Giáo trình Gia công trên máy tiện CNC (Nghề Cắt gọt kim loại) chuẩn nhất

Bé LAO §éNG - TH¦¥NG BINH vµ X· HéI

TæNG CôC D¹Y NGHÒ

t¸c gi¶ biªn so¹n: Th¹c sÜ NguyÔn V¨n Anh

gi¸o tr×nh Gia c«ng trªn m¸y tiÖn CNC

nghÒ: C¾t gät kim lo¹i

tr×nh ®é: Lµnh nghÒ

dù ¸n gi¸o dôc kü thuËt vµ d¹y nghÒ (vtep) 1 Hµ Néi 2008

Tuyªn bè b¶n quyÒn:

Tµi liÖu nµy thuéc lo¹i s¸ch gi¸o tr×nh, cho nªn c¸c nguån th«ng tin cã thÓ ®−îc phÐp dïng nguyªn b¶n hoÆc trÝch dïng cho c¸c môc ®Ých vÒ ®µo t¹o vµ tham kh¶o. Mäi môc ®Ých kh¸c cã ý ®å lÖch l¹c hoÆc sö dông víi môc ®Ých kinh doanh thiÕu lµnh m¹nh sÏ bÞ nghiªm cÊm.

Tæng côc D¹y nghÒ sÏ lµm mäi c¸ch

®Ó b¶o vÖ b¶n quyÒn cña m×nh.

Tæng côc D¹y nghÒ c¸m ¬n vµ hoan nghªnh c¸c th«ng tin gióp cho viÖc tu söa vµ hoµn thiÖn tèt h¬n tµi liÖu nµy.

§Þa chØ liªn hÖ: Tæng côc D¹y nghÒ

114-2008/CXB/03-12/L§XH

M· sè: 03 - 12 22 - 01

37B NguyÔn BØnh Khiªm - Hµ Néi

Lêi Nãi ®Çu

Gi¸o tr×nh Gia c«ng trªn m¸y tiÖn CNC ®−îc x©y dùng vµ biªn so¹n trªn c¬ së ch−¬ng tr×nh khung ®µo t¹o nghÒ C¾t gät kim lo¹i ®) ®−îc Gi¸m ®èc Dù ¸n Gi¸o dôc kü thuËt vµ D¹y nghÒ quèc gia phª duyÖt dùa vµo n¨ng lùc thùc hiÖn cña ng−êi kü thuËt viªn tr×nh ®é lµnh nghÒ.

Trªn c¬ së ph©n tÝch nghÒ vµ ph©n tÝch c«ng viÖc (theo ph−¬ng ph¸p DACUM) cña c¸c c¸n bé, kü thuËt viªn cã nhiÒu kinh nghiÖm, ®ang trùc tiÕp s¶n xuÊt cïng víi c¸c chuyªn gia ®) tæ chøc nhiÒu ho¹t ®éng héi th¶o, lÊy ý kiÕn, v.v..., ®ång thêi c¨n cø vµo tiªu chuÈn kiÕn thøc, kü n¨ng cña nghÒ ®Ó biªn so¹n. Ban gi¸o tr×nh Gia c«ng trªn m¸y tiÖn CNC do tËp thÓ c¸n bé, gi¶ng viªn, kü s− cña tr−êng Cao ®¼ng C«ng nghiÖp HuÕ vµ c¸c kü thuËt viªn giµu kinh nghiÖm biªn so¹n. Ngoµi ra cã sù ®ãng gãp tÝch cùc cña c¸c gi¶ng viªn Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi vµ c¸n bé kü thuËt thuéc C«ng ty C¬ khÝ Phó Xu©n, C«ng ty ¤t« Thèng nhÊt, C«ng ty S¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng Long Thä.

Ban biªn so¹n xin ch©n thµnh c¶m ¬n Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi, C«ng ty C¬ khÝ Phó Xu©n, C«ng ty ¤t« Thèng nhÊt, C«ng ty S¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng Long Thä, Ban Qu¶n lý Dù ¸n GDKT&DN vµ c¸c chuyªn gia cña Dù ¸n ®) céng t¸c, t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì trong viÖc biªn so¹n gi¸o tr×nh. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, ban biªn so¹n ®) nhËn ®−îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp th¼ng th¾n, khoa häc vµ tr¸ch nhiÖm cña nhiÒu chuyªn gia, c«ng nh©n bËc cao trong lÜnh vùc nghÒ C¾t gät kim lo¹i. Song do ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian, mÆt kh¸c ®©y lµ lÇn ®Çu tiªn biªn so¹n gi¸o tr×nh dùa trªn n¨ng lùc thùc hiÖn, nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. RÊt mong nhËn ®−îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp ®Ó gi¸o tr×nh Gia c«ng trªn m¸y tiÖn CNC ®−îc hoµn thiÖn h¬n, ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña thùc tÕ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp hiÖn t¹i vµ trong t−¬ng lai.

Gi¸o tr×nh Gia c«ng trªn m¸y tiÖn CNC ®−îc biªn so¹n theo c¸c nguyªn t¾c: TÝnh ®Þnh h−íng thÞ tr−êng lao ®éng; TÝnh hÖ thèng vµ khoa häc; TÝnh æn ®Þnh vµ linh ho¹t; H−íng tíi liªn th«ng, chuÈn ®µo t¹o nghÒ khu vùc vµ thÕ giíi; TÝnh hiÖn ®¹i vµ s¸t thùc víi s¶n xuÊt.

Gi¸o tr×nh Gia c«ng trªn m¸y tiÖn CNC nghÒ C¾t gät kim lo¹i cÊp tr×nh ®é Lµnh nghÒ ®) ®−îc Héi ®ång thÈm ®Þnh Quèc gia nghiÖm thu vµ nhÊt trÝ ®−a vµo sö dông vµ ®−îc dïng lµm gi¸o tr×nh cho häc viªn trong c¸c khãa ®µo t¹o ng¾n h¹n hoÆc cho c«ng nh©n kü thuËt, c¸c nhµ qu¶n lý vµ ng−êi sö dông nh©n lùc tham kh¶o.

§©y lµ tµi liÖu thö nghiÖm sÏ ®−îc hoµn chØnh ®Ó trë thµnh gi¸o tr×nh chÝnh thøc trong hÖ thèng d¹y nghÒ.

Ngµy 15 th¸ng 4 n¨m 2008 HiÖu tr−ëng Bïi Quang ChuyÖn

Giíi thiÖu vÒ m« ®un

I. VÞ trÝ, ý nghÜa, vai trß m« ®un:

M« ®un Gia c«ng trªn m¸y tiÖn CNC ®−îc dïng ®Ó ®µo t¹o nghÒ cho c«ng nh©n chÊt l−îng cao nh»m cung cÊp nguån nh©n lùc cho s¶n xuÊt trong t−¬ng lai. M«®un trang bÞ cho häc viªn nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ®iÒu khiÓn sè, ®Æc biÖt lµ ph−¬ng ph¸p lËp tr×nh ®Ó gia c«ng chi tiÕt trªn m¸y tiÖn, kiÓm tra, ch¹y thö vµ vËn hµnh ®−îc m¸y tiÖn CNC ®Ó s¶n xuÊt c¸c chi tiÕt ®iÓn h×nh.

II. Môc tiªu cña m« ®un:

- Cã ®Çy ®ñ kiÕn thøc vÒ cÊu t¹o, nguyªn lý lµm viÖc cña m¸y tiÖn CNC. - Cã kiÕn thøc vÒ c¸c d¹ng ®iÒu khiÓn, vÒ ng«n ng÷ lËp tr×nh, cÊu tróc ch−¬ng

tr×nh, cÊu tróc khèi lÖnh sö dông hÖ ®iÒu khiÓn th«ng dông.

- LËp ®−îc ch−¬ng tr×nh gia c«ng, kiÓm tra vµ söa lçi ch−¬ng tr×nh. - Cã kü n¨ng lËp tr×nh, kü n¨ng vËn hµnh m¸y ®Ó thùc hiÖn gia c«ng c¸c chi tiÕt

trªn m¸y tiÖn CNC ®¶m b¶o n¨ng suÊt, chÊt l−îng, an toµn.

III. Môc tiªu thùc hiÖn cña m« ®un:

- ChuÈn bÞ ®−îc m¸y vµ ®å g¸ cho viÖc gia c«ng chi tiÕt. - Chän vµ g¸ l¾p ®−îc dao, kiÓm tra vµ l−u vµo bé nhí th«ng sè vÒ kÝch

th−íc dao.

- LËp ®−îc ch−¬ng tr×nh gia c«ng, kiÓm tra vµ söa lçi ®−îc ch−¬ng tr×nh. - NhËp ®−îc ch−¬ng tr×nh vµo m¸y, l−u tr÷ vµ gäi ®−îc ch−¬ng tr×nh gia c«ng. - Thùc hiÖn ®−îc viÖc x¸c ®Þnh ®iÓm 0 cña chi tiÕt (§iÓm W). - Thùc hiÖn ®−îc ch¹y m« pháng vµ ch¹y thö ch−¬ng tr×nh kh«ng c¾t gät . - ThiÕt lËp ®−îc chÕ ®é lµm viÖc cña m¸y. - VËn hµnh m¸y ®Ó gia c«ng chi tiÕt ®¶m b¶o ®óng quy tr×nh, ®óng chÕ ®é c¾t vµ

an toµn.

IV. Néi dung chÝnh cña m« ®un:

- CÊu t¹o chung cña m¸y CNC vµ c¸c bé phËn chÝnh cña m¸y - C¸c d¹ng ®iÒu khiÓn vµ hÖ ®iÒu khiÓn - §Æc ®iÓm, ®Æc tr−ng cña m¸y

- Ng«n ng÷ lËp tr×nh, cÊu tróc ch−¬ng tr×nh, cÊu tróc khèi lÖnh

- C¸c tõ lÖnh vµ c¸c chøc n¨ng

- LËp tr×nh gia c«ng trªn m¸y CNC

- Chu tr×nh c¾t ren

- KiÓm tra, söa lçi, ch¹y m« pháng ch−¬ng tr×nh

- VËn hµnh m¸y tiÖn CNC

V. C¸c h×nh thøc häc tËp chÝnh trong m« ®un

1. D¹y lý thuyÕt trªn líp vÒ c¸c chñ ®Ò.

- CÊu t¹o chung cña m¸y CNC vµ c¸c bé phËn chÝnh cña m¸y

- LËp tr×nh gia c«ng trªn m¸y CNC

- KiÓm tra, söa lçi, ch¹y m« pháng ch−¬ng tr×nh

- VËn hµnh m¸y tiÖn CNC

2. Häc theo nhãm.

Chia líp thµnh nh÷ng nhãm nhá tõ 5 - 7 häc sinh ®Ó th¶o luËn vÒ néi dung ®·

häc, nghiªn cøu, t×m c¸c gi¶i ph¸p ®Ó gi¶i c¸c bµi tËp.

3. Thùc tËp t¹i x−ëng tr−êng vÒ ®iÒu khiÓn vµ vËn hµnh m¸y CNC.

- B¶o d−ìng m¸y vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp, b¶o hé lao ®éng

- C¸ch ®iÒu chØnh c¸c vÊu kÑp thuû lùc vµ kÑp chÆt ph«i trªn m©m cÆp.

- C¸c b−íc x¸c ®Þnh ®iÓm zªr« cña ph«i so víi dao.

- C¸c phÝm chøc n¨ng trªn mµn h×nh ®iÒu khiÓn.

- NhËp ch−¬ng tr×nh vµ gäi ch−¬ng tr×nh.

- Ch¹y m« pháng vµ ch¹y ch−¬ng tr×nh gia c«ng hoµn thµnh s¶n phÈm.

- Xö lý c¸c t×nh huèng khÈn cÊp cã thÓ x¶y ra.

4. Tham quan thùc tÕ vÒ kh¶ n¨ng øng dông nghÒ nghiÖp.

Sau khi tham quan thùc tÕ t¹i c¸c c¬ së s¶n xuÊt, mçi häc sinh tù viÕt thu ho¹ch

vÒ kh¶ n¨ng øng dông nghÒ nghiÖp. §−îc thùc hiÖn sau khi ®· häc xong m«®un.

VI. Yªu cÇu vÒ ®¸nh gi¸ hoµn thµnh m« ®un

1. KiÕn thøc:

- Tr×nh bµy ®−îc cÊu t¹o chung vµ c¸c bé phËn chÝnh cña m¸y tiÖn CNC N¾m

®−îc c¸c d¹ng ®iÒu khiÓn vµ øng dông cña nã.

- Sö dông ®óng c¸c tõ lÖnh, c¸c chøc n¨ng ®Ó lËp tr×nh ®−îc ch−¬ng tr×nh gia

c«ng chi tiÕt.

§−îc ®¸nh gi¸ qua bµi viÕt, kiÓm tra vÊn ®¸p trùc tiÕp hoÆc tr¾c nghiÖm tù luËn

®¹t yªu cÇu.

2. Kü n¨ng:

- Chän vµ g¸ l¾p ®−îc dao, ®o kiÓm tra vµ nhËp ®−îc c¸c th«ng sè kÝch th−íc dao.

- Chän ®å g¸ vµ g¸ l¾p ®−îc chi tiÕt gia c«ng trªn m¸y.

- LËp tr×nh trùc tiÕp tõ b¶ng ®iÒu khiÓn trªn m¸y.

- Thùc hiÖn kiÓm tra, söa lçi vµ ch¹y m« pháng ch−¬ng tr×nh ®óng.

- X¸c ®Þnh ®−îc ®iÓm gèc W cña chi tiÕt gia c«ng trªn m¸y.

- ThiÕt lËp ®−îc chÕ ®é gia c«ng vµ vËn hµnh m¸y thµnh th¹o ®Ó gia c«ng chi tiÕt

®¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt.

§−îc ®¸nh gi¸ b»ng kiÓm tra trùc tiÕp thao t¸c trªn m¸y, qua qu¸ tr×nh thùc

hiÖn, qua chÊt l−îng s¶n phÈm ®¹t yªu cÇu.

3. Th¸i ®é:

Cã ý thøc tù gi¸c, tÝnh kû luËt cao, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc. Cã

tinh thÇn hîp t¸c gióp ®ì lÉn nhau.

§−îc ®¸nh gi¸ qua qu¸ tr×nh häc tËp.

× × × ×

Ò Ò Ò Ò h h h h g g g g n n n n h h h h n n n n µ µ µ µ L L L L

é é é é ® ® ® ® h h h h n n n n r r r r t t t t g g g g n n n n » » » » b b b b n n n n ¨ ¨ ¨ ¨ V V V V

T P H T p Ö i h g n t è T

g n ¬ − ® g n ¬ − t c Æ o h

× × × ×

g g g g n n n n » » » » b b b b n n n n ¨ ¨ ¨ ¨ V V V V

6 2 1 G C § M

n ª r t g n « c a G

o o o o a a a a c c c c é é é é ® ® ® ® h h h h n n n n r r r r t t t t

C N C n Ö i t y ¸ m

)

p ¾

n ¶ b ¬ c n Ö T

7 1 1 G C § M

t Ë u h t ü k Ï V

3 1 1 G C H M

7 3 1 G C § M

p ¹ t c ø h p

E + D + C + B + A

5 2 1 G C § M

c Ö v g n « c ¶ u q

u Ö h o a c g n © N

(

¸ g ã c n Ö T

t Ê u x n ¶ s

7 0 2 G C H M

n ¶ b ¬ c

g n ê −

n ¶ u q µ v c ø h c æ T

o ®

6 1 1 G C § M

é u g N

2 1 1 G C H M

h n h

a s . D

h n ® n Ö T

4 2 1 G C § M

1 1

k c u Ö

i l

1 G C

Ò h g n p Ë h N

5 1 2 G C § M

5 1 1 G C § M

ï h t c Æ ® ¸ g å ® µ v

g n é ®

t Ë V

2 3 1 G C § M

H M

o a d o ¹ t Õ h c , Õ k t Õ h T

3 2 1 G C § M

n Ò y u r t n e r n Ö T

Ò h g n c ä h ù t h n × r t

C N C y a h p y ¸ m n ª r t g n « c a G

0 1

g n é ® o a

o e h t

c ¸ g

2 2 1 G C § M

t Ë u h t ü k ¬ C

m a t n e r n ª T

1 G C H M

Ö h g n g n « c

4 1 2 G C § M

h n × r t y u q Õ k t Õ h T

4 1 1 G C § M

u h c c ¸ c g n ô d ö s g n « c a g h n × r t g n ¬ − h c p Ë L

1 3

g n ¨ r h n a h t

9 0

n « c n Ö T

C N C y a h p y ¸ m n ª r t g n é ® ù t o a d ï b , g n é ® ù t h n × r t

1 2 1 G C § M

Ö h n a u q å ® ¬ S

2 1 2 G C § M

é h o ¶ b µ v n µ o t n a t Ë u h t ü K

1 G C § M

1 G C H M

t Ë u h t ü k n Ö §

h n h h n ®

5 3 1 G C § M

8 2 1 G C

µ M

, g n ¨ r h n ¸ b y a h P

g n é ® n Ò y u r t

u h c c ¸ c g n ô d ö s g n « c a g h n × r t g n ¬ − h c p Ë L

§ M

n Ö T

c ã g µ v h n · r o µ B

9 0

0 2 1 G C § M

è h K

3 1 2 G C § M

C N C n Ö i t y ¸ m n ª r t g n é ® ù t o a d ï b , g n é ® ù t h n × r t

0 3

n ß r t

î r t æ b H V T K

2 G C § M

1 1 2 G C § M

o a c g n © n y a h P

1 G C § M

4 3 1 G C § M

m ô c è s t é m a ñ c n Ò b

µ m y ¸ m

n ª r t g n « c a G

c ã g µ v h n · r y a h P

é ® m Ö h g n m Ó k µ v g n é ® n Ò y u r t n ¸ o t h n T

9 1 1 G C § M

p î h t Õ k n Ö T

8 0

è h K

9 2

g n u h c c ø h t n Õ k

0 1 2 G C § M

2 G C § M

g n ¼ h p

g n « h k

o a c g n © n n Ö T

o a c g n © n o µ B

c ø h t n Õ k

y ¸ m n ª r t ç

7 2 1 G C § M

g n u h c

g n ¼ h p t Æ m o µ B

1 G C § M

3 3 1 G C § M

6 3 1 G C § M

n ª r t g n « c a G

g n ¨ n n ¹ v a o d

è h K

g n ¼ h p t Æ m y a h P

µ m y ¸ m

ì ® ¸ g g n ï d

a o D

8 1 1 G C § M

S C H T N T

µ d c ô r t n Ö T

Ghi chó:

- Gia c«ng trªn m¸y CNC lµ m«®un c¬ b¶n cña c«ng nghÖ c¾t gät kim lo¹i. Mäi häc viªn ph¶i häc vµ ®¹t kÕt qu¶ chÊp nhËn ®−îc ®èi víi c¸c bµi kiÓm tra ®¸nh gi¸ vµ thi kÕt thóc nh− ®· dÆt ra trong ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o.

- Nh÷ng häc viªn qua kiÓm tra vµ thi mµ kh«ng ®¹t ph¶i thu xÕp cho häc l¹i nh÷ng phÇn ch−a ®¹t ngay vµ ph¶i ®¹t ®iÓm chuÈn míi ®−îc phÐp häc tiÕp c¸c m«®un/m«n häc tiÕp theo.

- Häc viªn, sau khi chuyÓn tr−êng, chuyÓn ngµnh nÕu ®· häc ë mét c¬ së ®µo t¹o kh¸c råi th× ph¶i xuÊt tr×nh giÊy chøng nhËn. Trong mét sè tr−êng hîp cã thÓ vÉn ph¶i qua s¸t h¹ch l¹i.

Bµi 1

KH¸I QU¸T CHUNG VÒ Kü THUËT CNC

M· bµi : M§ CG1 26 01

I. Môc tiªu thùc hiÖn:

- Tr×nh bµy ®−îc qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña kü thuËt CNC vµ c¸c lo¹i m¸y gia c«ng

sö dông kü thuËt NC vµ CNC.

- Nªu râ t×nh h×nh trang bÞ øng dông kü thuËt CNC ë n−íc ta hiÖn nay.

II. Néi dung chÝnh:

1. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña kü thuËt CNC.

2. C¸c lo¹i m¸y gia c«ng sö dông kü thuËt NC vµ CNC. 3. T×nh h×nh trang bÞ øng dông kü thuËt CNC ë n−íc ta hiÖn nay.

1. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña kü thuËt CNC.

A. Häc trªn líp vÒ:

Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghÖ chÕ t¹o vµ m¸y c¾t kim lo¹i ®· tr¶i qua c¸c giai

®o¹n :

• C«ng nghÖ thñ c«ng;

• C«ng nghiÖp ho¸ víi sù ra ®êi cña ngµnh chÕ t¹o m¸y c«ng cô;

• Tõ tù ®éng ho¸ c¬ khÝ sang tù ®«ng ho¸ cã sù trî gióp cña m¸y tÝnh (CNC) Sau ®©y lµ nh÷ng mèc quan träng cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn m¸y c«ng cô ®iÒu khiÓn sè (CNC = computerized numerical control), nã g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ ®iÖn tö vµ tin häc.

+ N¨m 1908: JOPB MJAC QUARD ®· dïng nh÷ng tÊm t«n ®ôc lç ®iÕu khiÓn tù ®éng c¸c

m¸y dÖt.

+ N¨m 1863: MFO URNEAUX ph¸t minh “§µn d−¬ng cÇm tù ®éng” næi tiÕng thÕ giíi víi tªn gäi lµ PIANNOLA.Trong ®ã dïng mét b¨ng giÊy cã nhiÒu cuén 30cm ®−îc ®ôc lç theo vÞ trÝ t−¬ng thÝch ®Ó ®iÒu khiÓn luån khÝ nÕn t¸c ®éng vµo c¸c phÝm bÊm c¬ khÝ. B¨ng giÊy ®ôc lç dïng lµm vËt mang tin d· ®−îc ph¸t kiÕn.

+ N¨m 1946:

Dr.JONW MAUCHILY vµ Dr.JSPRESPER ECKERT ®−a ra c¸c m¸y tÝnh vi

tÝnh sè ®iÖn tö ®Çu tiªn lµ “ENIAC” cho qu©n ®äi Mü ®· ®−îc øng dông .

+ N¨m 1948 -1952:

T.PARSON vµ c«ng nghÖ MIT (Massachusetts Institute Of Technology) ®· nghiªn cøu thiÕt kÕ theo hîp ®ßng cña kh«ng qu©n Mü (USAF) mét hÖ thèng ®iÒu khiÓn dµnh cho m¸y c«ng cô. §Ó ®iÒu khiÓn trùc tiÕp vÞ trÝ cña c¸c trôc vÝt me th«ng qua d÷ liÖu ®Çu ra cña mét m¸y tÝnh lµm b»ng chøng cho kh¶ n¨ng gia c«ng mét chi tiÕt. T. PARSON ®· ®−a 4 luËn ®iÓm c¬ b¶n:

- Nh÷ng vÞ trÝ ®−îc tÝnh ra trªn mét biªn d¹ng ®−îc nghi nhí vµo b×a ®ôc lç.

- C¸c b×a ®ôc lç ®−îc ®äc trªn m¸y mét c¸ch tù ®éng.

- C¸c vÞ trÝ ®−îc ®äc ra ph¶i ®−îc th«ng b¸o mét c¸ch liªn tôc vµ bæ xung thªm

tÝnh to¸n cho c¸c gi¸ trÞ trung gian.

- C¸c ®éng c¬ SERVO (v« cÊp tèc ®é) cã thÓ ®iÕu khiÓn ®−îc chuyÓn ®éng cña

c¸c trôc.

+ N¨m 1952:

H·ng MIT ®· cung cÊp chiÕc m¸y phay ®Êu tiªn mang tªn CINCINNATI HYDROTEL cã trôc th¼ng ®øng. Tñ ®iÕu khiÓn l¾p b¶ng b»ng m¸y ®iÖn tö cã thÓ dÞch chuyÓn ®ång thêi theo ba trôc, nhËn gi÷ liÖu th«ng qua b¨ng ®ôc lç nhÞ ph©n (Binary Code Punched Band).

+ N¨m 1987:

Nh÷ng m¸y phay ®Çu tiªn cã trong m¸y ph©n x−ëng cña kh«ng qu©n Hoa Kú, ë NhËt B¶n viÖn c«ng nghÖ TOKYO vµ c«ng ty IKEGAI liªn kÕt, kÕ thõa chÕ t¹o thµnh c«ng m¸y ®iÒu khiÓn sè trªn c¬ së m¸y tiÖn thuû lùc vµ chiÕc m¸y tiÖn NC ®Çu tiªn ra ®êi ë NhËt B¶n. + N¨m 1960: HÖ ®iÒu khiÓn NC dïng ®Ìn b¸n dÉn ®· thay thÕ c¸c hÖ ®iÒu khiÓn cò (dïng ®Ìn ®iÖn tö). C¸c nhµ chÕ t¹o m¸y ng−êi §øc tr−ng bµy chiÕc m¸y ®iÒu khiÓn NC ®Çu tiªn t¹i héi chî HANOVER.

+ N¨m 1965: Gi¶i ph¸p thay dông cô tù ®éng (ATC) ®· n©ng cao tr×nh ®é tù ®éng ho¸ kh©u

gia c«ng.

+ N¨m 1968: Kü thuËt m¹ch tÝch hîp IC (Integrated Circuits) ®· lµm cho c¸c hÖ thèng ®iÒu khiÓn DNC (Direct Numerical Control) ®· thiÕt lËp ë Mü b»ng ®iÒu khiÓn (standard omnicontrol) vµ m¸y tÝnh IBM.

+ N¨m 1970:

Gi¶i ph¸p thay thÕ bÖ phiÕn g¸ ph«i tù ®éng (Automatic Palete Changer)

+ N¨m 1972:

HÖ ®iÒu khiÓn NC ®Çu tiªn cã l¾p mét m¸y tÝnh nhá. §ã lµ hÖ ®iÒu khiÓn sè

dïng vi tÝnh cã hÖ vi xö lý sau nµy.

+ N¨m 1976:

C¸c hÖ vi xö lý (microProcessors) t¹o ra mét cuéc c¸ch m¹ng trong kü thuËt CNC.

+ N¨m 1978: C¸c hÖ thèng gia c«ng linh ho¹t ®−îc t¹o lËp thùc hiÖn + N¨m 1979: Nh÷ng khíp nèi liªn hoµn CAD/CAM thiÕt kÕ vµ chÕ t¹o cã trî gióp cña m¸y

tÝnh (Computer Aided Design/Computer Aided Manufacturing).

+ N¨m 1980: Trong khi ph¸t triÓn cña c«ng cô trî gióp lËp tr×nh tÝch hîp CNC, bïng næ mét “Cuéc chiÕn lßng tin” ñng hé hay chèng ®èi gi¶i ph¸p ®iÒu khiÓn qua cÊp lÖnh b»ng tay.

+ N¨m 1984:

XuÊt hiÖn ®iÒu khiÓn CNC cã c«ng n¨ng m¹nh mÏ ®−îc trang bÞ c¸c c«ng cô trî gióp lËp tr×nh ®å ho¹ (Graphic) tiÕn thªm mét b−íc ph¸t triÓn míi lËp tr×nh t¹i ph©n x−ëng.

+ Nh÷ng n¨m 1986-1987:

Nh÷ng giao diÖn chuÈn ho¸ (standard interfaces) më ra con ®−êng tiÕn tíi c¸c xÝ nghiÖp tù ®éng trªn c¬ së hÖ thèng trao ®æi hÖ thèng th«ng tin liªn th«ng CIM (Computer Integrated Manufacturing)

+ Tõ n¨m 1990: C¸c giao diÖn sè gi÷a ®iÒu khiÓn NC vµ c¸c khëi ®éng ®−îc c¶i thiÖn ®é chÝnh x¸c vµ ®¹c tÝnh ®iÕu chØnh cña c¸c trôc ®iÒu khiÓn NC vµ trôc chÝnh.

