intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Đề cương ôn tập học kì 1 môn Ngữ văn 9 năm 2019-2020 - Trường THCS Hòa Nam

Chia sẻ: Weiwuxian Weiwuxian | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:12

69
lượt xem
2
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mời các bạn học sinh cùng tham khảo Đề cương ôn tập học kì 1 môn Ngữ văn 9 năm 2019-2020 - Trường THCS Hòa Nam. Đây là tài liệu hữu ích giúp các bạn học sinh ôn tập, hệ thống kiến thức môn Ngữ văn lớp 9 học kì 1, luyện tập làm bài để đạt kết quả cao trong bài thi sắp tới.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Đề cương ôn tập học kì 1 môn Ngữ văn 9 năm 2019-2020 - Trường THCS Hòa Nam

  1. ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP TIẾNG VIỆT LỚP 9 – HỌC KÌ I NĂM HỌC 2019­2020 A.HỆ THỐNG HÓA KIẾN THỨC: I. Các phương châm hội thoại: a.Phương châm về lượng: yêu cầu khi giao tiếp, cần nói cho có nội dung; nội dung của lời nói phải đáp   ứng đúng yêu cầu của cuộc giao tiếp, không thiếu, không thừa.  Ví dụ: ­ Hỏi: Bạn học bài chưa?            ­Trả lời: Mình học rồi.­> tuân thủ phương châm về lượng. b. Phương châm về  chất: yêu cầu khi giao tiếp, đừng nói những điều mà mình không tin là đúng hay   không có bằng chứng xác thực. Ví dụ: Nói có sách, mách có chứng ­> tuân thủ phương châm về chất. c. Phương châm quan hệ: yêu cầu khi giao tiếp, cần nói đúng vào đề tài giao tiếp, tránh nói lạc đề.  Ví dụ: Ông nói gà, bà nói vịt .­> vi phạm phương châm quan hệ. d. Phương châm cách thức: yêu cầu khi giao tiếp, cần chú ý nói ngắn gọn, rành mạch, tránh nói mơ hồ. Ví dụ: Nói ra đầu ra đũa .­> tuân thủ phương châm cách thức. e. Phương châm lịch sự: yêu cầu khi giao tiếp, cần tế nhị và tôn trọng người khác. Ví dụ: Lời chào cao hơn mâm cỗ.­> tuân thủ phương châm lịch sự. * Lưu ý: việc vận dụng các phương châm hội thoại cần phù hợp với đặc điểm của tình huống giao  tiếp. Việc không tuân thủ PCHT có thể bắt nguồn từ những nguyên nhân sau: + Người nói vô ý, vụng về, thiếu văn hóa giao tiếp. + Người nói phải ưu tiên cho một phương châm hội thoại hoặc một yêu cầu khác quan trọng hơn. + Người nói muốn gây sự chú ý  để người nghe hiểu câu nói theo một hàm ý nào đó. II.Các cách phát triển từ vựng tiếng Việt: 3 cách 1.Biến đổi và phát triển nghĩa của từ ngữ trên cơ sở nghĩa gốc của chúng.  + Có hai phương thức chủ yếu: Phương thức ẩn dụ và phương thức hoán dụ 2.Tạo từ ngữ mới để làm cho vốn từ ngữ tăng lên. 3.Mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài. Bộ phận từ mượn quan trọng nhất trong tiếng Việt là từ  mượn tiếng Hán. III. Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp 1.Dẫn trực tiếp là nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật, lời dẫn trực tiếp   được đặt trong dấu ngoặc kép. 2.Dẫn gián tiếp là thuật lại lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật, có điều chỉnh cho phù hợp.   Lời dẫn gián tiếp không đặt trong dấu ngoặc kép.  Ví dụ: Nhà thơ Ấn Độ Ta­go đã  nói: “Giáo dục một người đàn ông được một người đàn ông, giáo dục   một người đàn bà được cả gia đình,  giáo dục một người thầy  được cả xã hội” Ví dụ: Khi bàn về giáo dục nhà thơ Ta­go cho rằng giáo dục … xã hội. IV. Xưng hô trong hội thoại ­ Từ ngữ xưng hô trong tiếng Việt có các từ chỉ quan hệ gia đình, một số từ chỉ nghề nghiệp. ­ Hệ thống từ ngữ xưng hô trong tiếng Việt rất phong phú, tinh tế và giàu sắc thái biểu cảm. ­ Người nói cần căn cứ vào đối tượng và các đặc điểm khác của tình huống giao tiếp để xưng hô cho  thích hợp. V. Thuật ngữ:  ­ Thuật ngữ là những từ ngữ biểu thị khái niệm khoa học, công nghệ, thường được dùng trong các văn  bản khoa học, công nghệ. ­ Đặc điểm quan trọng nhất của thuật ngữ là tính chính xác với các biểu hiện dễ nhận thấy:  + Về nguyên tắc, trong một lĩnh vực khoa học, công nghệ nhất định, mỗi thuật ngữ chỉ tương ứng với  một khái niệm. + Thuật ngữ không có tính biểu cảm. Ví dụ: Ẩn dụ, a­xít, ba zơ,…. VI. Trau dồi vốn từ: Ba định hướng chính để trau dồi vốn từ: 1
  2. ­ Hiểu đầy đủ và chính xác nghĩa của từ trong những văn cảnh cụ thể. ­ Biết cách dùng từ cho đúng nghĩa. ­ Tích lũy thêm những yếu tố cấu tạo từ chưa biết, làm phong phú vốn từ của bản thân. VII. Tổng kết về từ vựng  ­ Nắm lại các nội dung đã tổng kết, trọng tâm là phần vận dụng để làm bài tập.   VIII. Chương trình địa phương (Phần tiếng Việt) B.LUYỆN TẬP  1. Làm lại tất cả các bài tập phần tiếng Việt đã học ở kì 1. 