Tµi chÝnh trong doanh nghiÖp x©y dùng.
Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu Thñy. -28-
+ Cäø phiãúu thæåìng.
+ Cäø phiãúu æu âaîi.
Giäúng nhau: traïi phiãúu vaì cäø phiãúu âãöu laì nhæîng phæång tiãûn taìi chênh âãø huy âäüng
väún daìi haûn.
Khaïc nhau:
Traïi phiãúu Cäø phiãúu
- Phæång tiãûn âáöu tæ väún daìi haûn, laì
phæång thæïc vay väún qua thë træåìng coï
thåìi haûn xaïc âënh.
- Phæång tiãûn huy âäüng väún âáöu tæ daìi
haûn våïi thåìi haûn khäng xaïc âënh, laì
phæång thæïc hçnh thaình vaì tàng thãm
väún tæû coï cuía cäng ty cäø pháön.
- Ngæåìi sæí duûng traïi phiãúu khäng tham
gia vaìo hoaût âäüng cuía cäng ty maì hoü cho
vay väún.
- Ngæåìi sæí duûng cäø phiãúu coï quyãön tham
gia vaìo hoaût âäüng cuía cäng ty våïi tæ
caïch laì âäöng såí hæîu väún taûi cäng ty.
- Khäng chëu traïch nhiãûm âäúi våïi kãút
quaí hoaût âäüng cuía cäng ty.
- Ngæåìi coï cäø phiãúu phaíi chëu traïch
nhiãûm hæîu haûn âäúi våïi säú väún âoïng goïp
(khäng âæåüc pheïp traí laûi cäø phiãúu cho
cäng ty, phaíi chëu báút cæï ruíi ro naìo maì
cäng ty gàûp phaíi).
Chæång IV. TÄØ CHÆÏC VAÌ QUAÍN TRË TAÌI CHÊNH DOANH NGHIÃÛP.
Tµi chÝnh trong doanh nghiÖp x©y dùng.
Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu Thñy. -29-
I. Taìi chênh doanh nghiãûp trong nãön kinh tãú thë træåìng.
1. Caïc mäúi quan hãû taìi chênh cuía doanh nghiãûp.
Xeït trãn phaûm vi hoaût âäüng, caïc quan hãû taìi chênh doanh nghiãûp coï thãø âæåüc diãùn ra trãn
caïc phaûm vi sau:
- Quan hãû taìi chênh giæîa caïc doanh nghiãûp våïi Nhaì næåïc. Âoï laì nhæîng quan hãû vãö taìi tråü
taìi chênh âäúi våïi caïc doanh nghiãûp Nhaì næåïc, caïc khoaín thuãú, lãû phê näüp Nhaì næåïc âäúi våïi
moüi loaûi hçnh doanh nghiãûp. Nhæîng quan hãû naìy âæåüc giåïi haûn trong khuän khäø luáût quy
âënh.
- Quan hãû taìi chênh giæîa doanh nghiãûp våïi thë træåìng, caïc thë træåìng bao gäöm: thë træåìng
haìng hoaï, thë træåìng sæïc lao âäüng, thë træåìng taìi chênh... Âáy laì nhæîng quan hãû mua baïn,
trao âäøi caïc yãúu täú phuûc vuû cho quaï trçnh saín xuáút kinh doanh vaì tiãu thuû saín pháøm, dëch vuû
cuía doanh nghiãûp.
- Quan hãû taìi chênh trong näüi bäü doanh nghiãûp: âoï laì nhæîng quan hãû vãö phán phäúi, âiãöu
hoaì cå cáúu thaình pháön väún kinh doanh, phán phäúi thu nháûp giæîa caïc thaình viãn (hoàûc cäø
âäng) trong näüi bäü doanh nghiãûp, caïc quan hãû vãö thanh toaïn håüp âäöng lao âäüng giæîa chuí
doanh nghiãûp våïi cäng nhán viãn chæïc vaì ngæåìi håüp âäöng lao âäüng.
Xeït vãö näüi dung kinh tãú, caïc quan hãû taìi chênh cuía doanh nghiãûp coï thãø âæåüc chia thaình
3 nhoïm:
- Caïc quan hãû taìi chênh nhàòm muûc âêch khai thaïc, thu huït väún: âoï laì nhæîng quan hãû vãö
vay väún, huìn väún, phaït haình traïi phiãúu, cäø phiãúu cäng ty nhàòm thu huït taûo láûp väún kinh
doanh cuía doanh nghiãûp. Ngæåìi cáön väún phaíi "mua" väún trãn thë træåìng taìi chênh. Viãûc sæí
duûng väún caìng maûo hiãøm, âäü ruíi ro caìng låïn thç giaï väún caìng cao vaì ngæåüc laûi. Âáy laì váún
âãö cäút loîi cuía cå chãú âäüng viãn, khai thaïc thu huït väún trong nãön kinh tãú theo cå chãú thë
træåìng.
