2
TIẾP NHẬN VÀ PHÂN LOẠI BỆNH
TẠI PHÒNG KHÁM
1. ĐẠI CƯƠNG
Phân loại bệnh nhân là quá trình sàng lọc nhanh ngay sau
khi trẻ bệnh được đưa đến bệnh viện để phát hiện:
- Những trẻ có các dấu hiệu cấp cứu cần được điều trị
cấp cứu ngay lập tức.
- Những trẻ có dấu hiệu cần ưu tiên, phải được khám
ưu tiên trước để được đánh giá và điều trị kịp thời.
- Những trường hợp không khẩn cấp: vừa không có dấu
hiệu cấp cứu, vừa không có dấu hiệu ưu tiên sẽ được khám
bệnh theo thứ tự.
2. PHÂN LOẠI, NHẬN BIẾT CÁC DẤU HIỆU CẤP CỨU
2.1. Những dấu hiệu cấp cứu
- Dấu hiệu cấp cứu hô hấp:
+ Ngưng thở hoặc cơn ngưng thở.
+ Tím tái.
+ Rút lõm ngực nặng.
+ Thở rít thì hít vào khi nằm yên.
- Dấu hiệu sốc: tay chân lạnh, thời gian đầy mao mạch
≥ 3 giây, mạch nhanh, yếu, khó bắt.
- Hôn mê.
- Co giật.
- Các dấu hiệu mất nước nặng ở trẻ bị tiêu chảy (khi có
hai trong các dấu hiệu sau: li bì hoặc khó đánh thức, mắt
trũng, nếp véo da mất rất chậm > 02 giây).
3
à Trẻ có dấu hiệu cấp cứu cần được chuyển vào khoa
Cấp Cứu để được điều trị ngay lập tức, ngăn ngừa tử vong.
2.2. Những dấu hiệu cần ưu tiên
- Trẻ nhỏ: dưới 2 tháng tuổi.
- Thân nhiệt: trẻ sốt ≥ 39oC.
- Chấn thương hoặc tình trạng cấp cứu ngoại khoa.
- Xanh tái nặng.
- Ngộ độc.
- Đau nhức nặng.
- Khó thở.
- Vật vã, kích thích liên tục hoặc li bì.
- Chuyển viện gấp từ tuyến dưới bằng xe cứu thương.
- Suy dinh dưỡng: gầy mòn nặng rõ rệt.
- Phù hai bàn chân.
- Bỏng (nặng).
à Trẻ có dấu hiệu cần ưu tiên là những trẻ có nguy cơ
diễn tiến nặng và nhanh, cần được khám trước, không xếp
hàng theo thứ tự khám để xác định xem điều trị gì cần thiết
tiếp theo. Nếu trẻ có chấn thương hay có các vấn đề ngoại
khoa khác thì hội chẩn ngoại khoa.
2.3. Các bước phân loại tất cả các trẻ bệnh
Trẻ khi đến phòng khám, trước tiên phải được sàng lọc,
kiểm tra các dấu hiệu cấp cứu. Kiểm tra các dấu hiệu cấp cứu
theo hai bước:
- Bước 1: nếu có bất kỳ vấn đề bất thường nào về
đường thở và thở thì phải chuyển ngay vào khoa Cấp Cứu và
điều trị khẩn cấp để phục hồi chức năng hô hấp, nếu cần phải
thông khí hỗ trợ.
4
- Bước 2: nhanh chóng xác định xem trẻ có bị sốc, mất
ý thức, co giật hay tiêu chảy mất nước nặng không. Nếu thấy
trẻ có dấu hiệu cấp cứu phải chuyển ngay vào khoa Cấp Cứu:
+ Trẻ phải được xử trí và điều trị ngay theo các phác đồ
điều trị sốc, tiêu chảy cấp mất nước nặng… bình tĩnh
phối hợp làm việc với các đồng nghiệp khác trong
khi cấp cứu trẻ vì một trẻ bệnh rất nặng có thể cần
một lúc nhiều điều trị khác nhau. Nhân viên y tế kinh
nghiệm nhất như trưởng tua trực phải liên tục đánh
giá trẻ để phát hiện tất cả các vấn đề bất thường của
trẻ và có kế hoạch điều trị.
+ Làm các xét nghiệm cấp cứu như: đường máu, khí
máu động mạch, chức năng gan, thận... tùy thuộc vào
đánh giá tình trạng lâm sàng của trẻ.
+ Sau điều trị cấp cứu, tiến hành đánh giá, chẩn đoán
và điều trị ngay các tình trạng bệnh khác.
Nếu không có dấu hiệu cấp cứu thì kiểm tra các dấu hiệu
cần ưu tiên: những trẻ này không phải xếp hàng đợi mà cần
được khám trước để xác định xem cần thiết điều trị gì.
Chuyển những trẻ có dấu hiệu cần ưu tiên lên các phòng
khám chuyên khoa ngay để được đánh giá (chỉ sau các bệnh
nhân cấp cứu). Nếu trẻ có chấn thương hay có các vấn đề
ngoại khoa khác thì phải hội chẩn ngoại khoa hoặc chuyển
đến các phòng khám ngoại khoa.
Tiến hành đánh giá và điều trị tiếp theo tình trạng cần ưu
tiên của trẻ.