2.Phân tích lại các ví dụ và tìm thêm ví dụ khác. 3.Vận dụng viết đoạn văn có sử dụng phương châm hội thoại, các cách dẫn trực tiếp và gián tiếp. 4.Bài tập bổ trợ: Bài 1:Hãy chỉ ra  từ ngữ  nghĩa gốc, nghĩa chuyển và phương thức chuyển nghĩa của các từ in đậm  trong ví dụ sau:                         “ Áo anh rách vai                           Quần tôi có vài mảnh vá                           Miệng cười buốt giá                           Chân không giày                           Thương nhau tay nắm lấy bàn tay                           Đêm nay rừng hoang sương muối                           Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới                           Đầu súng trăng treo.”                                            (Chính Hữu, Đồng chí) Bài 2: Vận dụng kiến thức đã học về một số phép tu từ từ vựng để phân tích nét nghệ thuật độc đáo  của đoạn trích sau: “Làn thu thủy, nét xuân sơn Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh Một hai nghiêng nước nghiêng thành Sắc đành đòi một tài đành họa hai”                                                                      (Nguyễn Du, Truyện Kiều) Bài 3: Trích dẫn ý kiến sau theo cách dẫn trực tiếp: Giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong tác phong, Hồ Chủ tịch cũng rất giản dị  trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được.  (Phạm Văn Đồng, Chủ tịch Hồ Chí Minh tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại)  Bài 4.Vận dụng kiến thức đã học về một số biện pháp tu từ từ vựng đã được học viết đoạn văn để  phân tích nét nghệ thuật độc đáo trong đoạn thơ sau:         “Gần xa nô nức yến anh Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân        Dập dìu tài tử giai nhân Ngựa xe như nước áo quần như nêm”                                   (Nguyễn Du, Truyện Kiều) Bài 5: Trong tiếng Việt, xưng hô thường tuân theo ph ương châm “xưng khiêm, hô tôn”. Em hiểu  phương châm đó như thế nào? Cho ví dụ minh họa?  Bài 6: Viết đoạn văn (8 đến 10 câu) kể về ngôi trường của em có sử dụng cách dẫn trực tiếp phù hợp?  Chỉ ra cách dẫn đó? 2
  3. ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP TẬP LÀM VĂN – HỌC KÌ I A.Hệ thống hóa kiến thức 1. Những nội dung lớn trong tập làm văn a.Văn thuyết minh ­ Tác dụng: giúp người đọc hiểu về các sự vật, hiện tượng trong đời sống. ­Phạm vi sử dụng: thông dụng, phổ biến trong đời sống. ­Tính chất: khách quan, chân thực, hữu ích. ­Ngôn ngữ: trong sáng, rõ ràng. ­ Phương pháp: nêu định nghĩa, so sánh, nêu số liệu, liệt kê, phân tích phân loại ,… ­Dàn ý: ba phần +Mở bài: Giới thiệu đối tượng thuyết minh. +Thân bài: Trình bày chính xác, dễ  hiểu những tri thức khách quan về  đối tượng như  cấu tạo đặc   điểm, lợi ích,…bằng các phương pháp thuyết minh phù hợp. +Kết bài: vai trò, ý nghĩa của đối tượng được đề cập đến trong bài đối với đời sống. b. Văn tự sự Đặc điểm: là phương thức trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng  dẫn đến một ý nghĩa. ­Ý nghĩa: Tự sự giúp người kể giải thích sự việc, tìm hiểu con người, nêu vấn đề, bày tỏ thái độ khen,   chê. ­Sự việc trong văn tự sự: Là những việc xảy ra như lũ lụt, hạn hán, mất mùa; những việc do con người   làm ra như kén rể, cầu hôn, cứu người đẹp, trừng trị kẻ tham lam,.. +Sự việc được trình bày một cách cụ thể: Sự việc xảy ra trong thời gian, địa điểm cụ thể, do nhân vật  cụ thể thực hiện, có nguyên nhân, diễn biến, kết quả. Các sự việc được sắp xếp theo trật tự, diễn biến có ý nghĩa. +Là yếu tố quan trọng , cốt lõi của tự sự, không có sự việc thì không có tự sự. ­Nhân vật trong văn tự sự: +Là người làm ra sự việc, hành động, vừa là người được nói tới, được biểu dương hay bị lên án; được   thể hiện qua các mặt: tên gọi, giới thiệu lai lịch, chân dung, tài năng, việc làm. +Có nhiều loại: nhân vật chính, nhân vật phụ, nhân vật chính diện và nhân vật phản diện. ­Dàn ý: Thường gồm có ba phần: + Mở bài giới thiệu chung về nhân vật và sự việc. +Thân bài kể diễn biến của sự việc. +Kết bài kể kết cục của sự việc. 2.Vai trò, vị trí, tác dụng của biện pháp nghệ thuật và miêu tả trong văn bản thuyết minh. -Các biện pháp nghệ  thuật trong văn bản thuyết minh: kể  chuyện, tự  thuật, đối thoại theo lối  ẩn dụ, nhân hóa -> goùp phaànlaøm roõ ñaëcñieåmcuûañoái töôïng moätcaùchsinh ñoänggaây höùngthuù cho ngöôøi ñoïc - Các yếu tố miêu tả: làm hiện lên đặc điểm, tính chất nổi bật về hình dáng, kích thước, vóc dáng, cách   sắp xếp bài trí. ­> laømcho ñoái töôïng hieänleân cuï theå,gaànguõi, deãcaûmnhaänhoaëcnoåi baät, gaâyaántöôïng. 3.Phân biệt văn thuyết minh có yếu tố miêu tả, tự sự với văn miêu tả, tự sự a. Văn thuyết minh: ­ Trung thành với đặc điểm của đối tượng một cách khách quan, khoa học. Cung  cấp đầy đủ tri thức về đối tượng cho người đọc, nghe. 3