2. C¸c lo¹i m¸y gia c«ng sö dông kü thuËt NC vµ CNC.

+ Tõ n¨m 1994 ®Õn nay: KhÐp kÝn chuçi qu¸ tr×nh CAD/CAM/CNC b»ng c¸ch sö dông hÖ NURBS lµm ph−¬ng ph¸p néi suy. §−îc truy cËp tõ hÖ CAD nh»m diÔn t¶ bÒ mÆt ®¹t ®é mÞn vµ ®é s¾c nÐt cao. N©ng cao ®é chÝnh x¸c vµ tèc ®é xö lý t¹o ra chuyÓn ®éng ®Òu ®Æn cña m¸y, t¨ng tuæi thä cña m¸y vµ dông cô.

Ngµy nay, c¸c m¸y sö dông kü thuËt NC vµ CNC ®−îc sö dông rÊt nhiÒu trong

c¸c l·nh vùc kh¸c nhau nh−:

3. T×nh h×nh trang bÞ øng dông kü thuËt CNC ë n−íc ta hiÖn nay.

- M¸y c«ng cô c¾t gät kim lo¹i. - M¸y gia c«ng ¸p lùc: dËp, rÌn... - M¸y gia c«ng tia löa ®iÖn, gia c«ng c¾t d©y, xung ®Þnh h×nh... - M¸y gia c«ng lazer, gia c«ng b»ng tia n−íc... - C¸c m¸y sö dông trong y tÕ, qu©n sù... - M¸y ®o 3 chiÒu, m¸y c¾t, ®ét dËp...

HiÖn nay ch−a cã mét tµi liÖu hay mét cuéc kh¶o s¸t, thèng kª nµo ®Çy ®ñ vµ

chÝnh x¸c tr×nh bµy t×nh h×nh trang bÞ øng dông kü thuËt CNC ë n−íc ta hiÖn nay.

Tªn thiÕt bÞ

N−íc s¶n xuÊt

Ng«n ng÷ lËp tr×nh Ng«n ng÷ G

Kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn 3 trôc

PhÇn mÒm ®iÒu khiÓn CHLB §øc CNC - 432 -

MAHO

3 trôc

CHLB §øc TNC - 421 -

§èi tho¹i trùc tiÕp b»ng biÓu t−îng

Thø tù 1 M¸y phay CNC MH600W 2 M¸y phay CNC DMU60T

3 trôc

3 M¸y phay CNC FCV63CNC

§èi tho¹i trùc tiÕp b»ng biÓu t−îng

Ng«n ng÷ G

2 trôc

4 M¸y tiÖn CNC T20CNC

CH SÐc- CHLB §øc ViÖt Nam – CHLB §øc

HEIDENHAIN TNC - 421 - HEIDENHAIN SINUMERIK - 810T- SIEMENS

Anh

NhËt

FANUC

Ng«n ng÷ G

5 trôc

Mü

5 M¸y EDM xung ®Þnh h×nh HURCO - 900 HURCO - 250 6 M¸y EDM c¾t d©y HITACHI - 2Q 7 M¸y ®o 3 chiÒu BROWN and SHARPE

ViÖt Nam

NhËt

AMADA

8 M¸y c¾t PLASMA CP2580CNC 9 M¸y ®ét dËp, xoay tù ®éng CNC PEGA 357

B¶ng thèng kª d−íi ®©y lµ cña t¸c gi¶ s−u tÇm ®−îc mét sè m¸y CNC ®· ®−îc sö dông trong c¸c c¬ së s¶n xuÊt cña n−íc ta. Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, gi¸o viªn ph¶i cËp nhËt th«ng tin vµ t×m c¸c tµi liÖu víi nh÷ng kªnh th«ng tin kh¸c nhau ®Ó néi dung bµi thªm phong phó vµ chÝnh x¸c.

C©u hái kiÓm tra:

C©u 1.1: H·y kÓ tªn mét sè mèc lÞch sö quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn

m¸y c«ng cô CNC trªn thÕ giíi ?

C©u 1.2: H·y liÖt kª mét sè lÜnh vùc vµ c¸c thiÕt bÞ CNC mµ chóng ta thu nhËn

B. Häc theo nhãm:

®−îc th«ng tin qua bµi häc, t¹p chÝ, truyÒn h×nh, qu¶ng c¸o v.v...?

Sau khi gi¸o viªn h−íng dÉn chia líp thµnh c¸c nhãm nhá, mçi nhãm tõ 5 - 7

häc sinh. C¸c nhãm sÏ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cô thÓ sau:

C. Thùc tËp t¹i x−ëng tr−êng:

§äc vµ nghiªn cøu th¶o luËn theo néi dung c©u hái, tµi liÖu ph¸t tay, t¹p chÝ v.v... mµ gi¸o viªn ®· cung cÊp, sau ®ã mçi häc sinh tù ®−a ra dµn ý ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái cho c¸ nh©n m×nh, so s¸nh kiÓm tra chÐo gi÷a c¸c häc sinh trong nhãm, ®¸p ¸n cña gi¸o viªn. TuyÖt ®èi kh«ng ®−îc sao chÐp cña ng−êi kh¸c.

Tham quan thùc tÕ t¹i x−ëng tr−êng d−íi sù h−íng dÉn, giíi thiÖu cña gi¸o viªn vÒ c¸c chñng lo¹i m¸y CNC ®−îc trang bÞ thùc tËp. Giíi thiÖu vµ th«ng tin vÒ lÝ lÞch m¸y, kh¶ n¨ng gia c«ng, gi¸ thµnh, c¸c trang bÞ kh¸c kÌm theo ®Ó phôc vô trong qu¸ tr×nh häc tËp. Häc sinh thu nhËn vµ ghi chÐp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt kÕt hîp víi néi dung bµi lý thuyÕt ®· häc ®Ó hoµn thµnh bµi thu ho¹ch cã hiÖu qu¶ cao.

Bµi 2

c¸c hÖ thèng ®iÒu khiÓn vµ d¹ng ®iÒu khiÓn cña m¸y cnc

M· bµi : M§ CG1 26 02

I. Giíi thiÖu:

C¸c m¸y CNC kh¸c nhau cã kh¶ n¨ng gia c«ng ®−îc c¸c bÒ mÆt kh¸c nhau. Do ®ã c¸c d¹ng ®iÒu khiÓn cña m¸y còng ®−îc chia ra thµnh: §iÒu khiÓn ®iÓm - ®iÓm, ®iÒu khiÓn ®−êng th¼ng vµ ®iÒu khiÓn biªn d¹ng.

II. Môc tiªu thùc hiÖn:

Tr×nh bµy ®−îc c¸c d¹ng ®iÒu khiÓn vµ hÖ ®iÒu khiÓn cña m¸y CNC vµ øng dông cña nã trong gia c«ng c¸c bÒ mÆt cô thÓ trªn chi tiÕt.

III, Néi dung chÝnh:

1. C¸c d¹ng ®iÒu khiÓn. 2. C¸c hÖ thèng ®iÒu khiÓn.

1. C¸c d¹ng ®iÒu khiÓn.

A. Häc trªn líp vÒ:

1.1. §iÒu khiÓn ®iÓm -

®iÓm.

§iÒu khiÓn ®iÓm - ®iÓm dïng cho nh÷ng nhiÖm vô ®Þnh vÞ ®¬n gi¶n, môc ®Ých chÝnh lµ cÇn ®¹t ®−îc lµ c¸c kÝch th−íc a, b, c, d, e, f ph¶i chÝnh x¸c, cßn quü ®¹o ch¹y dao nhanh hay chËm cña bµn m¸y ®Òu kh«ng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh (h×nh 26.2.1).

H×nh 26.2.1. §iÒu khiÓn ®iÓm - ®iÓm

§iÒu khiÓn ®iÓm - ®iÓm øng dông ®Ó gia c«ng c¸c lç b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p khoan, khoÐt, doa vµ c¾t ren lç.

VÞ trÝ cña c¸c lç cã thÓ ®−îc ®iÒu khiÓn ®ång thêi theo hai trôc (h×nh 26.2.2a) hoÆc ®iÒu khiÓn kÕ tiÕp nhau (h×nh 26.2.2b). Trong tr−êng hîp ch¹y dao ®ång thêi theo hai trôc X, Y th× quü ®¹o chuyÓn ®éng t¹o thµnh mét gãc ∝ so víi trôc nµo ®ã. Trong tr−êng hîp ch¹y dao ®éc lËp th× tr−íc hÕt dao ch¹y song song víi trôc Y tíi ®iÓm 1’ (lóc nµy to¹ ®é cña X kh«ng thay ®æi), sau ®ã dao ch¹y theo trôc X ®Ó tíi ®iÓm ®Ých 2.

H×nh 26.2.2. C¸c d¹ng ch¹y dao trong ®iÒu khiÓn ®iÓm - ®iÓm

a) §iÒu khiÓn ®ång thêi theo hai trôc; b) §iÒu khiÓn kÕ tiÕp

a) b)

1.2. §iÒu khiÓn ®−êng th¼ng.

§iÒu khiÓn ®−êng th¼ng lµ d¹ng ®iÒu khiÓn mµ khi gia c«ng dông cô c¾t thùc hiÖn ch¹y dao ®éc lËp theo mét ®−êng th¼ng nµo ®ã. Trªn m¸y tiÖn dông cô c¾t chuyÓn ®éng song song hoÆc vu«ng gãc víi chi tiÕt (trôc Z), (h×nh 26.2.3a).

Trªn m¸y phay dông cô c¾t chuyÓn ®éng song song víi trôc Y hoÆc song song

a) b)

H×nh 26.2.3. §iÒu khiÓn ®−êng th¼ng a) Trªn m¸y tiÖn; b) Trªn m¸y phay

víi trôc X (h×nh 26.2.3b).

§iÒu khiÓn ®−êng th¼ng øng dông cho c¸c m¸y phay, tiÖn, c¾t d©y ®¬n gi¶n.

1.3. §iÒu khiÓn biªn d¹ng (®iÒu khiÓn contour).

§iÒu khiÓn biªn d¹ng cho phÐp dông cô c¾t chuyÓn ®éng ®ång thêi theo c¶ hai trôc ®Ó t¹o ra mét biªn d¹ng phøc t¹p, c¸c chuyÓn ®éng theo c¸c trôc cã mèi quan hÖ hµm sè rµng buéc víi nhau.

§iÒu khiÓn biªn d¹ng øng dông cho c¸c m¸y tiÖn (h×nh 26.2.4a), phay (h×nh

a) b)

H×nh 26.2.4. §iÒu khiÓn theo contour a) Trªn m¸y tiÖn; b) Trªn m¸y phay

26.2.4b) vµ c¸c trung t©m gia c«ng.

a) §iÒu khiÓn 2D b) §iÒu khiÓn 2.1/2D

Tuú theo sè trôc ®−îc ®iÒu khiÓn chuyÓn ®éng ®ång thêi, c¸c hÖ ®iÒu khiÓn biªn d¹ng contour ®−îc chia ra thµnh hÖ thèng ®iÒu khiÓn 2D, 2.1/2D, 3D, 4D hoÆc 5D (h×nh 26.2.5).

c) §iÒu khiÓn 3D

d) §iÒu khiÓn 4D

e) §iÒu khiÓn 5D

H×nh 26.2.5. C¸c ®iÒu khiÓn biªn d¹ng nhiÒu trôc

2. C¸c hÖ thèng ®iÒu khiÓn.

2.1. HÖ thèng ®iÒu khiÓn NC.

Ngµy nay c¸c m¸y trang bÞ ®iÒu khiÓn NC vÉn cßn th«ng dông. §©y lµ hÖ ®iÒu khiÓn ®¬n gi¶n víi sè l−îng h¹n chÕ c¸c kªnh th«ng tin. Trong hÖ ®iÒu khiÓn NC c¸c th«ng sè h×nh häc cña chi tiÕt gia c«ng vµ c¸c lÖnh ®iÒu khiÓn ®−îc cho d−íi d¹ng d·y c¸c con sè. HÖ ®iÒu khiÓn NC lµm viÖc theo nguyªn t¾c sau ®©y: sau khi më m¸y thø nhÊt vµ thø hai ®−îc ®äc. ChØ sau qu¸ tr×nh ®äc kÕt thóc, m¸y míi b¾t ®Çu thùc hiÖn thø nhÊt. Trong thêi gian nµy th«ng tin cña lÖnh thø hai n»m trong bé nhí cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn. Sau khi hoµn thµnh viÖc thùc hiÖn lÖnh thø nhÊt m¸y b¾t ®Çu thùc hiÖn lÖnh thø hai lÊy tõ bé nhí ra trong khi thùc hiÖn lÖnh thø hai, hÖ ®iÒu khiÓn thùc hiÖn lÖnh thø ba ®−îc ®−a vµo chç bé nhí mµ lÖnh thø hai võa ®−îc gi¶i phãng ra.

Nh−îc ®iÓm chÝnh cña hÖ ®iÒu khiÓn NC lµ khi gia c«ng chi tiÕt tiÕp theo trong lo¹t hÖ ®iÒu khiÓn l¹i ®äc tÊt c¶ c¸c lÖnh tõ ®Çu vµ nh− vËy sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt cña bé tÝnh to¸n trong hÖ ®iÒu khiÓn. Do ®ã chi tiÕt gia c«ng cã thÓ bÞ phÕ phÈm. Mét nh−îc ®iÓm kh¸c n÷a lµ do cÇn rÊt nhiÒu lÖnh chøa trong b¶ng ®ôc lç hoÆc b¨ng tõ nªn ch−¬ng tr×nh bÞ dõng l¹i (kh«ng ch¹y) th−êng xuyªn cã thÓ x¶y ra. Ngoµi ra víi chÕ ®é lµm viÖc nh− vËy b¨ng ®ôc lç hoÆc b¨ng tõ sÏ nhanh chãng bÞ bÈn vµ mßn, g©y lçi cho ch−¬ng tr×nh.

2.2. HÖ thèng ®iÒu khiÓn CNC.

§Æc ®iÓm chÝnh cña hÖ ®iÒu khiÓn CNC lµ sù tham gia cña m¸y tÝnh. C¸c nhµ chÕ t¹o m¸y CNC cµi ®Æt vµo m¸y tÝnh mét ch−¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn cho tõng lo¹i m¸y. HÖ ®iÒu khiÓn CNC cho phÐp thay ®æi vµ hiÖu chØnh c¸c ch−¬ng tr×nh gia c«ng chi tiÕt vµ c¶ ch−¬ng tr×nh ho¹t ®éng cña b¶n th©n nã. Trong hÖ ®iÒu khiªn CNC c¸c ch−¬ng tr×nh gia c«ng cã thÓ ®−îc nghi nhí l¹i .Trong hÖ ®iÒu khiÓn CNC ch−¬ng tr×nh cã thÓ n¹p vµo bé nhí toµn bé mét lóc hoÆc tõng lÖnh, b»ng tay tõ bµn ®iÒu khiÓn. C¸c lÖnh ®iÒu khiÓn kh«ng chØ ®−îc viÕt cho tõng chuyÓn ®éng riªng lÎ mµ cho nhiÒu chuyÓn ®éng cïng lóc. §iÒu khiÓn nµy cho phÐp gi¶m sè ch−¬ng tr×nh vµ nh− vËy cã thÓ n©ng cao ®é tin cËy lµm viÖc cña m¸y. HÖ ®iÒu khiÓn CNC cã kÝch th−íc nhá h¬n vµ gi¸ thµnh thÊp h¬n so víi hÖ ®iÒu khiÓn NC nh−ng l¹i cã c¸c ®Æc tÝnh míi mµ c¸c hÖ ®iÒu khiÓn tr−íc ®ã kh«ng cã. VÝ dô, nhiÒu hÖ ®iÒu khiÓn nµy cã kh¶ n¨ng hiÖu chØnh nh÷ng sai sè cè ®Þnh cña m¸y - nh÷ng nguyªn nh©n g©y ra sai sè gia c«ng.

2.3. HÖ thèng ®iÒu khiÓn DNC (Direct Numerical Control).

H×nh 26.2.6. Nguyªn lý ho¹t ®éng cña hÖ ®iÒu khiÓn DNC

§Æc ®iÓm cña hÖ ®iÒu khiÓn DNC nh− h×nh 26.2.6

- NhiÒu m¸y c«ng cô CNC ®−îc nèi víi mét m¸y tÝnh trung t©m qua ®−êng dÉn d÷ liÖu. Mçi mét m¸y c«ng cô cã thÓ ®iÒu khiÓn CNC mµ bé tÝnh to¸n cña nã cã

nhiÖm vô chän läc vµ ph©n phèi c¸c th«ng tin hay nãi c¸ch kh¸c th× bé tÝnh to¸n lµ cÇu nèi gi÷a c¸c m¸y c«ng cô vµ m¸y tÝnh trung t©m.

- M¸y tÝnh trung t©m cã thÓ nhËn c¸c th«ng tin tõ nh÷ng c¸c bé ®iÒu khiÓn CNC

®Ó hiÖu chØnh ch−¬ng tr×nh hoÆc ®Ó ®äc nh÷ng d÷ liÖu tõ m¸y c«ng cô.

- Trong mét sè tr−êng hîp m¸y tÝnh ®ãng vai trß chØ ®¹o trong viÖc lùa chän

nh÷ng chi tiÕt gia c«ng theo thø tù −u tiªn ®Ó ph©n chia ®i c¸c m¸y kh¸c nhau.

- HÖ DNC cã ng©n hµng d÷ liÖu trung t©m cho biÕt c¸c th«ng tin cña ch−¬ng

tr×nh gia c«ng chi tiÕt trªn tÊt c¶ c¸c m¸y c«ng cô.

- Cã kh¶ n¨ng truyÒn d÷ liÖu nhanh vµ cã kh¶ n¨ng nèi ghÐp vµo hÖ thèng gia

c«ng linh ho¹t FMS .

2.4. HÖ thèng ®iÒu khiÓn thÝch nghi.

H×nh 26.2.7. S¬ ®å ®iÒu khiÓn thÝch nghi

1. Chi tiÕt; 2. Dao; 3. Datric; 4. Bé biÕn ®æi; 5, 6, 7. C¬ cÊu ch¹y dao

Sö dông hÖ ®iÒu khiÓn thÝch nghi lµ mét trong nh÷ng ph−¬ng ph¸p hoµn thiÖn cña m¸y c«ng cô CNC. C¸c m¸y CNC th«ng th−êng cã chu kú gia c«ng cè ®Þnh (chu kú cøng) ®· ®−îc x¸c ®Þnh ë phÇn tö mang ch−¬ng tr×nh vµ nh− vËy cø mçi lÇn gia c«ng chi tiÕt kh¸c chu kú l¹i ®−îc lÆp l¹i nh− cñ, kh«ng cã sù thay ®æi nµo. Ch−¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn nh− vËy kh«ng ®−îc hiÖu chØnh khi cã c¸c yÕu tè c«ng nghÖ thay ®æi. VÝ dô khi gia c«ng chi tiÕt l−îng d− cã thÓ thay ®æi dÉn ®Õn thay ®æi biÕn d¹ng ®µn håi cña hÖ thèng c«ng nghÖ. Khi ®ã nÕu hÖ thèng ®iÒu khiÓn kh«ng ®−îc hiÖu chØnh l¹i lùc c¾t th× kÝch th−íc gia c«ng cã thÓ v−ît ra ngoµi ph¹m vi dung sai (nghÜa lµ sinh ra phÕ phÈm). Trong tr−êng hîp nµy ®Ó tr¸nh phÕ phÈm ta ph¶i gi¶m l−îng ch¹y dao hoÆc thªm b−íc gia c«ng, nghÜa lµ ta ®· gi¶m n¨ng suÊt gia c«ng.

HÖ thèng diÒu khiÓn thÝch nghi lµ hÖ thèng ®iÒu khiÓn cã tÝnh ®Õn nh÷ng t¸c ®éng bªn ngoµi cña hÖ thèng c«ng nghÖ ®Ó hiÖu chØnh chu kú gia c«ng (qu¸ tr×nh gia c«ng) nh»m lo¹i bá ¶nh h−ëng c¸c yÕu tè ®ã tíi ®é chÝnh x¸c gia c«ng. H×nh 26.2.7

lµ mét vÝ dô s¬ ®å ®iÒu khiÓn thÝch nghi. Dao (2) gia c«ng chi tiÕt (1). C¸c yÕu tè c«ng nghÖ kh«ng æn ®Þnh cã thÓ g©y ra sù thay ®æi lùc c¾t Py (lùc h−íng kÝnh). Lùc Py ®−îc datric (3) ghi l¹i. TÝn hiÖu cña datric ®i qua bé biÕn ®æi (4) t¸c ®éng ®Õn c¬ cÊu ch¹y dao (5 - 7) vµ lµm æn ®Þnh c¸c lùc c¾t Py. NÕu lùc c¾t Py t¨ng th× l−îng ch¹y dao sÏ gi¶m xuèng vµ nh− vËy lùc c¾t Py sÏ gi¶m xuèng. NÕu lùc c¾t Py gi¶m xuèng th× l−îng ch¹y dao sÎ t¨ng lªn, æn ®Þnh lùc c¾t cã nghÜa lµ chóng ta gi¶m ®−îc dao ®éng cña kÝch th−íc gia c«ng (t¨ng ®é chÝnh x¸c vµ n¨ng xuÊt gia c«ng).

C©u hái kiÓm tra:

Còng t−¬ng tù nh− vËy hÖ thèng ®iÒu khiÓn thÝch nghi cã thÓ æn ®Þnh ®−îc c«ng suÊt c¾t, m«men hay nhiÖt ®é c¾t v.v... Tuy nhiªn, hÖ ®iÒu khiÓn thÝch nghi hay ®−îc dïng ®Ó æn ®Þnh kÝch th−íc gia c«ng, ë ®©y c¬ cÊu kiÓm tra tÝch cùc (kiÓm tra chñ ®éng) lu«n lu«n x¸c ®Þnh ®−îc kÝch th−íc gia c«ng vµ t¸c ®éng ®Õn c¬ cÊu ®iÒu khiÓn ®Ó æn ®Þnh kÝch th−íc cña chi tiÕt.

C©u 2.1: H·y tr×nh bµy ng¾n gän b¶n chÊt c¸c d¹ng ®iÒu khiÓn cña m¸y CNC ?

C©u 2.2: So s¸nh −u nh−îc ®iÓm cña c¸c hÖ thèng ®iÒu khiÓn cña m¸y CNC ?

C©u 2.3: §iÒn vµo c¸c c©u sau côm tõ thÝch hîp:

B. Häc theo nhãm:

C¸c ch−¬ng tr×nh ®· l−u tr÷ cña m¸y c«ng cô sÏ ®−îc ...........l¹i bëi hÖ thèng ®iÒu khiÓn. Trong mét sè tr−êng hîp kh¸c, ch−¬ng tr×nh cã thÓ ®−îc truyÒn qua mét ®−êng truyÒn d÷ liÖu trùc tiÕp ®iÒu khiÓn m¸y c«ng cô. Ph−¬ng ph¸p nµy gäi lµ nguyªn t¾c vËn hµnh.....................

Sau khi gi¸o viªn h−íng dÉn chia líp thµnh c¸c nhãm nhá, mçi nhãm tõ 5 - 7

häc sinh. C¸c nhãm sÏ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cô thÓ sau:

C. Thùc tËp t¹i x−ëng tr−êng:

§äc vµ nghiªn cøu th¶o luËn theo néi dung c©u hái gi¸o viªn ®· cung cÊp, sau ®ã mçi häc sinh tù ®−a ra dµn ý ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái cho c¸ nh©n m×nh, so s¸nh kiÓm tra chÐo gi÷a c¸c häc sinh trong nhãm, ®¸p ¸n cña gi¸o viªn.

Tham quan thùc tÕ t¹i x−ëng tr−êng d−íi sù h−íng dÉn, giíi thiÖu cña häc gi¸o viªn vÒ c¸c d¹ng vµ hÖ thèng ®iÒu khiÓn cña m¸y CNC ®−îc trang bÞ t¹i n¬i häc sinh thùc tËp. Häc sinh thu nhËn vµ ghi chÐp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt kÕt hîp víi néi dung bµi lý thuyÕt ®· häc ®Ó hoµn thµnh bµi thu ho¹ch cã hiÖu qu¶ cao.

Bµi 3

CÊu t¹o chung cña m¸y tiÖn cnc vµ c«ng t¸c b¶o qu¶n, b¶o d−ìng m¸y

M· bµi : M§ CG1 26 03

I. Môc tiªu thùc hiÖn:

- Tr×nh bµy ®−îc cÊu t¹o chung cña m¸y vµ c¸c bé phËn chÝnh cña m¸y tiÖn

CNC nh− ô ®øng, ô ®éng, m©m cÆp, m¸y tÝnh, hÖ thèng dao, b¶ng ®iÒu khiÓn...

- Nªu ®−îc ®Æc tÝnh kü thuËt cña m¸y CNC vµ c«ng t¸c b¶o qu¶n, b¶o d−ìng m¸y.

II. Néi dung chÝnh:

1. CÊu t¹o chung cña m¸y tiÖn CNC.

2. C¸c bé phËn chÝnh cña m¸y.

3. HÖ thèng dông cô c¾t trªn m¸y.

4. §Æc tÝnh kü thuËt cña m¸y.

5. B¶o qu¶n, b¶o d−ìng m¸y.

1. CÊu t¹o chung cña m¸y tiÖn CNC.

A. Häc trªn líp vÒ:

M¸y tiÖn NC cã cÊu t¹o t−¬ng tù nh− m¸y tiÖn th«ng th−êng.

§èi víi tiÖn th«ng th−êng khi gia c«ng c¾t gät chi tiÕt th−êng ®iÒu khiÓn ph¶i theo dâi vÞ trÝ dao c¾t, thao t¸c kÞp thêi chÕ t¹o ra nh÷ng chi tiÕt ®¹t yªu cÇu kü thuËt.

§é chÝnh x¸c, n¨ng suÊt phô vµo tr×nh ®é tay nghÒ ng−êi ®iÒu khiÓn.

M¸y CNC hoÆc ®éng theo mét ch−¬ng tr×nh ®· ®−îc lËp tr×nh theo mét quy t¾c chÆt chÏ phï hîp víi quy tr×nh c«ng nghÖ ®−îc so¹n th¶o vµ cµi ®Æt phÇn mÒm trong m¸y.

KÕt qu¶ lµm viÖc cña m¸y CNC kh«ng phô thuéc vµo tay nghÒ cña ng−êi ®iÒu khiÓn. Lóc nµy ng−êi ®iÒu khiÓn m¸y chñ yÕu ®ãng vai trß theo dâi vµ kiÓm tra c¸c chøc n¨ng ho¹t ®éng cña m¸y.

H×nh d¸ng kÕt cÊu cña m¸y tiÖn NC còng t−¬ng tù m¸y tiÖn th«ng th−êng, ngoµi

ra m¸y tiÖn CNC cßn cã mét sè ®Æc ®iÓm riªng sau (H×nh 26.3.1)

H×nh 26.3.1. H×nh d¸ng bªn ngoµi cña m¸y tiÖn CNC

Nh÷ng ®Æc tr−ng c¬ b¶n cña m¸y tiÖn CNC:

- TÝnh n¨ng tù ®éng hãa cao: M¸y CNC cã n¨ng suÊt c¾t gät cao vµ gi¶m ®−îc tèi ®a thêi gian phô, do møc ®é tù ®éng ®−îc n©ng cao v−ît bËc. Tuú tõng møc ®é tù ®éng, m¸y CNC cã thÓ thùc hiÖn cïng mét lóc nhiÒu chuyÓn ®éng kh¸c nhau, cã thÓ tù ®éng thay dao, hiÖu chØnh sai sè dao cô, tù ®éng kiÓm tra kÝch th−íc chi tiÕt vµ qua ®ã tù ®éng hiÖu chØnh sai lÖch vÞ trÝ t−¬ng ®èi gi÷a dao vµ chi tiÕt, tù ®éng t−íi nguéi, tù ®éng hót phoi ra khái khu vùc c¾t.

