấp nguyên
nhân ngoại khoa trên nền đau bụng
mạn
Thỏa tiêu chí đau bụng mạn
Tìm dấu hiệu cảnh báo LS về
nguyên nhân thực thể
Có nguyên nhân thực thể
Thỏa tiêu chí Đau bụng chức năng
Nguyên nhân ngoài
đường TH
Nguyên nhân tại
đường TH
Khó tiêu chức
năng
HC ruột kích
thích
77
3.2. Du hiu khám lâm sàng cnh báo nguyên nhân thc
th tr đau bng mn
- n đau 1/4 trên phi hoc 1/4 dưới phi.
- S thy khi bng.
- Gan to.
- Lách to.
- n đau trên ct sng hoc góc sưn ct sng.
- Bt thường quanh hu môn.
- Các du hiu thc th bt thường khác.
4. CN LÂM SÀNG
4.1. Xét nghim thưng quy
- Công thc máu.
- VS.
- Máu n trong phân.
- Siêu âm bng.
- Tng phân tích nước tiu.
4.2. Các xét nghim khác
Tùy thuc vào các nguyên nhân thc th nghi ng s làm
các xét nghim tương ng.
5. TIÊU CHÍ CHN ĐOÁN ĐAU BNG CHC NĂNG
THEO ROME III
Tiêu chun Rome III có năm th đau bng chc năng (tr
04-18 tui).
!
78
5.1. Khó tiêu chc năng: phi có tt c nhng điu sau
Trong 02 tháng gn đây, triu chng xut hin ít nht
hng tun:
- Đau kéo dài hoc đau tái din hoc cm giác khó chu
vùng bng trên
- Không bng chng ca s viêm, bt thường gii
phu, khi u, bnh chuyn hóa và
- Đau hoc khó chu không gim sau đi tiêu hoc đau
khi phát khi thay đổi s ln đi tiêu hay thay đổi tính
cht phân.
5.2. Hi chng rut kích thích: phi tt c nhng
điu sau
Trong 02 tháng gn đây, triu chng xut hin ít nht
hng tun:
Cm giác khó chu vùng bng kèm vi hai trong ba triu
chng sau:
- Gim sau đi tiêu và/hoc
- Đau khi phát khi thay đổi s ln đi tiêu và/hoc
- Đau khi phát khi thay đổi tính cht phân.
- Không bng chng ca s viêm, bt thường gii
phu, khi u, bnh chuyn hóa.
5.3. Đau bng chc năng: phi có tt c nhng điu sau:
Trong 2 tháng gn đây, triu chng xut hin ít nht
hng tun:
- Đau bng tng đợt hoc đau liên tc và
- Không tiêu chun chn đoán ca ri lon tiêu hóa
chc năng khác và