  4. b. Văn miêu tả: Xây dựng hình tượng về một đối tượng nào đó thông qua quan sát, liên tưởng, so sánh   và cảm xúc chủ quan của người viết. Mang đến cho người nghe, người đọc một cảm nhận mới về đối  tượng. c.Tự sự: Tái tạo hiện thực bằng nhân vật và cốt truyện. 4.Nội dung văn bản tự sự ở SGK Ngữ văn 9 tập 1 ­Tóm tắt văn bản tự sự ­ Miêu tả trong văn bản tự sự: tái hiện lại những hình ảnh, trạng thái …­> lời kể cụ thể, sinh động và   hấp dẫn hơn. ­ Miêu tả  nội tâm trong văn bản tự  sự: tái hiện những ý nghĩa, cảm xúc và diễn biến tâm trạng của   nhân vật. ­Nghị luận trong văn bản tự sự: những biểu hiện suy nghĩ, đánh giá, bàn luận hỗ trợ cho việc kể, làm   cho tự sự thêm sâu sắc. ­ Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn tự sự ­Người kể chuyện trong văn bản tự sự. 5.  Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn tự  sự là những hình thức ngôn ngữ  quan  trọng của nhân vật để thể hiện nhân vật. +Đối thoại là những hình thức đối đáp, trò truyện giữa hai hoặc nhiều người.Trong văn bản, đối thoại   được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở lời trao và lời đáp. +Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc một ai đó trong tưởng tượng. Trong   văn bản, khi độc thoại được nói thành lời thì phía trước của lời độc thoại có gạch đầu dòng; khi độc  thoại không thành lời thì đó là độc thoại nội tâm. Trong văn bản tự  sự, độc thoại nội tâm không có   gạch đầu dòng. 6. Người kể chuyện và vai trò của người kể chuyện trong văn bản tự sự ­ Tự sự  ở ngôi thứ nhất “Toâi khoâng quaûn trôøi laïnh giaù, veà thaêm laøng cuõ, xa nhöõng hai ngaøn daëm maø toâi ñaõ töø bieät hôn hai möôi naêm” ­ Tự  sự   ở  ngôi thứ ba: “ Buoåi tröa hoâm aáy oâng Hai ôû nhaø moät mình. Con beù lôùn gaùnh haøng ra quaùn cho meï chöa thaáy veà. Hai ñöùa beù thì oâng caét chuùng noù ra vöôøn troâng maáy luoáng rau môùi caáy laïi chaúng gaø vaët heát” * Kể  chuyện  ở  ngôi thứ  nhất ñeã ñi saâu vaøo taâm tö, tình caûm cuûa nhaân vaät, mieâu taû ñöôïc nhöõng dieãn bieán taâmlí, phöùc taïp ñang dieãn ra trong taâm hoàn nhaân vaät “ toâi”. Song, keå ôû ngoâi thöù nhaát coù haïn cheá trong vieäc mieâu taû bao quaùt caùc ñoái töôïng khaùch quan, khoù taïo ra caùi nhìn nhieàu chieàu. * Kể  chuyện  theo  ngôi thứ  ba  laøm cho caâu chuyeän mang ñaäm tính khaùch quan. Ngöôøi keå ôû ñaây döôøng B. Luyện tập: 1.   Đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả nội tâm Thöïc söï meï khoâng lo laéng ñeán noãi khoâng nguû ñöôïc. Meï tin ñöùa con cuûa meï lôùn roài. Meï tin vaøo söï chuaån bò raát chu ñaùo cho con tröôùc ngaøy khai tröôøng. Coøn ñieàu gì ñeå lo laéng nöõa ñaâu! Meï khoâng lo, nhöng vaãn khoâng nguû ñöôïc. Cöù nhaém maét laïi laø döôøng nhö vang beân tai tieáng hoïc baøi traàm boång: “ Haèng naêm cöù vaøo cuoái thu….con ñöôøng laøng daøi vaø heïp.” ( Coång tröôøng môû ra – Lí Lan) 2. 1. Đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luận: Vua Quang Trung cöôõi voi ra doanh yeân uûi quaân lính, truyeàn cho taát caû ñeán ngoài maø ra leänh, roài duï hoï raèng: _ Quaân Thanh sang xaâm laán nöôùc ta, hieän ôû Thaêng Long, caùc ngöôi ñaõ bieát chöa? Trong khoaûng vuõ truï… Vì vaäy ta keùo quaân ra ñaùnh ñuoåi chuùng. Caùc ngöôi ñeàu laø… coâng lôùn. Chôù coù quen thoùi cuõ…chôù baûo laø ta khoâng noùi tröôùc. ( Hoaøng Leâ nhaát thoáng chí – Ngoâ gia vaên phaùi) 3. Đoạn văn tự sự có cả miêu tả nội tâm và nghị luận: 4
  5. Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy và tôi càng buồn lắm. Những người nghèo …như thế. Họ dễ tủi  thân nên rất hay chạnh lòng…Cuộc đời này quả  thật cứ  mỗi ngày một thêm đáng buồn. (Lão Hạc –   Nam Cao). 4. Đoạn văn tự sự có sử dụng các yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm: Có người hỏi: -Sao bảo làng Chợ Dầu…nhục nhã thế này. ( Làng – Kim Lân) 5. Các đề bài tham khảo Đoạn văn: Viết đoạn văn tự  sự  chủ đề  tự  chọn có sử  dụng miêu tả  nội tâm và yếu tố  nghị  luận, đối   thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm. Đề 1. Thuyết minh về con vật nuôi có ích trong đời sống con người. Đề 2. Thuyết minh về loài cây em yêu. Đề 3: Kể lại một lần em mắc lỗi. Đề 4: Kể lại một kỉ niệm giữa em và thầy cô giáo cũ. Đề 5.Qua văn bản Chiếc lươc ngà của Nguyễn Quang Sáng, em hãy đóng vai nhân vật Thu kể lại niềm  khao khát tình cha của mình. Đề 6. Cảm nhận về nhân vật bé Thu và tình cha con trong chiến tranh. Đề 7. Tình yêu làng, yêu nước thống nhất gắn bó hòa quyện qua nhân vật ông Hai. Đề 8. Hình ảnh người lính trong thơ văn hiện đại. Đề 9. Nhân vật anh thanh niên trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” Đề 10. Qua văn bản Làng của nhà văn Kim Lân, em hãy đóng vai nhân vật ông Hai kể lại diễn biến tâm  trạng của mình từ khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc cho đến khi nguồn tin n ày được cải chính. (HS lập dàn ý, viết thành bài văn hoàn chỉnh)  VĂN BẢN NHẬT DỤNG I.Lập bảng hệ thống hoá kiến thức Tên tác  Thể  Tác  Nội dung và nghệ thuật phẩm loại giả Ý nghĩa 5
