B T PHÁPỘ Ư
V PH BI N, GIÁO D C Ụ Ổ Ế Ụ
PHÁP LU TẬ
V PHÁP LU T HÌNH S Ụ Ậ Ự
- HÀNH CHÍNH
Đ C NG GI I THI U Ề ƯƠ Ớ Ệ
LU T X LÝ VI PH M HÀNH CHÍNHẬ Ử Ạ
PH N IẦ. S C N THI T BAN HÀNH LU T X LÝ VI PH MỰ Ầ Ế Ậ Ử Ạ
HÀNH CHÍNH
X lý vi ph m hành chính nói chung và x ph t vi ph m hành chính nóiử ạ ử ạ ạ
riêng là công c quan tr ng trong ho t đ ng qu n lý nhà n c nh m duy trìụ ọ ạ ộ ả ướ ằ
tr t t , k c ng trong qu n lý hành chính c a Nhà n c. Đây cũng là v n đậ ự ỷ ươ ả ủ ướ ấ ề
tr c ti p liên quan đ n cu c s ng hàng ngày c a nhân dân, t ch c, ho t đ ngự ế ế ộ ố ủ ổ ứ ạ ộ
s n xu t, kinh doanh c a doanh nghi p đ c Đ ng, Nhà n c vả ấ ủ ệ ượ ả ướ à toàn xã h iộ
h t s c quan tâm. ế ứ
Đ c ban hành đ u tiên vào năm 1989, Pháp l nh x lý vi ph m hànhượ ầ ệ ử ạ
chính (Pháp l nh XLVPHC) đã t ng b c đ c hoan thiên góp ph n quanệ ư ươ ươ ầ
tr ng trong công tác phòng ng a, đ u tranh có hi u qu đ i v i các vi ph mọ ừ ấ ệ ả ố ớ ạ
hành chính n c ta, b o đ m tr t t qu n lý nhà n c, an toàn xã h i đở ướ ả ả ậ ự ả ướ ộ ể
phát tri n kinh t - xã h i. ể ế ộ
Tuy nhiên, qua h n 10 năm th c hi n, Pháp l nh XLVPHC đã b c lơ ự ệ ệ ộ ộ
nh ng h n ch , b t c p đòi h i ph i kh n tr ng nghiên c u, đi u ch nh,ữ ạ ế ấ ậ ỏ ả ẩ ươ ứ ề ỉ
nh m đáp ng yêu c u ngày càng cao c a đ i s ng kinh t - xã h i c a đ tằ ứ ầ ủ ờ ố ế ộ ủ ấ
n c trong giai đo n phát tri n m i. Cu thê la:ướ ạ ể ớ %
Th nh t,ứ ấ m c dù Phap lênh XLVPHC năm 1989 đã qua 4 l n s a đ i,ặ ầ ử ổ
b sung (1995, 2002, 2007,ổ1 2008), nh ng v n b c l han chê, bât câp thi uư ẫ ộ ộ ế
các quy đ nh b o đ m tính dân ch , tính khách quan trong vi c xem xét, quy tị ả ả ủ ệ ế
đ nh vi c x ph t, áp d ng các bi n pháp x lý hành chính khác; th t c xị ệ ử ạ ụ ệ ử ủ ụ ử
ph t ch a b o đ m tính công khai, các hình th c x ph t đ c áp d ng ch aạ ư ả ả ứ ử ạ ượ ụ ư
linh ho t.v.v..., làm gi m hi u qu gi gìn tr t t , k c ng qu n lý hànhạ ả ệ ả ữ ậ ự ỷ ươ ả
chính c a đ t n c, an ninh, tr t t an toàn xã h i, b o v quy n, l i ích h pủ ấ ướ ậ ự ộ ả ệ ề ợ ợ
pháp c a công dân, đ u tranh phòng, ch ng có hi u qu đ i v i vi ph m hànhủ ấ ố ệ ả ố ớ ạ
chính, t i ph m trong th i kỳ m i.ộ ạ ờ ớ
