BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
KIỀU PHƯƠNG THÙY
DẠY HỌC TIN HỌC THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
Chuyên ngành: Lí luận và PPDH bộ môn Tin học
Mã số: 9140111
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Hà Nội – 2023
CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH
TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS. TS HỒ CẨM HÀ
2. TS. NGUYỄN CHÍ TRUNG
Phản biện 1: PGS. TS. Trịnh Thanh Hải – Trường Đại học Khoa học
– Đại học Thái Nguyên
Phản biện 2: PGS. TS. Lê Mạnh Thạnh – Trường Đại học Khoa học
– Đại học Huế
Phản biện 3: PGS. TS. Nguyễn Tiến Trung – Tạp chí Giáo dục
Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp:………
họp tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
vào hồi …..giờ … ngày … tháng… năm…
Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện: Thư viện Quốc Gia, Hà Nội
hoặc Thư viện Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
CỦA TÁC GIẢ LUẬN ÁN ĐÃ CÔNG BỐ
1. Kiều Phương Thùy, Nguyễn Chí Trung và Hồ Cẩm Hà (2021). Xây
dựng khung đánh giá NLTH môn Tin học của HS THPT. Tạp chí
khoa học Đại học Sư phạm Hà Nội. 66(1), 155-167.
2. Kiều Phương Thùy, Nguyễn Chí Trung (2021). Self-directed
Learning Readiness for Vietnamese Students in Informatics.
Proceedings of the 2nd International Conference on Innovation in
Learning Instruction and Teacher Education - ILITE2, 500-511.
3. Kiều Phương Thùy, Nguyễn Chí Trung (2021). Một số giải pháp
phát triển NLTH cho HS thông qua dạy học "Chủ đề F. Giải quyết
vấn đề với sự trợ giúp của máy tính" (Tin học 10). Tạp chí Giáo
dục, 515, 29-35.
4. Kieu Phuong Thuy, Nguyen Chi Trung (2023). Exploiting the
digital environment to teach Informatics in the direction of
developing self-directed learning competency for high school
students in Vietnam. International Journal of Information and
Education Technology. 13(8), 1192-1198 (Scopus Q3).
5. Kieu Phuong Thuy, Nguyen Chi Trung (2023). Designing learning
activities to develop self-directed learning competency in teaching
Informatics; International Journal of Evaluation and Research in
Education – Scopus Q3 (Accepted).
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Quan điểm chương trình giáo dục phổ thông (CTGDPT) 2018 ban
hành là cần hình thành và phát triển cho học sinh (HS) các năng lực
(NL) cốt lõi gồm những NL chung và NL chuyên môn. Trong đó, NL
tự chủ và tự học (TH) là một trong những NL chung cốt lõi.
Trong thời đại toàn cầu hóa ngày nay, giáo dục Tin học đóng vai trò
chủ đạo trong việc chuẩn bị cho HS những kĩ năng và NL tìm kiếm, lựa
chọn, tiếp nhận và mở rộng nguồn tri thức đó.
Ở cấp Trung học phổ thông (THPT) người học đã có những NL nhất
định, bước đầu phải có những lựa chọn để định hướng nghề nghiệp của
mình, nhu cầu tự tìm hiểu thông tin, tiếp cận thông tin là rất lớn đòi hỏi
HS THPT cần phải có NLTH hơn bao giờ hết.
Khảo sát thực trạng với 1170 HS và 235 GV ở các trường THPT trên
nhiều trường học trong cả nước cho thấy 94.7% số HS có nhận thức tốt
về NLTH nhưng thực tế 78.7% số GV đánh giá NLTH của HS chỉ ở
mức trung bình. Hầu hết GV đều đánh giá việc dạy học Tin học theo
hướng phát triển NLTH là rất quan trọng. Tuy nhiên, GV lại rất lúng
túng về phương pháp giảng dạy và kiểm tra đánh giá như thế nào cho
hiệu quả.
Từ các lý do trên chúng tôi lựa chọn đề tài: “Dạy học Tin học theo
hướng phát triển năng lực tự học (NLTH) cho HS cấp THPT”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Xác định cơ sở lí luận về NLTH và dạy học Tin học theo hướng
phát triển NLTH cho HS THPT.
- Chỉ ra các biểu hiện của NLTH trong môn Tin học đối với HS
THPT.
- Đề xuất một số biện pháp để dạy học môn Tin học ở trường THPT
theo hướng phát triển NLTH cho HS.
3. Đối tượng nghiên cứu
Quá trình dạy học Tin học ở trường THPT
4. Phạm vi nghiên cứu
4.1. Nội dung nghiên cứu: Chương trình Tin học THPT, tập trung
chủ yếu ở Tin học lớp 10.
4.2. Địa bàn nghiên cứu: Một số trường THPT trên địa bàn Hà Nội
và một vài tỉnh/thành phố lân cận (Hải Phòng, Hải Dương, Bắc Giang)
5. Giả thuyết khoa học
Nếu có những biện pháp sư phạm phù hợp trong dạy học Tin học ở
trường THPT theo hướng phát triển NLTH thì kết quả học tập Tin học
và NLTH của HS sẽ được nâng cao.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
6.1. Nghiên cứu lý luận dạy học liên quan tới hình thành và phát triển
NLTH cho HS THPT; 6.2. Nghiên cứu nội dung dạy học, quan điểm
định hướng của CTGDPT 2018 môn Tin học cấp THPT liên quan đến
tự học; 6.3. Nghiên cứu những cách tiếp cận đã có về dạy học Tin học
theo hướng phát triển NLTH để tìm ra các cơ hội phát triển NLTH cho
HS THPT khi dạy học Tin học; 6.4. Điều tra thực trạng dạy Tin học theo
hướng phát triển NLTH cho HS THPT; 6.5. Xây dựng khung đánh giá
NLTH biểu hiện trong khi học Tin học của HS THPT. Sử dụng bộ công
cụ này để khảo sát, đánh giá NLTH của HS trước và sau khi thực
nghiệm (TN) sư phạm; 6.6. Đề xuất các biện pháp sư phạm để dạy học
Tin học theo hướng phát triển NLTH cho HS THPT. Minh họa các biện
pháp thông qua một số ví dụ và bài dạy cụ thể trong chương trình môn
Tin học lớp 10 cấp THPT; 6.7. TN sư phạm để đánh giá tính khả thi và
tính hiệu quả của việc vận dụng các định hướng, biện pháp phát triển
NLTH tin học của HS THPT như đã đề xuất. Phân tích dữ liệu TN để
kiểm tra giả thuyết khoa học và khẳng định kết quả nghiên cứu; 6.8.
Hướng dẫn việc thực hiện dạy học theo hướng phát triển NLTH cho HS
THPT và đề xuất hướng nghiên cứu trong tương lai.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nghiên cứu lí luận; 7.2. Khảo sát, điều tra thực tiễn; 7.3. Thực
nghiệm sư phạm; 7.4. Nghiên cứu trường hợp