  6. Phong   cách  Văn  Lê  Sự hiểu biết sâu, rộng về  các dân tộc  Bằng lập luận chặt chẽ,  Hồ   Chí  bản  Anh  và văn hóa thế  giới nhào nặn nên cốt  chứng   cứ   xác   thực,   tác  Minh nhật  Trà cách văn hóa dân tộc Hồ Chí Minh. giả   Lê   Anh   Trà   đã   cho  dụng Phong cách Hồ Chí Minh là sự giản dị  thấy   cốt   cách   văn   hóa  trong lối sống, sinh hoạt hằng ngày, là  Hồ  Chí Minh trong nhận  cách di dưỡng tinh thần, thể  hiện một   thức và trong hành động.  quan niệm thẩm mĩ cao đẹp.  Từ đó đặt ra một vấn đề  ­Sử  dụng ngôn ngữ  trang trọng. Vận   của   thời   kì   hội   nhập:  dụng kết hợp các phương thức biểu   tiếp thu tinh hoa văn hóa  đạt tự sự, biểu cảm, lập luận. nhân loại, đông thời phải  Vận dụng các hình thức so sánh, nghệ   giữ gìn, phát huy bản sắc  thuật đối lập. văn hóa dân tộc. Đấu tranh  G.G.  Nguy cô chieán tranh haït Văn bản thể hiện những  cho một  Mác­ nhaân ñe doïa loaøi ngöôøi vaø suy nghĩ nghiêm túc, đầy  thế giới  két söï phi lí cuûa cuoäc chaïy ñua trách   nhiệm   của   G.G.  hòa bình vuõ trang. Lôøi keâu goïi ñaáu Mác   –   két   đối   với   hòa  tranh vì theá giôùi hoùa bình bình nhân loại. ­ Có lập luận chặt chẽ; chứng cứ cụ   thể, xác thực.  ­   Sử   dụng   nghệ   thuật   so   sánh   sắc   sảo, giàu sức thuyết phục. Tuyên   bố  Tuyên  Quyeàn soáng, quyeàn ñöôïc baûo Văn   bản   nêu   lên   những  bố Hội  veä vaø phaùt trieån cuûa treû em nhận   thức   đúng   đắn   và  thế  giới về  treân toaøn theá giôùi laø vaán ñeà sự   sống  nghị  mang tính nhaân baûn hành   động   phải   làm   vì  còn,   quyền  cấp  - Nhöõng thaûm hoïa baát haïnh ñoái quyền sống, quyền được  được   bảo  cao  vôùi treû em laø thaùch thöùc ñoái bảo vệ  và phát triển của   thế  vôùi chính phuû, caùc toå chöùc vaø trẻ em. vệ   và   phát  moäi caù nhaân giới  - Nhöõng ñeà xuaát nhaèm ñaûm triển   của  về trẻ  baûo quyeàn cho treû em. trẻ em. em… ­   Goàm   coù   17   muïc,   ñöôïc   chia   thaønh   4   phaàn,   caùch   trình   baøy   roõ   raøng   hôïp   lí.   Moái lieân keát logic giöõa caùc phaàn laøm   cho vaên baûn coù keát caáu chaët cheõ. ­   Söû   duïng   phöông   phaùp   neâu   soá   lieäu,  phaân tích khoa hoïc. II.Lyện tập 1.Điều gì đã làm nên vẻ đẹp trong phong cách sống và làm việc của Chủ tịch Hồ Chí Minh? Gợi ý: đó chính là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, giữa vẻ đẹp   cao cả và sự giản dị (dẫn chứng) ­> tầm vóc lớn lao trong cốt cách văn hóa Hồ Chí Minh 2.Trong tình hình đất nước ta đang mở cửa, hội nhập với thế giới như hiện nay, việc học tập phong  cách Hồ Chí Minh có ý nghĩa như thế nào? Trong tình hình đất nước ta đang mở cửa, hội nhập với thế giới, một vấn đề được đặt ra và  cần giải quyết tốt, đó là tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, thế giới, đồng thời giữ gìn và phát huy  bản sắc văn hóa dân tộc. Đó là một nhiệm vụ to lớn và không dễ dàng. Phong cách HCM là một tấm  gương về phương diện này. Vì thế, việc học tập phong cách ấy sẽ giúp mọi người đặc biệt là thế hê  trẻ có được một bài học sinh động về việc kết hợp tinh hoa văn hoá thế giới với bản sắc văn hóa dân  tộc.  3.Dựa vào văn bản Phong cách Hồ Chí Minh ­ L ê Anh Trà, em hãy viết đoạn văn (khoảng 10 câu)  nêu những nét đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh. G ợi ý: Vẻ  đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự giản dị trong lối sống, trong sinh hoạt hằng ngày. + Nơi ở và nơi làm việc rất đơn sơ: chiếc nhà sàn nhỏ bằng gỗ bên cạnh chiếc ao, chỉ vẻn vẹn có vài  phòng để vừa “tiếp khách, họp Bộ chính trị, làm việc và ngủ…”  Trang phục hết sức giản dị: “Bộ quần áo bà ba nâu, chiếc áo trấn thủ, đôi dép lốp thô sơ, tư trang: một  chiếc va li con với vài bộ áo quần...” 6
  7. ­Ăn uống rất đạm bạc: “cá kho, rau luộc, dưa ghém, cà muối, cháo hoa”.  Cách sống giản dị đạm bạc của Hồ Chí Minh là c ách di dưỡng tinh thần, thể hiện một quan niệm  thẩm  mĩ cao đ ẹp… 4.Nêu nhận xét của em về hiểm họa hật nhân sau khi học bài “Đấu tranh cho một thế giới hòa bình”  của G.G.Mác­két ? (HS dựa vào nội dung của bài để làm) 5. Học văn bản Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triể của trẻ (Trích  Tuyên bố của hội nghị cấp cao thế giới về trẻ em, sách Ngữ văn 9 tập I.), em đã hiểu được tầm quan  trọng của vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em. Em hãy viết một đoạn văn ngắn (từ 7 đến 10 câu) nêu những đề xuất nhằm đảm bảo cho trẻ em được  chăm sóc, được bảo vệ và phát triển trong cuộc sống hiện nay. Gợi ý: ­ Tăng cường sức khỏe và chế độ dinh dưỡng; phát triển giáo dục cho trẻ em. ­ Quan tâm hàng đầu đến các đối tượng: trẻ em bị tàn tật, trẻ em có hoàn cảnh sống đặc biệt khó khăn,  các bà mẹ; Đảm bảo quyền