Th hai,ứ trong th i gian qua, m t s lu t chuyên nganh (nh : Lu tờ ộ ố ậ ư ậ
Ch ng khoán, Lu t Qu n lý thu , Lu t Ng i lao đ ng Vi t Nam đi làm vi cứ ậ ả ế ậ ườ ộ ệ ệ
1 L n s a đ i năm 2007 ch b bi n pháp qu n ch hành chínhầ ử ổ ỉ ỏ ệ ả ế
1
n c ngoài theo h p đ ng) đã tr c ti p quy đ nh v hành vi vi ph m hànhở ướ ợ ồ ự ế ị ề ạ
chính, hình th c x ph t, m c ph t, th m quy n x ph t vi ph m hành chính.ứ ử ạ ứ ạ ẩ ề ử ạ ạ
Đê gop phân gi i quy t c b n v n đ này đòi h i ph i có s đ i m i trong% ả ế ơ ả ấ ề ỏ ả ự ổ ớ
vi c quy đ nh v th m quy n, hình th c và th t c x ph t vi ph m hànhệ ị ề ẩ ề ứ ủ ụ ử ạ ạ
chính t m m t đ o lu t mang tính lu t g c, nh m b o đ m tính đ ng b ,ở ầ ộ ạ ậ ậ ố ằ ả ả ồ ộ
th ng nh t c a h th ng pháp lu t v XLVPHC.ố ấ ủ ệ ố ậ ề
Th ba, ứyêu c u “th ch k p th i, đ y đ , đúng đ n đ ng l i c aầ ể ế ị ờ ầ ủ ắ ườ ố ủ
Đ ng, c th hoá các quy đ nh c a Hi n pháp v xây d ng Nhà n c phápả ụ ể ị ủ ế ề ự ướ
quy n xã h i ch nghĩa Vi t Nam c a nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân;ề ộ ủ ệ ủ
b o đ m quy n con ng i, quy n t do, dân ch c a công dân...” là chả ả ề ườ ề ự ủ ủ ủ
tr ng l n, xuyên su t trong nhi u ngh quy t c a Đ ng, đoi hoi Nha n cươ ớ ố ề ị ế ủ ả % ươ
cân ph i quy pham hoa cac quyên t do dân chu, quyên con ng i băng cac ả ư % ươ
quy đinh cua môt đao luât. %
Th t ,ứ ư Pháp l nh XLVPHC đ c ban hành t năm 1989 trong b i c nhệ ượ ừ ố ả
n c ta ch a h i nh p sâu vào n n kinh t th gi i; nhi u đi u c qu c tướ ư ộ ậ ề ế ế ớ ề ề ướ ố ế
chúng ta ch a có đi u ki n gia nh p. M t khác, chúng ta cũng ch a t o c sư ề ệ ậ ặ ư ạ ơ ở
pháp lý đ y đ , thu n l i cho vi c th c hi n các nghĩa v mà Vi t Nam đãầ ủ ậ ợ ệ ự ệ ụ ệ
cam k t trong các đi u c qu c t nh Công c c a Liên h p qu c vế ề ướ ố ế ư ướ ủ ợ ố ề
quy n tr em, các công c qu c t v quy n con ng i năm 1966 (Côngề ẻ ướ ố ế ề ề ườ
c qu c t v các quy n kinh t , văn hoá và xã h i và Công c qu c t vướ ố ế ề ề ế ộ ướ ố ế ề
các quy n dân s , chính tr ). ề ự ị
Nh ng h n ch , b t c p nêu trên đ t ra yêu c u ph i kh n tr ng so nữ ạ ế ấ ậ ặ ầ ả ẩ ươ ạ
th o và ban hành Lu t X lý vi ph m hành chính (Lu t XLVPHC ). ả ậ ử ạ ậ