- Caïc quan hãû taìi chênh vãö âáöu tæ, sæí duûng väún kinh doanh: pháön låïn nhæîng quan hãû naìy
diãùn ra trong näüi bäü doanh nghiãûp. Âoï laì viãûc phán phäúi âãø hçnh thaình cå cáúu väún kinh
doanh thêch håüp vaì sæí duûng, quaín lyï chuïng nhæ: väún cäú âënh, väún læu âäüng, quyî tiãön læång,
quyî kháúu hao, quyî dæû phoìng taìi chênh...nhàòm phuûc vuû cho muûc tiãu kinh doanh cuía doanh
nghiãûp.
Ngoaìi caïc hoaût âäüng âáöu tæ bãn trong, caïc doanh nghiãûp coìn coï thãø âáöu tæ ra bãn ngoaìi
nhæ goïp väún liãn doanh, mua traïi phiãúu, cäø phiãúu cuía cäng ty khaïc.
- Caïc quan hãû taìi chênh vãö phán phäúi thu nháûp vaì låüi nhuáûn.
2. Vai troì cuía taìi chênh doanh nghiãûp trong hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh.
- Taìi chênh doanh nghiãûp laì mäüt cäng cuû khai thaïc, thu huït caïc nguäön taìi chênh nhàòm
âaím baío nhu cáöu väún cho âáöu tæ kinh doanh cuía doanh nghiãûp.
Tµi chÝnh trong doanh nghiÖp x©y dùng.
Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu Thñy. -30-
- Taìi chênh doanh nghiãûp coï vai troì trong viãûc sæí duûng väún tiãút kiãûm vaì coï hiãûu quaí.
- Taìi chênh doanh nghiãûp âæåüc sæí duûng nhæ mäüt cäng cuû âãø kêch thêch, thuïc âáøy saín
xuáút kinh doanh cuía doanh nghiãûp.
- Taìi chênh doanh nghiãûp laì mäüt cäng cuû quan troüng âãø kiãøm tra caïc hoaût âäüng saín xuáút
cuía doanh nghiãûp.
II. Täø chæïc taìi chênh doanh nghiãûp.
1. Khaïi niãûm: Täø chæïc taìi chênh doanh nghiãûp laì hoaûch âënh caïc chiãún læåüc taìi chênh vaì
hãû thäúng caïc biãûn phaïp âãø thæûc hiãûn caïc chiãún læåüc nhàòm âaût âæåüc caïc muûc tiãu kinh doanh
cuía doanh nghiãûp trong tæìng thåìi kyì nháút âënh.
2. Caïc nhán täú aính hæåíng âãún mä hçnh täø chæïc taìi chênh doanh nghiãûp.
Mä hçnh täø chæïc taìi chênh doanh nghiãûp luän luän åí trong traûng thaïi váûn âäüng. Tuyì
thuäüc vaìo nhæîng âiãöu kiãûn vaì hoaìn caính cuû thãø maì coï nhæîng mä hçnh täø chæïc taìi chênh
khaïc nhau. Tuy nhiãn mä hçnh täø chæïc taìi chênh doanh nghiãûp thæåìng chëu aính hæåíng båíi
caïc nhán täú chuí yãúu sau:
a. Hçnh thæïc phaïp lyï täø chæïc doanh nghiãûp.
Âaûi häüi Âaíng toaìn quäúc láön thæï 9 âaî xaïc âënh nãön kinh tãú nhiãöu thaình pháön caíu næåïc ta
gäöm 6 thaình pháön, cuû thãø:
- Kinh tãú Nhaì næåïc.
- Kinh tãú táûp thãø.
- Kinh tãú caï thãø.
- Kinh tãú tæ baín Nhaì næåïc.
- Kinh tãú tæ baín tæ nhán.
- Kinh tãú coï väún âáöu tæ næåïc ngoaìi.
Tæång æïng våïi 6 thaình pháön kinh tãú, theo hçnh thæïc täø chæïc doanh nghiãûp hiãûn haình åí
næåïc ta hiãûn coï nhæîng loaûi hçnh doanh nghiãûp chuí yãúu sau:
- Doanh nghiãûp Nhaì næåïc.
- Cäng ty cäø pháön.
- Cäng ty traïch nhiãûm hæîu haûn.
- Doanh nghiãûp tæ nhán.
- Doanh nghiãûp coï väún âáöu tæ næåïc ngoaìi.
b. Âàûc âiãøm kinh tãú - kinh tãú cuía ngaình trong âoï doanh nghiãûp hoaût âäüng.
3. Nguyãn tàõc vaì näüi dung cuía täø chæïc taìi chênh doanh nghiãûp.
a) Nguyãn tàõc cuía täø chæïc taìi chênh doanh nghiãûp.