- TÝnh n¨ng linh ho¹t cao: Ch−¬ng tr×nh cã thÓ thay ®æi dÔ dµng vµ nhanh chãng, thÝch øng víi c¸c lo¹i chi tiÕt kh¸c nhau. Do ®ã rót ng¾n ®−îc thêi gian phô vµ thêi gian chuÈn bÞ s¶n xuÊt, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn l¬i cho viÖc tù ®éng hãa s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá, bÊt cø lóc nµo còng cã thÓ s¶n xuÊt nhanh chãng nh÷ng chi tiÕt ®· cã ch−¬ng tr×nh. V× thÕ, kh«ng cÇn ph¶i s¶n xuÊt chi tiÕt dù tr÷, mµ chØ gi÷ lÊy ch−¬ng tr×nh cña chi tiÕt ®ã. M¸y CNC gia c«ng ®−îc nh÷ng chi tiÕt nhá, võa, ph¶n øng mét c¸ch linh ho¹t khi nhiÖm vô c«ng nghÖ thay ®æi vµ ®iÒu quan träng nhÊt lµ viÖc lËp tr×nh gia c«ng cã thÓ thùc hiÖn ngoµi m¸y, trong c¸c v¨n phßng cã sù hç trî cña kü thuËt tin häc th«ng qua c¸c thiÕt bÞ vi tÝnh, vi xö lý...

- TÝnh n¨ng tËp trung nguyªn c«ng: §a sè c¸c m¸y CNC cã thÓ thùc hiÖn sè l−îng lín c¸c nguyªn c«ng kh¸c nhau mµ kh«ng cÇn thay ®æi vÞ trÝ g¸ ®Æt cña chi tiÕt. Tõ kh¶ n¨ng tËp trung c¸c nguyªn c«ng, c¸c m¸y CNC ®· ®−îc ph¸t triÓn thµnh c¸c trung t©m gia c«ng CNC.

- TÝnh n¨ng chÝnh x¸c, ®¶m b¶o chÊt l−îng cao: Gi¶m ®−îc h− háng do sai sãt cña con ng−êi. §ång thêi còng gi¶m ®−îc c−êng ®é chó ý cña con ng−êi khi lµm viÖc. Cã kh¶ n¨ng gia c«ng chÝnh x¸c hµng lo¹t. §é chÝnh x¸c lÆp l¹i, ®Æc tr−ng cho møc ®é æn ®Þnh trong suèt qu¸ tr×nh gia c«ng lµ ®iÓm −u viÖt tuyÖt ®èi cña m¸y CNC. M¸y CNC víi hÖ thèng ®iÒu khiÓn khÐp kÝn cã kh¶ n¨ng gia c«ng ®−îc nh÷ng chi tiÕt chÝnh x¸c c¶ vÒ h×nh d¸ng ®Õn kÝch th−íc. Nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy thuËn tiÖn cho viÖc l¾p lÉn, gi¶m kh¶ n¨ng tæn thÊt ph«i liÖu ë møc thÊp nhÊt.

- Gia c«ng biªn d¹ng phøc t¹p: M¸y CNC lµ m¸y duy nhÊt cã thÓ gia c«ng chÝnh

x¸c vµ nhanh c¸c chi tiÕt cã h×nh d¸ng phøc t¹p nh− c¸c bÒ mÆt 3 chiÒu.

- TÝnh n¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ kü thuËt cao: + C¶i thiÖn tuæi bÒn dao nhê ®iÒu kiÖn c¾t tèi −u. TiÕt kiÖm dông cô c¾t gät, ®å

g¸ vµ c¸c phô tïng kh¸c.

+ Gi¶m phÕ phÈm. + TiÕt kiÖm tiÒn thuª m−ín lao ®éng do kh«ng cÇn yªu cÇu kü n¨ng nghÒ nghiÖp nh−ng n¨ng suÊt gia c«ng cao h¬n.

+ Sö dông l¹i ch−¬ng tr×nh gia c«ng. + Gi¶m thêi gian s¶n xuÊt. + Thêi gian sö dông m¸y nhiÒu h¬n nhê vµo gi¶m thêi gian dõng m¸y. + Gi¶m thêi gian kiÓm tra v× m¸y CNC s¶n xuÊt chi tiÕt chÊt l−îng ®ång nhÊt. + CNC cã thÓ thay ®æi nhanh chãng tõ viÖc gia c«ng lo¹i chi tiÕt nµy sang lo¹i

2. C¸c bé phËn chÝnh cña m¸y.

kh¸c víi thêi gian chuÈn bÞ thÊp nhÊt.

2.1. ô ®øng.

Lµ bé phËn lµm viÖc cña m¸y t¹o ra vËn tèc c¾t gät. Bªn trong l¾p trôc chÝnh, ®éng c¬ b−íc (®iÒu chØnh c¸c tèc ®é vµ thay ®æi ®−îc chiÒu quay). Trªn ®Çu trôc chÝnh mét ®Çu ®−îc l¾p víi m©m cÆp dïng ®Ó g¸ vµ kÑp chÆt chi tiÕt gia c«ng. PhÝa sau trôc chÝnh l¾p hÖ thèng thñy lùc hoÆc khÝ nÐn ®Ó ®ãng, më, kÑp chÆt chi tiÕt.

2.2. TruyÒn ®éng trôc chÝnh.

§éng c¬ cña trôc chÝnh m¸y tiÖn CNC cã thÓ lµ ®éng c¬ mét chiÒu hoÆc ®éng c¬ xoay chiÒu.

§éng c¬ dßng mét chiÒu ®iÒu chØnh v« cÊp tèc ®é b»ng kÝch tõ. §éng c¬ xoay chiÒu th× ®iÒu chØnh v« cÊp tèc ®é b»ng ®é biÕn ®æi tÇn thay ®æi sè vßng quay ®¬n gi¶n cã m« men truyÒn t¶i cao.

2.3. TruyÒn ®éng ch¹y dao.

§éng c¬ (mét chiÒu, xoay chiÒu) truyÒn chuyÓn ®éng bé vÝt me ®ai èc bi lµm cho tõng trôc ch¹y dao ®éc lËp (trôc X, Z). C¸c lo¹i truyÒn ®éng c¬ nµy cã ®Æc tÝnh

®éng häc −u viÖt cho qu¸ tr×nh c¾t, qu¸ tr×nh phanh h·m do m« men qu¸n tÝnh nhá nªn ®é chÝnh x¸c ®iÒu chØnh cao vµ chÝnh x¸c.

Bé vÝt me - ®ai èc - bi cã kh¶ n¨ng biÕn ®æi truyÒn dÉn dÔ dµng Ýt ma s¸t, cã thÓ

H×nh 26.3.2. HÖ thèng truyÒn ®éng ch¹y dao cña m¸y tiÖn CNC

1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - C¸c ®−êng truyÒn liªn hÖ gi÷a c¸c ®éng c¬ bé xö lý trung t©m (CPU) cña hÖ ®iÒu khiÓn.

chØnh khe hë hîp lý khi truyÒn dÉn víi tèc ®é cao (h×nh 26.3.2).

Trong ®ã:

1. §−êng nèi gi÷a b¶ng ®iÒu khiÓn vµ CPU. 2. §−êng nåi gi÷a CPU víi hÖ thèng ®éng c¬ ch¹y dao. 3, 4. §−êng ph¶n håi tõ ®éng c¬ ®Õn CPU. 5. §−êng nèi gi÷a CPU ®Õn ®Çu ô ®øng. 6. §−êng ph¶n håi tõ ô ®øng vÒ CPU. (CPU-Bé xö lý trung t©m cña hÖ ®iÒu khiÓn)

2.4. M©m cËp.

Qu¸ tr×nh ®ãng më vµ h·m m©m cÆp ®Ó th¸o l¾p chi tiÕt b»ng hÖ thèng thñy lùc (hoÆc khÝ nÐn) ho¹t ®éng nhanh, lùc ph¸t ®éng nhá vµ an toµn. §èi víi m¸y tiÖn CNC th−êng ®−îc gia c«ng víi tèc ®é rÊt cao. Sè vßng quay cña trôc chÝnh lín (cã thÓ lªn tíi 8000vßng/phót-khi gia c«ng kim lo¹i mµu). Do ®ã lùc ly t©m lµ rÊt lín nªn c¸c m©m cÆp th−êng ®−îc kÑp chÆt b»ng hÖ thèng thñy lùc (hoÆc khÝ nÐn) tù ®éng.

2.5. ô ®éng.

Bé phËn nµy bao gåm chi tiÕt dïng ®Ó ®Þnh t©m vµ g¸ l¾p chi tiÕt, ®iÒu chØnh, kÑp chÆt nhê hÖ thèng thñy lùc (hoÆc khÝ nÐn).

2.6. HÖ thèng bµn xe dao. Bao gåm hai bé phËn chÝnh sau: + Gi¸ ®ì æ tÝch dao (Bµn xe dao): Bé phËn nµy lµ bé phËn ®ì æ chøa dao thùc hiÖn c¸c chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn ra, vµo song song, vu«ng gãc víi trôc chÝnh nhê c¸c chuyÓn ®éng c¬ b−íc (c¸ chuyÓn ®éng nµy ®· ®−îc lËp tr×nh s½n).

+ æ tÝch dao (§Çu R¬v«nve): M¸y tiÖn CNC th−êng dïng hai lo¹i sau: - §Çu R¬v«nve cã thÓ l¾p tõ 8 ®Õn 12 dao c¸c lo¹i; - C¸c æ chøa dao trong tæ hîp gia c«ng víi c¸c bé phËn kh¸c (®å g¸ thay ®æi dông cô).

+ §Çu R¬v«nve cho phÐp thay dao nhanh trong mét thêi gian ng¾n ®· chØ ®Þnh, cßn æ chøa dao th× mang mét sè l−îng lín dao mµ kh«ng g©y nguy hiÓm, va ch¹m trong vïng lµm viÖc cña m¸y tiÖn.

Trong c¶ hai tr−êng hîp chu«i cña dao th−êng ®−îc kÑp trong khèi mang dao t¹i nh÷ng vÞ trÝ x¸c ®Þnh trªn bµn xe dao. C¸c khèi mang dao phï hîp víi c¸c gi¸ ®ì dao trªn m¸y tiÖn vµ ®−îc tiªu chuÈn hãa.

C¸c kÕt cÊu cña ®Çu R¬v«nve tïy thuéc vµo c«ng dông vµ yªu cÇu c«ng nghÖ cña tõng lo¹i m¸y.

Bao gåm c¸c ®Çu R¬v«nve (kiÓu ch÷ thËp, c¸c ®Çu R¬v«nve kiÓu ch÷ thËp kiÓu ®Üa h×nh trèng).

C¸c lo¹i dông cô c¾t

C¸c khèi mang dao

§Çu r¬-v«n-ve kiÓu ®Üa

H×nh 26.3.3. HÖ thèng g¸ ®Æt dông cô

Phæ biÕn ®Çu R¬v«nve cña c¸c lo¹i m¸y tiÖn CNC cã kÕt cÊu nh− h×nh 26.3.3.

§Çu r¬v«nve cã thÓ l¾p ®−îc c¸c lo¹i dao: TiÖn, phay, khoan, khoÐt, c¾t ren ®−îc tiªu chuÈn hãa phÇn chu«i cã thÓ l¾p lÉn vµ l¾p ghÐp víi c¸c ®å g¸ ë trªn ®Çu r¬v«nve.

+ æ chøa dông cô cho m¸y tiÖn CNC

C¸c æ chøa dao cô th−êng ®−îc sö dông Ýt h¬n so víi ®Çu r¬v«nve v× viÖc thay ®æi dông cô khã kh¨n so víi c¸c c¬ cÊu cña ®Çu r¬v«nve. Song æ chøa cã −u ®iÓm lµ an toµn, Ýt g©y ra va ch¹m trong vïng gia c«ng, dÔ dµng ghÐp nèi mét sè lín c¸c dông cô mét c¸ch tù ®éng mµ kh«ng cÇn sù can thiÖp b»ng tay.

2.7. B¶ng ®iÒu khiÓn.

H×nh 26.3.4. B¶ng ®iÒu khiÓn m¸y tiÖn CNC ENC - Fagor 8055TC

B¶ng ®iÒu khiÓn lµ n¬i thùc hiÖn trao ®æi th«ng tin gi÷a ng−êi víi m¸y. KÕt cÊu cña b¶ng cã thÓ kh¸c nhau tïy thuéc vµo nhµ s¶n xuÊt. B¶ng ®iÒu khiÓn cña m¸y tiÖn CNC ENC - Fagor 8055TC cã cÊu t¹o nh− sau:

3. HÖ thèng dông cô c¾t trªn m¸y (Tooling System of CNC lathe).

H×nh 26.3.5. Mét sè lo¹i dao tiÖn c¬ b¶n g¾n m¶nh hîp kim cøng dïng trªn c¸c m¸y tiÖn CNC.

TÊt c¶ dao tiÖn trªn m¸y CNC ®Òu cã phÇn c¾t lµ nh÷ng m¶nh hîp kim cøng l¾p ghÐp. Mçi dao yªu cÇu chØ ®−îc l¾p cè ®Þnh t¹i mét vÞ trÝ trªn ®Çu r¬v«nve vµ cã thÓ thùc hiÖn tù ®éng mét c¸ch chÝnh x¸c theo ch−¬ng tr×nh ®· ®−îc ®Þnh s½n. C¸c dao cã thÓ thay ®æi cho nhau vµ cã thÓ l¾p lÉn víi c¸c m¸y CNC kh¸c nhau trong ph©n x−ëng. KÕt cÊu cña c¸c dao tiÖn dïng cho m¸y CNC rÊt ®a d¹ng vµ phô thuéc chñ yÕu vµo bÒ mÆt gia c«ng. H×nh 26.3.5 m« t¶ mét sè lo¹i dao tiÖn c¬ b¶n dïng trªn c¸c m¸y tiÖn CNC.

4. §Æc tÝnh kü thuËt cña m¸y.

Mçi lo¹i m¸y cã ®Æc tÝnh kü thuËt kh¸c nhau, phô thuéc vµo tõng h·ng s¶n xuÊt. Trong ph¹m vi gi¸o tr×nh giíi thiÖu m¸y tiÖn CNC do c«ng ty Jessey cña §µi Loan s¶n xuÊt cã c¸c ®Æc tÝnh kü thuËt c¬ b¶n:

M¸y TiÖn CNC ký hiÖu : ENC FAGOR - 8055TC

+ §−êng kÝnh m©m cËp 300mm

+ ChiÒu cao trung t©m tÝnh tõ trôc chÝnh ®Õn b¨ng m¸y 280mm

+ Kho¶ng c¸ch t©m trôc chÝnh ®Õn t©m ô ®éng 1950mm

+ Kho¶ng c¸ch ch¹y däc cña bµn dao (trôc Z) 1750mm

+ Kho¶ng c¸ch ch¹y ngang cña bµn dao (trôc X) 420mm

+Tèc ®é trôc chÝnh 45 - 4000v/ph

+ §−êng kÝnh lç trôc chÝnh 90mm

+ Sè l−îng dao 8 dao

+ L−îng ch¹y dao däc (trôc Z) 24m/ph

+ L−îng ch¹y dao ngang (trôc X) 18m/ph

+Thêi gian thay ®æi dao 0.2s/lÇn

+ DiÖn tÝch ®Æt m¸y 4220x2100mm

MéT Sè C¸C THIÕT BÞ B£N NGOµI

C¸c thiÕt bÞ bªn ngoµi cã kh¶ n¨ng gióp ng−êi thî hoµn thµnh c¸c c«ng viÖc mét

c¸ch ®éc lËp, më réng c¸c chøc n¨ng ho¹t ®éng cña m¸y .

Gåm c¸c thiÕt bÞ:

- THIÕT bÞ§O DAO (Settingguage)

Lµ thiÕt bÞ dïng ®Ó ®o vÞ trÝ kho¶ng c¸ch cña c¸c dao cô, víi dông cô ®o ®ã th× c¸c sai sè gi÷a vÞ trÝ chi tiÕt gia c«ng víi c¸c kho¶ng c¸ch dao ®−îc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c.

Cã 2 lo¹i .

- ThiÕt bÞ ®o ®iÖn tö

- ThiÕt bÞ ®o quang häc

- HÖ THèNG §O Tù §éNG CHI TIÕT (Autumatic Workpice Measuring Divice)

Lµ thiÕt bÞ ®o tù ®éng tõ tÝnh to¸n ®Õn x¸c ®Þnh kÝch th−íc bï dao hoµn toµn tù

®éng.

- HÖ THèNG T¶I PHOI (Chip conveyor)

ThiÕt bÞ nµy dïng ®Ó vËn chuyÓn phoi trong khi c¾t gät.

- Bé PHËN CUNG CÊP PH¤I LIÖU (Bar Feeder)

Lµ bé phËn cung cÊp ph«i liÖu cho m¸y gia c«ng, th−êng cã ë c¸c m¸y cã

ch−¬ng tr×nh ®¹t s½n th−êng lµ m¸y cã phÇn CIM.

- HÖ THèNG KÑP PH¤I Tù §éNG (Automactic Jaw Changer)

Lµ thiÕt bÞ ®Ó chuyÓn ®æi kÑp, h·m ph«i tù ®éng trªn m©m cÆp b»ng hÖ thèng khÝ

nÐn hoÆc thñy lùc.

- HÖ THèNG THAY DAO Tù §éNG (Automatic Tool Changer)

Qu¸ tr×nh thay ®æi dao c¾t trong æ chøa dao ph¶i tu©n thñ theo nh÷ng c©u lÖnh

®−îc thÓ hiÖn trong phÇn CNC

- HÖ THèNG DAO Cô TRONG M¸Y TIÖN (Tooling System of CNC Lathe)

5. B¶o qu¶n, b¶o d−ìng m¸y.

Bé phËn dao cña m¸y tiÖn CNC th«ng th−êng cho phÐp l¾p 8-12 dao. Mçi dao yªu cÇu chØ ®−îc lÆp cè ®Þnh t¹i mét vÞ trÝ trªn ®Çu r¬-v«n-ve vµ cã thÓ thùc hiÖn tù ®éng mét c¸ch chÝnh x¸c theo ch−¬ng tr×nh ®· ®−îc ®Þnh s½n. C¸c dao cã thÓ thay ®æi cho nhau vµ cã thÓ l¾p lÉn víi c¸c m¸y CNC kh¸c trong ph©n x−ëng. V× vËy ng−êi ta chÕ t¹o c¸c lo¹i g¸ ®ì dao theo tiªu chuÈn ®Ó rót ng¾n thêi gian c¸c thao t¸c, dÔ th¸o l¾p, söa ch÷a vµ thay ®æi sè dao.

C«ng t¸c b¶o d−ìng m¸y th−êng xuyªn vµ ®Þnh kú, tu©n theo nh÷ng h−íng dÉn

cña nhµ cung cÊp, ®¶m b¶o ®óng quy tr×nh vµ c¸c néi dung sau ®©y:

- Kh«ng vËn hµnh m¸y khi ch−a ®äc vµ hiÓu râ h−íng dÉn an toµn vËn hµnh m¸y.

- Kh«ng ®éng ch¹m vµo c¸c bé phËn m¸y ®ang chuyÓn ®éng. Kh«ng ®eo ®ång hå, nhÉn, d©y chuyÒn vµ cµ v¹t trong khi vËn hµnh thiÕt bÞ. QuÇn ¸o gän gµng.

- Ph¶i cÊt c¸c thiÕt bÞ phôc vô (®å g¸ kÑp, dao cô, giÎ lau v.v…) xung quanh m¸y vµo vÞ trÝ quy ®Þnh tr−íc khi vËn hµnh m¸y.

- Chó ý: kh«ng ®−îc vËn hµnh m¸y sau khi sö dông thuèc kh«ng cã ®¬n, uèng

nh÷ng d−îc phÈm m¹nh, c¸c ®å uèng cã cån kÝch thÝch.

- Dõng trôc chÝnh cña m¸y hoµn toµn tr−íc khi thay ®æi dao cô. - Dõng h¼n trôc chÝnh vµ c¸c trôc chuyÓn ®éng tr−íc khi g¸ hay th¸o ph«i . - Dõng h¼n trôc chÝnh tr−íc khi hiÖu chØnh ph«i, ®å g¸ hay vßi lµm m¸t ®ang

lµm viÖc.

- Dõng h¼n trôc chÝnh tr−íc khi ®o ®¹t kÝch th−íc trªn ph«i. - T¾t nguån tr−íc khi hiÖu chØnh hay thay ®æi c¸c chi tiÕt trªn m¸y.

- Chó ý vÞ trÝ c¸c phÝm chøc n¨ng khi m¸y ®ang ho¹t ®éng hoÆc ®ang g¸ l¾p

ph«i, dao.

- Kh«ng ®−îc khëi ®éng m¸y khi l−ìi c¾t ®ang ch¹m vµo ph«i.

- §¶m b¶o vïng lµm viÖc cã ¸nh s¸ng

- Vïng lµm viÖc s¹ch sÏ vµ kh« r¸o. Dän dÑp phoi, dÇu, vµ c¸c vËt trë ng¹i kh¸c.

- Kh«ng ®−îc dùa vµo m¸y khi m¸y ®ang ch¹y.

- Kh«ng ®Ó m¸y ho¹t ®éng mµ kh«ng cã sù gi¸m s¸t.

- §Þnh vÞ vµ kÑp chÆt phoi ch¾c ch¾n.

- Sö dông tèc ®é vµ l−îng ch¹y dao ®óng víi tõng nguyªn c«ng. Gi¶m tèc ®é vµ

l−îng ch¹y dao nÕu cã nh÷ng tiÕng ån vµ rung ®éng kh¸c th−êng .

- KiÓm tra dao vµ ®å g¸ tr−íc khi gia c«ng.

- CÊt gi÷ c¸c vËt liÖu vµ chÊt láng dÔ ch¸y ra khái vïng lµm viÖc vµ phoi nãng.

- Kh«ng sö dông m¸y trong m«i tr−êng dÔ næ.

- KiÓm tra tÊt c¶ c¸c chæ nèi tr−íc khi l¾p ®Æt vËn hµnh hay söa ch÷a m¸y. §iÖn

¸p cung cÊp phï hîp víi ®iÖn ¸p yªu cÇu cña m¸y.

- Ng¾t tÊt c¶ c¸c nguån ®iÖn vµo m¸y tr−íc khi l¾p ®Æt hay söa ch÷a m¸y. Ng¾t tÊt c¶ c¸c nguån ®iÖn tr−íc khi më hép ®iÖn hay hép ®iÒu khiÓn. ChØ nh÷ng ng−êi cã chuyªn m«n míi ®−îc söa ch÷a m¸y.

B. Häc theo nhãm:

- Khi kh«ng sö dông t¾t nguån tæng cña m¸y.

Sau khi gi¸o viªn h−íng dÉn chia líp thµnh c¸c nhãm nhá, mçi nhãm tõ 5 - 7

häc sinh. C¸c nhãm sÏ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cô thÓ sau:

C. Thùc tËp t¹i x−ëng tr−êng:

§äc vµ nghiªn cøu th¶o luËn theo néi dung c©u hái gi¸o viªn ®· cung cÊp, träng t©m lµ c¸c néi dung nh−: c«ng t¸c b¶o qu¶n, b¶o d−ìng m¸y, c¸c phÝm chøc n¨ng cña b¶ng ®iÒu khiÓn,sau ®ã mèi häc sinh tù häc vµ quan s¸t c¸c bé phËn chÝnh cña m¸y ®Ó n¾m v÷ng, c¸c phÝm chøc n¨ng trªn b¶ng ®iÒu khiÓn, c¸c thiÕt bÞ hæ trî bªn ngoµi cña m¸y, so s¸nh kiÓm tra chÐo gi÷a c¸c häc sinh trong nhãm, ®¸p ¸n cña gi¸o viªn.

Gi¸o viªn lÇn l−ît giíi thiÖu trùc tiÕp trªn m¸y c¸c bé phËn chÝnh cña m¸y tiÖn

CNC theo néi dung bµi häc. Thùc hµnh c«ng t¸c b¶o d−ìng m¸y.

Bµi 4

®Æc ®iÓm, ®Æc tr−ng cña m¸y tiÖn cnc

M· bµi: M§ CG1 26 04

I. Giíi thiÖu:

§Ó ®iÒu khiÓn dÞch chuyÓn dao, chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc chÝnh x¸c vÞ trÝ cña tõng ®iÓm tr−ªn quü ®¹o chuyÓn ®äng cña nã. Nh− vËy, sau khi ®· x¸c lËp c¸c hÖ trôc to¹ ®é råi, chóng ta ph¶i g¾n c¸c trôc to¹ ®é vµo c¸c vÞ trÝ thuËn lîi trong ph¹m vi kh«ng gian lµm viÖc cña m¸y.

II. Môc tiªu thùc hiÖn:

- NhËn biÕt ®−îc hÖ trôc to¹ ®é vµ c¸c qui −íc ®Ó vËn dông vµo x¸c ®Þnh trôc to¹ ®é trªn m¸y tiÖn CNC.

- X¸c ®Þnh ®−îc c¸c ®iÓm chuÈn vµ ý nghÜa cña c¸c ®iÓm ®ã ®Ó vËn dông vµo lËp tr×nh vµ vËn hµnh m¸y.

III. Néi dung chÝnh:

1. HÖ trôc to¹ ®é vµ c¸c qui −íc. 2. C¸c ®iÓm gèc cña ph«i vµ c¸c ®iÓm chuÈn cña m¸y.

1. HÖ trôc to¹ ®é vµ c¸c qui −íc.

A. Häc trªn líp vÒ:

H×nh 26.4.1. HÖ to¹ ®é theo quy t¾c bµn tay ph¶i

C¸c trôc to¹ ®é cña m¸y CNC cho phÐp x¸c ®Þnh chiÒu chuyÓn ®éng cña c¸c c¬ cÊu m¸y vµ dông cô c¾t. ChiÒu d−¬ng cña c¸c trôc X, Y, Z ®−îc x¸c ®Þnh theo quy t¾c bµn tay ph¶i (theo quy t¾c bµn tay ph¶i, ngãn tay c¸i chØ chiÒu d−¬ng cña trôc X, ngãn tay gi÷a chØ chiÒu d−¬ng cña trôc Z, ngãn tay trá chØ chiÒu d−¬ng cña trôc Y).

Quy −íc ®èi víi m¸y tiÖn CNC.

+ Trôc Z song song víi trôc chÝnh cña m¸y vµ cã chiÒu d−¬ng tÝnh tõ m©m cËp tíi dông cô hoÆc chiÒu d−¬ng cña trôc Z (+Z) lu«n lu«n ch¹y ra khái bÒ mÆt gia c«ng, chiÒu ©m (-Z) lµ chiÒu ¨n s©u vµo vËt liÖu.

a) b)

H×nh 26.4.2. C¸c trôc to¹ ®é trªn m¸y tiÖn CNC

+ Trôc X vu«ng gãc víi trôc m¸y vµ cã chiÒu d−¬ng h−íng vÒ ®µi dao (h−íng vÒ phÝa dông cô c¾t). Nh− vËy nÕu ®µi dao ë phÝa tr−íc trôc chÝnh th× chiÒu d−¬ng cña X h−íng vµo ng−êi ®iÒu khiÓn, cßn nÕu ®µi dao ë phÝa sau trôc chÝnh th× chiÒu d−¬ng ®i xa khái ng−êi ®iÒu khiÓn (h×nh 26.4.2).

a) ®µi dao ë phÝa ®èi diÖn ng−êi ®iÒu khiÓn; b) ®µi dao ë cïng phÝa víi ng−êi

®iÒu khiÓn

+ Trôc Y ®−îc x¸c ®Þnh sau khi c¸c trôc X, Z ®· ®−îc x¸c ®Þnh theo quy t¾c bµn

2. C¸c ®iÓm gèc cña ph«i vµ c¸c ®iÓm chuÈn cña m¸y.

tay ph¶i.

C¸c ®iÓm chuÈn cÇn ®−îc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c trong vïng lµm viÖc cña m¸y.

2.1. §iÓm gèc cña m¸y M.

§iÓm gèc to¹ ®é cña m¸y M (Machine reference zero) lµ ®iÓm cè ®Þnh do nhµ chÕ t¹o ®· x¸c lËp ngay tõ khi thiÕt kÕ m¸y. Nã lµ ®iÓm chuÈn ®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ c¸c ®iÓm kh¸c nh− gèc to¹ ®é cña chi tiÕt W.

H×nh 26.4.3. VÝ dô vÒ c¸c ®iÓm gèc M, W vµ R

§èi víi m¸y tiÖn, ®iÓm M th−êng ®−îc chän lµ giao ®iÓm cña trôc Z víi mÆt

ph¼ng ®Çu cña trôc chÝnh.