Lu t XLVPHC đ c ban hành v i m c tiêu nh m kh c ph c nh ngậ ượ ớ ụ ằ ắ ụ ữ
h n ch , b t c p c a Pháp l nh XLVPHC; góp ph n b o đ m tr t t , kạ ế ấ ậ ủ ệ ầ ả ả ậ ự ỷ
c ng qu n lý hành chính, an ninh, tr t t an toàn xã h i, b o v quy n, l iươ ả ậ ự ộ ả ệ ề ợ
ích h p pháp c a công dân; đ u tranh phòng, ch ng có hi u qu đ i v i viợ ủ ấ ố ệ ả ố ớ
ph m hành chính, t i ph m trong th i kỳ m i; kh c ph c t i đa tình tr ngạ ộ ạ ờ ớ ắ ụ ố ạ
thiêu thông nhât va chông cheo trong h th ng pháp lu t v x lý vi ph m ệ ố ậ ề ử ạ
hành chính; t o c s pháp lý đ y đ , thu n l i cho vi c th c hi n các nghĩaạ ơ ở ầ ủ ậ ợ ệ ự ệ
v mà Vi t Nam đã cam k t trong các đi u c qu c t ; đáp ng đòi h i ngàyụ ệ ế ề ướ ố ế ứ ỏ
càng cao c a đ i s ng kinh t - xã h i c a đ t n c trong giai đo n phát tri nủ ờ ố ế ộ ủ ấ ướ ạ ể
m i.ớ
2
PH N IIẦ. QUAN ĐI M CH Đ O XÂY D NG LU TỂ Ỉ Ạ Ự Ậ
Lu t XLVPHC đ c xây d ng trên c s b n quan đi m ch đ o sauậ ượ ự ơ ở ố ể ỉ ạ
đây:
1. Thê chê hoa cac chu tr ng, chinh sach cua Đang vê c i cách h% % ươ % % ả ệ
th ng pháp lu t, c i cách t pháp và cai cach hanh chinh đ c xác đ nh trongố ậ ả ư % ượ ị
các ngh quy t Đ i h i Đ ng toàn qu c l n th XI, ị ế ạ ộ ả ố ầ ứ Ngh quy t s 48-NQ/TWị ế ố
ngày 24/5/2005 c a B Chính tr v Chi n l c xây d ng và hoàn thi n hủ ộ ị ề ế ượ ự ệ ệ
th ng pháp lu t Vi t Nam đ n năm 2010, đ nh h ng đ n năm 2020 và Nghố ậ ệ ế ị ướ ế ị
quy t s 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 c a B Chính tr v Chi n l c c i cáchế ố ủ ộ ị ề ế ượ ả
t pháp đ n năm 2020, theo h ng: ư ế ướ “Hình thành c ch pháp lý đ Chínhơ ế ể
ph th c hi n quy n yêu c u xem xét, x lý b ng th t c t pháp đ i v i m iủ ự ệ ề ầ ử ằ ủ ụ ư ố ớ ọ
vi ph m nghiêm tr ng đ c phát hi n trong quá trình qu n lý, t ch c thiạ ọ ượ ệ ả ổ ứ
hành pháp lu t”, “t o đi u ki n thu n l i cho ng i dân tham gia t t ng,ậ ạ ề ệ ậ ợ ườ ố ụ
b o đ m s bình đ ng c a công dân và c quan công quy n tr c Tòa án”.ả ả ự ẳ ủ ơ ề ướ
2. Quy đ nh đ y đ , toàn di n các v n đ v x lý vi ph m hành chính,ị ầ ủ ệ ấ ề ề ử ạ
bao đam kê th a nh ng quy đinh đa đ c th c tiên kiêm nghiêm, kh c ph c% % ư ư, , ươ ư , % ắ ụ
