Những tiến bộ về điều trị

dinh dưỡng cho bệnh nhân

đái tháo đường

Theo ThS.BS. Lâm Văn Hoàng – Khoa nội tiết, dinh dưỡng là

yếu tố cốt lõi của việc điều trị cho bệnh nhân (BN) đái tháo

đường (ĐTĐ) bên cạnh thuốc men và thay đổi lối sống. Một

chế độ dinh dưỡng phù hợp không những giúp BN kiểm soát

tốt dao động đường huyết trong ngày mà còn giúp người bệnh

nâng cao được chất lượng cuộc sống.

Chất bột đường là nguồn dinh dưỡng chính ảnh hưởng đến

đường huyết sau ăn

ThS.BS. Lâm Văn Hoàng cho biết, những khuyến cáo về dinh

dưỡng cho BN ĐTĐ đã thay đổi trong những năm gần đây do các

hiểu biết mới về bệnh, những tiến bộ trong điều trị thuốc men và

các bằng chứng khoa học hiện có.

Những nghiên cứu ngẫu nhiên có đối chứng và nghiên cứu quan

sát cho thấy, điều trị dinh dưỡng được chứng minh làm giảm

HbA1c khoảng 1- 2%, tùy theo týp và thời gian ĐTĐ. Hiệp hội

ĐTĐ Mỹ, châu Âu đã thiết lập những khuyến cáo riêng về dinh

dưỡng. Chất bột đường là nguồn dinh dưỡng chính ảnh hưởng đến

đường huyết sau ăn. Phải xem xét cả số lượng và chất lượng của

chất bột đường khi thiết lập bữa ăn cho người bệnh ĐTĐ.

Chế độ dinh dưỡng tốt giúp cải thiện chỉ số

đường huyết.

Các nghiên cứu gần đây cho thấy vai trò ngày càng quan trọng của

tăng đường huyết sau ăn trong biến chứng của bệnh ĐTĐ. Tăng

đường huyết sau ăn làm gia tăng các rối loạn có hại cho cơ thể: các

phản ứng glycat hóa các phân tử protein, tăng nồng độ insulin

trong máu, rối loạn chức năng nội mạc mạch máu, tăng stress oxy

hóa, và rối loạn chuyển hóa lipid... Đây là các yếu tố nguy cơ cao

đối với bệnh lý tim mạch. Chính vì vậy, việc kiểm soát đường

huyết không chỉ quan tâm đến đường huyết lúc đói mà còn bao

gồm cả đường huyết sau ăn.

Một trong những vấn đề quan trọng của chế độ dinh dưỡng là kiểm

soát lượng glucid - lượng chất bột đường ăn vào (ngũ cốc, tinh bột,

hoa quả...). Bột đường là một trong những chất cung cấp năng

lượng chính cho tế bào sống của cơ thể. Trước đây, trên thế giới

hàm lượng chất bột đường được khuyến cáo chiếm đến 70% tổng

số năng lượng trong khẩu phần ăn hàng ngày. Tuy nhiên, do lượng

bột đường ăn vào đóng vai trò quan trọng trong việc gây tăng

đường huyết và rối loạn chuyển hóa lipid sau ăn nên xu hướng hiện

nay là kiểm soát chặt chẽ hơn lượng bột đường ăn vào.

Tuy nhiên, cũng theo BS. Hoàng, chế độ ăn có chất bột đường

dành cho người bệnh ĐTĐ tưởng chừng dễ hiểu và dễ thực hiện

nhưng để biết được nó, các thầy thuốc cũng loay hoay và thay đổi

như quá trình lịch sử bệnh của nó. Trải qua thời gian với nhiều

nghiên cứu và đánh giá trên việc kiểm soát đường huyết và biến

chứng cho BN, việc khuyến cáo các thành phần dinh dưỡng cho

người bệnh với tỷ lệ carbohydrate 55 - 60% được xem như là phù

hợp cho BN ĐTĐ. Và vai trò chỉ số đường huyết của các loại thực

phẩm được xem có tác động đến sự ổn định đường huyết liên tục

trong ngày.

Thực phẩm làm tăng đường huyết chậm - lựa chọn tốt nhất

BS. Hoàng khuyến cáo, muốn kiểm soát tốt đường huyết chúng ta

phải kiểm soát tốt đường lúc đói, đường huyết giữa các bữa ăn và

đặc biệt là đường huyết sau ăn. Mà chất bột đường là nguồn dinh

dưỡng chính ảnh hưởng đến đường huyết sau ăn, do đó trong chế

độ dinh dưỡng, người bệnh ĐTĐ nên sử dụng bổ sung những thực

phẩm có thành phần bột đường đặc biệt có cơ chế giải phóng

đường chậm phóng thích đường vào máu từ từ, đồng thời có chỉ số

đường huyết thấp nhằm giúp ổn định đường huyết sau ăn. Những

thực phẩm đặc biệt cho người ĐTĐ có thể sử dụng như các bữa ăn

dặm và thay cho bữa ăn chính cho bệnh nhân ĐTĐ để giảm cân và

kiểm soát đường huyết.

Những sản phẩm dinh dưỡng chuyên biệt dành cho bệnh nhân

ĐTĐ đã được kiểm chứng qua nhiều nghiên cứu lâm sàng rất tốt

đối với người bệnh. Với sự tăng cường chất xơ (hòa tan và không

hòa tan), và sự hiện diện của hệ thống đường phóng thích chậm do

sự biến đổi đường maltodextrin thành fibersol, những thực phẩm

này không chỉ giúp cung cấp chất dinh dưỡng cân đối hợp lý mà

còn có thành phần bột đường đặc biệt có cơ chế giải phóng đường

chậm, phóng thích đường vào máu từ từ, chỉ số đường huyết thấp

nhằm giúp ổn định đường huyết sau ăn. Tùy theo nhu cầu hoạt

động của cơ thể, người bệnh có thể sử dụng sản phẩm với công

thức dinh dưỡng đặc chế để: thay thế bữa chính khi công việc bận

rộn; là bữa phụ trước khi chơi thể thao, trước khi đi ngủ đối với

người bệnh lớn tuổi có nguy cơ cao bị hạ đường huyết trong đêm