2.2. §iÓm gèc cña ph«i W.

Tr−íc khi lËp tr×nh, ng−êi lËp tr×nh ph¶i chän ®iÓm gèc cña ph«i W (Workpiece zero point), ®Ó xuÊt ph¸t tõ ®iÓm gèc nµy mµ x¸c ®Þnh vÞ trÝ c¸c ®iÓm gèc trªn ®−êng bao cña chi tiÕt. Tuy nhiªn cÇn ph¶i x¸c ®Þnh sao cho c¸c kÝch th−íc trªn b¶n vÏ gia c«ng ®ång thêi lµ c¸c gi¸ trÞ to¹ ®é. H×nh 26.4.3 lµ mét vÝ dô vÒ viÖc chän ®iÓm W.

§iÓm W cña ph«i cã thÓ ®−îc chän bëi ng−êi lËp tr×nh trong ph¹m vi kh«ng gian lµm viÖc cña m¸y vµ cña chi tiÕt. Chóng ta sö dông nhãm lÖnh tõ G54 ®Õn G59 ®Ó chän vµ thay ®æi ®iÓm W trong qu¸ tr×nh viÕt ch−¬ng tr×nh (h×nh 26.4.4)

G54 X0 Z330

G55 X0 Z240

G56 X0 Z150

G58 Z-90

G59 Z-180

H×nh 26.4.4. LÖnh thay ®æi W

2.3. §iÓm gèc cña ch−¬ng tr×nh P.

H×nh 26.4.5. §iÓm gèc ch−¬ng tr×nh P

Lµ ®iÓm mµ dông cô c¾t sÏ ë ®ã mét khoµng c¸ch an toµn so víi ®iÓm W tr−íc khi b¾t ®Çu gia c«ng. §Ó hîp lý nªn chän ®iÓm P sao cho chi tiÕt gia c«ng hoÆc dông c¾t cã thÓ g¸ l¾p hay thay ®æi mét c¸ch dÔ dµng. §iÓm nµy ®−îc khai b¸o ë ®Çu ch−¬ng tr×nh (h×nh 26.4.5)

2.4. §iÓm chuÈn cña m¸y R.

Trong hÖ thèng m¸y do dÞch chuyÓn, c¸c gi¸ trÞ ®o thùc sÏ mÊt ®i khi cã sù cè mÊt ®iÖn. Trong nh÷ng tr−êng hîp nµy, ®Ó ®−a hÖ thèng ®o trë l¹i tr¹ng th¸i ®· cã tr−íc th× ph¶i ®−a dông cô c¾t tíi ®iÓm R. §iÓm chuÈn R cã mét kho¶ng c¸ch so víi ®iÓm gèc cña m¸y (h×nh 26.4.3).

§Ó gi¸m s¸t vµ ®iÒu chØnh kÞp thêi quü ®¹o chuyÓn ®éng cña dông cô, cÇn thiÕt ph¶i bè trÝ mét hÖ thèng ®o l−êng ®Ó x¸c ®Þnh qu·ng ®−êng thùc tÕ so víi täa ®é lËp tr×nh. Trªn c¸c m¸y CNC ng−êi ta ®Æt c¸c mèc ®Ó theo giái c¸c to¹ ®é thùc cña dông cô trong qu¸ tr×nh dÞch chuyÓn, vÞ trÝ cña dông cô lu«n lu«n ®−îc so s¸nh víi gèc ®o l−êng cña m¸y M. Khi b¾t ®Çu ®ãng m¹ch ®iÒu khiÓn cña m¸y th× tÊt c¶ c¸c trôc ph¶i ®−îc ch¹y vÒ mét ®iÓm chuÈn mµ gi¸ trÞ to¹ ®é cña nã so víi ®iÓm gèc M ph¶i lu«n lu«n kh«ng ®æi vµ do c¸c nhµ chÕ t¹o m¸y quy ®Þnh. §iÓm ®ã gäi lµ ®iÓm chuÈn cña m¸y R (Machine reference point ).

VÞ trÝ cña ®iÓm chuÈn nµy ®−îc tÝnh to¸n chÝnh x¸c tõ tr−íc bëi 1 cö chÆn l¾p trªn bµn tr−ît vµ c¸c c«ng t¾c giíi h¹n hµnh tr×nh. Do ®é chÝnh x¸c vÞ trÝ cña c¸c m¸y CNC lµ rÊt cao (th−êng víi hÖ thèng ®o lµ hÖ Metre th× gi¸ trÞ cña nã lµ 0,001mm vµ hÖ Inch lµ 0,0001 inch) nªn khi dÞch chuyÓn trë vÒ ®iÓm chuÈn cña c¸c trôc th× ban ®Çu nã ch¹y nhanh cho ®Õn khi gÇn ®Õn vÞ trÝ th× chuyÓn sang chÕ ®é ch¹y chËm ®Ó ®Þnh vÞ mét c¸ch chÝnh x¸c.

2.5. §iÓm thay dông cô c¾t N.

Lµ ®iÓm mµ dông cô c¾t sÏ ë ®ã tr−íc khi thay ®æi dông cô kh¸c, ®Ó tr¸nh va

H×nh 26.4.6. C¸c ®iÓm N vµ E2.5. §iÓm ®iÒu chØnh dông cô c¾t E.

ch¹m dông cô c¾t vµo chi tiÕt (h×nh 26.4.6)

Khi sö dông nhiÒu dông cô c¾t, c¸c kÝch th−íc cña dông cô c¾t ph¶i ®−îc x¸c ®Þnh trªn thiÕt bÞ ®iÒu chØnh ®Ó cã th«ng tin ®−a vµo trong hÖ thèng ®iÒu khiÓn nh»m hiÖu chØnh tù ®éng kÝch th−íc dông cô c¾t (h×nh 26.4.5)

C©u hái kiÓm tra:

Bµi 4.1: §iÓm gèc cña m¸y lµ ®iÓm chuÈn so s¸nh ®èi víi.................................

B. Häc theo nhãm:

Nã ®−îc quy ®Þnh do nhµ s¶n xuÊt.

Sau khi gi¸o viªn h−íng dÉn chia líp thµnh c¸c nhãm nhá, mçi nhãm tõ 5 - 7

häc sinh. C¸c nhãm sÏ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cô thÓ sau:

C. Thùc tËp t¹i x−ëng tr−êng:

§äc vµ nghiªn cøu th¶o luËn theo néi dung c©u hái gi¸o viªn ®· cung cÊp, sau ®ã mèi häc sinh tù ®−a ra dµn ý ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái cho c¸ nh©n m×nh, so s¸nh kiÓm tra chÐo gi÷a c¸c häc sinh trong nhãm, ®¸p ¸n cña gi¸o viªn. TuyÖt ®èi kh«ng ®−îc sao chÐp cña ng−êi kh¸c.

Gi¸o viªn lÇn l−ît giíi thiÖu trùc tiÕp trªn m¸y c¸c ®iÓm chuÈn cña m¸y tiÖn

CNC theo néi dung bµi häc.

Bµi 5

trang bÞ ®å g¸ trªn m¸y tiÖn cnc

M· bµi : M§ CG1 26 05

I. Giíi thiÖu:

G¸ l¾p, ®iÒu chØnh vµ sö dông ®å g¸ hîp lý víi kÝch th−íc ph«i lµ mét yÕu tè

nh»m n©ng cao n¨ng suÊt vµ ®é chÝnh x¸c gia c«ng trªn m¸y CNC.

II. Môc tiªu thùc hiÖn:

- Häc sinh ph¶i tr×nh bµy ®−îc c¸c lo¹i ®å g¸ vµ ph¹m vi sö dông ®Ó g¸ l¾p chi

tiÕt trªn m¸y tiÖn CNC.

- G¸ l¾p, ®iÒu chØnh ®−îc ®å g¸, vÊu cÆp trªn m¸y cho phï hîp víi kÝch th−íc

ph«i.

III. Néi dung chÝnh:

1. §Æc ®iÓm cña ®å g¸ sö dông trªn m¸y tiÖn CNC.

2. C¸c lo¹i ®å g¸.

3. C¸ch g¸ vµ ®iÒu chØnh vÊu cÆp trªn m¸y.

1. §Æc ®iÓm cña ®å g¸ sö dông trªn m¸y tiÖn CNC.

A. Häc trªn líp vÒ:

C¸c m¸y CNC cã ®é chÝnh x¸c gia c«ng rÊt cao (µm), do ®ã ®å g¸ cã ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn sai sè chuÈn khi ®Þnh vÞ chi tiÕt trong thµnh phÇn sai sè tæng céng. §å g¸ trªn m¸y CNC ph¶i ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c g¸ ®Æt cao h¬n c¸c ®å g¸ trªn c¸c m¸y v¹n n¨ng th«ng th−êng. §Ó ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c g¸ ®Æt th× ph¶i chän chuÈn sao cho sai sè chuÈn b»ng 0, sai sè kÑp chÆt ph¶i cã gi¸ trÞ b»ng nhá nhÊt, ®iÓm ®Æt cña lùc kÑp ph¶i tr¸nh g©y biÕn d¹ng cho chi tiÕt gia c«ng .

C¸c m¸y CNC cã ®é cøng v÷ng rÊt cao, do ®ã ®å g¸ trªn c¸c m¸y ®ã kh«ng ®−îc lµm gi¶m ®é cøng v÷ng cña hÖ thèng c«ng nghÖ khi sö dông m¸y víi c«ng suÊt tèi ®a. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ ®å g¸ trªn m¸y CNC ph¶i cã ®é cøng v÷ng cao h¬n c¸c ®å g¸ th«ng th−êng kh¸c. V× vËy ®å g¸ trªn m¸y CNC ph¶i ®−îc chÕ t¹o tõ thÐp hîp kim víi ph−¬ng ph¸p t«i bÒ mÆt.

Khi gia c«ng trªn c¸c m¸y CNC, c¸c dÞch chuyÓn cña m¸y vµ dao ®−îc b¾t ®Çu tõ gèc to¹ ®é, do ®ã trong nhiÒu tr−êng hîp ®å g¸ ph¶i ®¶m b¶o sù ®Þnh h−íng hoµn toµn cña chi tiÕt gia c«ng, cã nghÜa lµ ph¶i h¹n chÕ tÊt c¶ c¸c bËc tù do. §iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ ph¶i h¹n chÕ tÊt c¶ c¸c bËc tù do khi ®Þnh vÞ ®å g¸ trªn m¸y (ph¶i ®Þnh h−íng ®å g¸ theo c¶ hai ph−¬ng däc vµ ngang cña bµn m¸y)

2. C¸c lo¹i ®å g¸.

Trªn c¸c m¸y CNC ng−êi ta cè g¾ng gia c«ng ®−îc nhiÒu bÒ mÆt chi tiÕt víi mét lÇn g¸ ®Æt, do ®ã c¸c c¬ cÊu ®Þnh vÞ vµ kÑp chÆt cña ®å g¸ kh«ng ®−îc ¶nh h−ëng ®Õn dông cô c¾t khi chuyÓn bÒ mÆt gia c«ng, ph−¬ng ph¸p kÑp chÆt cã hiÖu qu¶ nhÊt lµ kÑp chÆt ë bÒ mÆt ®èi diÖn víi bÒ mÆt ®Þnh vÞ.

2.1. §å g¸ v¹n n¨ng kh«ng ®iÒu chØnh.

Lo¹i ®å g¸ nµy cã c¸c chi tiÕt ®· ®−îc ®iÒu chØnh cè ®Þnh ®Ó g¸ nhiÒu lo¹i chi tiÕt gia c«ng kh¸c nhau trong s¶n xuÊt ®¬n chiÕc vµ lo¹t nhá. §ã lµ c¸c lo¹i m©m cÆp ®−îc dïng ®Ó truyÒn m« men xo¾n cho chi tiÕt gia c«ng. Cã 3 lo¹i m©m cÆp th−êng ®−îc sö dông trªn c¸c m¸y tiÖn CNC (ngoµi m©m cÆp 3 vµ 4 chÊu th«ng dông).

2.1.1. M©m cÆp ly t©m (m©m cÆp qu¸n tÝnh). Lo¹i m©m cÆp cã hai hoÆc 3 chÊu kÑp. C¸c chÊu kÑp lµ nh÷ng chi tiÕt lÖch t©m ®éc lËp víi nhau, khi quay d−íi t¸c dông cña lùc ly t©m chóng kÑp chÆt vµ nhê c¸c lùc c¶n tù h·m mµ chi tiÕt gia c«ng kh«ng bÞ xª dÞch dï bÞ t¸c dông cña lùc c¾t.

H×nh 26.5.1. M©m cÆp cã ch©n mÆt ®Çu cøng 1 - th©n; 2 - lß xo; 3 - mòi t©m; 4 - chi tiÕt tú mÆt ®Çu; 5 - ch©n mÆt ®Çu b»ng hîp kim cøng; 6 - chi tiÕt gia c«ng

2.1.2. M©m cÆp cã ch©n mÆt ®Çu cøng (h×nh 26.5.1) M©m cÆp cã ch©n mÆt ®Çu cøng x¸c ®Þnh chÝnh x¸c mÆt ®Çu cña tÊt c¶ c¸c chi tiÕt gia c«ng theo trôc Z. Lùc kÑp chi tiÕt sinh ra nhê mòi t©m sau. NÕu mÆt ®Çu cña chi tiÕt kh«ng vu«ng gãc víi t©m cña nã th× c¸c ch©n mÆt ®Çu ¨n vµo chi tiÕt gia c«ng kh«ng ®Òu nhau, ®iÒu ®ã lµm gi¶m m«men xo¾n ®−îc truyÒn tõ trôc chÝnh cña m¸y.

2.1.3. M©m cÆp cã ch©n mÆt ®Çu tuú ®éng (h×nh 26.5.2)

H×nh 26. 5.2. M©m cÆp mÆt ®Çu cã ch©n tuú ®éng 1 - lß xo; 2 - th©n; 3 - chÊt dÎo; 4 - ch©n mÆt ®Çu; 5 - mòi t©m

C¸c nh©n mÆt ®Çu cã h×nh d¹ng trßn xoay vµ ®−îc l¾p vµo c¸c lç cã chøa chÊt dÎo.Khi chi tiÕt gia c«ng ®−îc kÑp chÆt tõ mòi t©m sau,mÆt ®Çu bªn tr¸i cña chi tiÕt ®Èy c¸c ch©n mÆt ®Çu vÒ bªn tr¸i vµ lµm cho ¸p lùc cña chÊt dÎo t¨ng lªn. Nh− vËy tÊt c¶ c¸c ch©n mÆt ®Çu ®Òu tiÕp xóc víi mÆt ®Çu cña chi tiÕt gia c«ng vµ lùc kÑp t¸c ®éng lªn c¸c ch©n hÇu nh− b»ng nhau. M©m cÆp mÆt ®Çu cã ch©n tuú ®éng t¹o ra m«men xo¾n lín h¬n so víi m©m cÆp cã ch©n mÆt ®Çu cøng. Lo¹i m©m cÆp nµy cã thÓ dïng ®Ó kÑp chi tiÕt gia c«ng th«. Sè ch©n mÆt ®Çu cã thÓ lµ 8, 10, 12 v.v...

2.2. §å g¸ v¹n n¨ng ®iÒu chØnh.

KÕt cÊu cña ®å g¸ v¹n n¨ng ®iÒu chØnh gåm phÇn ®å g¸ c¬ së vµ phÇn chi tiÕt thay ®æi ®iÒu chØnh, c¸c chi tiÕt thay ®æi ®iÒu chØnh cã kÕt cÊu ®¬n gi¶n vµ gi¸ thµnh chÕ t¹o kh«ng cao. §å g¸ v¹n n¨ng ®iÒu chØnh d−îc sö dông trong s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá, ®Æc biÖt lµ khi gia c«ng nhãm. Trªn c¸c m¸y tiÖn CNC ®å g¸ v¹n n¨ng ®iÒu chØnh lµ c¸c m©m cÆp 3 chÊu thay ®æi ®iÒu chØnh (thay ®æi c¸c chÊu kÑp)

2.3. §å g¸ chuyªn dïng ®iÒu chØnh.

§å g¸ chuyªn dïng ®iÒu chØnh cho phÐp g¸ ®Æt mét sè lo¹i chi tiÕt ®iÓn h×nh cã kÝch th−íc kh¸c nhau. KÕt cÊu cña ®å g¸ gåm hai phÇn chÝnh: phÇn ®å g¸ c¬ së vµ phÇn chi tiÕt thay ®æi. §å g¸ lo¹i nµy cho phÐp thay ®æi chi tiÕt gia c«ng ngoµi vïng lµm viÖc cña m¸y. Ph¹m vi øng dông cã hiÖu qu¶ cña ®å g¸ lµ trong s¶n xuÊt hµng lo¹t.

§å g¸ trªn h×nh 26.5.3 ®−îc dïng ®Ó gia c«ng c¸c chi tiÕt d¹ng cµng, d¹ng chÊu

H×nh 26.5.3. §å g¸ chuyªn dïng ®iÒu chØnh a) c¸c d¹ng chi tiÕt gia c«ng; l - kÝch th−íc ®iÒu chØnh; b) s¬ ®å g¸ ®Æt; 1 - th©n ®Õ c¬ së; 2, 4 - trôc g¸; 3, 5 - chi tiÕt ®Þnh vÞ; 6 - r)nh ®Þnh h−íng; 7 - chèt.

kÑp v.v..

§å g¸ (h×nh 26.5.3b) gåm th©n ®Õ c¬ së 1, c¸c chi tiÕt thay ®æi: trôc g¸ 2, trôc g¸ 4, c¸c chi tiÕt ®Þnh vÞ 3 vµ 5. §å g¸ ®−îc ®Þnh vÞ trªn bµn m¸y b»ng mét ®Çu cña trôc g¸ 2 vµ chèt 7. Chi tiÕt gia c«ng ®−îc ®Þnh vÞ b»ng mÆt ph¼ng trªn c¸c chi tiÕt ®Þnh vÞ 3 vµ 5 víi c¸c mÆt lç trªn hai trôc g¸ 2 vµ 4. Chi tiÕt ®−îc kÑp chÆt b»ng hai ®ai èc. C¸c chi tiÕt thay ®æi 4 vµ 5 ®−îc l¾p ®Æt vµ ®iÒu chØnh theo r·nh ®Þnh h−íng 6 cña ®å g¸. KÝch th−íc ®iÒu chØnh lµ l (kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c t©m lç cña chi tiÕt gia c«ng).

2.4. §å g¸ v¹n n¨ng - l¾p ghÐp.

Thµnh phÇn cña ®å g¸ v¹n n¨ng - l¾p ghÐp lµ nh÷ng chi tiÕt chuÈn ®−îc chÕ t¹o víi ®é chÝnh x¸c cao. C¸c chi tiÕt nµy cã r·nh then ®Ó l¾p ghÐp. Sau khi gia c«ng mét lo¹i chi tiÕt nµo ®ã ng−êi ta th¸o ®å g¸ ra vµ l¾p ghÐp l¹i ®Ó g¸ ®Æt chi tiÕt kh¸c. Do ®é chÝnh x¸c cña c¸c chi tiÕt rÊt cao cho nªn sau khi l¾p ghÐp ta kh«ng ph¶i gia c«ng bæ sung.

H×nh 26.5.4. §å g¸ v¹n n¨ng - l¾p ghÐp a) kÕt cÊu; b) s¬ ®å; c) c¸c chi tiÕt; 1 - c¬ cÊu tú víi chèt ®Þnh vÞ; 2 - c¬ cÊu ®Þnh vÞ; 3 - má kÑp; 4 - ®ai èc kÑp; 5 - phiÕn tú mÆt bªn; 6 - phiÕn tú ®¸y; 7 - phiÕn tú mÆt ®Çu.

§å g¸ v¹n n¨ng - l¾p ghÐp ®−îc dïng trªn c¸c m¸y CNC trong ®iÒu kiÖn s¶n

xuÊt ®¬n chiÕc vµ hµng lo¹t nhá.

2.5. §å g¸ l¾p ghÐp ®iÒu chØnh.

Lo¹i ®å g¸ nµy ®−îc dïng trªn c¸c m¸y phay CNC hoÆc c¸c m¸y khoan CNC. Trªn chi tiÕt c¬ së (®Õ ®å g¸) ng−êi ta gia c«ng c¸c hÖ lç ®Ó l¾p ghÐp c¸c chi tiÕt ®Þnh vÞ vµ kÑp chÆt khi muèn t¹o thµnh ®å g¸ míi.

HÖ lç trªn ®Õ ®å g¸ l¾p ghÐp ®iÒu chØnh ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c, ®é cøn v÷ng vµ ®é æn ®Þnh cao h¬n hÖ r·nh trªn ®Õ ®å g¸ v¹n n¨ng l¾p ghÐp. H×nh 26.5.5 lµ c¸c ®Õ ®å g¸ l¾p ghÐp ®iÒu chØnh.

H×nh 26.5.5. §Õ ®å g¸ l¾p ghÐp ®iÒu chØnh

3. C¸ch g¸ vµ ®iÒu chØnh vÊu cÆp trªn m¸y.

B. Thùc tËp t¹i x−ëng tr−êng:

C¸c vÊu cÆp cña m¸y CNC ®−îc ®iÒu khiÓn b»ng hÖ thèng thuû lùc, cho nªn tuú thuéc vµo ®−êng kÝnh chi tiÕt gia c«ng ®Ó chóng ta ®iÒu chØnh hµnh tr×nh cña c¸c vÊu trªn m©m cÆp.

Sau khi gi¸o viªn h−íng dÉn chia líp thµnh c¸c nhãm nhá, mçi nhãm tõ 5 - 7 häc sinh. Thùc hµnh th¸o l¾p vµ ®iÒu chØnh hµnh tr×nh cña c¸c vÊu m©m cÆp theo tõng nhãm d−íi sù h−íng dÉn cña gi¸o viªn.

Bµi 6

ng«n ng÷ lËp tr×nh vµ c¸c h×nh thøc tæ chøc lËp tr×nh

M· bµi: M§ CG1 26 06

I. Giíi thiÖu:

Trªn c¸c m¸y CNC qu¸ tr×nh gia c«ng ®−îc thùc hiÖn mét c¸ch tù ®éng. HÖ thèng ®iÒu khiÓn sè cña m¸y sÏ ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh gia c«ng theo mét ch−¬ng tr×nh ®· lËp s½n b»ng mét ng«n ng÷ vµ mét h×nh thøc lËp tr×nh nhÊt ®Þnh.

II. Môc tiªu thùc hiÖn:

- Tr×nh bµy ®−îc kh¸i qu¸t c¸c lo¹i ng«n ng÷ lËp tr×nh t−¬ng thÝch víi hÖ ®iÒu

khiÓn cña m¸y tiÖn CNC.

- Tr×nh bµy ®Çy ®ñ c¸c h×nh thøc tæ chøc lËp tr×nh, −u nh−îc ®iÓm vµ ph¹m vi ¸p

dông cña nã.

III. Néi dung chÝnh:

1. Ng«n ng÷ lËp tr×nh.

2. C¸c h×nh thøc tæ chøc lËp tr×nh.

1. Ng«n ng÷ lËp tr×nh.

A. Häc trªn líp vÒ:

HiÖn nay, hÇu hÕt tÊt c¶ c¸c m¸y tiÖn NC, CNC ®Òu sö dông ng«n ng÷ lËp tr×nh

theo tiªu chuÈn quèc tÕ ISO.

§ã lµ m· G, ký hiÖu chøc n¨ng dÞch chuyÓn cña dông cô c¾t, x¸c ®Þnh chÕ ®é

lµm viÖc cña m¸y CNC vµ ®−îc viÕt t¾t cña hai tõ tiÕng Anh: Geometric Function.

HÖ ®iÒu khiÓn cña FAGOR 8055TC víi c¸c phÇn mÒm ®i theo ®Òu sö dông

m· G.

C¸c chøc n¨ng cña m· G ®−îc thèng kª theo b¶ng 26.6.1.

B¶ng 26.6.1. C¸c chøc n¨ng cña m· G.

Chøc n¨ng

M· tiªu chuÈn

G00 G01 G02 G03 G04 G06 G07 G08 G09 G10 G11 G12 G13 G14 G15 G16 G17 G18 G19 G20 G21 G28 G29 G30 G32 G33 G34 G36 G37 G38 G39 - DÞch chuyÓn nhanh kh«ng ¨n dao. - Ch¹y ®−êng th¼ng cã ¨n dao (tiÕn/ c¾t th¼ng). - Ch¹y ®−êng trßn (tiÕn/ c¾t cung trßn) theo chiÒu kim ®ång hå. - Ch¹y ®−êng trßng (tiÕn/ c¾t cung trßn) ng−îc chiÒu kim ®ång hå. - Dõng víi thêi gian x¸c ®Þnh. - Ch¹y mét ®−êng trßn víi to¹ t©m tuyÖt ®èi. - Ch¹y gèc vu«ng. - Néi suy ®−êng arctg theo ®−êng ch¹y dao tr−íc ®ã. - Ch−¬ng tr×nh ®−êng trßn t¹o bëi 3 ®iÓm. - Huû lÖnh ®èi xøng. - §èi xøng qua trôc X. - §èi xøng qua trôc Y. - §èi xøng qua trôc Z. - §èi xøng qua c¸c trôc hiÖn ®ang sö dông. - §èi xøng qua trôc C (nÕu cã). - Chän mÆt ph¼ng chÝnh theo 2 h−íng. - MÆt ph¼ng chÝnh X-Y, trôc Z lµ trôc theo chiÒu däc. - MÆt ph¼ng chÝnh Z-X, trôc Y lµ trôc theo chiÒu ®äc. - MÆt ph¼ng chÝnh Y- Z, trôc X lµ trôc theo chiÒu däc. - §Þnh nghÜa giíi h¹n vïng lµm viÖc nhá nhÊt. - §Þnh nghÜa giíi h¹n vïng lµm viÖc lín nhÊt. - Chän trôc chÝnh thø 2. - Chän trôc chÝnh thø 1. - §ång bé tèc ®é trôc chÝnh. - Di chuyÓn theo thêi gian. - TiÖn ren. - C¾t ren cã b−íc ren thay ®æi. - Lµm trßn mÐp tù ®éng theo gi¸ trÞ b¸n kÝnh. - TiÕp tuyÕn gÇn ®óng. - Tho¸t tiÕp tuyÕn. - Gia c«ng v¸t c¹nh.

Chøc n¨ng

M· tiªu chuÈn

- Huû lÖnh bï dao. - Bï dao bªn ph¶i. - X¸c ®Þnh ®iÓm va ch¹m ®ét ngét khi sö dông lÖnh bï dao ph¶i. - Bï dao bªn tr¸i. - X¸c ®Þnh ®iÓm va ch¹m ®ét ngét khi sö dông lÖnh bï dao tr¸i. - §iÒu khiÓn tiÕp tuyÕn. -Tù ®éng l−îng gãc vu«ng theo gi¸ trÞ ®Æt trong tham sè INP0SW2. - To¹ ®é zero offset cña ph«i. - Chu tr×nh c¾t th« vµ c¾t tinh theo biªn d¹ng chi tiÕt. - Chu tr×nh c¾t th« chiÒu s©u c¾t theo trôc X vµ c¾t tinh theo biªn b¹ng. - Chu tr×nh c¾t th« chiÒu s©u c¾t theo trôc Z vµ c¾t tinh theo biªn d¹ng. - HÖ ®¬n vÞ tÝnh theo inches. - HÖ ®¬n vÞ tÝnh theo milimet. - Gia c«ng theo tØ lÖ ch−¬ng tr×nh tr−íc. - Tù ®éng t×m ®iÓm chuÈn (REF) cña m¸y. - HÖ to¹ ®é t−¬ng ®èi. - HÖ to¹ ®é tuyÖt ®èi. - Chän hai trôc to¹ ®é. - Chän l¹i gèc ph©n cùc. - L−îng ¨n dao theo mm/phót (inches/phót). - L−îng ¨n dao theo mm/vßng(inches/vßng). - Tèc ®é trôc chÝnh theo m/phót. - Tèc ®é trôc chÝnh theo vßng/phót. - Chu tr×nh gia c«ng ch¹y dao theo biªn d¹ng chi tiÕt. - Chu tr×nh gia c«ng th«, ch¹y dao theo trôc Z. - chu tr×nh gia c«ng th«, ch¹y dao theo trôc X. - Chu tr×nh tiÖn mÆt trô vµ mÆt c«n, ch¹y theo trôc Z. - Chu tr×nh tiÖn mÆt trô vµ mÆt c«n, ch¹y theo trôc X. - Chu tr×nh khoan lç. - Chu tr×nh tiÖn cung trßn ë cuèi biªn d¹ng, ch¹y dao theo trôc Z. - Chu tr×nh tiÖn cung trßn ë cuèi biªn b¹ng, ch¹y dao theo trôc X. - Chu tr×nh tiÖn ren trô. - Chu tr×nh tiÖn dao mÆt ®Çu. G40 G40 G41N G42 G42N G30 G30 G53 - G59 G66 G68 G69 G70 G71 G72 G74 G91 G90 G92 G93 G94 G95 G96 G97 G66 G68 G69 G81 G82 G83 G84 G85 G86 G87

2. C¸c h×nh thøc tæ chøc lËp tr×nh.

§Ó thùc hiÖn viÖc lËp tr×nh gia c«ng, cã hai h×nh thøc tæ chøc lËp tr×nh sau ®©y:

- LËp tr×nh t¹i ph©n x−ëng.