m t cách c b n nh ng h n ch , b t c p c a h th ng pháp lu t x lý viộ ơ ả ữ ạ ế ấ ậ ủ ệ ố ậ ử
ph m hành chính hi n hành thông qua viêc tông kêt đanh gia th c tiên thi hanhạ ệ % ự ,
phap luât vê x ly vi pham hanh chinh trong nh ng năm qua. ư% ữ
3. Tăng c ng tính công khai, minh b ch và b o đ m dân ch trongườ ạ ả ả ủ
trình t , th t c x ph t vi ph m hành chính và áp d ng bi n pháp x lý hànhự ủ ụ ử ạ ạ ụ ệ ử
chính; bao đam quyên va l i ich h p phap cua ng i dân, đăc biêt la ng i% % ơ ơ % ươ ươ
ch a thanh niên.ư
4. B o đ m phù h p v i đi u ki n kinh t - xã h i và đáp ng yêu c uả ả ợ ớ ề ệ ế ộ ứ ầ
c i cách b máy nhà n c; tham kh o có ch n l c kinh nghi m l p pháp vả ộ ướ ả ọ ọ ệ ậ ề
lĩnh v c này c a các n c trong khu v c và trên th gi i.ự ủ ướ ự ế ớ
PH N IIIẦ. B C C VÀ N I DUNG C B N C A LU T X LÝỐ Ụ Ộ Ơ Ả Ủ Ậ Ử
VI PH M HÀNH CHÍNHẠ
I. B C C C A LU T X LÝ VI PH M HÀNH CHÍNHỐ Ụ Ủ Ậ Ử Ạ
Lu t ậX lý vi ph m hành chính đ c b c c thành 06 ph n, 12 ch ng,ử ạ ượ ố ụ ầ ươ
142 đi u.ề
1. Ph n th nh t: Nh ng quy đ nh chungầ ứ ấ ữ ị (t Đi u 1 đ n Đi u 20); ừ ề ế ề
2. Ph n th hai: X ph t vi ph m hành chínhầ ứ ử ạ ạ (g m 03 ch ng, 68ồ ươ
đi u, t Đi u 21 đ n Đi u 88); ề ừ ề ế ề
3
3. Ph n th ba: Các bi n pháp x lý hành chínhầ ứ ệ ử (g m 05 ch ng, 30ồ ươ
đi u t Đi u 89 đ n Đi u 118); ề ừ ề ế ề
4. Ph n th t : Các bi n pháp ngăn ch n và b o đ m vi c x lý viầ ứ ư ệ ặ ả ả ệ ử
ph m hành chínhạ (g m 2 ch ng, 14 đi u t Đi u 119 đ n Đi u 132); ồ ươ ề ừ ề ế ề
5. Ph n th năm: Nh ng quy đ nh đ i v i ng i ch a thành niênầ ứ ữ ị ố ớ ườ ư
vi ph m hành chínhạ (g m 2 ch ng, 8 đi u t Đi u 133 đ n Đi u 140)ồ ươ ề ừ ề ế ề
6. Ph n th sáu: Đi u kho n thi hànhầ ứ ề ả (g m 2 đi u Đi u 141 và Đi uồ ề ề ề
142)
II. N I DUNG C B N C A LU T Ộ Ơ Ả Ủ Ậ X LÝ VI PH M HÀNHỬ Ạ
CHÍNH
A. NH NG QUY Đ NH CHUNGỮ Ị
1. V m t s nguyên t c x lý vi ph m hành chính ề ộ ố ắ ử ạ
Qua th c t thi hành pháp ự ế lu t ậv ềXLVPHC, các nguyên t c x lý viắ ử
ph m hành chính đ c quy đ nh trong Pháp l nh XLVPHC năm 2002 đã đ cạ ượ ị ệ ượ
kh ng đ nh là c n thi t và đúng đ n, do đó đ c ti p t c quy đ nh t i Lu tẳ ị ầ ế ắ ượ ế ụ ị ạ ậ
XLVPHC. Bên c nh đó, m t s nguyên t c m i đ c quy đ nh trong Lu tạ ộ ố ắ ớ ượ ị ậ