- Nguyãn tàõc tän troüng luáût phaïp
- Nguyãn tàõc hoaûch toaïn kinh doanh
Tµi chÝnh trong doanh nghiÖp x©y dùng.
Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu Thñy. -31-
- Nguyãn tàõc giæî chæî tên
- Cäng taïc täø chæïc taìi chênh doanh nghiãûp cáön phaíi giæî nguyãn tàõc an toaìn, phoìng ngæìa ruíi
ro báút tràõc.
Âaím baío an toaìn, phoìng ngæìa nhæîng ruíi ro báút tràõc cuîng âæåüc coi laì nguyãn tàõc quan
troüng trong kinh doanh noïi chung, trong täø chæïc taìi chênh doanh nghiãûp noïi riãng. Âaím baío
an toaìn laì cå såí væîng chàõc cho viãûc thæûc hiãûn kinh doanh coï hiãûu quaí.
Nguyãn tàõc an toaìn cáön âæåüc quaïn triãût trong moüi kháu cuía cäng taïc täø chæïc taìi chênh
doanh nghiãûp : an toaìn trong viãûc læûc choün nguäön väún , an toaìn khi choün âäúi taïc âáöu tæ liãn
doanh, an toaìn trong sæí dung väún.. ..
Ngoaìi caïc giaíi phaïp læûa choün caïc phæång aïn âaím baío an toaìn trong kinh doanh , cáön thiãút
phaíi taûo láûp caïc quyî dæû phoìng (quyî dæû træî taìi chênh, quyî dæû phoìng vãö máút viãûc laìm) hoàûc
tham gia baío hiãøm. Trong viãûc thaình láûp caïc cäng ty, hçnh thæïc phaït haình cäø phiãúu cuîng laì
biãûn phaïp âãø táûp trung väún, væìa san seí caïc ruíi ro cho caïc cäø âäng, væìa nhàòm tàng âäü an
toaìn väún kinh doanh cuía doanh nghiãûp.
b. Näüi dung cuía täø chæïc taìi chênh doanh nghiãûp.
- Tham gia tháøm âënh dæåïi goïc âäü taìi chênh nhæîng dæû aïn låïn vãö saín xuáút - kinh doanh cuía
doanh nghiãûp. Nhæîng dæû aïn cuía doanh nghiãûp phaíi nhàòm giaií âaïp nhæîng váún âãö do thë
træåìng cuía ngaình âàût ra: saín xuáút thi cäng vaì caïc cäng trçnh (hoàûc dëch vuû) saín xuáút ra
âæåüc phuûc vuû cho bãn chuí âáöu tæ naìo? Saín xuáút phuûc vuû cho ai?
. Bàòng nhæîng chæïng liãûu dæåïi goïc âäü taìi chênh nhæ: khaí nàng vãö nguäön väún taìi chênh, khaí
nàg thanh toaïn cuía doanh nghiãûp , khaí nàg sinh låìi.. ..Ngæåìi caïn bäü quaín lyï taìi chênh coï
thãø chuí âäüng tham gia vaìo nhæîng âënh hæåïng nãu trãn bàòng nhæîng luáûn cæï coï tênh thuyãút
phuûc cao âãø nhàòm âaût âæåüc nhæîng muûc tiãu âaî âæåüc hoaûch âënh.
- Chuáøn bë nhæîng luáûn cæï vaì xáy dæûng caïc quyãút âënh vãö taìi chênh cuía doanh nghiãûp
Sau khi nhæîng dæû aïn låïn âæåüc thäng qua (giæîa häüi âäöng quaín trë våïi ban giaïm âäúc doanh
nghiãûp ) vaì tråí thaình phæång hæåïng muûc tiãu cuía doanh nghiãûp, thç nhiãûm vuû cuía caïc täø
chæïc, doanh nghiãûp laì phaíi xáy dæûng nhæîng quyãút âënh chiãún læåüc vãö taìi chênh âãø âaût âæåüc
caïc muûc tiãu âoï . Âäúi våïi caïc doanh nghiãûp xáy dæûng âang hoaût âäüng thæång coï nhæîng loaûi
quyãút âënh vãö taìi chênh nhæ sau:
+ Caïc quyãút âënh vãö taìi chênh daìi haûn
+ Caïc quyãút âënh vãö kãút cáúu taìi chênh cuía doanh nghiãûp .
+ Caïc quyãút âënh vãö âáöu tæ vaì cå cáúu âáöu tæ.
+ Caïc quyãút âënh vãö quy mä väún cuía doanh nghiãûp .
+ Caïc quyãút âënh vãö phán phäúi låüi nhuáûn vaì thu nháûp cuía doanh nghiãûp nhàòm taûo láûp vaì
sæí duûng caïc quyî cuía doanh nghiãûp.