- LËp tr×nh trong chuÈn bÞ s¶n xuÊt.

2.1. H×nh thøc lËp tr×nh t¹i ph©n x−ëng.

LËp tr×nh t¹i ph©n x−ëng ®−îc thùc hiÖn trùc tiÕp trªn m¸y th«ng qua b¶ng ®iÒu khiÓn. Mµn h×nh cña hÖ ®iÒu khiÓn gióp cho ng−êi lËp tr×nh quan s¸t ®−îc c¸c d÷ liÖu ®−a vµo vµ kiÓm so¸t ®−îc c¸c lçi cña ch−¬ng tr×nh. Sau khi lËp tr×nh xong chóng ta cã thÓ cho ch¹y ch−¬ng tr×nh m« pháng b»ng ®å ho¹ trªn mµn h×nh. Nh− vËy qua mµn h×nh chóng ta cã thÓ ph¸t hiÖn dông cô c¾t cã va ch¹m vµo chi tiÕt hoÆc chuyÓn ®éng cã sai quü ®¹o kh«ng. NÕu x¶y ra c¸c tr−êng hîp ®ã, ng−êi lËp tr×nh ph¶i söa l¹i ch−¬ng tr×nh.

§èi víi h×nh thøc lËp tr×nh t¹i ph©n x−ëng ng−êi vËn hµnh m¸y ph¶i cã tr×nh ®é

tay nghÒ cao.

2.2. H×nh thøc lËp tr×nh trong chuÈn bÞ s¶n xuÊt.

H×nh thøc lËp tr×nh trong chuÈn bÞ s¶n xuÊt ¸p dông cho c¸c nhµ m¸y cã quy m« s¶n xuÊt lín, sö dông nhiÒu m¸y CNC kh¸c nhau, gia c«ng nhiÒu lo¹i chi tiÕt kh¸c nhau. C«ng viÖc lËp tr×nh ®−îc thùc hiÖn t¹i phßng c«ng nghÖ hoÆc t¹i trung t©m lËp tr×nh cña nhµ m¸y. Ch−¬ng tr×nh ®−îc chuyÓn ®Õn c¸c m¸y CNC trùc tiÕp qua m¹ng hay ®Üa mÒm. Nh− vËy nhµ m¸y cÇn cã ®éi ngò lËp tr×nh viªn ®−îc ®µo t¹o chuyªn m«n ho¸ vµ øng dông thµnh th¹o c¸c ph−¬ng ph¸p lËp tr×nh.

¦u ®iÓm cña h×nh thøc lËp tr×nh nµy lµ n¨ng suÊt lËp tr×nh cao vµ ng−êi lËp tr×nh tuy ch−a vËn hµnh m¸y thµnh th¹o vÉn cã thÓ lËp tr×nh gia c«ng cho nhiÒu lo¹i chi tiÕt kh¸c nhau.

Tuy nhiªn, h×nh thøc lËp tr×nh trong chuÈn bÞ s¶n xuÊt cã nh−îc ®iÓm lµ c¸c lçi

C©u hái kiÓm tra

ch−¬ng tr×nh chØ ®−îc ph¸t hiÖn sau khi ch¹y m« pháng hoÆc gia c«ng thö.

C©u 6.1: §iÒn vµo c¸c c©u sau côm tõ thÝch hîp:

Trong kü thuËt CNC ch−¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn m¸y ®−îc thiÕt lËp theo hai c¸ch:

- LËp tr×nh trùc tiÕp trªn b¶ng ®iÒu khiÓn cña m¸y.

- LËp tr×nh trªn mét thiÕt bÞ ngoµi (m¸y tÝnh)

Khi lËp tr×nh ®· xuÊt hiÖn mét ...................... gi÷a ng−êi thùc hiÖn vµ

.................... cµi ®Æt trong hÖ thèng ®iÒu khiÓn.

C©u 6.2: §iÒn vµo c¸c c©u sau côm tõ thÝch hîp:

B. Häc theo nhãm:

Ch−¬ng tr×nh ®−îc x©y dùng trªn mét thiÕt bÞ lËp tr×nh ngoµi cÇn ®−îc ph¶i l−u gi÷ l¹i. C¸c ph−¬ng tiÖn l−u gi÷ gåm cã: .....................................................................

Sau khi gi¸o viªn h−íng dÉn chia líp thµnh c¸c nhãm nhá, mçi nhãm tõ 5 - 7

häc sinh. C¸c nhãm sÏ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cô thÓ sau:

C. Thùc tËp t¹i x−ëng tr−êng:

Thùc tËp t¹i x−ëng tr−êng d−íi sù h−íng dÉn, giíi thiÖu cña häc gi¸o viªn vÒ c¸c h×nh thøc tæ chøc lËp tr×nh CNC. Häc sinh thu nhËn vµ ghi chÐp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt kÕt hîp víi néi dung bµi lý thuyÕt ®· häc ®Ó hoµn thµnh bµi thu ho¹ch cã hiÖu qu¶ cao.

Bµi 7

cÊu tróc ch−¬ng tr×nh gia c«ng trªn m¸y tiÖn cnc

M· bµi: M§ CG1 26 07

I. Giíi thiÖu:

Ch−¬ng tr×nh NC lµ toµn bé c¸c lÖnh cÇn thiÕt ®Ó gia c«ng mét chi tiÕt trªn m¸y c«ng cô CNC. Cêu tróc cña mét ch−¬ng tr×nh NC ®· ®−îc tiªu chuÈn ho¸. Mét ch−¬ng tr×nh gia c«ng trªn m¸y NC bao giê còng gåm cã 3 phÇn: ®Çu ch−¬ng tr×nh, th©n ch−¬ng tr×nh, cuèi ch−¬ng tr×nh.

II. Môc tiªu thùc hiÖn:

Tr×nh bµy ®−îc cÊu tróc chung cña ch−¬ng tr×nh gia c«ng trªn m¸y CNC vµ cÊu tróc mét c©u lÖnh (Mét c©u lÖnh ®iÒu khiÓn) trong ch−¬ng tr×nh gia c«ng ®Ó vËn dông vµo lËp ch−¬ng tr×nh gia c«ng.

III. Néi dung chÝnh:

1. CÊu tróc mét ch−¬ng tr×nh gia c«ng.

2. CÊu tróc mét c©u lÖnh.

1. CÊu tróc mét ch−¬ng tr×nh gia c«ng.

A. Häc trªn líp vÒ:

Ch−¬ng tr×nh NC (Numerical Control) lµ tËp hîp toµn bé c¸c lÖnh cÇn thiÕt ®Ó gia c«ng mét chi tiÕt trªn m¸y c«ng cô CNC. CÊu tróc cña mét ch−¬ng tr×nh NC ®· ®−îc tiªu chuÈn ho¸.

Tuú thuéc vµo nhµ s¶n xuÊt hÖ ®iÒu khiÓn, c¸c ký hiÖu ch−¬ng tr×nh cã thÓ lµ c¸c ch÷ sè vµ c¸c ch÷ c¸i. CÊu tróc mét ch−¬ng tr×nh gia c«ng trªn m¸y NC bao giê còng gåm cã 3 phÇn:

+ §Çu ch−¬ng tr×nh: Bao gåm c¸c lÖnh nh−: Tªn ch−¬ng tr×nh; khai b¸o ®iÓm b¾t ®Çu cña dông cô c¾t, chän dông cô c¾t, chän tèc ®é trôc chÝnh, dung dÞch tr¬n nguéi.

VÝ dô: N2005 (Ký hiÖu cña ch−¬ng tr×nh)

N5 G90 (LËp tr×nh theo hÖ to¹ ®é tuyÖt ®èi)

N10 G54 (Khai b¸o to¹ ®é zero offset cña ph«i)

N15 G71 (HÖ ®¬n vÞ tÝnh theo milimet)

N20 G96 (Tèc ®é trôc chÝnh theo m/phót)

N25 S1000 T01 M03 M08

Më dung dÞch lµm m¸t

Trôc chÝnh quay cïng chiÒu kim ®ång hå

Chän dao sè 01

Tèc ®é trôc chÝnh 1000 vßng/phót

+ Th©n ch−¬ng tr×nh: Bao gåm mét tËp hîp lÖnh vÒ th«ng tin kÝch th−íc gia

c«ng vµ c¸c chÕ ®é gia c«ng.

VÝ dô:

N01 G00 X20.Z2 (ch¹y dao nhanh ®Õn ®iÓm cã täa ®é X = 20, Z = 2)

N10 G01 X15.Z2.F0.3 M08 (tiÕn dao c¾t ®Õn ®iÓm X = 15, Z = 2 víi l−îng

tiÕn dao = 3,0mm/vßng, më dung dÞch lµm m¸t)

+ Cuèi ch−¬ng tr×nh: Gåm c¸c hÖ lÖnh: trë vÒ ®iÓm gèc ch−¬ng tr×nh, t¾t dung

dÞch lµm m¸t, dïng trôc chÝnh, dõng ch−¬ng tr×nh...

VÝ dô:

N35 G00 X200 Z150 M09 (trë vÒ ®iÓm gèc cña ch−¬ng tr×nh; t¾t dung dÞch

lµm m¸t)

N40 M05 (dõng trôc chÝnh)

2. CÊu tróc mét c©u lÖnh.

N45 M30 (kÕt thóc ch−¬ng tr×nh)

Mét khèi c©u lÖnh ch−¬ng tr×nh ®−îc cÊu t¹o tõ c¸c ch÷ sè vµ c¸c ch÷ c¸i

Ch÷ sè: gåm c¸c sè tõ 0 ®Õn 9 Ch÷ c¸i gåm 26 ch÷ c¸i tõ A, B, C,….., X, Y, Z MÉu c©u lÖnh:

Th«ng tin c«ng nghÖ (Th«ng tin vËn hµnh)

Th«ng tin h×nh häc (Th«ng tin dÞch chuyÓn)

Sè c©u lÖnh

N….. G….X….Y….Z….I….J…K… F….S….T…M….

Trong ®ã:

N - Sè thø tù c©u lÖnh.

G - M· ®iÒu khiÓn.

X, Y, Z - To¹ ®é theo c¸c trôc.

I, J, K - To¹ ®é t©m cung trßn theo c¸c trôc X, Y, Z.

F - L−îng ch¹y dao.

S - Tèc ®é c¾t.

T - Dông cô c¾t.

M - Chøc n¨ng phô.

+ Sè THø Tù C¢U LÖNH:

Sè thø tù c©u lÖnh bao gåm mét ch÷ c¸i N (Number) vµ mét sè tù nhiªn ®øng ®»ng sau. Sè thø tù c©u lÖnh gióp ta t×m dÔ dµng c¸c c©u lÖnh trong bé nhí cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn, hay trong tr−êng hîp cÇn sö dông c¸c lÖnh lÆp, chu tr×nh.

+ TH¤NG TIN DÞCH CHUYÓN:

Bao gåm m· dÞch chuyÓn G, kÌm theo c¸c con sè chØ kiÓu dÞch chuyÓn .

VÝ dô:

G00 → dÞch chuyÓn dao nhanh

G01 → dÞch chuyÓn dao theo ®−êng th¼ng

G02 → dÞch chuyÓn dao theo cung trßn cïng chiÒu kim ®ång hå.

C¸c gi¸ trÞ toa ®é X, Z kÌm theo c¸c con sè chØ vÞ trÝ cÇn dÞch chuyÓn ®Õn cña

dông cô c¾t

+ TH¤NG TIN VËN HµNH:

Bao gåm lÖnh vÒ l−îng dÞch dao F (l−îng ch¹y dao), kÌm theo chØ gi¸ trÞ dÞch

chuyÓn

VÝ dô:

T02D2 (lµ dao sè 02 vµ bé nhí sè 02)

- LÖnh vÒ cho trôc chÝnh quay M, kÌm theo chØ sè chiÒu quay. VÝ dô:

C©u hái kiÓm tra

M04 lµ trôc chÝnh quay ng−îc chiÒu kim ®ång hå - LÖnh vÒ më dung dÞch lµm m¸t M08. - LÖnh M cßn gäi lµ c¸c chøc n¨ng phô.

B. Häc theo nhãm:

C©u 1: H·y tr×nh bµy cÊu tróc mét ch−¬ng tr×nh gia c«ng NC ? C©u 2: H·y tr×nh bµy cÊu tróc mét c©u lÖnh cña ch−¬ng tr×nh gia c«ng NC ? C©u 3: §iÒn vµo c¸c c©u sau côm tõ thÝch hîp: Qu¸ tr×nh h×nh thµnh ch−¬ng tr×nh NC ®−îc hiÓu nh− sau: tõ b¶n vÏ thiÕt kÕ, ng−êi lËp tr×nh cã c¸c th«ng tin ..................... ®Ó tÝnh to¸n, s¾p xÕp c¸c lÖnh ®iÒu khiÓn theo tr×nh tù ......................., ®ång thêi ng−êi lËp tr×nh ph¶i cung cÊp c¸c th«ng tin .......................... (chÕ ®é c¾t, dông cô, c¸c chøc n¨ng phô) dÓ h×nh thµnh ch−¬ng tr×nh NC. Nh− vËy, ch−¬ng tr×nh NC chøa toµn bé c¸c th«ng tin ............................. vµ th«ng tin ............................... .cña qu¸ tr×nh gia c«ng. C©u 4: §iÒn vµo c¸c c©u sau côm tõ thÝch hîp: Qu¸ tr×nh thiÕt lËp c¸c lÖnh cho dông cô c¾t trªn c¬ së b¶n vÏ chi tiÕt vµ c¸c th«ng tin ............... råi chuyÓn c¸c th«ng tin nµy sang bé phËn mang..................... ®−îc m· ho¸ vµ s¾p xÕp theo d¹ng mµ m¸y hiÓu ®−îc gäi lµ ...................

Sau khi gi¸o viªn h−íng dÉn chia líp thµnh c¸c nhãm nhá, mçi nhãm tõ 5 - 7 häc sinh. C¸c nhãm sÏ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cô thÓ sau:

C. Thùc tËp t¹i x−ëng tr−êng:

§äc vµ nghiªn cøu th¶o luËn theo c¸c ch−¬ng tr×nh mÉu mµ gi¸o viªn ®· cung cÊp, sau ®ã mçi nhãm tù ph©n tÝch, th¶o luËn ph¸t hiÖn c¸c c©u lÖnh cßn thiÕu c¸c th«ng tin hoÆc tr×nh tù lËp tr×nh sai, viÕt l¹i ch−¬ng tr×nh ®óng cho c¸ nh©n m×nh, so s¸nh kiÓm tra chÐo gi÷a c¸c häc sinh trong nhãm, ®¸p ¸n cña gi¸o viªn.

Thùc tËp t¹i x−ëng tr−êng d−íi sù h−íng dÉn, giíi thiÖu cña gi¸o viªn vÒ cÊu tróc vµ c¸c th«ng tin c«ng nghÖ, th«ng tin dÞch chuyÓn cña c¸c ch−¬ng tr×nh mÊu cã s½n trong m¸y. Häc sinh thu nhËn vµ ghi chÐp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt kÕt hîp víi néi dung bµi lý thuyÕt ®· häc ®Ó hoµn thµnh bµi thu ho¹ch cã hiÖu qu¶ cao.

Bµi 8

c¸c tõ lÖnh ®iÒu khiÓn dÞch chuyÓn c¬ b¶n

M· bµi: M§ CG1 26 08

i. Môc tiªu thùc hiÖn:

- Tr×nh bµy ®−îc c¸c tõ lÖnh ®iÒu khiÓn dÞch chuyÓn (KiÓu dÞch vµ m· dÞch) c¬

b¶n ®Ó sau vËn dông vµo lËp ch−¬ng tr×nh gia c«ng bÒ mÆt trô, c«n, cung trßn. - Sö dông ®−îc mét sè tõ lÖnh ®iÒu khiÓn kh¸c vµ ý nghÜa sö dông cña nã.

II. Néi dung chÝnh:

1. Tõ lÖnh dÞch chuyÓn dao nhanh kh«ng c¾t gät: G00 2. Tõ lÖnh dÞch chuyÓn dao c¾t gät theo ®−êng th¼ng (néi suy ®−êng th¼ng): G01 3. Tõ lÖnh dÞch chuyÓn dao c¾t gät theo ®−êng trßn (néi suy cung trßn):

G02, G03

4. Tõ lÖnh dÞch chuyÓn dao vÒ ®iÓm chuÈn R cña m¸y: G74

1. Tõ lÖnh dÞch chuyÓn dao nhanh kh«ng c¾t gät: G00

A. Häc trªn líp vÒ:

Víi d¹ng ®iÒu khiÓn nµy, dÞch chuyÓn nhanh dông cô c¾t tõ ®iÓm hiÖn t¹i cña nã ®Õn ®iÓm tiÕp theo ®· ®−îc lËp tr×nh víi mét tèc ®é ch¹y dao tèi ®a (ch¹y dao nhanh kh«ng c¾t).

HÖ ®iÒu khiÓn sÏ cho m¸y ch¹y tõng trôc mét ®Õn tõng ®iÓm ®· cho trong c©u

lÖnh. D¹ng ®iÒu khiÓn nµy chñ yÕu ®Ó dÞch chuyÓn dao nhanh.

MÉu c©u lÖnh:

G00 X...... Z......

Gi¸ trÞ chuyÓn dÞch theo trôc Z

Gi¸ trÞ dÞch chuyÓn theo trôc X hay täa ®é ®iÓm ®Ých tÝnh theo ph−¬ng X ®−îc lÊy theo gi¸ trÞ ®−êng kÝnh

LÖnh vÞ trÝ

Chó ý: §èi víi m¸y tiÖn CNC, khi sö dông G00 th× dao lu«n dÞch chuyÓn theo

2. Tõ lÖnh dÞch chuyÓn dao c¾t gät theo ®−êng th¼ng (néi suy ®−êng th¼ng): G01

ph−¬ng hîp trôc Z mét gãc 600

Gi¸ trÞ l−îng ch¹y dao

To¹ ®é ®iÓm ®Ých theo trôc Z

To¹ ®é ®iÓm ®Ých theo trôc X

Néi suy ®−êng th¼ng

MÉu c©u lÖnh: G01 X….. Z….. F….

VÝ dô 1: N03 G01 X100 Z50 F0.05

Dßng lÖnh nµy cã thø tù trong ch−¬ng tr×nh lµ 3, c¾t theo ®−êng th¼ng tõ vÞ trÝ

hiÖn t¹i tíi ®iÓm cã to¹ ®é X = 100, Z = 50 víi l−îng ch¹y dao 0.05mm/vßng.

VÝ dô 2: LËp tr×nh gia c«ng theo ®−êng c¾t (h×nh 26.8.1)

T01D1

8 7 6

0 3 ∅

H×nh 26.8.1. LËp tr×nh sö dông G01

(0) → (1) → (2) → (3) → (4) → (5) → (6) → (7) → (8) → (9) → (10) → (0)

Ch−¬ng tr×nh:

N2008

N5 G71 → LËp tr×nh kÝch th−íc tÝnh theo millimet

N10 G90 → HÖ to¹ ®é tuyÖt ®èi

N15 G54 X0 Z0 → To¹ ®é Zero offset cña ph«i

N20 G97 S1000 M03 M08 → Tèc ®é trôc chÝnh 1000vßng/phót quay

cïng chiÒu kim ®ång hå, më dung dÞch lµm nguéi.

N25 G00 T01D1

N30 G01 X56 Z0 F0.1 → Dao di chuyÓn ®Õn (2) ®Ó chuÈn bÞ c¾t mÆt ®Çu

víi l−îng ch¹y dao 0.1mm/v

N40 G01 X30 Z0

N45 G00 X50 Z3

N50 G01 X54 Z-1 F0.15 → Dao c¾t däc theo ®−êng c¾t (4) → (5)

víi l−îng ch¹y dao 0.15mm/v

N55 Z-5 → Dao c¾t däc theo ®−êng c¾t (5) → (6)

víi l−îng ch¹y dao 0.15mm/v

N60 X56.8 → Dao c¾t däc theo ®−êng c¾t (6) → (7)

N70 X59.8 Z-6.5 → Dao c¾t däc theo ®−êng c¾t (7) → (8)

N75 Z-23 F0.3 → Dao c¾t däc theo ®−êng c¾t (8) → (9)

víi l−îng ch¹y dao 0.3mm/v

N80 G00 X65 Z20

N85 X200 Z150 M09

3. Tõ lÖnh dÞch chuyÓn dao c¾t gät theo ®−êng trßn (néi suy cung trßn): G02, G03

M30

Víi d¹ng ®iÒu khiÓn nµy, dao c¾t sÏ dÞch chuyÓn theo cung trßn tõ ®iÓm hiÖn t¹i

tíi ®iÓm ®Ých víi l−îng ch¹y dao ®· ®−îc x¸c ®Þnh.

Gi¸ trÞ l−îng ch¹y dao

Kho¶ng c¸ch tõ ®iÓm b¾t ®Çu cung trßn ®Õn t©m cung trßn theo trôc Z

Kho¶ng c¸ch tõ ®iÓm b¾t ®Çu cung trßn ®Õn t©m cung trßn theo trôc X

To¹ ®é ®iÓm ®Ých cung trßn trôc Z

To¹ ®é ®iÓm ®Ých cung trßn trôc X

Néi suy cung trßn

MÉu c©u lÖnh: G02(G03) X…. Z….. I…. K…. F….

S¬ ®å tÝnh quü ®¹o cung trßn trong mÆt ph¼ng X0Z (h×nh 26.8.2)

X

G03

G02

P2

C

P1

Z

W

H×nh 26.8.2. S¬ ®å gi¶i thÝch chøc n¨ng G02, G03

TÝnh kÝch th−íc theo to¹ ®é tuyÖt dèi

I X X2 Xc - X1

Z Z2 K Zc - Z1

VÝ dô 3: LËp tr×nh gia c«ng theo ®−êng c¾t sau (h×nh 26.8.3)

T01D1

F E

C B

0 0 2

∅

0 5 ∅

H×nh 26.8.3. LËp tr×nh theo G02, G03

(A) → (B) → (C) → (D) → (E) → (F) → (H) → (A)

TÝnh c¸c kÝch th−íc theo to¹ ®é tuyÖt ®èi

X Z X Z

A 125 200 E 30 -34

B 22 2 F 40 -39

C 22 0 G 58 -39

D 30 -4

Ch−¬ng tr×nh :

N2005

N1 G71 → LËp tr×nh kÝch th−íc tÝnh theo millimet

N2 G90 → HÖ to¹ ®é tuyÖt ®èi

N3 G54 X0 Z0 → To¹ ®é Zero offset cña ph«i

T01D1 S1000 F0.07 M03 M08 → Gäi dao T01D1, tèc ®é trôc chÝnh 1000vßng/phót quay cïng chiÒu kim ®ång hå, l−îng ch¹y dao 0,07mm/vßng, më dung dÞch lµm nguéi.

N4 G00 X22 Z2 → Ch¹y dao nhanh ®Õn vÞ trÝ X22, Z2

N5 G01 X22 Z0

N6 G03 X30 Z-4 I0 K-4 → Dao c¾t däc theo cung trßn tõ (C) → (D) cã b¸n kÝnh R = 4mm

N7 G01 X30 Z-34

N8 G02 X40 Z-39 I5 K0 → Dao c¾t däc theo cung trßn tõ

(E) → (F) cã b¸n kÝnh R = 5mm

N9 G01 X58 Z-39

N10 G00 X200 Z150 M09 M05

N11 M30

Chó ý:

+ Gi¸ trÞ cña I, K (kho¶ng c¸ch tõ ®iÓmb¾t ®Çu cña cung trßn ®Õn t©m cung

trßn) lÊy theo gi¸ trÞ b¸n kÝnh.

+ DÊu (-), (+) cña trÞ sè I, K tuú thuéc vµo vÞ trÝ t©m cña cung trßn ë gãc phÇn t−

nµo (I, II, III, IV) vµ ®−îc x¸c ®Þnh theo s¬ ®å h×nh 26.8.4.

ChiÒu d−¬ng cña trôc X

H×nh 26.8.4. S¬ ®å x¸c ®Þnh dÊu cña I, K.

ChiÒu d−¬ng cña trôc Z

4. Tõ lÖnh dÞch chuyÓn dao vÒ ®iÓm chuÈn R cña m¸y: G74

Khi sö dông lÖnh G74 dông cô c¾t sÏ tù ®éng trë vÒ ®iÓm gèc cña m¸y (®iÓm R). Trong ch−¬ng tr×nh nªn cã lÖnh nµy khi b¾t ®Çu hoÆc kÕt thóc ch−¬ng tr×nh gia c«ng ®Ó dÔ quan s¸t sù ho¹t ®éng cña m¸y.

MÉu c©u lÖnh:

G74 X...... Z......

Trong ®ã gi¸ trÞ to¹ ®é theo trôc X vµ trôc Z lµ ®iÓm trung gian mµ dao sÏ ®i qua

®ã tr−íc khi trë vÒ ®iÓm R.

VÝ dô: LËp tr×nh sö dông G74 (h×nh 26.8.5)

Ch−¬ng tr×nh:

N2006

G97 S1000 T01D1 M03 M08

...................

..................

G01 X50 Z-75

G74 X80 Z-25

§iÓm trung gian tuú chän

§iÓm trø¬c khi trë vÒ ®iÓm R

T01D1

0 5 ∅

0 8 ∅

§iÓm tham chiÕu cña m¸y

H×nh 26.8.5.

M30

Chó ý: LÖnh G74 thùc hiÖn, dao sÏ ®i qua ®iÓm trung gian tr−íc khi vÒ ®iÓm chuÈn R.

Cho nªn nÕu viÕt nhÇm:

G74 X0 Z0

H×nh 26.8.6.

5. Mét sè tõ lÖnh kh¸c.

Dao sÏ ®i qua ®iÓm trung gian lµ ®iÓm gèc to¹ ®é chi tiÕt, sau ®ã trë vÒ ®iÓm gèc R. Nh− vËy sÏ rÊt nguy hiÓm (h×nh 26.8.6)

5.1. LÖnh trÔ (dõng víi thêi gian x¸c ®Þnh) G04.

LÖnh trÔ khi khoan

LÖnh trÔ khi c¾t r·nh

H×nh 26.8.7. LÖnh trÔ G04 khi c¾t r)nh vµ khi khoan

Víi lÖnh nµy, dông cô sÏ dõng l¹i mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Sö dông lÖnh nµy khi gia c«ng cÇn bãc hÕt l−îng d− ë ®¸y nh−: c¾t r·nh, khoan, gia c«ng gãc (h×nh 26.8.7)

C¸c gi¸ trÞ trÔ phô thuéc vµo tõ lÖnh G94 hay G95. MÉu c©u lÖnh: G94 G04 K ...... Gi¸ trÞ trÔ G95 G04 K ...... Gi¸ trÞ trÔ - NÕu ®i víi G94 th× gi¸ trÞ trÔ tÝnh b»ng sè vßng quay cña trôc chÝnh. - NÕu ®i víi G95 th× gi¸ trÞ trÔ tÝnh b»ng gi©y. VÝ dô:

G94 G04 K50 → Thêi gian dõng l¹i sau 50 vßng quay cña trôc chÝnh

H×nh 26.8.8. LÖnh G72 gia c«ng theo tû lÖ

G95 G04 K 4 → Thêi gian dõng l¹i lµ 4 gi©y 5.2. LÖnh gia c«ng theo tû lÖ G72. LÖnh nµy øng dông khi gia c«ng c¸c chi tiÕt ®ång d¹ng (h×nh 26.8.8) MÉu c©u lÖnh: G70 G72 S...... Gi¸ trÞ tû lÖ G71 G72 S...... Gi¸ trÞ tû lÖ - NÕu ®i víi G70 th× gi¸ trÞ tû lÖ tÝnh b»ng inches. - NÕu ®i víi G71 th× gi¸ trÞ tû lÖ tÝnh b»ng mm.