bình đẳng nam nữ trong trẻ em; Củng cố gia đình; xây dựng môi trường xã  hội tốt đẹp cho trẻ em; Khuyến khích trẻ em tham gia vào sinh hoạt văn hóa, xã hội… Ngoài ra, học sinh cũng có thể nêu thêm các đề xuất khác theo suy nghĩ riêng của các em như: Tầm  quan trọng của vấn đề chăm sóc, bảo vệ trẻ em; đây là vấn đề liên quan trực tiếp  đến tương lai của  một đất nước, của toàn nhân loại. 6.Học thuộc lòng nội dung, nghệ thuật và ý nghĩa các văn bản. 7.Liên hệ thực tế các vấn đề trên: Bài học của bản thân. VĂN HỌC TRUNG ĐẠI Đọc kĩ lại các tác phẩm thơ, truyện trung đại trong sách ngữ văn 9 để làm đề cương theo ví dụ dưới  đây I. Hệ thống hóa kiến thức 1.L ập bảng thống kế các tác phẩm truyện trung đại Tên tác  Tên tác giả  Nội dung chủ yếu Đặc sắc nghệ thuật Ý nghĩa phẩm  và người  (đoạn trích) dịch Chuyện  Nguyễn Dữ Vẻ đẹp của nhân vật Vũ  Khai thác vốn văn học  Với quan niệm cho  người con  (Thế kỉ XVI) Nương: hết lòng vì gia đình,  dân gian. rằng, hạnh phúc khi đã  gái Nam  Trúc Khê –  hiếu thảo với mẹ chồng,  Sáng tạo về nhân vật,  tan vỡ không thể hàn  Xương. Ngô Văn  thủy chung với chồng, chu  cách kể chuyện, sử  gắn được, truyện phê  (Truyền kì Triện dịch đáo, tận tình và rất mực yêu  dụng yếu tố truyền kì,.. phán thói ghen tuông  Mạn lục) thương con; Bao dung, vị tha,  Sáng tạo một kết thúc  mù quáng và ngợi ca  nặng lòng với gia đình. tác phẩm không mòn  vẻ đẹp truyền thống  Thái độ của tác giả: Phê  sáo. của người phụ nữ  phán sự ghen tuông mù  Việt Nam. quáng, ngợi ca người phụ nữ  tiết hạnh Hoàng Lê  Ngô gia văn  Hình ảnh người anh hùng  Lựa chọn trình tự kể  Văn   bản   ghi   lại   hiện  nhất thống  phái (Ngô Thì  Nguyễn Huệ và sức mạnh  theo diễn biến các sự  thực   lịch   sử hào   hùng  chí (Hồi  Chí, Ngô Thì  dân tộc trong cuộc chiến đấu  kiện lích sử . của dân tộc ta và hình  thứ 14) Du – thế kỉ  chống xâm lược Thanh. ­  Khắc   họa   nhân   vật  ảnh   người   anh   hùng  XVIII) Bọn xâm lược kiêu căng tự  lịch sử với ngôn ngữ kể,  Nguyễn   Huệ   trong  Nguyễn Đức  mãn, chủ quan khinh địch và  tả chân thật, sinh động. chiến thắng mùa xuân  Vân – Kiều  sự thảm bại của quân tướng  ­Giọng   điệu   trần   thuật  năm Kỉ Dậu (1789). Thu hoạch  Tôn Sĩ Nghị chạy về nước;  thể hiện thái độ của các  dịch vua quan Lê Chiêu Thống  tác giả  với vương triều  đớn hèn, nhục nhã, số phận  nhà Lê, chiến thắng dân  gắn chặt với bọn giặc xâm  tộc   và   bọn   giặc   cướp  lược. nước . Truyện  Nguyễn Du  Tác giả Nguyễn Du. Có nhiều sáng tạo trong  Kiều (1785­1820) Truyện Kiều có dựa vào cốt  nghệ thuật kể chuyện,  truyện từ cuốn Kim Vân  sử dụng ngôn ngữ, miêu  Kiều truyện của Thanh Tâm  tả thiên nhiên, khắc họa  7
  8. Tài Nhân nhưng sáng tạo của  hình tượng nhân vật Nguyễn Du là rất lớn. Tác phẩm gồm có ba phần;  có giá trị hiện thực và giá trị  nhân đạo. Chị em  Nguyễn Du  Thái độ trân trọng, ngợi ca  Sử   dụng   hình   ảnh  Thể hiện tài năng  Thúy Kiều (1785­1820) vẻ đẹp, tài năng của Thúy  tượng trưng, ước lệ;  nghệ thuật và cảm  vân, Thúy Kiều. Nghệ   thuật   đòn   bẩy;  hứng nhân văn ngợi ca  Dự cảm về cuộc đời của chị  Lựa   chọn   và   sử   dụng  vẻ đẹp và tài năng của  em Thúy Kiều ngôn   ngữ   miêu   tả   tài  con người của tác giả  tình. Nguyễn Du Cảnh ngày  Nguyễn Du  Vẻ đẹp thiên nhiên mùa xuân  Sử  dụng ngôn ngữ  miêu  Miêu tả bức tranh mùa  xuân (1785­1820) được khắc họa qua cái nhìn  tả   giàu   hình   ảnh,   nhịp  xuân   tươi   đẹp   qua  của nhân vật trước ngưỡng  điệu diễn tả tinh tế tâm  ngôn ngữ  và bút pháp  cửa   tình   yêu     hiện   ra   mới  trạng nhân vật. nghệ   thuật   giàu   chất  mẻ,   tinh   khôi,   sống   động;    ­  Miêu tả  theo trình tự  tạo   hình   của   Nguyễn  quang   cảnh   hội   mùa   xuân  thời   gian   cuộc   du   xuân  Du rộn   ràng,   náo   nức,   vui   tươi  của chị em Thúy Kiều.  với   những   nghi   thưc   trang  nghiêm   mang   tính   chất  truyền thống của người Việt  tưởng   nhớ   những   người   đã  khuất; chị em Kiều từ lễ hội   đầy lưu luyến trở về Kiều ở lầu  Nguyễn Du  Tâm   trạng   nhân   vật   Thúy  ­   Nghệ   thuật   miêu   tả  Thể hiện tâm trạng cô  Ngưng Bích (1785­1820) Kiều khi  ở  lầu Ngưng Bích.  nội   tâm   nhân  vật:   diễn  đơn, buồn tủi và tấm  Đau đớn, xót xa nhớ  về Kim  biến tâm trạng thể  hiện  lòng thủy chung , hiếu  Trọng; Day dứt nhớ  thương   qua ngôn ngữ  độc thoại  thảo của Thúy Kiều. gia đình; Hai bức tranh thiên  và tả cảnh ngụ tình đặc  nhiên trước lầu Ngưng Bích  sắc. trong   cảm   nhận   của   Thúy  ­ Lựa chọn từ ngữ và sử  Kiều:   Bức   tranh   thứ   nhất,  dụng   các   biện   pháp   tu  thứ hai… từ . Lục Vân  Nguyễn  Đạo lí nhân nghĩa: ở hình  Miêu tả nhân vật chủ  Đoạn trích ca ngợi  Tiên cứu  Đình Chiểu  tượng