®Þnh l−îng natri hydrocarbonat
môc tiªu
1. Pha vµ x¸c ®Þnh ®−îc nång ®é dung dÞch acid hydrochloric 1 N.
2. §Þnh l−îng vµ tÝnh ®−îc hµm l−îng phÇn tr¨m (kl/kl) cña natri
hydrocarbonat carbonat.
1. dông cô - hãa chÊt
−
C©n ph©n tÝch
−
Buret
−
Pipet chÝnh x¸c dung tÝch 10 mL
−
B×nh nãn dung tÝch 100 mL
−
Cèc cã má
−
ChÐn c©n
−
PhÔu thñy tinh
−
§òa thñy tinh
−
Dung dÞch acid hydrochloric ®Æc
−
ChÊt gèc Na2CO3
−
Dung dÞch chØ thÞ da cam methyl
2. pha vµ x¸c ®Þnh nång ®é dung dÞch acid hydrochloric 1 N
2.1. Pha dung dÞch acid hydrochloric 1 N
TiÕn hµnh pha dung dÞch HCl 1N nh− sau:
−
Cho vµo cèc ch©n kho¶ng 30 - 50 mL n−íc cÊt.
−
Dïng pipet chia v¹ch lÊy kho¶ng 8 mL dung dÞch HCl ®Æc (dïng qu¶
bãp hoÆc ®Ó dung dÞch tù mao dÉn, tuyÖt ®èi kh«ng ®−îc hót) vµ cho
vµo cèc ch©n trªn. Thao t¸c nµy ®−îc thùc hiÖn trong tñ hèt.
−
Dïng ®òa thñy tinh khuÊy ®Òu.
250
−
Thªm n−íc cÊt võa ®ñ 100 ml. KhuÊy ®Òu.
2.2. X¸c ®Þnh nång ®é dung dÞch acid hydrochloric 1 N
−
C©n (trªn c©n ph©n tÝch) chÝnh x¸c kho¶ng 0,50g chÊt gèc Na2CO3 cho
vµo b×nh nãn s¹ch. Hßa tan trong kho¶ng 50 mL n−íc. Thªm vµo ®ã 2
giät dung dÞch chØ thÞ da cam methyl.
−
Dïng phÔu rãt dung dÞch (tõ cèc cã má) kho¶ng 10 - 15 mL dung dÞch
HCl 1 N lªn trªn buret ®Ó tr¸ng buret (lµm 2 lÇn). Cho ®Çy dung dÞch
HCl 1 N lªn trªn buret vµ ®iÒu chØnh khãa buret ®−îc dung dÞch ®Õn
v¹ch 0.
TiÕn hµnh chuÈn ®é: Mét tay ®iÒu chØnh khãa buret cho dung dÞch
HCl 1N tõ buret xuèng b×nh nãn (lóc ®Çu nhanh, gÇn ®iÓm t−¬ng ®−¬ng
cho tõ tõ tõng giät, nöa giät), tay kia l¾c b×nh nãn chøa dung dÞch Na2CO3.
ChuÈn ®é tíi khi dung dÞch ë b×nh nãn chuyÓn sang mµu hång da cam. §un
s«i 2 phót, ®Ó nguéi råi chuÈn ®é tiÕp ®Õn mµu hång da cam. Ghi thÓ tÝch
dung dÞch HCl 1 N ®· dïng.
2.3. TÝnh kÕt qu¶
HÖ sè hiÖu chØnh (K) cña dung dÞch HCl 1N ®−îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
VE1000a
K×
×
=
Trong ®ã:
- V lµ thÓ tÝch dung dÞch HCl, tÝnh b»ng ml, ®· dïng chuÈn ®é
- a lµ khèi l−îng, tÝnh b»ng g, cña Na2CO3
- E lµ ®−¬ng l−îng gam cña Na2CO3 (E = 52,997)
3. ®Þnh l−îng natri hydrocarbonat
3.1. TiÕn hµnh ®Þnh l−îng
−
C©n chÝnh x¸c kho¶ng 1,50 g natri hydrocarbonat trªn c©n ph©n tÝch
cho vµo b×nh nãn. Thªm kho¶ng 50 mL n−íc cÊt võa míi ®un s«i ®Ó
nguéi. L¾c ®Ó hßa tan hoµn toµn natri hydrocarbonat . Thªm 2 giät
dung dÞch chØ thÞ da cam methyl.
−
Bè trÝ thÝ nghiÖm ®−îc tr×nh bµy ë h×nh 6.1.
TiÕn hµnh chuÈn ®é: Mét tay ®iÒu chØnh khãa buret cho dung dÞch
HCl 1N tõ buret xuèng b×nh nãn (lóc ®Çu nhanh, gÇn ®iÓm t−¬ng ®−¬ng
cho tõ tõ tõng giät, nöa giät), tay kia l¾c b×nh nãn chøa dung dÞch natri
hydrocarbonat. ChuÈn ®é tíi khi dung dÞch ë b×nh nãn chuyÓn sang mµu
hång da cam. Ghi thÓ tÝch dung dÞch HCl 1N ®· dïng.
251
Error!
H×nh 6.1. Bè trÝ thÝ nghiÖm chuÈn ®é natri hydrocarbonat
Dung dÞch HCl 1N
Natri hydrocarbonat 1,50 g
50 mL n−íc cÊt
2 giät dung dÞch da cam methyl
3.2. TÝnh kÕt qu¶
Hµm l−îng phÇn tr¨m (kl/ kl) cña natri hydrocarbonat ®−îc tÝnh theo
c«ng thøc sau:
m
1000,084KV
%C
×
×
×
=
Trong ®ã:
- V lµ thÓ tÝch dung dÞch HCl 1 N, tÝnh b»ng mL, ®· dïng chuÈn ®é
- K lµ hÖ sè hiÖu chØnh cña dung dÞch HCl 1 N
- m lµ khèi l−îng, tÝnh b»ng g, cña natri hydrocarbonat cÇn ®Þnh l−îng
bµi tËp (bµi 6)
6.1. Pha ®óng kü thuËt 100 mL dung dÞch gèc HCl 1N tõ dung dÞch
HCl ®Æc.
6.2. Tr×nh bµy c¸ch tiÕn hµnh ®Þnh l−îng natri hydrocarbonat b»ng
dung dÞch HCl 1N.
6.3. ThiÕt lËp c«ng thøc tÝnh hµm l−îng phÇn tr¨m (kl/kl) cña natri
hydrocarbonat.
6.4. TÝnh hÖ sè hiÖu chØnh K cña dung dÞch HCl 1N, biÕt chuÈn ®é
0,5012 g chÊt gèc Na2CO3 hÕt 9,60 mL dung dÞch HCl 1N ®· pha.
6.5. TÝnh hµm l−îng % (kl/ kl) cña natri hydrocarbonat, biÕt khi ®Þnh
l−îng 1,4975 g natri hydrocarbonat víi chØ thÞ da cam methyl hÕt
17,60 mL dung dÞch HCl 1N cã hÖ sè hiÖu chØnh K = 1,0012.
252