VÝ dô:

G90 X200 Z0

G01 X200 Z30

G01 X160 Z40

G03 X160 Z60 I0 K10

G02 X160 Z80 I0 K10

G03 X160 Z100 I0 K10

G02 X160 Z120 I0 K10

G92 Z0

G72 S0.5 → Tû lÖ thu nhá 0.5 so víi gi¸ trÞ lËp tr×nh

G72 S1

LÖnh G72 sÏ cã hiÖu lùc cho ®Õn khi cã lÖnh huû (G72 S1) hoÆc sau c¸c lÖnh

C©u hái vµ bµi tËp kiÓm tra:

M02, M30

Bµi 1: §iÒn vµo c¸c c©u sau côm tõ thÝch hîp:

Ch−¬ng tr×nh cÇn ®−îc ®¸nh sè thø tù ®Ó nhËn biÕt ........................................

trong ch−¬ng tr×nh cÇn xö lý.

LÖnh dÞch chuyÓn G00 cã nghÜa lµ: chuyÓn ®éng ................................ tíi

®iÓm..........

LÖnh dÞch chuyÓn G01 cã nghÜa lµ: chuyÓn ®éng .................................tíi

®iÓm...............

C¸c th«ng tin dÞch chuyÓn X, Z cã hiÖu lùc cho ®Õn khi.................................

®−îc ®−a ra.

Bµi 2: §iÒn vµo c¸c c©u sau côm tõ thÝch hîp:

§iÓm b¾t ®Çu cung trßn lµ ®iÓm ®Ých cña......................................

Víi c¸c lÖnh G02 hoÆc G03. §iÓm..................... cña cung trßn ph¶i n»m trong

c©u lÖnh lËp tr×nh vµ ®iÓm t©m cung trßn sÏ ®−îc x¸c ®Þnh qua c¸c biÕn phô I vµ K.

C¸c to¹ ®é vÒ vÞ trÝ cña ®iÓm t©m dùa vµo kho¶ng c¸ch theo ph−¬ng vu«ng gãc

tõ ®iÓm b¾t ®Çu...................................................

Bµi 3: LËp tr×nh gia c«ng theo ®−êng c¾t sau (h×nh 26.8.9)

(A) → (B) → (C) → (D) → (E) → (F) → (G) → (H) → (I) → (A)

0 0 2

∅

0 4 ∅

∅

H×nh 26.8.9

(A)→ (B)…………………………………….

( B) → (C) ……………………………………

(D) → (E) …………………………………….

(E) → (F) …………………………………….

(F) → (G) …………………………………….

(G) → (H) …………………………………….

(H) → (I) …………………………………….

(I) → (A) …………………………………….

Bµi 4: LËp tr×nh gia c«ng theo ®−êng c¾t sau (h×nh 26.8.10)

(A) → (B) → (C) → (D) → (E) → (F) → (G) → (A)

T01D1

0 4 ∅

0 5 ∅

H×nh 26.8.10.

(A) → (B) …………………………………….

(B) → (C) …………………………………….

(D) → (E) …………………………………….

(E) → (F) …………………………………….

(F) → (G) …………………………………….

B. Häc theo nhãm:

(G) → (A) …………………………………….

Sau khi gi¸o viªn h−íng dÉn chia líp thµnh c¸c nhãm nhá, mçi nhãm tõ 5 - 7

häc sinh. C¸c nhãm sÏ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cô thÓ sau:

Th¶o luËn theo néi dung c©u hái gi¸o viªn ®· cung cÊp, vËn dông c¸c tõ lÖnh dÞch chuyÓn ®· häc ®Ó viÕt c¸c ch−¬ng tr×nh theo b¶n vÏ gia c«ng, so s¸nh kiÓm tra chÐo gi÷a c¸c häc sinh trong nhãm, ®¸p ¸n cña gi¸o viªn. TuyÖt ®èi kh«ng ®−îc sao chÐp cña ng−êi kh¸c.

Bµi 9

c¸c chøc n¨ng vËn hµnh

M· bµi: M§ CG1 26 09

I. Môc tiªu thùc hiÖn:

Ph©n tÝch vµ nhËn d¹ng ®−îc c¸c chøc n¨ng vËn hµnh nh− gäi dao, tèc ®é trôc chÝnh, l−îng ch¹y dao, chÕ ®é tr¬n nguéi, cho trôc chÝnh quay, dõng quay... ®Ó sau vËn dông vµo lËp ch−¬ng tr×nh gia c«ng.

II. Néi dung chÝnh:

1. Chøc n¨ng chän dao T.

2. Chøc n¨ng chän tèc ®é trôc chÝnh S.

3. Chøc n¨ng chän l−îng tiÕn dao F.

4. Chøc n¨ng phô M.

1. Chøc n¨ng chän dao T.

A. Häc trªn líp vÒ:

Khi lËp tr×nh gia c«ng, tïy thuéc vµo bÒ mÆt gia c«ng mµ ta lùa chän dao cho phï hîp. ViÖc lùa chän dao dùa vµo chøc n¨ng dông cô mµ hÖ ®iÒu khiÓn ®· quy −íc (h×nh 26.9.1).

* MÉu tõ lÖnh:

T

*Bao gåm: §Þa chØ T vµ 4 * Bao gåm: §Þa chØ T vµ 4 ch÷ sè t¹o thµnh 2 nhãm ch÷ sè t¹o thµnh 2 nhãm

Nhãm thø hai chØ OFFSET dao Nhãm thø hai chØ OFFSET dao

Nhãm thø nhÊt chØ sè hiÖu dao Nhãm thø nhÊt chØ sè hiÖu dao NÕu nhãm thø hai lµ 00 tøc lµ bá OFFSET dao

NÕu nhãm thø hai lµ 00 tøc lµ bá OFFSET dao

M: OFFSET (bï) dao

Dao sè 3

VÞ trÝ g¸ dao (sè hiÖu dao)

Nhãm hai : OFFSET dao

Nhãm mét : Sè hiÖu dao

Chóc n¨ng dông cô

Luîng bï dao so víi dao chuÈn

Dao chuÈn

B¶ng OFFSET dao (Bï dao)

TOOL OFFSET O..... N..... No X.AXIS Z.AXIS RADIUS TIP 01 ......... .......... ............ ....... 02 ......... .......... ............ ....... 03 0.000 0.000 0.200 T03D3 04 ......... .......... ........... ....... 05 ......... .......... ........... ....... .... ........ .......... ........... .......

Ký hiÖu dao vµ m· bï dao

Luîng bï dao so víi dao chuÈn

Luîng bï dao theo trôc Z so víi dao chuÈn

Luîng bï dao theo trôc X so víi dao chuÈn

Sè hiÖu dao

H×nh 26.9.1

VÝ dô: T 03 D3

2. Chøc n¨ng chän tèc ®é trôc chÝnh S.

2.1. Tr−êng hîp tèc ®é tÝnh theo (vßng/phót).

MÉu c©u lÖnh:

G97 S..... M03(M04)

Trôc chÝnh quay thuËn (ng−îc chiÒu) kim ®ång hå Sè vßng quay trôc chÝnh §iÒu khiÓn sè vßng quay trôc chÝnh (n) kh«ng ®æi theo vßng/phót VÝ dô: G97 S 1000 M03

→ Trôc chÝnh quay thuËn chiÒu kim ®ång hå víi tèc ®é 1000 vßng/phót G97 S 750 M04

→ Trôc chÝnh quay ng−îc chiÒu kim ®ång hå víi tèc ®é 750 vßng/phót

2.2. Tr−êng hîp tèc ®é tÝnh theo (mÐt/phót).

MÉu c©u lÖnh:

G96 S..... M03(M04)

Trôc chÝnh quay thuËn (ng−îc chiÒu) kim ®ång hå Gi¸ trÞ vËn tèc dµi cña trôc chÝnh §iÒu khiÓn sè vßng quay trôc chÝnh (V) kh«ng ®æi theo mÐt/phót VÝ dô: G96 S 100 M03

→ Trôc chÝnh quay thuËn chiÒu kim ®ång hå víi tèc ®é 100 m/phót

G96 S 150 M04

→ Trôc chÝnh quay ng−îc chiÒu kim ®ång hå víi tèc ®é 150 m/phót

Chó ý: Gi¸ trÞ vËn tèc dµi cña trôc chÝnh tû lÖ nghÞch víi ®−êng kÝnh cña ph«i khi c¾t, cho nªn tèc ®é c¾t t¨ng dÇn khi dao ®Õn t©m. V× vËy khi sö dông G96, chóng ta ph¶i sö dông thªm lÖnh G30 S..... ®Ó giíi h¹n tèc ®é c¾t.

VÝ dô: ........ G30 S1500 → Giíi h¹n sè vßng quay trôc chÝnh tèi ®a lµ 1500 vßng/phót

G00 T01D1 G96 S100 M03 → V = 100m/phót ..............

3. Chøc n¨ng chän l−îng tiÕn dao F.

L−îng dÞch chuyÓn dao ®−îc x¸c ®Þnh b»ng chøc n¨ng F. L−îng dÞch chuyÓn cã

®¬n vÞ lµ mm/vßng hoÆc mm/phót.

3.1. Tr−êng hîp l−îng dÞch chuyÓn lµ mm/phót (h×nh 26.9.2).

MÉu c©u lÖnh:

G94 F.....

Gi¸ trÞ dÞch chuyÓn §iÒu khiÓn dÞch chuyÓn dao theo mm/phót

VÝ dô: G94 G01 X50 Z20 F70 → DÞch chuyÓn dao tíi ®iÓm cã to¹ ®é

H×nh 26.9.2.

X = 50mm; Z = 20mm; l−îng dÞch chuyÓn F = 70mm/phót.

H×nh 26.9.3

3.2. Tr−êng hîp l−îng dÞch chuyÓn lµ mm/vßng (h×nh 26.9.3).

MÉu c©u lÖnh :

G95 F.....

Gi¸ trÞ dÞch chuyÓn

§iÒu khiÓn dÞch chuyÓn dao theo mm/vßng

VÝ dô: G95 G01 X50 Z20 F0.25 → DÞch chuyÓn dao tíi ®iÓm cã to¹ ®é

X = 50mm; Z = 20mm; l−îng dÞch chuyÓn F = 0.25mm/vßng.

3.3. Tr−êng hîp tiÖn ren (G33, G34)(h×nh 26.9.4).

C¸c lÖnh G33, G34 ®−îc dïng trong ch−¬ng tr×nh khi c¾t ren liªn tôc hoÆc c¾t

ren cã b−íc ren thay ®æi.

MÉu c©u lÖnh:

G33 F__

G34 F__

- G33, G34: M· lÖnh khi c¾t ren

H×nh 26.9.4.

4. Chøc n¨ng phô M.

- F : B−íc ren (mm)

C¸c chøc n¨ng M chñ yÕu lµ c¸c lÖnh më m¸y, t¾t m¸y, ®ãng vµ më dung dÞch

lµm m¸t

TT M Chøc n¨ng Gi¶i thÝch

1 M00 Dõng ch−¬ng tr×nh

- Khi cã M00 ch−¬ng tr×nh sÏ dõng l¹i ®ång thêi dõng trôc chÝnh, ®ãng dung dÞch lµm m¸t. - Cã hiÖu lùc ë cuèi c©u lÖnh.

2 M01 Dõng cã ®iÒu kiÖn

- Ch−¬ng tr×nh sÏ dõng l¹i khi sö dông c«ng t¾c OFF vµ tiÕp tôc khi sö dông c«ng t¾c ON trong b¶ng ®iÒu khiÓn cña m¸y. - Cã hiÖu lùc ë cuèi c©u lÖnh.

3 M02 KÕt thóc ch−¬ng tr×nh

- TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng sÏ dõng l¹i vµ NC ®Æt l¹i c¸c chÕ ®é ®· cã. - Cã hiÖu lùc ë cuèi c©u lÖnh.

4 M03 Trôc chÝnh quay thuËn - Cã hiÖu lùc ngay ë ®Çu c©u lÖnh. chiÒu kim ®ång hå

- Cã hiÖu lùc ngay ë ®Çu c©u lÖnh. 5 M04 Trôc chÝnh

quay ng−îc chiÒu kim ®ång hå

6 M05 Dõng trôc chÝnh - Cã hiÖu lùc ë cuèi c©u lÖnh.

7 M08 BËt dung dÞch lµm m¸t - Cã hiÖu lùc ngay ë ®Çu c©u lÖnh.

8 M09 T¾t dung dÞch lµm m¸t - Cã hiÖu lùc ë cuèi c©u lÖnh.

9 M17 Thay dao

- æ tÝch dao quay cïng chiÒu kim ®ång hå ®Ó thay dao - Cã hiÖu lùc chØ ë trong c©u lÖnh.

10 M18 Thay dao

- æ tÝch dao quay ng−îc chiÒu kim ®ång hå ®Ó thay dao - Cã hiÖu lùc chØ ë trong c©u lÖnh.

11 M19 §Þnh vÞ - Cã hiÖu lùc chØ ë trong c©u lÖnh.

trôc chÝnh (nÕu m¸y cã chøc n¨ng nµy)

12 M23 Më chÕ ®é v¸t

- Cuèi l¸t c¾t, dao ra khái mÆt gia c«ng theo ®−êng v¸t 450. - Cã hiÖu lùc ngay ë ®Çu c©u lÖnh.

13 M24 §ãng chÕ ®é v¸t

- Cuèi l¸t c¾t, dao ra khái mÆt gia c«ng kh«ng theo ®−êng v¸t 450 mµ theo ®−êng vu«ng gãc. - Cã hiÖu lùc ë cuèi c©u lÖnh.

TT M Chøc n¨ng Gi¶i thÝch

14 M30 KÕt thóc ch−¬ng tr×nh

- Nh− M02 nh−ng kh«ng ®Æt l¹i chÕ ®é mµ tù ®éng quay trë vÒ ®Çu ch−¬ng tr×nh. - Cã hiÖu lùc ë cuèi c©u lÖnh.

- Cã hiÖu lùc ngay ë ®Çu c©u lÖnh.

15 M41 Thay ®æi tèc ®é trôc chÝnh, tuú thuéc vµo tham sè

- Cã hiÖu lùc ngay ë ®Çu c©u lÖnh.

16 M42 Thay ®æi tèc ®é trôc chÝnh, tuú thuéc vµo tham sè

- Cã hiÖu lùc ngay ë ®Çu c©u lÖnh.

17 M43 Thay ®æi tèc ®é trôc chÝnh, tuú thuéc vµo tham sè

- Cã hiÖu lùc ngay ë ®Çu c©u lÖnh.

18 M44 Thay ®æi tèc ®é trôc chÝnh, tuú thuéc vµo tham sè

- Cã hiÖu lùc ngay ë ®Çu c©u lÖnh.

19 M45 Thùc hiÖn tèc ®é trôc chÝnh theo giíi h¹n tèc ®é cña dao 20 M98 Gäi ch−¬ng tr×nh con

C©u hái kiÓm tra:

21 M99 KÕt thóc ch−¬ng tr×nh - Ch−¬ng tr×nh con sÏ ®−îc thùc hiÖn ë trong ch−¬ng tr×nh chÝnh. - Cã hiÖu lùc ngay ë ®Çu c©u lÖnh. - Cã hiÖu lùc ë cuèi c©u lÖnh. con

Bµi 9.1: §iÒn vµo c¸c c©u sau côm tõ thÝch hîp:

Trong ch−¬ng tr×nh sÏ ph¶i khai b¸o sè hiÖu dông cô, vÝ dô T01D1, T02D2. Sè hiÖu dông cô nµy t−¬ng øng víi tÊt c¶ c¸c th«ng sè dông cô ®−îc ®−a vµo vµ ®Þnh nghÜa qua lËp tr×nh vµ l−u gi÷ t¹i bé tÝch tr÷ dông cô, ch¼ng h¹n c¸c yÕu tè:...................................................................cho dông cô ®−a vµo.

Sè vßng quay (hay tèc ®é) trôc chÝnh ®−îc chän vµ ®−a vµo ch−¬ng tr×nh, vÝ dô;

S1000, S1250. Sù lùa chän phô thuéc vµo:

........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ..................................

vµ sè vßng quay m¸y.

Bµi 9.2: §iÒn vµo c¸c c©u sau côm tõ thÝch hîp:

B. Häc theo nhãm:

Chóng ta lËp tr×nh dùa trªn c¸c lÖnh dÞch chuyÓn (G00,.....) vµ c¸c th«ng tin vÒ dÞch chuyÓn (X, Z.......). §Ó cã thÓ tiÖn mét chi tiÕt, ch−¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn cÇn thiÕt ph¶i cã thªm c¸c th«ng tin vµ lÖnh quan träng kh¸c nh−: .............................................

Sau khi gi¸o viªn h−íng dÉn chia líp thµnh c¸c nhãm nhá, mçi nhãm tõ 5 - 7

häc sinh. C¸c nhãm sÏ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cô thÓ sau:

C. Thùc tËp t¹i x−ëng tr−êng:

Thùc tËp t¹i x−ëng tr−êng d−íi sù h−íng dÉn, giíi thiÖu cña gi¸o viªn vÒ c¸c chøc n¨ng vËn hµnh trùc tiÕp trªn m¸y. Häc sinh quan s¸t vµ ghi chÐp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt kÕt hîp víi néi dung bµi lý thuyÕt ®· häc ®Ó hoµn thµnh bµi thu ho¹ch cã hiÖu qu¶ cao.

Bµi 10

lËp tr×nh gia c«ng trªn m¸y tiÖn cnc

M· bµi: M§ CG1 26 10

I. Giíi thiÖu:

Tr−íc khi lËp tr×nh gia c«ng trªn m¸y tiÖn CNC, ng−êi lËp tr×nh ph¶i m« t¶ c¸c b−íc cÇn thùc hiÖn ®Ó gia c«ng chi tiÕt trªn m¸y CNC d−íi d¹ng quü ®¹o chuyÓn ®éng cña dông cô c¾t víi tÊt c¶ nh÷ng gi¶i thÝch cÇn thiÕt vµ nh÷ng kÝch th−íc tÝnh to¸n chÝnh x¸c theo to¹ ®é tuyÖt ®èi hoÆc to¹ ®é t−¬ng ®èi.

II. Môc tiªu thùc hiÖn:

VËn dông kiÕn thøc ®· häc ®Ó lËp ch−¬ng tr×nh gia c«ng mÆt trô, mÆt c«n, mÆt cung trßn, ngoµi vµ trong, c¾t r·nh, c¾t ®øt theo to¹ ®é tuyÖt ®èi vµ t−¬ng ®èi ®¶m b¶o ®óng cÊu tróc, kh«ng bÞ lçi.

III. Néi dung chÝnh:

1. LËp tr×nh theo to¹ ®é tuyÖt ®èi G90.

2. LËp tr×nh theo to¹ ®é t−¬ng ®èi G91.

1. LËp tr×nh theo to¹ ®é tuyÖt ®èi G90.

A. Häc trªn líp vÒ:

Trong kü thuËt lËp tr×nh th−êng sö dông G90, nh−ng trong mét sè tr−êng hîp

viÖc sö dông lËp tr×nh theo to¹ ®é t−¬ng ®èi th× thuËn tiÖn h¬n.

LËp ch−¬ng tr×nh gia c«ng trong hÖ täa ®é tuyÖt ®èi lµ tham chiÕu täa ®é cña tÊt c¶ c¸c ®iÓm n»m trªn biªn d¹ng chi tiÕt ®Õn gèc täa ®é cè ®Þnh (h×nh 26.10.1). Trong ch−¬ng tr×nh gia c«ng trªn m¸y CNC, nã ®−îc x¸c ®Þnh b»ng lÖnh ®Þa chØ G90.

MÉu c©u lÖnh:

Theo to¹ ®é tuyÖt ®èi G90

G90 X__ Z__

H×nh 26.10.1. Ghi kÝch th−íc theo to¹ ®é tuyÖt ®èi

2. LËp tr×nh theo to¹ ®é t−¬ng ®èi G91.

Víi kiÓu lËp tr×nh nµy, täa ®é cña c¸c ®iÓm lËp tr×nh tiÕp theo sÏ ®−îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch lÊy gèc täa ®é ë ngay ®iÓm s¸t tr−íc, ®iÒu nµy cã nghÜa lµ ta ph¶i dÞch chuyÓn ®iÓm gèc W cña hÖ täa ®é sau mçi mét lÇn x¸c ®Þnh to¹ ®é cña ®iÓm lËp tr×nh tiÕp theo (h×nh 26.10.2). Trong ch−¬ng tr×nh gia c«ng trªn m¸y CNC, nã ®−îc x¸c ®Þnh b»ng lÖnh ®Þa chØ G91.

MÉu c©u lÖnh: Theo to¹ ®é t−¬ng ®èi G91

H×nh 26.10.2. Ghi kÝch th−íc theo to¹ ®é t−¬ng ®èi

G91 X__ Z__

Chó ý:

Kü thuËt lËp tr×nh sö dông G90, G91 tuú thuéc vµo phÇn mÒm ®iÒu khiÓn cña

C©u hái vµ bµi tËp kiÓm tra:

c¸c h·ng s¶n xuÊt vµ tõng lo¹i m¸y tiÖn, m¸y phay.

Bµi 10.1: §iÒn vµo c¸c c©u sau côm tõ thÝch hîp:

Ghi kÝch th−íc theo to¹ ®é tuyÖt ®èi th× mèi ®o¹n dÞch chuyÓn sÏ ®−îc tÝnh tõ vÞ

trÝ............ cña hÖ thèng ®o. Ph−¬ng ph¸p nµy lÊy mét ..............................duy nhÊt.

Ghi kÝch th−íc theo to¹ ®é t−¬ng ®èi sÏ ®o tõ.....................................

tíi........................tiÕp theo. Ph−¬ng ph¸p nµy lÊy .................................. Bµi 10.2: LËp tr×nh gia c«ng theo ®−êng c¾t sau (h×nh 26.10.3)

C5 D

∅

H×nh 26.10.3.

(A)→ (B) → (C) → (D) → (E) → (F) → (H) → (I) → (A)

LÖnh tuyÖt ®èi LÖnh t−¬ng ®èi

(A)→ (B)............................... (A) → (B) ........................................ (B) → (C) ……………….... (B) → (C) ………………………… (C) → (D) ……………....… (C) → (D) ………………………… (D) → (E) …………………. (D) → (E) ………………………… (E) → (F) ……………….... (E) → (F) ………………………… (F) → (H) …………………. (F) → (H) ………………………… (H) → (A) ………………… (H) → (A) …………………………

Bµi 10.3:

LËp tr×nh gia c«ng theo ®−êng c¾t sau (h×nh 26.10.4)

T02D2

F GH

∅

H×nh 26.10.4

(A) → (B) → (C) → (D) → (E) → (F) → (G) → (H) ..... → (I) → (A)

LÖnh tuyÖt ®èi (A)→ (B) ……………………………………. (B) → (C) ……………………………………. (C) → (D) ……………………………………. (D) → (E) ……………………………………. (E) → (F) ……………………………………. (F) → (G) ……………………………………. (G) → (H) ……………………………………. (H) → (K) ……………………………………. (K) → (I) ……………………………………. (I) → (A) …………………………………….

LÖnh t−¬ng ®èi

(A)→ (B) ……………………………………. (B) → (C) …………………………………….

B. Häc theo nhãm:

(C) → (D) ……………………………………. (D) → (E) ……………………………………. (E) → (F) ……………………………………. (F) → (G) ……………………………………. (G) → (H) ……………………………………. (H) → (K) ……………………………………. (K) → (I) ……………………………………. (I) → (A) …………………………………….

Sau khi gi¸o viªn h−íng dÉn chia líp thµnh c¸c nhãm nhá, mçi nhãm tõ 5 - 7

häc sinh. C¸c nhãm sÏ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cô thÓ sau:

Bµi 11

chu tr×nh c¾t ren trªn m¸y tiÖn cnc

M· bµi: M§ CG1 26 11

I. Giíi thiÖu:

Trªn m¸y tiÖn CNC ENC - FAGOR 8055TC nhµ s¶n xuÊt cung cÊp hai ph−¬ng tiÖn kh¸c nhau vÒ gia c«ng ren ®Ó ng−êi sö dông lùa chän trong qu¸ tr×nh gia c«ng lµ:

- Chu tr×nh s½n cã b»ng biÓu t−îng ®−îc l−u tr÷ trong m¸y. - LËp tr×nh sö dông c¸c tõ lÖnh.

II. Môc tiªu thùc hiÖn:

- Tr×nh bµy ®Çy ®ñ cÊu tróc c©u lÖnh cña chu tr×nh c¾t ren vµ vËn dông vµo lËp ch−¬ng tr×nh c¾t ren cã r·nh tho¸t dao vµ ren c¹n dÇn ®¶m b¶o ch−¬ng tr×nh ®óng, chiÒu s©u c¾t ren ®ñ.

- LËp ®−îc ch−¬ng tr×nh gia c«ng chi tiÕt cã ren ®¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt.

III. Néi dung chÝnh:

1. Chu tr×nh s½n cã b»ng biÓu t−îng ®−îc l−u tr÷ trong m¸y. 2. LËp tr×nh sö dông chu tr×nh.

1. Chu tr×nh s½n cã b»ng biÓu t−îng ®−îc l−u tr÷ trong m¸y.

A. Häc trªn líp vÒ:

Cã 4 chÕ ®é tiÖn ren, tiÖn ren trô, c«n ngoµi, tiÖn ren mÆt ®Çu vµ sö ren, Ên phÝm

LEVER CYCLE ®Ó chän chÕ ®é.

§Ó chän chøc n¨ng tiÖn ren Ên phÝm Mµn h×nh hiÓn thÞ nh− h×nh 26.11.1 lµ chu tr×nh tiÖn ren trô ngoµi.

- NhËp to¹ ®é cña ®iÓm b¾t ®Çu (Xi, Zi), Ên ENTER

- NhËp to¹ ®é cña ®iÓm kÕt thóc (Xf, Zf), Ên ENTER - NhËp gi¸ trÞ b−íc ren (P), Ên ENTER - NhËp to¹ ®é cña ®iÓm kÕt thóc (Xf, Zf), Ên ENTER - NhËp kho¶ng tho¸t dao ë cuèi ®−êng ren (δ), Ên ENTER - Chän chiÒu cao ren (H), Ên ENTER - NhËp gãc tiÕn cña dao khi tiÖn ren (W), Ên ENTER - NhËp kho¶ng c¸ch an toµn khi ch¹y kh«ng theo c¸c trôc (X, Z), Ên ENTER - Chän ®¬n vÞ tÝnh to¸n tèc ®é c¾t (theo v/p - RPM hoÆc m/p - CCS), Ên ENTER - Chän chiÒu quay trôc chÝnh, Ên ENTER - Chän chÕ ®é gia c«ng cã t−íi nguéi hoÆc kh«ng cã, Ên ENTER - Chän chÕ ®é c¾t th« (ROUNGHING): Chän tèc ®é c¾t th« (S), tªn dao sö dông

trong c¾t th« (T), chiÒu dµy c¾t th« (∆), Ên ENTER

- Chän chÕ ®é c¾t th« (FINISHING): Chän chiÒu dµy c¾t tinh (δ), Ên ENTER

, trªn mµn h×nh hiÓn thÞ biÓu - Sau khi nhËp xong Ên ESC ®Ó tho¸t t−îng CYCLE START mµu xanh.