Tµi chÝnh trong doanh nghiÖp x©y dùng.
Gi¸o viªn: NguyÔn ThÞ Thu Thñy. -32-
- Xáy dæûng hãû thäúng kãú hoàûch taìi chênh cuía doanh nghiãûp vaì viãûc täø chæïc caïc biãûn phaïp
thæûc hiãûn kãú hoaûch.
Kãú hoàûch taìi chênh cuía doanh nghiãûp hàòng nàm âæåüc cáúu thaình båíi caïc kãú hoaûch taìi chênh
bäü pháûn nhæ:
+ Kãú hoaûch vãö väún cäú âënh vaì kháúu hao taìi saín cäú âënh.
+ Kãú hoaûch vãö väún læu âäüng vaì nguäön väún læu âäüng.
+ Kãú hoaûch vãö låüi nhuáûn vaì phán phäúi låüi nhuáûn.
+ Kãú hoaûch phán phäúi, sæí duûng caïc quyî cuía doanh nghiãûp.
+ Baíng cán âäúi täøng håüp nguäön taìi chênh cuía doanh nghiãûp haìng nàm.
- Phán têch kiãøm tra vaì âaïnh giaï kãút quaí taìi chênh cuía doanh nghiãûp.
III. QUAÍN TRË TAÌI CHÊNH DOANH NGHIÃÛP .
1. Khaïi niãûm vãö quaín trë taìi chênh:
Quaín trë taìi chênh âæûåc âënh nghéa nhæ laì mäüt män hoüc vãö khoa hoüc quaín trë nghiãn cæïu
caïc mäúi quan hãû taìi chênh phaït sinh trong phaûm vi hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh cuía doanh
nghiãûp, âãø tæì âoï âæa ra caïc quyãút âënh taìi chênh nhàòm muûc tiãu täúi âa hoaï doanh låüi.
Càn cæï vaìo hoaût âäüng saín xuáút kinh doanh cuía mätü doanh nghiãûp coï thãø tháúy nhæîng mäúi
quan hãû taìi chênh âoï laì:
- Caïc mäúi quan hãû taìi chênh giæîa caïc doanh nghiãûp våïi ngán saïch.
Caïc mäúi quan hãû taìi chênh naìy phaín aïnh nhæîng quan hãû kinh tãú dæåïi hçnh thaïi giaï trë phaït
sinh trong quaï trçnh phán phäúi vaì phán phäúi laûi täøng saín pháøm xaî häi vaì thu nháûp quäúc dán,
giæîa ngán saïch nhaì næåïc våïi caïc doanh nghiãûp vaì thãø hiãûn thäng qua caïc khoaín thuãú maì
doanh nghiãûp phaíi näüp vaì ngán saïch nhaì næåïc theo luáût âënh.
- Caïc mäúi quan hãû taìi chênh giæîa cac doanh nghiãûp våïi thë træåìng taìi chênh.
Caïc mäúi quan hãû naìy âæåüc thãø hiãûn qua viãûc taìi tråü caïc nhu cáöu väún cuía doanh nghiãûp :
+ Våïi thë træåìng tiãön tãû , thäng qua hãû thäúng ngán haìng caïc doanh nghiãûp nháûn nhæîng
khoaín tiãön vay âãø taìi tråü cho caïc nhu cáöu väún ngàõn haûn vaì ngæåüc laûi caïc doanh nghiãûp phaíi
hoaìn traí väún vay vaì tiãön laîi trong thåìi haûn nháút âënh.
+ Våïi thë træåìng väún, thäng qua hãû thäúng caïc täø chæïc taìi chênh trung gian khaïc. Caïc doanh
nghiãûp tçm kiãúm caïc nguäön taìi tråü khaïc âãø âaïp æïng nhu cáöu väún daìi haûn bàòng caïch phaït
haình caïc chæïng khoaïn nhæ: cäø phiãúu, traïi phiãúu. Ngæåüc laûi caïc doanh nghiãûp cuîng phaíi
hoaìn traí mäüt khoaín laîi cho caïc chuí thãø tham gia âáöu tæ vaìo doanh nghiãûp bàòng mäüt khoaín
tiãön cäú âënh hay phuû thuäüc vaìo khaí nàng kinh doanh cuía doanh nghiãûp.
- Caïc mäúi quan hãû taìi chênh giæîa caïc doanh nghiãûp våïi caïc thë træåìng khaïc.
- caïc mäúi quan hãû taìi chênh phaït sinh trong näüi bäü doanh nghiãûp.
Caïc mäúi quan hãû taìi chênh naìy cuîng âæåüc biãøu hiãûn thäng qua caïc chênh saïch taìi chênh cuía
doanh nghiãûp nhæ :