XLVPHC nh : nguyên t c b o đ m công b ng, công khai, khách quan, tônư ắ ả ả ằ
tr ng quy n gi i trình c a cá nhân, t ch c; nguyên t c ng i có th m quy nọ ề ả ủ ổ ứ ắ ườ ẩ ề
x ph t, ng i có th m quy n áp d ng bi n pháp x lý hành chính có tráchử ạ ườ ẩ ề ụ ệ ử
nhi m ch ng minh hành vi vi ph m b ng vi c áp d ng các bi n pháp h pệ ứ ạ ằ ệ ụ ệ ợ
pháp đ xác đ nh s th t c a v vi c m t cách khách quan, toàn di n và đ yể ị ự ậ ủ ụ ệ ộ ệ ầ
đ ; cá nhân, t ch c b x ph t, cá nhân b áp d ng bi n pháp x lý hànhủ ổ ứ ị ử ạ ị ụ ệ ử
chính có quy n t mình ho c thông qua ng i đ i di n h p pháp ch ng minhề ự ặ ườ ạ ệ ợ ứ
mình không vi ph m hành chính…..Đ phân đ nh m c ph t ti n gi a cá nhânạ ể ị ứ ạ ề ữ
và t ch c vi ph m, phù h p v i tính ch t vi ph m, m t trong nh ng nguyênổ ứ ạ ợ ớ ấ ạ ộ ữ
t c m i đ c quy đ nh t i Lu t XLVPHC là “đ i v i cùng m t hành vi viắ ớ ượ ị ạ ậ ố ớ ộ
ph m hành chính thì m c ph t ti n đ i v i t ch c b ng hai l n m c ph tạ ứ ạ ề ố ớ ổ ứ ằ ầ ứ ạ
ti n đ i v i cá nhân”. ề ố ớ
Vi c b sung nh ng nguyên t c này là r t c n thi t đ kh c ph c th cệ ổ ữ ắ ấ ầ ế ể ắ ụ ự
tr ng c quan hành chính ban hành quy t đ nh x ph t mang tính đ n ph ng,ạ ơ ế ị ử ạ ơ ươ
áp đ t ý chí ch quan c a ng i có th m quy n x ph t. ặ ủ ủ ườ ẩ ề ử ạ
2. Đ i t ng b x lý vi ph m hành chínhố ượ ị ử ạ
Pháp l nh XLVPHC năm 2002 (s a đ i, b sung năm 2008) cũng nhệ ử ổ ổ ư
Lu t XLVPHC đã quy đ nh ng i t đ 14 tu i đ n d i 16 tu i b x ph tậ ị ườ ừ ủ ổ ế ướ ổ ị ử ạ
4
vi ph m hành chính v các hành vi vi ph m hành chính đ c th c hi n do cạ ề ạ ượ ự ệ ố
ý; ng i t đ 16 tu i tr lên b x ph t vi ph m hành chính v m i hành viườ ừ ủ ổ ở ị ử ạ ạ ề ọ
vi ph m hành chính do mình gây ra. Ng i ch a đ 14 tu i vi ph m hànhạ ườ ư ủ ổ ạ
chính s đ c nh c nh , giáo d c t i gia đình, có nghĩa là h không b xẽ ượ ắ ở ụ ạ ọ ị ử
ph t vi ph m hành chính ho c b áp d ng các bi n pháp x lý hành chính. ạ ạ ặ ị ụ ệ ử
Đ i v i các đ i t ng thu c l c l ng vũ trang, Lu t XLVPHC ố ớ ố ượ ộ ự ượ ậ quy
đ nh m r ng h n: “Ng i thu c l c l ng Quân đ i nhân dân, Công an nhânị ở ộ ơ ườ ộ ự ượ ộ