H×nh 26.11.1. Chu tr×nh tiÖn ren trô ngoµi

- Ên CYCLE START ®Ó ch¹y ch−¬ng tr×nh

Khi ®ã m¸y CNC sÏ thùc hiÖn gia c«ng theo c¸c chÕ ®é c¾t ®· chän.

Chän chÕ ®é tiÖn ren trong hoÆc ren ngoµi Ên phÝm biÓu t−îng trªn

mµn h×nh sÏ thay ®æi.

H×nh 2611.2. Chu tr×nh tiÖn ren c«n ngoµi

2. LËp tr×nh sö dông chu tr×nh.

H×nh 26.11.2 lµ chu tr×nh tiÖn ren c«n ngoµi.

MÉu c©u lÖnh:

G86 X... Z... Q... R... I... B... D... L... C... J... A....

ý nghÜa c¸c tham sè:

- X: Gi¸ trÞ to¹ ®é trôc X t¹i ®iÓm b¾t ®Çu biªn d¹ng

- Z: Gi¸ trÞ to¹ ®é trôc Z t¹i ®iÓm b¾t ®Çu biªn d¹ng

- Q: §Þnh nghÜa to¹ ®é X cña ®iÓm cuèi

- R: §Þnh nghÜa to¹ ®é Z cña ®iÓm cuèi

- B: ChiÒu dµy líp c¾t theo b¸n kÝnh

- D: Kho¶ng c¸ch an toµn trªn bÒ mÆt ph«i khi ch¹y kh«ng

- C: B−íc ren

- J: Kho¶ng c¸ch tho¸t ren

- A: Gãc vµo cña dông cô

C¸c tham sè ®−îc gi¶i thÝch cô thÓ nh− sau:

H×nh 26.11.3. S¬ ®å c¾t ren c«n G86

B: X¸c ®Þnh chiÒu s©u cña tõng líp c¾t theo b¸n kÝnh. NÕu lËp tr×nh víi gi¸ trÞ d−¬ng th× chiÒu s©u tõng b−íc ®−îc lÊy gi¸ trÞ t−¬ng øng theo trôc X lµ: B.B 2 .B 3 .B 4 ... B n . NÕu ®−îc lËp tr×nh víi gi¸ trÞ ©m th× chiÒu s©u tõng líp c¾t b»ng nhau lµ: B, 2B, 3B, 4B.... nB. NÕu gi¸ trÞ nµy b»ng 0 sÏ cã th«ng b¸o lçi.

D: Kho¶ng lïi dao theo ph−¬ng X vµ nã ®−îc lËp tr×nh theo b¸n kÝnh. NÕu ®−îc lËp tr×nh víi gi¸ trÞ d−¬ng th× nã sÏ vª trßn (G05) vµ nÕu ©m th× nã lµm vu«ng gãc (G07). NÕu kh«ng ®−îc lËp tr×nh th× nã lÊy gi¸ trÞ b»ng 0.

L: X¸c ®Þnh l−îng gia c«ng tinh vµ nã ®−îc lËp tr×nh theo b¸n kÝnh. NÕu kh«ng ®−îc lËp tr×nh th× nã lÊy gi¸ trÞ b»ng 0 vµ sÏ lµm l¹i b−íc tr−íc ®ã. NÕu lËp tr×nh víi gi¸ trÞ d−¬ng (L > 0) th× b−íc cuèi cïng tiÕn vµo theo h−íng gãc A. NÕu ©m (L < 0) th× b−íc cuèi cïng tiÕn theo ph−¬ng ph¸p tuyÕn (h×nh 26.11.4).

H×nh 26.11.4. S¬ ®å h−íng tiÕn dao khi c¾t ren

C: B−íc ren gia c«ng. Tuú theo ren tr¸i hay ren ph¶i mµ lËp tr×nh víi chiÒu quay

trôc chÝnh lµ kh¸c nhau: M03 hoÆc M04.

J: Kho¶ng tho¸t dao. Nã ®−îc x¸c ®Þnh b»ng kho¶ng c¸ch tõ ®iÓm cuèi cïng (R,Q) ®Õn ®iÓm b¾t ®Çu tho¸t dao vµ x¸c ®Þnh theo ph−¬ng Z. NÕu nã kh«ng ®−îc lËp tr×nh th× gi¸ trÞ nµy b»ng 0.

H×nh 26.11.5. S¬ ®å h−íng tiÕn dao khi gia c«ng ren

A: X¸c ®Þnh h−íng ¨n vµo cña dông cô theo gãc A. NÕu nã kh«ng ®−îc lËp tr×nh th× th× h−íng tiÕn dao lÊy 300. NÕu A = 0 ®−îc lËp tr×nh th× h−íng ¨n dao ph¸p tuyÕn víi bÒ mÆt gia c«ng. NÕu A cã gi¸ trÞ b»ng mét n÷a cña gãc dao th× h−íng tiÕn dao theo mÆt nghiªng cña ren. NÕu A < 0 th× h−íng tiÕn cña dao lµ xen kÏ theo 2 bÒ mÆt cña ren (h×nh 26.11.5)

N (rpm)

T (minute)

δ2

δ1

δ2

H×nh 26.11.6. §å thÞ tèc ®é trong mét chu tr×nh c¾t ren

vµ δ2 ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:

Nh÷ng ®iÓm chó ý khi c¾t ren: 1. Tèc ®é quay cña trôc chÝnh ®−îc x¸c ®Þnh b»ng tõ lÖnh G97. 2. Khi trôc chÝnh b¾t ®Çu ho¹t ®éng, mét thêi gian ng¾n sau míi ®¹t ®−îc tèc ®é æn ®Þnh, do ®ã tÝnh to¸n kho¶ng c¸ch tr−íc vµ sau khi dao b¾t ®Çu c¾t ph¶i ®−îc x¸c ®Þnh sao cho khi dao ®) cã tèc ®é c¾t æn ®Þnh.

Kho¶ng c¸ch δ1 δ1 = K1.N.P δ2 = K2.N.P Trong ®ã: K1 - h»ng sè, kho¶ng 0.002

K2 - h»ng sè, kho¶ng 0.00055

N - tèc ®é quay trôc chÝnh

P - b−íc ren

P H2 H1 R 1.00 0.60 0.541 0.10 1.25 0.74 0.677 0.13 1.50 0.89 0.812 0.15 1.75 1.05 0.947 0.18 2.00 1.99 1.083 0.20 2.50 1.49 1.353 0.25 3.00 1.79 1.624 0.30 3.50 2.08 1.894 0.35 4.00 2.38 2.165 0.40 4.50 2.68 2.435 0.45 5.00 2.98 2.706 0.50 5.50 3.27 2.977 0.55 6.00 3.57 3.248 0.66

0.25 0.20 0.10 0.05

0.35 0.19 0.10 0.05 0.05

0.35 0.20 0.14 0.10 0.05 0.05 0.35 0.25 0.15 0.10 0.10 0.05 0.35 0.25 0.19 0.12 0.10 0.08 0.40 0.30 0.22 0.20 0.15 0.10 0.40 0.35 0.27 0.20 0.20 0.13 0.40 0.35 0.30 0.25 0.20 0.14 0.40 0.35 0.30 0.25 0.25 0.20 0.40 0.35 0.30 0.30 0.25 0.20 0.45 0.35 0.30 0.30 0.25 0.25 0.45 0.40 0.30 0.30 0.25 0.20 0.45 0.40 0.35 0.30 0.30 0.25 1 2 3 4 5 6

0.05 0.05

0.05 0.05 0.02

0.10 0.05 0.05 0.02 0.02

0.10 0.10 0.10 0.05 0.05 0.02 0.02

0.15 0.14 0.10 0.10 0.05 0.05 0.02 0.02 0

0.20 0.15 0.10 0.10 0.10 0.09 0.05 0.05 0.02 0.02 0

0.20 0.15 0.15 0.10 0.10 0.10 0.09 0.05 0.05 0.05 0.02 0.20 0

0.15 0.15 0.10 0.10 0.10 0.10 0.08 0.05 0.05 0.05 0.05 0.20 0.20 0

B. Häc theo nhãm:

7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 0.25 0.20 0.15 0.15 0.10 0.10 0.10 0.10 0.08 0.05 0.05 0.05 0.05 0.05 0.02 0.02 0

Sau khi gi¸o viªn h−íng dÉn chia líp thµnh c¸c nhãm nhá, mçi nhãm tõ 5 - 7

häc sinh. C¸c nhãm sÏ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cô thÓ sau:

C. Thùc tËp t¹i x−ëng tr−êng:

Thùc tËp t¹i x−ëng tr−êng d−íi sù h−íng dÉn, giíi thiÖu cña häc gi¸o viªn vÒ chu tr×nh c¾t ren vµ c¸c chó ý khi lËp tr×nh c¾t ren. Häc sinh ghi chÐp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt kÕt hîp víi néi dung bµi lý thuyÕt ®· häc ®Ó hoµn thµnh bµi thu ho¹ch cã hiÖu qu¶ cao.

Bµi 12

kiÓm tra söa lçi vµ ch¹y thö ch−¬ng tr×nh

M· bµi: M§ CG1 26 12

I. Giíi thiÖu:

Sau khi nhËp ch−¬ng tr×nh xong, ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho qu¸ tr×nh vËn hµnh

m¸y, c«ng viÖc ®Çu tiªn cña ng−êi thî ph¶i kiÓm tra vµ söa lçi ch−¬ng tr×nh.

II. Môc tiªu thùc hiÖn:

- Tr×nh bµy ®Çy ®ñ c¸c b−íc tiÕn hµnh kiÓm tra söa lçi, ch¹y m« pháng vµ ch¹y

thö (ch¹y kh«ng c¾t gät) ch−¬ng tr×nh

- KiÓm tra söa lçi vµ ch¹y thö ®−îc ch−¬ng tr×nh gia c«ng (tù lËp theo b¶n vÏ chi

tiÕt) trªn m¸y tiÖn CNC.

III. Néi dung chÝnh:

1. NhËp (hoÆc so¹n th¶o) ch−¬ng tr×nh vµo m¸y.

2. KiÓm tra vµ söa lçi.

3. Ch¹y m« pháng ch−¬ng tr×nh.

4. Ch¹y thö ch−¬ng tr×nh.

1. NhËp (hoÆc so¹n th¶o) ch−¬ng tr×nh vµo m¸y.

A. Häc trªn líp vÒ:

Cã hai ph−¬ng ph¸p nhËp ch−¬ng tr×nh:

1.1. NhËp ch−¬ng tr×nh vµo m¸y b»ng tay.

Sau khi chuèn bÞ ch−¬ng tr×nh xong, b»ng c¸c nót ký tù vµ c¸c nót sè trªn bµn phÝm cña m¸y, chóng ta tiÕn hµnh nhËp d÷ liÖu vµo b»ng tay. Khi nhËp ch−¬ng tr×nh vµ söa lçi hoµn chØnh Ên nót MEM (Memory) ghi nhí ch−¬ng tr×nh.

1.2. NhËp ch−¬ng tr×nh vµo m¸y tõ ®Üa mÒm.

Cã thÓ chuÈn bÞ ch−¬ng tr×nh ë trªn phÇn mÒm so¹n th¶o v¨n b¶n bÊt kú cña m¸y tÝnh, sau ®ã coppy vµo ®Üa mÒm vµ n¹p vµo m¸y th«ng qua ®−êng truyÒn c¸p RS232.

2. KiÓm tra vµ söa lçi.

Bao gåm c¸c néi dung sau:

Trong mét ch−¬ng tr×nh sè thø tù cña c©u lÖnh tuú chän tõ nhá ®Õn lín cã thÓ liÒn nhau hoÆc c¸ch qu·ng. Sè hiÖu cña c©u lÖnh ®−îc biÓu thÞ b»ng c¸c con sè. Sè hiÖu nµy tuú theo ng−êi lËp tr×nh ®Æt.

VÝ dô: N01; N02; N03.....

HoÆc: N01; N04; N08.....

LÖnh G bao gåm ch÷ c¸i G vµ c¸c con sè tõ 00 ®Õn 99

VÝ dô:

G00 X40 Z5 → LÖnh nµy cho biÕt ch¹y dao nhanh ®Õn ®iÓm ®Ých cã

to¹ ®é X = 40, Z = 5

G02 X60 Z-30 → LÖnh nµy cho biÕt dao sÏ c¾t theo cung trßn cïng chiÒu kim ®ång hå víi b¸n kÝnh R = 5 ®Õn ®iÓm cã to¹ ®é X = 60; Z = -30

2.3. KiÓm tra vµ söa lçi sè vßng quay trôc chÝnh (S).

VÝ dô:

G97 S500 → Tèc ®é trôc chÝnh lµ 500vßng/phót

G96 S100 → Tèc ®é trôc chÝnh lµ 100m/phót

2.4. KiÓm tra vµ söa lçi l−îng ch¹y dao (F).

VÝ dô:

G94 F20 → L−îng tiÕn dao lµ 20mm/phót

G95 F0.5 → L−îng tiÕn dao lµ 0.5mm/vßng

Thø tù

H×nh vÏ

B−íc tiÕn (mm/v)

Tèc ®é c¾t cho phÐp (m/p)

2.5. KiÓm tra ®Þa chØ dao (T).

120 0.3 4 T01D1

Thø tù

H×nh vÏ

B−íc tiÕn (mm/v)

Tèc ®é c¾t cho phÐp (m/p)

T02D2 120 0.25 2.5

T03D3

250 0.1 0.08 - 0.15

T04D4

250 0.05 - 0.08 0.1

b T05D5 0.05 - 0.1 120 - 180

LÖnh T gäi dao tõ æ chøa dao vµo vÞ trÝ lµm viÖc. LÖnh T bao gåm ch÷ c¸i vµ c¸c

con sè ®øng sau nã.

VÝ dô: N15 G97 S1200 T02D2 T: lÖnh gäi dao Sè 02 lµ sè tù dao D2: lµ bé nhí c¸c th«ng sè d÷ liÖu cña dao sè 02.

2.6. C¸c chøc n¨ng phô (M).

Chøc n¨ng phô M cßn gäi lµ chøc n¨ng trî gióp, nã bao gåm c¸c nhiÖm vô c«ng

nghÖ kh«ng lËp tr×nh.

VÝ dô: M01 - Dõng ch−¬ng tr×nh cã ®iÒu kiÖn. M03 - Trôc chÝnh quay thuËn chiÒu kim ®ång hå. M04 - Trôc chÝnh quay ng−îc chiÒu kim ®ång hå.

M05 - Dõng trôc chÝnh.

M08 - BËt dung dÞch lµm m¸t.

M09 - T¾t dung dÞch lµm m¸t.

M19 - §Þnh vÞ trôc chÝnh (nÕu m¸y cã chøc n¨ng nµy).

3. Ch¹y m« pháng ch−¬ng tr×nh. (GRAPHIC - Ch¹y ®å ho¹)

M30 - KÕt thóc ch−¬ng tr×nh vµ quay l¹i vÞ trÝ b¾t ®Çu.

Sau khi ®· nhËp ch−¬ng tr×nh vµo m¸y, ch−¬ng tr×nh võa so¹n th¶o sÏ tù ®éng l−u vµo bé nhí cña bé ®iÒu khiÓn, Ên phÝm GRAPHICS ®Ó chuyÓn sang mµn h×nh ch¹y m« pháng ch−¬ng tr×nh võa so¹n th¶o hoÆc gäi ch−¬ng tr×nh míi ®Ó m« pháng. Tõ ®ã cã thÓ söa ch÷a ®Ó hoµn thiÖn ch−¬ng tr×nh.

4. Ch¹y thö ch−¬ng tr×nh (Ch¹y kh«ng c¾t gät).

Khi cho vËn hµnh ë chÕ ®é ®å ho¹ c¸c ®−êng c¾t gät cña dao ®−îc minh ho¹ b»ng nhiÒu mµu kh¸c nhau trªn mµn h×nh. Trong chÕ ®é nµy cã thÓ cho ch¹y m« pháng tõng c©u lÖnh hoÆc ch¹y m« pháng liªn tôc c¶ ch−¬ng tr×nh.

B. Häc theo nhãm:

Sau khi ®· hoµn tÊt c«ng viÖc nh− chuÈn bÞ ch−¬ng tr×nh, g¸ ph«i, g¸ dao, ®Þnh gèc kh«ng cña ph«i, kiÓm tra ch−¬ng tr×nh b»ng viÖc ch¹y m« pháng, ch¹y kh«ng c¾t gät.

Sau khi gi¸o viªn h−íng dÉn chia líp thµnh c¸c nhãm nhá, mçi nhãm tõ 5 - 7

häc sinh. C¸c nhãm sÏ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cô thÓ sau:

C. Thùc tËp t¹i x−ëng tr−êng:

§äc vµ nghiªn cøu th¶o luËn theo néi dung c©u hái mµ gi¸o viªn ®· cung cÊp, sau ®ã mèi häc sinh tù ph¸t hiÖn nh÷ng c©u lÖnh sai hoÆc thiÕu th«ng tin, tù bæ xung theo h−íng dÉn cña gi¸o viªn ®Ó hoµn thµnh bµi tËp, so s¸nh kiÓm tra chÐo gi÷a c¸c häc sinh trong nhãm, ®¸p ¸n cña gi¸o viªn. TuyÖt ®èi kh«ng ®−îc sao chÐp cña ng−êi kh¸c.

Thùc tËp t¹i x−ëng tr−êng d−íi sù h−íng dÉn, giíi thiÖu cña gi¸o viªn. Häc sinh ghi chÐp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt kÕt hîp víi néi dung bµi lý thuyÕt ®· häc ®Ó hoµn thµnh bµi thu ho¹ch cã hiÖu qu¶ cao.

Bµi 13

vËn hµnh m¸y tiÖn cnc

M· bµi: M§ CG1 26 13

I. Giíi thiÖu:

Khi thùc hiÖn gia c«ng chi tiÕt trªn m¸y tiÖn th«ng th−êng, ng−êi c«ng nh©n dïng tay ®Ó ®iÒu chØnh m¸y, c¨n cø vµo phiÕu c«ng nghÖ ®Ó c¾t gät chi tiÕt nh»m ®¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt ®Æt ra. §èi víi m¸y tiÖn NC vµ CNC th× viÖc ®iÒu khiÓn c¸c chøc n¨ng cña m¸y ®−îc quyÕt ®Þnh b»ng c¸c ch−¬ng tr×nh ®Þnh s½n vµ thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng theo khèi c«ng viÖc b»ng c¸c nhãm lÖnh.

II. Môc tiªu thùc hiÖn:

Thùc hiÖn ®óng c¸c b−íc vËn hµnh, c¸ch x¸c ®Þnh ®iÓm W, thiÕt lËp ®−îc chÕ ®é vËn hµnh vµ vËn hµnh thµnh th¹o m¸y ®Ó gia c«ng chi tiÕt hoµn chØnh ®¶m b¶o ®óng yªu cÇu.

III. Néi dung chÝnh:

1. G¸ dao, ®o kÝch th−íc dao vµ nhËp th«ng sè kÝch th−íc vµo bé nhí dao.

2. G¸ ph«i.

3. X¸c ®Þnh ®iÓm W.

4. ThiÕt lËp chÕ ®é vËn hµnh.

5. Ch¹y ch−¬ng tr×nh gia c«ng.

1. G¸ dao, ®o kÝch th−íc dao vµ nhËp th«ng sè kÝch th−íc vµo bé nhí dao.

A. Häc trªn líp vÒ:

Dao ®−îc g¸ trªn ®Çu dao vµ ®−îc g¸ theo thø tù, nÕu mòi dao bÞ háng th× sÏ lµm sai ®i l−îng bï dao mµ chóng ta ®· n¹p vµo m¸y. Trong khi ®ã mòi dao cã b¸n kÝnh r, ®©y lµ l−îng bï dao mµ khi tÝnh to¸n lËp tr×nh chóng ta ph¶i bï (b¶ng 26.13.1)

2. G¸ ph«i.

B¶ng 26.13.1. Th«ng sè kÝch th−íc vµo bé nhí dao

3. X¸c ®Þnh ®iÓm W.

X¸c ®Þnh ®iÓm b¾t ®Çu cña dao, ®Ó so víi ®iÓm gèc cña m¸y, ®iÓm b¾t ®Çu cña dao ®−îc tÝnh tõ ®iÓm gèc cña ph«i ®· ®−îc thiÕt lËp trong ch−¬ng tr×nh. C¸c b−íc tiÕn hµn nh− sau:

- Trong chÕ ®é ®iÒu khiÓn m¸y b»ng tay, di chuyÓn m¸y vÒ ®iÓm chuÈn (Reference). - NÕu chän gèc ph«i X0, Z0 ë ®Çu mÆt ph«i: + X¸c ®Þnh ®iÓm 0 theo trôc Z: Cho dao tiÕn s¸t mÆt ®Çu ph«i (khëi ®éng trôc chÝnh vµ dïng c¸c chÕ ®é JOB, HANDLE ®Ó di chuyÓn bµn dao). Khi dao ch¹m mÆt ®Çu ph«i th× ghi l¹i kÕt qu¶ (vÝ dô Z - 770.34)

+ X¸c ®Þnh ®iÓm 0 theo trôc X: §o ®−êng kÝnh ph«i (vÝ dô D = 40mm), di chuyÓn dao ch¹m ®−êng kÝnh ngoµi cña ph«i (khëi ®éng trôc chÝnh vµ dïng c¸c chÕ ®é JOB, HANDLE ®Ó di chuyÓn bµn dao). Khi dao ch¹m mÆt trô ngoµi cña ph«i th× ghi l¹i kÕt qu¶ (vÝ dô X-170.34) - TÝnh c¸c gi¸ trÞ bï: + Gi¸ trÞ Z: Gi¸ trÞ Z nhËp trùc tiÕp, nghÜa lµ nhËp gi¸ trÞ ghi l¹i khi dao ch¹m mÆt ®Çu ph«i (Z-770.34)

+ Gi¸ trÞ X: Gi¸ trÞ nhËp: XnhËp = (XhiÓn thÞ - Dph«i )/2

XnhËp = (-170.34 - 40 )/2 = 105.17 - Sau khi thùc hiÖn c¸c thao t¸c trªn ghi c¸c kÕt qu¶ trªn vµo b¶ng dao hoÆc b¶ng G53 - G59 nh− sau:

+ NÕu ®ang ë mµn h×nh hiÓn thÞ to¹ ®é th× chuyÓn sang mµn h×nh nhËp tham sè: Ên phÝm SHIFT vµ ESC.

H×nh 13.2: B¶ng G53 - G59

4. ThiÕt lËp chÕ ®é vËn hµnh.

+ Chän TOOL PARAMETER. + Chän TOOL OFFSET vµ nhËp c¸c gi¸ trÞ cho X vµ Z. + Chó ý: cÇn ph¶i ghi nhí khi nhËp c¸c gi¸ trÞ. Mçi mét lÖnh sÏ l−u mét to¹ ®é cña mét dao. Khi sö dông dao nµo ta gäi lÖnh nhËp cho dao ®ã.

4.1. Chøc n¨ng cña c¸c bé phËn trong b¶ng ®iÒu khiÓn m¸y.

4.1.1. B¶ng ®iÒu khiÓn mµn h×nh.

- C¸c phÝm sè dïng ®Ó nhËp c¸c th«ng sè ®iÒu khiÓn vµ so¹n th¶o ch−¬ng tr×nh

gåm 1, 2, 3,.....,0, +, - .

- (=) NhËp c¸c gi¸ trÞ tham sè cña m¸y khi hiÖu chØnh hoÆc cÇn ®Æt c¸c tham

sè míi.

- ↑, ↓, ←, → ChuyÓn trang mµn h×nh. - PhÝm X: Chän trôc X. Cã thÓ söa hoÆc nhËp th«ng sè míi, sau ®ã Ên [ENTER]

®Ó ghi l¹i trong bé nhí.

- PhÝm Z: Chän trôc Z. Cã thÓ söa hoÆc nhËp th«ng sè míi, sau ®ã Ên [ENTER]

®Ó ghi l¹i trong bé nhí.

- PhÝm F: NhËp gi¸ trÞ ch¹y dao míi cho c¸c trôc (®¬n vi mm/vßng hoÆc

mm/phót), sau ®ã Ên [ENTER] ®Ó ghi l¹i trong bé nhí.

- PhÝm S: Chän tèc ®é trôc chÝnh tõ 0 - 3000 vßng/phót. Sau khi nhËp Ên [ENTER] ®Ó ghi l¹i hoÆc Ên CYCLE START ®Ó quay trôc chÝnh.

- PhÝm T: Chän vÞ trÝ dao tõ 1 - 8. M¸y sÏ tù ®éng thay ®æi dao sau khi nhËp sè dao vµ Ên CYCLE START. NÕu Ên [ENTER] m¸y sÏ l−u tªn dao. Chøc n¨ng nµy rÊt thuËn tiÖn trong khi so¹n th¶o ch−¬ng tr×nh.

- PhÝm ENTER: Ghi c¸c gi¸ trÞ sau khi thay ®æi trªn mµn h×nh. - PhÝm HELP: HiÓn thÞ c¸c

th«ng tin trî gióp.

- PhÝm MAIN MENU: HiÓn

thÞ mµn h×nh chÝnh.

- PhÝm P.PROG: So¹n th¶o

mét ch−¬ng tr×nh míi.

- PhÝm ESC: Huû gi¸ trÞ võa thay ®æi. Trë l¹i mµn h×nh ban ®Çu.

- PhÝm GRAPHICS: Ch¹y m« pháng ch−¬ng tr×nh. NÕu ë trong mµn h×nh so¹n th¶o, Ên phÝm nµy sÏ chuyÓn sang mµn h×nh m« pháng.

- PhÝm EXCUTE: Ch¹y thËt ch−¬ng tr×nh. NÕu ë trong mµn h×nh so¹n th¶o hoÆc m« pháng sÏ chuyÓn sang mµn h×nh gia c«ng.

- PhÝm CLEAR: Xo¸ c¸c ký

tù sau cïng ®−îc nhËp trong mµn h×nh so¹n th¶o.

- PhÝm RESET: Huû bá c¸c chÕ ®é vµ quay l¹i chÕ ®é ®· ®−îc thiÕt lËp trong m¸y.

+ Sö dông phÝm nµy kÕt hîp víi phÝm SHIFT ®Ó thiÕt lËp l¹i th«ng sè sau khi

thay ®æi c¸c tham sè m¸y.

+ Khi ®ang ch¹y m¸y trong chÕ ®é tù ®éng theo ch−¬ng tr×nh sÏ dõng ch−¬ng

tr×nh vµ hiÓn thÞ yªu cÇu cÇn kh¼ng ®Þnh l¹i.

+ Khi m¸y ®ang ho¹t ®éng trong chÕ ®é Chu tr×nh, sÏ tho¸t khái chÕ ®é nµy vµ

quay l¹i mµn h×nh hiÓn thÞ ban ®Çu.

- PhÝm CSS: Chän chÕ ®é quay cña trôc chÝnh theo Vßng/phót hoÆc m/phót.

Chøc n¨ng nµy sÏ hiÓn thÞ trªn mµn h×nh.

- PhÝm INCH/ABS: ChuyÓn tõ chÕ ®é to¹ ®é tuyÖt ®èt sang to¹ ®é t−¬ng ®èi vµ

SINGLE

PCALL

ZERO

ISO

LEVER CYCLE

ng−îc l¹i. Chøc n¨ng nµy sÏ hiÓn thÞ trªn mµn h×nh.

ch¹y trong chÕ ®é gia c«ng tù ®éng theo ch−¬ng tr×nh.

- PhÝm PCALL: Gäi mét ch−¬ng tr×nh cã s½n trong m¸y.

- PhÝm ZERO: T×m gèc to¹ ®é cña c¸c trôc.

- C¸c phÝm sö dông gia c«ng theo chu tr×nh tù ®éng gåm c¸c phÝm chøc n¨ng:

C¸c phÝm nµy cã chøc n¨ng gia c«ng lÇn l−ît lµ:

- PhÝm F1: Chu tr×nh x¸c ®Þnh ®iÓm W cña ph«i so víi dao.

- PhÝm F2: Chu tr×nh tiÖn mÆt trô.

- PhÝm F3: Chu tr×nh tiÖn mÆt ®Çu.