Lục vân Tiên được  yếu thông qua cử chỉ,  phẩm chất cao đẹp  Kiều  (1822­1888) thể hiện qua hành động dũng  hành động, lời nói. của hai nhân vật Lục  Nguyệt Nga cảm đánh cướp cứu người,  Sử dụng ngôn ngữ  mộc  Vân Tiên, Kiều  tấm lòng chính trực, hào  mạc, bình dị, gần với  Nguyệt Nga và khát  hiệp, trọng nghĩa khinh tài,  lời nói thông thường,  vọng hành đạo cứu  từ tâm nhân hậu khi cư xử  mang màu sắc Nam Bộ  đời của tác giả. với Kiều Nguyệt Nga sau khi  rõ nét, phù hợp với diễn  đánh lại bọn cướp. biến tình tiết truyện. Qua lời nói của cô gái thùy  mị, nết na, Kiều Nguyệt Nga  một lòng tri ân người đã cứu  mình. 2.Phân tích vẻ đẹp và số phận đầy bi kịch của người phụ nữ qua tác phẩm Chuyện người con  gái Nam Xương và qua các đoạn trích Truyện Kiều ­ Số phận bi kịch: đau khổ, oan khuất (số phận của Vũ Nương), bi kịch điển hình của người phụ nữ  (nhân vật Thúy Kiều hội đủ những đau khổ của người phụ nữ trong xã hội xưa mà lớn nhất là bi kịch  tình yêu tan vỡ và bi kịch nhân phẩm bị chà đạp) ­ Vẻ đẹp của người phụ nữ: Vẻ đẹp về nhan sắc, tài năng (Thúy Vân, Thúy Kiều) ­ Vẻ đẹp tâm hồn phẩm chất: hiếu thảo, thủy chung son sắt (Vũ Nương, Thúy Kiều) 3.Bộ mặt xấu xa, thối nát của giai cấp thống trị, của xã hội phong kiến: ­Hèn nhát, thần phục ngoại bang một cách nhục nhã (Hoàng Lê nhất thống chí) 8
  9. 4.Phân tích hình tượng các nhân vật: ­ Người anh hùng dân tộc qua hình tượng Nguyễn Huệ (Hoàng Lê nhất thống chí): Lòng yếu nước  nồng nàn; quả cảm, tài trí; nhân cách cao đẹp. ­ Người anh hùng với lí tưởng đạo đức cao đẹp qua hình tượng Lục Vân Tiên (Lục Vân Tiên cứu Kiều  Nguyệt Nga). Lí tưởng theo quan niệm tích cực của nho gia: “Nhớ câu kiến nghĩa bất vi – làm người  thế ấy cũng phi anh hùng”  5.Những nét chính về  thời đại, gia đình, cuộc đời Nguyễn Du có  ảnh hưởng lớn tới sự nghiệp   văn học của ông.  Tóm tắt Truyện Kiều: Theo ba phần 6.Phân tích giá trị nhân đạo của truyện Kiều qua các đoạn trích: ­ Khaúng ñònh, ñeà cao con ngöôøi (Chò em Thuùy Kieàu). - Thöông caûm tröôùc nhöõng noãi ñau khoå, bi kòch cuûa con ngöôøi (Kieàu ôû laàu   Ngöng Bích). 7.Phân tích thành công nghệ thuật của truyện Kiều qua các đoạn trích: - Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên: Tröïc tieápmieâutaûthieânnhieân(Caûnh ngaøy xuaân). + Tả cảnh ngụ tình (Kieàu ôû laàu Ngöng Bích). - Nghệ thuật miêu tả nhân vật: Khắc họa nhân vật bằng bút pháp nghệ thuật ước lệ  (Chò em Thuùy   Kieàu). + Miêu tả ñôøi soángnoäi taâmnhaânvaätquangoânngöõñoäcthoaïi vaøngheäthuaättaûcaûnh nguï tình(Kieàu ôû laàu Ngöng Bích). II.Luyện tập 1.Tóm tắt các văn bản truyện đã học. 2.Học thuộc lòng các văn bản thơ. 3.Trình bày ý nghĩa các yếu tố truyền kì trong “Chuyện người con gái Nam Xương” 4. Nguyên nhân nào dẫn đến nỗi oan khuất mà Vũ Nương phải chịu? 5. Cảm nhận cả em về bức tranh xuân trong hai câu thơ sau: Cỏ non xanh tận chân trời                                    Cành lê trắng điểm một vài bông hoa (Nguyễn Du­Truyện Kiều)  6.Phân tích tám câu thơ sau Buồn trông cửa bể chiều hôm Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa? Buồn trông ngọn nước mới sa Hoa trôi man mác biết là về đâu? Buồn trông nội cỏ rầu rầu Chân mây mặt đất một màu xanh xanh. Buồn trông gió cuốn mặt duềnh                                                Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi     (Nguyễn Du­Truyện Kiều)  7.Phân tích và cảm nhận tất cả các văn bản truyện trung đại. VĂN HỌC HIỆN ĐẠI Đọc kĩ lại các tác phẩm thơ, truyện hiện đại trong sách ngữ văn 9, từ bài 10 dến bài 15 I. Hệ thống hóa kiến thức 1.Lập bảng thống kế các tác phẩm thơ và truyện hiện đại             Tên tác  Thể  Năm  phẩm loại Tác giả sáng  Nội dung và nghệ thuật chính Ý nghĩa tác Đồng  Thơ tự  Chính  1948 ­ Sự  hình thành  của tình đồng chí  Bài thơ  ngợi ca tình cảm đồng  chí do H ữu và các biểu hiện tình cảm của tình  chí   cao   đẹp   giữa   những   người   1926­ đồng chí.  chiến sĩ trong thời kì đầu kháng  2007 ­ Chi tiết, hình ảnh, ngôn ngữ giản  chiến chống thực dân Pháp gian  dị, chân thực. khổ. 9