dân vi ph m hành chính thì b x lý nh đ i v i công dân khác”.ạ ị ử ư ố ớ
Lu t XLVPHC cũng quy đ nh c th h n v tr ng h p: cá nhân, tậ ị ụ ể ơ ề ườ ợ ổ
ch c n c ngoài b x ph t vi ph m hành chính khi vi ph m hành chính trongứ ướ ị ử ạ ạ ạ
ph m vi vùng ti p giáp lãnh h i c a n c C ng hòa xã h i ch nghĩa Vi tạ ế ả ủ ướ ộ ộ ủ ệ
Nam và trên tàu bay mang qu c t ch Vi t Nam, tàu bi n mang c qu c t chố ị ệ ể ờ ố ị
Vi t Nam (tr tr ng h p đi u c qu c t mà n c C ng hòa xã h i chệ ừ ườ ợ ề ướ ố ế ướ ộ ộ ủ
nghĩa Vi t Nam là thành viên có quy đ nh khác); công dân, t ch c Vi t Namệ ị ổ ứ ệ
vi ph m pháp lu t hành chính c a n c C ng hòa xã h i ch nghĩa Vi t Namạ ậ ủ ướ ộ ộ ủ ệ
ngoài lãnh th Vi t Nam có th b x ph t vi ph m hành chính theo quy đ nhổ ệ ể ị ử ạ ạ ị
c a Lu t. ủ ậ
Bên c nh đó, Lu t XLVPHC v n k th a quy đ nh c a Pháp l nhạ ậ ẫ ế ừ ị ủ ệ
XLVPHC v đ i t ng b x ph t vi ph m hành chính là t ch c (đi m bề ố ượ ị ử ạ ạ ổ ứ ể
kho n 1 Đi u 5). ả ề
3. Th i hi u x lý vi ph m hành chính và th i h n đ c coi làờ ệ ử ạ ờ ạ ượ
ch a b x lý vi ph m hành chínhư ị ử ạ
3.1. Th i hi u x lý vi ph m hành chínhờ ệ ử ạ
a) Th i hi u x ph t vi ph m hành chínhờ ệ ử ạ ạ
Lu t XLVPHC có b sung quan tr ng v cách xác đ nh th i ậ ổ ọ ề ị ờ đi m ểđể
tính th i hi u x ph t vi ph m hành chính đ i v i vi ph m hành chính đã k tờ ệ ử ạ ạ ố ớ ạ ế
thúc thì th i hi u đ c tính t th i đi m ch m d t hành vi vi ph m; đ i v iờ ệ ượ ừ ờ ể ấ ứ ạ ố ớ
vi ph m hành chính đang đ c th c hi n thì th i hi u đ c tính t th i đi mạ ượ ự ệ ờ ệ ượ ừ ờ ể
phát hi n hành vi vi ph m.ệ ạ
Tr ng h p x ph t vi ph m hành chính đ i v i cá nhân do c quanườ ợ ử ạ ạ ố ớ ơ
ti n hành t t ng chuy n đ n, Luât nh n m nh th i gian c quan ti n hành tế ố ụ ể ế ấ ạ ờ ơ ế ố
t ng th lý, xem xét đ c tính vào th i hi u x ph t vi ph m hành chính. Đâyụ ụ ượ ờ ệ ử ạ ạ
là thay đ i c b n so v i Pháp l nh XLVPHC. Lu t quy đ nh ch tính l i th iổ ơ ả ớ ệ ậ ị ỉ ạ ờ
hi u trong tr ng h p cá nhân, t ch c c tình tr n tránh, c n tr vi c xệ ườ ợ ổ ứ ố ố ả ở ệ ử
ph t thì th i hi u x ph t vi ph m hành chính đ c tính l i k t th i đi mạ ờ ệ ử ạ ạ ượ ạ ể ừ ờ ể
ch m d t hành vi tr n tránh, c n tr vi c x ph t.ấ ứ ố ả ở ệ ử ạ
5