- PhÝm F4: Chu tr×nh tiÖn mÆt c«n.

- PhÝm F5: Chu tr×nh vª trßn.

- PhÝm F6: Chu tr×nh tiÖn ren.

- PhÝm F7: Chu tr×nh tiÖn r·nh.

- Chu tr×nh vÞ trÝ.

- Chu tr×nh khoan.

- Chu tr×nh gia c«ng theo 12 ®iÓm.

Chó ý: M¸y CNC chØ cho phÐp sö dông mét chu tr×nh trong mét thêi ®iÓm gia c«ng. Khi lùa chän gia c«ng b»ng c¸c phÝm chu tr×nh ph¶i nhËp c¸c th«ng sè chÕ ®é gia c«ng.

4.1.2. B¶ng ®iÒu khiÓn m¸y. Trªn PANEL ®iÒu khiÓn m¸y ®−îc chia ra c¸c côm chøc n¨ng sau:

Côm sè 1: Bao gåm:

C+

C¸c phÝm mòi tªn: Di chuyÓn bµn dao theo

ph−¬ng X hoÆc Z trong chÕ ®é JOG.

C -

4 -

- PhÝm ch¹y dao nhanh: KÕt hîp cïng víi c¸c phÝm mòi tªn ®Ó di chuyÓn bµn dao víi tèc ®é nhanh trong chÕ ®é JOG.

- PhÝm ®iÒu khiÓn ô ®éng thuû lùc: Sö dông phÝm nµy khi gia c«ng c¸c chi tiÕt ccã chiÒu dµi lín.

- PhÝm bËt hÖ thèng b¨ng t¶i ®Ó t¶i phoi ®Õn

thïng r¸c.

Côm sè 2: Bao gåm:

10.00mm/xung 0.010, hoÆc

- Nóm xoay chän chÕ ®é lµm viÖc: Chän chÕ ®é ®iÒu khiÓn b»ng tay quay (1,10,100: kho¶ng di chuyÓn c¸c trôc sau mét v¹ch cña tay quay 0.100, 1.000, 0.100, 0.100inch/xung) tuú thuéc ®¬n vÞ ®o m¸y ®ang sö dông.

- Lùa chän kho¶ng c¸ch dÞch chuyÓn cña c¸c trôc (1,10,100,1000,10000 : kho¶ng di chuyÓn c¸c trôc sau mét v¹ch cña tay quay 0.001, 0.010, 0.100,1.000,10.00mm/xung hoÆc 0.0001, 0.0010, 0.0100, 0.1000, 1.0000inch/xung) tuú thuéc ®¬n vÞ ®o m¸y ®ang sö dông.

Côm sè 3: Bao gåm:

- C¸c phÝm ®iÒu khiÓn trôc chÝnh: Khëi ®éng trôc chÝnh theo chiÒu thuËn hoÆc ng−îc chiÒu kim ®ång hå. §iÒu chØnh tèc ®é trôc chÝnh tõ 50 - 150% tèc ®é ®Æt (phÝm %+ vµ % -). Dõng trôc chÝnh.

- PhÝm CSS: M¸y lµm viÖc theo mét h»ng sè tèc ®é bÒ mÆt cè ®Þnh. Khi sö dông chøc n¨ng nµy th× phÝm CSS bËt s¸ng.

Côm sè 4: Bao gåm:

tr×nh hoÆc di chuyÓn bµn dao vÒ vÞ

- PhÝm CYCLE START (mµu ®á), CYCLE STOP (mµu xanh): Khëi ®éng ch−¬ng tr×nh khi ch¹y tù ®éng, gia c«ng theo trÝ HOME chu REFERENCE khi kÕt hîp c¸c phÝm X hoÆc Z vµ phÝm mòi tªn trong chÕ ®é ®iÒu khiÓn m¸y b»ng tay.

Côm sè 5: Bao gåm:

FEED: Dïng ®Ó ®iÒu chØnh l−îng ¨n dao t¨ng dÇn so víi luîng ¨n dao thùc tÕ hiÓn thÞ trªn mµn h×nh, ®iÒu chØnh tõ 0...100%.

- §iÒu khiÓn bµn dao b»ng hai tay quay ®iÖn tö (HANDWHEEL): Sö dông hai tay quay ®iÖn tö cho trôc X vµ trôc Z, cã thÓ ®iÒu chØnh tèc ®é b»ng c«ng t¾c chuyÓn vÞ trÝ: 1,10,100 t−¬ng øng tèc ®é ch¹y dao tõ 0.1,1.0,10.0mm/vßng quay.

- Nóm O (mµu xanh): BËt toµn bé hÖ thèng ®iÒu khiÓn thuû lùc cña m¸y.

JESSEY

X

Z

I

O

FAGOR

O.T

EMERGENC

STOP

- Nóm EMERGENCY STOP (mµu ®á): Dõng m¸y khÈn cÊp, sö dông khi m¸y

gÆp sù cè hoÆc tr−íc khi t¾t toµn bé nguån cung cÊp.

4.2. C¸c b−íc vËn hµnh m¸y tiÖn CNC.

4.2.1. Quy tr×nh c«ng nghÖ.

4.2.2. §iÒu kiÖn c¾t gät.

KiÓm tra c¸c dao ®−îc sö dông trong mçi ®iÒu kiÖn c¾t gät.

4.2.3. Cè ®Þnh dao.

KiÓm tra thø tù c¸c dao, cè ®Þnh dao.

4.2.4. C¸c c«ng viÖc chuÈn bÞ.

Ch−¬ng tr×nh ph¶i ®−îc chuÈn bÞ tr−íc, kiÓm tra kü l−ìng tr−íc khi n¹p vµo m¸y, khi n¹p xong ch−¬ng tr×nh vµo m¸y cho ch¹y m« pháng kiÓm tra vµ söa lçi ch−¬ng tr×nh, chuÈn bÞ dao vµ c¸c c«ng viÖc kh¸c.

- Ch−¬ng tr×nh gia c«ng ®−îc ghi nhí vµo bé nhí NC.

- KiÓm tra ch−¬ng tr×nh:

Néi dung ch−¬ng tr×nh vµ tÊt c¶ c¸c c«ng viÖt chuÈn bÞ ®−îc kiÓm tra tr−íc khi ch¹y ch−¬ng tr×nh, nÕu cã sai sãt g× xÈy ra ch−¬ng tr×nh cÇn ®−îc söa, hoÆc c¸c c«ng viÖt kh¸c cÇn ph¶i chuÈn bÞ l¹i.

Cã c¸c ph−¬ng ph¸p kiÓm tra ch−¬ng tr×nh nh− kho¸ m¸y ®Ó ch¹y ch−¬ng tr×nh,

ch¹y kh«ng, ch¹y m« pháng vµ ®−îc minh ho¹ b»ng ®å thÞ.

- C¾t thö:

C¾t thö lµ c«ng viÖc kiÓm tra ch−¬ng tr×nh vµ ®iÒu kiÖn c¾t gät, trong khi c¾t gät thùc tÕ trªn chi tiÕt. Riªng ®iÒu kiÖn c¾t gät ®−îc sö dông trong ch−¬ng tr×nh ph¶i

®−îc sö dông phï hîp kiÓm tra kü l−ìng, ®é chÝnh x¸c cña m¸y ®−îc duy tr× vµ ®−îc kiÓm tra trªn ph«i sau khi c¾t gät.

- VËn hµnh tù ®éng m¸y:

5. Ch¹y ch−¬ng tr×nh gia c«ng.

Chi tiÕt gia c«ng ®−îc hoµn thiÖn trªn m¸y b»ng viÖc tù ®éng ch¹y ch−¬ng tr×nh. chØ khi tÊt c¶ mäi c«ng viÖc ®−îc m« t¶ ë trªn ®−îc söa chöa, hoµn thiÖn th× míi ®−îc cho m¸y c¾t gät tù ®éng.

Sau khi ®· hoµn tÊt c«ng viÖc nh− chuÈn bÞ ch−¬ng tr×nh, g¸ ph«i, g¸ dao, ®Þnh gèc kh«ng cña ph«i, kiÓm tra ch−¬ng tr×nh b»ng viÖc ch¹y m« pháng, ch¹y kh«ng c¾t gät, sau ®ã cho ch¹y tù ®éng ch−¬ng tr×nh víi c¸c c«ng viÖc sau:

• Gäi ch−¬ng tr×nh gia c«ng b»ng c¸ch nhÊn nót P.PROG.

• BËt ®Ìn chiÕu s¸ng.

B. Häc theo nhãm:

• NhÊn nót [CYCLE STA RT] ®Ó b¾t ®Çu thùc hiÖn gia c«ng.

Sau khi gi¸o viªn h−íng dÉn chia líp thµnh c¸c nhãm nhá, mçi nhãm tõ 5 - 7

häc sinh. C¸c nhãm sÏ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cô thÓ sau:

C. Thùc tËp t¹i x−ëng tr−êng:

Bµi 1:

19.9

C2.5

9 . 9 4 ∅

8 7 ∅

5 5 ∅

8 . 9 3 ∅

Bµi 2:

LËp tr×nh gia c«ng chi tiÕt cã kÝch th−íc nh− h×nh vÏ

178

7 3 ∅

8 3 ∅

0 4 ∅

6 4 ∅

122

5 2

6 3

p=2

LËp tr×nh gia c«ng ren víi b−íc p = 2mm vµ chiÒu cao ren 4,3mm.

bµi 3:

110

2 . 5 5 ∅

8 . 6 5 ∅

4 . 8 5 ∅

6 6 ∅

∆h=2

8 6

12 16 11 15 10 14

7 5 2

p=6

bµi 4:

LËp tr×nh gia c«ng ren nhiÒu ®Çu mèi víi b−íc p = 6mm, sè ®Çu mèi i = 3.

120

R25

R15

0 7 ∅

0 8 ∅

0 6 ∅

0 5 0∅ 3 ∅

5 1 ∅

58.5

68.5

LËp tr×nh gia c«ng lç.

bµI 5:

Cho chi tiÕt nh− h×nh vÏ, ph«i ®óc b»ng vËt liÖu hîp kim nh«m, kÝch th−íc

ph«i φ40 x 120 mm.

100

....................h×nh häc...............c«ng nghÖ.............

......................ch¹y nhanh kh«ng c¾t................tiÕp theo.

...................... c¾t th¼ng víi l−îng ch¹y dao lùa chän................tiÕp theo.

......................mét tõ lÖnh míi.

...............................cuèi...........................

C©u 8.3:

C©u 8.4:

....................................biªn d¹ng chi tiÕt gia c«ng, tèc ®é c¾t...........................

ch¹y dao, c¸c chøc n¨ng phô M.

......................................®iÓm ®Ých tr−íc...............®iÓm ®Ých........................chän

nhiÒu chuÈn kÝch th−íc.

C©u 10.2:

C©u 10.3:

101

bµi 1:

B−íc 1: Ch¹y dao nhanh ®Õn vÞ trÝ X=38; Z=15.

B−íc 2: Dao tiÕn chËm vµo vÞ trÝ Z=0.

B−íc 3: TiÖn xÐn mÆt ®Çu ®Õn φ44,9.

B−íc 4: V¸t c¹nh C2,5.

B−íc 5: TiÖn φ49,9, dµi L=19,9.

B−íc 6: TiÖn bËc ®Õn φ55.

B−íc 7: TiÖn φ55, dµi L=27.

B−íc 8: TiÖn cung R5.

B−íc 9: TiÖn bËc ®Õn φ72.

B−íc 10: TiÖn cung R3.

B−íc 11: Dao tiÕn chËm ®Õn vÞ trÝ X=80.

B−íc 12: Dao ch¹y nhanh vÒ vÞ trÝ thay dao.

Ch−¬ng tr×nh ®−îc viÕt nh− sau:

N5 G00 X38 Z15 T01D1 S500 M03

N10 G01 X38 Z0 F0.5 M08

N15 G01 X44.9 Z0 N20 G01 X49.9 Z-2.5 N25 G01 X49.9 Z-19.9 N30 G01 X55 Z-19.9 N35 G01 X55 Z-27 N40 G02 X65 Z-32 I10 K0 N45 G01 X72 Z-32 N50 G03 X78 Z-35 I0 K-3 N55 G01 X80 N60 G00 X100 Z50 M05 M09

N65 M30

102

bµi 2:

Theo trôc Z th× mòi dao n»m ngoµi chi tiÕt ë mçi bªn lµ 3 mm trªn chiÒu dµi 50 mm. Theo trôc X cã c¸c ®iÓm 1 vµ 4 ë ngoµi chi tiÕt trªn ®−êng kÝnh 46 mm. §iÓm 2 vµ ®iÓm 3 n»m trªn ®−êng kÝnh cña b−íc c¾t thø nhÊt (38,7 mm). §iÓm 5 vµ ®iÓm 6 n»m trªn ®−êng kÝnh cña b−íc c¾t thø hai còng lµ b−íc c¾t cuèi cïng (37,4 mm). Ch−¬ng tr×nh ®−îc viÕt nh− sau:

N1 G90 G00 Z178 X46 S800

N2 X38.7

N3 G33 Z122 K2 M08

N4 G00 X46

N5 Z178

N6 X37.4

N7 G33 Z122 K2

N8 G00 X46 M09

bµi 3:

N9 M30

Khi lËp tr×nh gia c«ng ren nhiÒu ®Çu mèi ta ph¶i dÞch chuyÓn ®iÓm xuÊt ph¸t. B−íc c¾t thø nhÊt ®−îc lËp tr×nh nh− khi gia c«ng ren mét ®Çu mèi. Sau b−íc c¾t thø nhÊt ta ph¶i dÞch chuyÓn ®iÓm xuÊt ph¸t mét ®o¹n ∆h. Kho¶ng ∆h phô thuéc vµo sè b−íc ren P vµ sè ®Çu mèi i: ∆h = P/i = 6/2 =3 mm. Ch−¬ng tr×nh ®−îc viÕt nh− sau:

N1 G90 S800

N2 G00 X66 Z115

N3 X58.4 N4 G33 Z30 K6 M08

N5 G00 X66

N6 Z115 N7 X56.8 N8 G33 Z30 K6 N9 G00 X66 N10 Z115 N11 G60 X55.2 N12 G33 Z30 N13 G00 X66

103

N14 Z117

N15 X56.8

N16 G33 Z30 K6

N17 G00 X66

N18 Z117

N19 X56.8

N20 G33 Z30

N21 G00 X66

N22 Z117

N23 G60 X55.2

N24 G33 Z30 K6

N25 G00 X66

N26 Z119

N27 X58.4

N28 G33 Z30 K6

N29 G00 X66

N30 Z119

N31 X56.8

N32 G33 Z30 K6

bµi 4:

N33 G00 X66 N34 Z119 N35 G60 X55.2 N36 G33 Z30 K6 N37 G00 X66 M09 N38 Z115 M00

Ch−¬ng tr×nh ®−îc viÕt nh− sau: N1 T0101 N2 G97 S1500 M04 M08 N3 G90 G00 X80 Z120 N4 G91 X-10 Z-30 N5 G90 G01 X70 Z68.5 F0.3

104

N6 G03 X60 Z58.5 R-25

N7 G01 Z45

N8 X50

N9 Z35

N10 G03 X30 Z20 R-15

N11 G91 X-20

N12 Z70

N13 G90 X80 Z120 M09

BµI 5:

N14 M30

ThiÕt lËp to¹ ®é c¸c ®iÓm:

Trªn c¬ së c¸c gi¸ trÞ ®· cã ë b¶ng to¹ ®é, ta g¸ ph«i lªn m©m cÆp, thao t¸c ®Ó lÊy gi¸ trÞ c¸c th«ng sè cÇn thiÕt. Sè "zero offset" nhËp vµo G54, "tool offset" cña dao tiÖn tr¸i (T3) nhËp vµo D3, cña dao tiÖn ren (T6) nhËp vµo D6. Ch−¬ng tr×nh gia c«ng ®−îc viÕt nh− sau:

N01 G74 {Tù ®éng trë vÒ vÞ trÝ chuÈn}

N02 G54 {Gäi sè zero offset}

N03 G90 G94 {LËp tr×nh theo HT§ tuyÖtt ®èi, hÖ ®¬n vÞ tèc ®é tiÕn dao

F mm/phót}

N04 D3T3 {gäi dao tiÖn tr¸i T03, sè hiÖu chØnh D03} N05 F40 S500 {L−îng tiÕn dao mm/phót,tèc ®é trôc chÝnh 500 (v/p)}

N06 G00 X40.5 Z0 {Ch¹y dao nhanh ®Õn X_ Z_ }

N07 G68 X12 X0 C0.3 D0.5 L0.1 M0.1 F50 H30 S08 E13 { Gäi chu tr×nh

G68 gia c«ng ¨n dao däc}

N08 G01 X14 Z-2 {Néi suy ®−êng th¼ng }

N09 Z-40 N01 G02 X20 Z-43 R3 {N«i suy cung trßn theo chiÒu kim ®ång hå }

N11 G03 X28 Z-47 R4 {Néi suy cung trßn ng−îc chiÒu kim ®ång hå }

105

N12 G02 X34 Z-50 R3

N13 G01 X40 Z-70

N14 G74

N15 T6 D6 {Gäi dao tiÖn renT06 ®Ó gia c«ng r)nh c«n, tr¸nh sù va ch¹m cña

T, sè hiÖu chØnhdao D03}

N16 G00 X14.5 Z-20

N17 G68 X14.5 Z-20 C0.3 D0.5 L0.1 M0.1 F50 H30 S18 E21

N18 G01 X14 Z-20

N19 X10 Z-25

N02 Z-35

N21 X14 Z-40

N22 G74 {Trë vÒ ®iÓm chuÈn}

N23 G95 {Tèc ®é tiÕn dao mm/vßng}

N24 F2 S200

N25 G00 X14 Z0.5

N26 G86 X14 Z0 Q14 R-25 I0.86 B-0.05 D0.3 C2 A-20 {Gäi chu tr×nh gia c«ng ren}

N27 G74 {KÕt qu¶ sau chu tr×nh nµy lµ ren1 ®Çu mèi b−íc b»ng 2mm}

N28 G00 X14 Z1.5

N28 G86 X14 Z1 Q14 R-25 I0.86 B-0,05 D0.3 C2 A-20

N29 G74 {Sau chu tr×nh nµy ®o¹n ren trë thµnh ren 2 ®Çu mèi b−íc b»ng 1mm}

N40 G30 {KÕt thóc ch−¬ng tr×nh, trë vÒ ®Çu ch−¬ng tr×nh}

®i vµo gia c«ng vµ ®¹t ®−îc chi tiÕt yªu cÇu.

106

c¸c bµi tËp tù gi¶i quyÕt

Bµi 1:

Bµi 2:

107

Bµi 3:

108

C¸c thuËt ng÷ chuyªn m«n

AC Adaptive Control - §iÒu khiÓn thÝch nghi

CAD Computer Aided Design - Kü thuËt thiÕt kÕ trî gióp b»ng m¸y tÝnh

CAM Computer Aided Manufacturing - Kü thuËt gia c«ng trî gióp b»ng m¸y tÝnh

CNC Computerized Numerical Control - §iÒu khiÓn sè b»ng m¸y tÝnh

NC Numerical Control - §iÒu khiÓn sè

FMS Flexible Manufacturing systems - HÖ thèng gia c«ng linh ho¹t

109

Tµi liÖu tham kh¶o

[1] PGS, TS TrÇn V¨n §Þch, (2000), ‘’C«ng nghÖ trªn m¸y CNC’’, Nhµ xuÊt b¶n

Khoa häc vµ Kü thuËt, Hµ Néi.

[2] PGS, TS T¹ Duy Liªm, (1999), ‘’HÖ thèng ®iÒu khiÓn sè m¸y c«ng cô’’, Nhµ

xuÊt b¶n Khoa häc vµ Kü thuËt, Hµ Néi.

[3] PGS, TS T¹ Duy Liªm, (1999), ‘’M¸y c«ng cô’’, Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc vµ

Kü thuËt, Hµ Néi.

[4] Ch©u M¹nh Lùc, (2002), ‘’C«ng nghÖ CNC”, §¹i Häc B¸ch khoa §µ N½ng. [5] ‘’Tµi liÖu h−íng dÉn vËn hµnh m¸y tiÖn CNC ENC - FAGOR 8055TC’’, Hµ

Néi 12 -2003.

[6] FAGOR, Operating Manual (TC option)

[7] FAGOR, Self - teaching Manual (TC option)

110

Môc lôc

Trang

Lêi tùa Giíi thiÖu vÒ M«®un I. VÞ trÝ, ý nghÜa, vai trß m« ®un II. Môc tiªu cña m« ®un III. Môc tiªu thùc hiÖn cña m« ®un IV. Néi dung chÝnh cña m« ®un V. C¸c h×nh thøc häc tËp chÝnh trong M«®un VI. Yªu cÇu vÒ ®¸nh gi¸ hoµn thµnh m« ®un S¬ ®å quan hÖ theo tr×nh ®é häc nghÒ Bµi 1: Kh¸i qu¸t chung vÒ kü thuËt CNC I. Môc tiªu thùc hiÖn II. Néi dung chÝnh 1. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña kü thuËt CNC 2. C¸c lo¹i m¸y gia c«ng sö dông kü thuËt NC vµ CNC 3. T×nh h×nh trang bÞ øng dông kü thuËt CNC ë n−íc ta hiÖn nay Bµi 2: C¸c hÖ thèng ®iÒu khiÓn vµ d¹ng ®iÒu khiÓn cña m¸y CNC I. Giíi thiÖu II. Môc tiªu thùc hiÖn III. Néi dung chÝnh 1. C¸c d¹ng ®iÒu khiÓn 2. C¸c hÖ thèng ®iÒu khiÓn Bµi 3: CÊu t¹o chung cña m¸y tiÖn CNC vµ c«ng t¸c b¶o qu¶n, b¶o d−ìng m¸y I. Môc tiªu thùc hiÖn II. Néi dung chÝnh 1. CÊu t¹o chung cña m¸y tiÖn CNC 2. C¸c bé phËn chÝnh cña m¸y 3. HÖ thèng dông cô c¾t trªn m¸y (Tooling System of CNC lathe) 4. §Æc tÝnh kü thuËt cña m¸y 3 5 5 5 5 5 6 6 8 10 10 10 10 12 13 15 15 15 15 15 18 22 22 22 22 24 28 29

111

30 32 32 32 32 32 33 38 38 38 38 38 39 43 44 44 44 44 44 47 49 49 49 49

49 50 53 53 53 53

5. B¶o qu¶n, b¶o d−ìng m¸y Bµi 4: §Æc ®iÓm, ®Æc tr−ng cña m¸y tiÖn CNC I. Giíi thiÖu II. Môc tiªu thùc hiÖn III. Néi dung chÝnh 1. HÖ trôc to¹ ®é vµ c¸c qui −íc 2. C¸c ®iÓm gèc cña ph«i vµ c¸c ®iÓm chuÈn cña m¸y Bµi 5: Trang bÞ ®å g¸ cho m¸y tiÖn CNC I. Giíi thiÖu II. Môc tiªu thùc hiÖn III. Néi dung chÝnh 1. §Æc ®iÓm cña ®å g¸ sö dông trªn m¸y tiÖn CNC 2. C¸c lo¹i ®å g¸ 3. C¸ch g¸ vµ ®iÒu chØnh vÊu cÆp trªn m¸y Bµi 6: Ng«n ng÷ lËp tr×nh vµ c¸c h×nh thøc tæ chøc lËp tr×nh I. Giíi thiÖu II. Môc tiªu thùc hiÖn III. Néi dung chÝnh 1. Ng«n ng÷ lËp tr×nh 2. C¸c h×nh thøc tæ chøc lËp tr×nh Bµi 7: CÊu tróc ch−¬ng tr×nh gia c«ng trªn m¸y tiÖn CNC I. Giíi thiÖu II. Môc tiªu thùc hiÖn III. Néi dung chÝnh 1. CÊu tróc mét ch−¬ng tr×nh gia c«ng 2. CÊu tróc mét c©u lÖnh Bµi 8: C¸c tõ lÖnh ®iÒu khiÓn dÞch chuyÓn c¬ b¶n I. Môc tiªu thùc hiÖn II. Néi dung chÝnh 1. Tõ lÖnh dÞch chuyÓn dao nhanh kh«ng c¾t gät: G00 2. Tõ lÖnh dÞch chuyÓn dao c¾t gät theo ®−êng th¼ng (néi suy ®−êng th¼ng): G01 3. Tõ lÖnh dÞch chuyÓn dao c¾t gät theo ®−êng trßn (néi suy cung trßn): G02, G03 55

112

4. Tõ lÖnh dÞch chuyÓn dao vÒ ®iÓm chuÈn R cña m¸y: G74 5. Mét sè tõ lÖnh kh¸c Bµi 9: C¸c chøc n¨ng vËn hµnh I. Môc tiªu thùc hiÖn II. Néi dung chÝnh 1. Chøc n¨ng chän dao T 2. Chøc n¨ng chän tèc ®é trôc chÝnh S 3. Chøc n¨ng chän l−îng tiÕn dao F 4. Chøc n¨ng phô M Bµi 10: LËp tr×nh gia c«ng trªn m¸y tiÖn CNC I. Giíi thiÖu II. Môc tiªu thùc hiÖn III. Néi dung chÝnh 1. LËp tr×nh theo to¹ ®é tuyÖt ®èi G90 2. LËp tr×nh theo to¹ ®é t−¬ng ®èi G91 Bµi 11: Chu tr×nh c¾t ren trªn m¸y tiÖn CNC. I. Giíi thiÖu II. Môc tiªu thùc hiÖn III. Néi dung chÝnh 1. Chu tr×nh s½n cã b»ng biÓu t−îng ®−îc l−u tr÷ trong m¸y 2. LËp tr×nh sö dông chu tr×nh Bµi 12: KiÓm tra söa lçi vµ ch¹y thö ch−¬ng tr×nh I. Giíi thiÖu II. Môc tiªu thùc hiÖn III. Néi dung chÝnh 1. NhËp (hoÆc so¹n th¶o) ch−¬ng tr×nh vµo m¸y 2. KiÓm tra vµ söa lçi 3. Ch¹y m« pháng ch−¬ng tr×nh. (GRAPHIC - Ch¹y ®å ho¹) 4. Ch¹y thö ch−¬ng tr×nh (Ch¹y kh«ng c¾t gät) Bµi 13: VËn hµnh m¸y tiÖn CNC I. Giíi thiÖu II. Môc tiªu thùc hiÖn III. Néi dung chÝnh 1. G¸ dao, ®o kÝch th−íc dao vµ nhËp th«ng sè kÝch th−íc vµo bé nhí dao 59 60 65 65 65 65 67 68 69 73 73 73 73 73 74 78 78 78 78 78 80 85 85 85 85 85 86 88 88 89 89 89 89 89

113

2. G¸ ph«i 3. X¸c ®Þnh ®iÓm W 4. ThiÕt lËp chÕ ®é vËn hµnh 5. Ch¹y ch−¬ng tr×nh gia c«ng Bµi tËp më réng, n©ng cao vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò Tr¶ lêi c¸c c©u hái vµ bµi tËp C¸c thuËt ng÷ chuyªn m«n Tµi liÖu tham kh¶o 90 90 91 97 98 101 109 110

114

ChÞu tr¸ch nhiÖm xuÊt b¶n: Hµ TÊt Th¾ng Q. Gi¸m ®èc NXB. Lao ®éng - x· héi

Tæ chøc b¶n th¶o vµ chÞu tr¸ch nhiÖm néi dung: Tæng côc D¹y nghÒ Tr−êng Cao ®¼ng c«ng nghiÖp HuÕ

Biªn tËp vµ hiÖu ®Ýnh: NguyÔn V¨n Anh

Tr×nh bµy b×a: Thanh HuyÒn

115

Gi¸o tr×nh Gia c«ng trªn m¸y tiÖn CNC

Mf sè: M§ CG 1 26

In: 350 b¶n, khæ 19 x 27cm. T¹i C«ng ty Cæ phÇn in Diªn Hång 187B, Gi¶ng Vâ - Hµ Néi. Sè in: 515. Sè xuÊt b¶n: 114-2008/CXB/03-12/L§-XH. In xong vµ nép l−u chiÓu th¸ng 5 n¨m 2008.

116