  10. Đoàn  Thơ bảy  Huy Cận 1958 ­  Bức  tranh  về   thiên  nhiên  và  lao  Bài thơ thể hiện nguồn cảm  thuyền  chữ 1919­ động của người lao động trên biển.  hứng lãng mạn  ngợi ca biển cả  đánh cá 2005 ­ Hình  ảnh đẹp, rộng lớn, giàu trí  lớn lao, giàu đẹp, ngợi ca nhiệt  tưởng tượng, âm hưởng khỏe, lạc  tình lao động vì sự giàu đẹp cả  quan.  đất nước của những người lao  động mới. Bếp lửa Thơ tám  Bằng  1963 ­ Kỉ niệm xúc động về người bà và  Từ những kỉ niệm tuổi thơ ấm  chữ Việt tình bà cháu.  áp tình bà cháu, nhà thơ cho ta  1941 ­ Kết hợp biểu cảm, miêu tả, bình  hiểu biết thêm về những người  luận, hình ảnh sáng tạo.  bà, những người mẹ, về nhân  dân nghĩa tình Bài thơ  Thơ tự  Phạm  1969 ­ Tinh thần lạc quan và lòng dũng  Bài thơ  ca  ngợi   người chiến sĩ  về tiểu  do Tiến  cảm của các chiến sĩ lái xe Trường  lái   xe   Trường   sơn   dũng   cảm,  đội xe  Duật  Sơn thời  chống Mĩ.  hiên   ngang,   tràn   đầy   niềm   tin  không  1941­ ­   Chất   liệu   hiện   thực   sinh   động,  chiến thắng trong thời kì chống  kính 2007 hình ảnh độc đáo, giọng điệu khỏe  giặc Mĩ xâm lược. khoắn  Ánh  Thơ năm  Nguyễn  1978 ­   Lời   tự   nhắc   nhở   về   các   năm  Ánh   trăng   khắc   họa   một   khía  trăng chữ Duy tháng gian lao của người lính gắn  cạnh   trong   vẻ   đẹp   của   người  1948 bó với thiên nhiên, đất nước. lính   sâu   nặng   nghĩa   tình,   thủy  ­ Hình ảnh bình dị mà giàu ý nghĩa,  chung sau trước. giọng điệu  suy tư. Làng  (Văn  Kim 1948 Tình yêu làng quê và lòng yêu nước  Đoạn trích thể  hiên tình cảm  (Trích) xuôi) Lân của người dân phải đi tản cư   qua  yêu làng, tinh thần yêu nước  Truyện  1920­ nhân vật ông Hai của   người   nông   dân   trong  ngắn 2007 ­ Thành công trong việc xây dựng  thời   kì   kháng   chiến   chống   tình   huống   truyện,   trong     nghệ  thực dân Pháp. thuật miêu tả  tâm lí và ngôn ngữ  nhân vật. Chiếc  (Văn  Nguyễn  1966  Tình cha con sâu nặng và cao đẹp  Là   câu   chuyện   cảm   động   về  lược ngà xuôi) Quang  trong   cảnh   ngộ   éo   le   của   chiến  tình   cha   con   sâu   nặng,  Chiếc   (Trích) Truyện  Sáng tranh. lược   ngà  cho   ta   hiểu   thêm   về  ngắn 1932   Truyện  đã thành công trong việc  những mất mát to lớn của chiến  miêu   tả   tâm   lí   và   xây   dựng   tính  tranh   mà   nhân   dân   ta   trải   qua  cách nhân vật đặc biệt là nhân vật  trong   cuộc   kháng   chiến   chống  bé Thu. Mĩ cứu nước. Lặng lẽ  (Văn  Nguyễn  1970 ­ Hình  ảnh những người lao động  Lặng lẽ  Sa Pa là câu chuyện  Sa Pa xuôi) Thành  bình   thường,   mà   tiêu   biểu   là   anh  về   cuộc   găp   gỡ   với   những   (Trích) Truyện  Long thanh niên làm công tác khí tượng ở  con người trong một chuyến  ngắn 1925­ một mình trên đỉnh núi cao. Qua đó,  đi thực tế  của nhân vật ông  1991 truyện khẳng định vẻ  đẹp của con  họa   sĩ,   qua   đó,   tác   giả   thể  người   lao   động   và   ý   nghĩa   của  hiện  niềm  yêu  mến  đối   với  những công việc thầm lặng. ­ Xây dựng được tình huống hợp lí,  những con người có lẽ  sống  cách kể chuyện tự nhiên, có sự kết  cao   đẹp   đang   lặng   lẽ   quên  hợp  giữa  tự  sự,  trữ  tình với  bình  mình cống hiến cho Tổ quốc. luận.  Cố  (Văn  Kết hợp nhuần nhuyễn các  Cố hương là nhận thức về  hương xuôi) Lỗ tấn  phương thức biểu đạt tự sự, miêu  thực tại và là mong ước đầy  Truyện  (1881­ tả, biểu cảm, nghị luận. trách nhiệm của Lỗ Tấn về  ngắn 1936 ­ Xây dựng hìn ảnh mang ý nghĩa  một đất nước Trung Quốc  biểu tượng. đẹp đẽ trong tương lai. ­ Kết hợp giữa kể với tả, biểu  cảm và lập luận làm cho câu  chuyện được kể sinh động, giàu  cảm xúc và sâu sắc. 1
  11. 2.Tóm tắt cốt truyện, tình huống chính và nêu chủ đề của các truyện ngắn. a. Làng ­ Cốt truyện: Ông Hai đi tản cư, đau xót khi nghe tin làng theo giặc. Lúc đầu ông không tin  nhưng qua nhiều dữ kiện, ông biết đó là sự thật. Ông bị dằn vặt với cái tin ấy, ông nghĩ rằng: Yêu làng  nhưng không thể đi ngược lại lòng yêu nước. Vì là dân của làng theo giặc, ông bị bà chủ nhà đuổi  không cho ở. Trong lúc đau khổ, xót xa về cái làng của mình ông đã đem tâm sự giãi bày với đứa con và  hai cha con đều thề mãi mãi là dân làng Chợ Dầu, mãi mãi trung thành với cụ Hồ. Về sau, có tin là nhà  ông bị đốt, có nghĩa là ông không phải là dân theo giặc nên mụ chủ nhà cho ở lại. ­ Tình huống: gay cấn nhất là khi ông nghe tin làng theo giặc (ngoài  ra còn khi tin làng được cải chính) ­ Chủ đề: Tình yêu làng và lòng yêu nước của người dân quê bỏ làng ra đi, nghe tin làng theo  giặc. b. Lặng lẽ Sa Pa (HS về nhà hoàn thành giống như tác phẩm trên.) c. Chiếc lược ngà. (HS về nhà hoàn thành giống như tác phẩm trên) * Ông Hai (Làng ­ Kim Lân): Tình yêu làng. - Ông Hai là một nông dân gắn bó với làng quê, yêu làng với tất cả niềm tin. Tình yêu làng quê, yêu  nước của ông chân thật, bộc bạch, ông đã thể hiện nỗi dằn vặt nội tâm của ông về cái tin làng theo  giặc. - Tác giả miêu tả diễn  biến tâm lí của ông một cách sinh động qua cử chỉ, lời nói, nội tâm…. ­ Ông yêu làng quê rất tha thiết nhưng ông quyết không thể đồng tình với thái độ theo giặc của người  làng. Ông đã đặt lòng yêu nước trên lòng yêu làng quê.  * Nhân vật anh thanh niên (Lặng lẽ Sa Pa – Nguyễn Thành Long): Sống một mình giữa núi cao, làm  công việc âm thầm và gian khổ, anh thanh niên rất tự hào về công việc của mình. Anh sống lạc quan,  tôn trọng và học hỏi bạn đồng nghiệp. Anh không thấy cô đơn vì đã có sách, hoa và nghề nghiệp làm  bạn. Anh rất “thèm” muốn được gặp người và thể hiện sự tiếp đón nồng nhiệt khi gặp người. Người  ta nói là anh “thèm” người. Anh là tấm gương về người lao động bình thường, âm thầm nhưng rất yêu  nghề, luôn tự hào, lạc quan về công việc của mình. * Nhân vật bé Thu (Chiếc lược ngà – Nguyễn Quang Sáng): bé Thu là một cô bé giàu tình cảm, hồn  nhiên nhưng rất bướng bỉnh “cứng đầu”. Đã không phải là cha thì quyết không chấp nhận tình cảm cha  con. Nhưng bé Thu vẫn là cô bé rất đáng yêu với tất cả tính cách ngây thơ, hồn nhiên của mình. Khi đã  nhận ra cha thì tình cảm hồn nhiên, ngây thơ đó bộc lộ rất rõ. Hình ảnh Thu và tình yêu cha làm xúc  động của người đọc.  Phản ứng tâm lí bé Thu là tự nhiên chứng tỏ cá tính mạnh mẽ, một tình yêu sâu  sắc chân thật giành cho ba. ­> Tình cha con trong chiến tranh có những xa cách trắc trở  nhưng rất  thiêng liêng và sâu sắc mãnh liệt, cao đẹp. Người đọc thật sự xúc động về tình cảm của họ nhưng  không khỏi có những trăn trở, suy nghĩ: Thấm thía những đau thương mất mát éo le do chiến tranh gây  ra đối với bao con người  và bao gia đình  3.Hình ảnh người lính:  Giống: Cùng phải chịu hoàn cảnh gian khổ, khó khăn, hiểm nguy của chiến   trường. Có ý chí, nghị lực, niềm tin, lí tưởng và tinh thần yêu nước, có tình đồng chí đồng đội gắn bó. Khác: Đồng chí: xuất thân từ  những người nông dân nghèo, trang bị  còn thô sơ, tình cảm thầm lặng.   Bài thơ về…không kính: Xuất thân từ nhiều tầng lớp, trang bị hiện đại hơn, tình cảm sôi nổi, trẻ trung   hơn 4.Cả ba bài thơ đều tìm xúc cảm từ các biểu tượng: người lính (trong chiến đấu), người đánh cá  (trong lao động), người về thành phố khi hòa bình lặp lại. Tuy nhiên, hình tượng được xây dựng khác  nhau.  Đồng chí là sự khai triển bằng thơ một khái niệm, Đoàn thuyền đánh cá là một chuyến săn cá  đêm giàu chất lãng mạn. Ánh trăng là một lời nhắc nhở  soi rọi vào tâm hồn những ai đxa quên quá khứ  gian khổ. Nhìn chung, bút pháp thơ của Đoàn thuyền đánh cá giàu chất sáng tạo và liên tưởng, bút pháp  thơ của Ánh trăng giàu chất tự sự xen độc thoại nội tâm. Cả ba bài thơ đều có câu kết giàu sức khái  quát. II. Luyện tập 1. a/ Hình ảnh vầng trăng trong bài thơ “Ánh trăng” mang hai tầng ý nghĩa. Hãy chỉ rõ?  b/Khổ thơ nào trong bài thơ thể hiện tập trung nhất ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh vầng trăng, chiều  sâu tư tưởng tình cảm của tác phẩm? c/ Giải thích nghĩa các từ “mặt” trong câu thơ “ Ngửa mặt lên nhìn mặt”. Cách dùng từ như thế thể  hiện tình cảm gì của tác giả? 11
  12. Gợi ý nội dung:  a/ Hình ảnh vầng trăng trong bài thơ “Ánh trăng” có hai tầng nghĩa.  Phân tích: Vầng trăng (hình ảnh thực): vật thể thiên nhiên chiếu sáng ban đêm. ­ Vầng trăng (hình ảnh biểu tượng): quá khứ nghĩa tình của dân tộc. b/ Khổ thơ cuối trong bài thơ thể hiện tập trung nhất ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh vầng trăng. Trăng cứ tròn vành vạnh…im phăng phắc diễn đạt được chiều sâu tư tưởng tình cảm của tác phẩm:  Quá khứ đẹp đẽ vẫn vẹn nguyên, chẳng thể phai mờ. c/ Giải thích nghĩa các từ “mặt” : từ “mặt” đầu tiên trong câu thơ trên là mặt người, mặt tác giả; từ  “mặt” thứ hai là mặt trăng . Cách dùng từ ngữ nhân hóa ngẫu nhiên ấy thể hiện tình cảm thân thiết của  tác giả đối với thiên nhiên: trăng với người là bạn, là tri kỉ. 2.Bình giảng ba câu thơ cuối bài thơ Đồng chí của Chính Hữu. Tham khảo : Ñaàu tieân taùc giaû vieát laø “ñaàu suùng maûnh traêng treo” nhöng sau ñoù boû ñi chöõ “maûnh” cho coâ ñuùc hôn. Caâu thô gôïi ra hình aûnh thöïc vaø moái lieân töôûng baát ngôø cuûa nhaø thô – ngöôøi lính: maûnh traêng nhö treo lô löûng treân ñaàu ngoïn suùng. Suùng vaø traêng, gaàn vaø xa, thöïc taïi vaø mô moäng, hieän thöïc vaø laõng maïn. Ñoù laø veû ñeïp haøi hoøa cuûa taâm hoàn chieán só – thi só, veû ñeïp cuûa cuoäc ñôøi anh boä ñoäi cuï Hoà.Chính Höõu vieát: ñaàu suùng traêng treo ngoaøi hình aûnh coøn coù nhòp ñieäu nhö nhòp laéc cuûa moät caùi gì lô löûng, choâng cheânh, trong söï baùt ngaùt. Noùi leân moät caùi gì lô löûng ôû xa chöù khoâng buoäc chaët. Suoát ñeâm, vaàng traêng töø baàu trôøi cao xuoáng thaáp daàn vaø coù luùc nhö treo lô löûng treân ñaàu muõi suùng. Nhöõng ñeâm phuïc kích chôø giaëc, vaàng traêng laø moät ngöôøi baïn, röøng hoang söông 3.Học thuộc lòng các văn bản thơ, tóm tắt truyện. 4.Phân tích thơ và cảm nhận về các nhân vật văn học trong các văn bản trên. 5. Viết đoạn văn liên hệ vấn đề về môi trường, biển đảo, học tập tư tưởng, phong cách, đạo đức Hồ  Chí Minh; Tình cảm gia đình, tình đồng chí,  tình yêu làng, đất nước,…  CHÚC CÁC EM ÔN TẬP, LÀM BÀI TỐT 1
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2