Gốm Delft Blue, niềm tự
hào của người Hà Lan
S
ẽ l
à chưa đ
ầy đủ nếu chỉ kể về những cối
xay gió, hoa tuylíp, hay cơn lốc màu da
cam với giấc mơ vô địch Worldcup còn
đang dở khi nhắc tới đất nước Hà Lan.
Còn một sản phẩm văn hóa không kém
phần đặc sắc, nổi tiếng thế giới và là niềm
tự hào của người dân nơi đây, đó chính là
gốm Delft.
Gốm Delft được lấy từ tên một thành phố
phía Nam Hà Lan, nơi sản sinh ra sản phẩm đất nung truyền thống cách đây
khoảng năm trăm năm. Gốm Delft Hà Lan, còn có tên “Delftware”, là những tác
phẩm tinh xảo được sản xuất từ chất liệu gốm cổ. Chúng được làm hoàn toàn thủ
công từ công đoạn tạo hình, nung đến trang trí. Khoảng thời gian phồn thịnh nhất
của dòng gốm đặc biệt này là từ thế kỷ XVII đến cuối thế kỷ XVIII.
Thời đó, diện tích khiêm tốn vỏn vẹn có 24km2 của thành phố Delft đã ch
ứa tới 32
xưởng thủ công, hội tụ rất nhiều nghệ nhân lão luyện làm ra những sản phẩm đất
nung pha thiếc đặc trưng. Sản phẩm sản xuất ra được cung cấp cho mọi miền đất
nước, có mặt trong từng gia đình Hà Lan. Gốm vùng Delft chủ yếu là gốm màu
xanh dương (Delft Blue). Ngoài ra, người ta còn sản xuất gốm sứ nhiều m
àu (Delft
Polychrome). Delft Blue rất phong phú về chủng loại, bao gồm bình, lọ, bát, đĩa,
tranh với đủ loại kích cỡ. Họa tiết được trau chuốt tỷ mỷ trên từng sản phẩm tạo
nên những bức tranh đa dạng, từ những hình ảnh cuộc sống sinh hoạt hằng ngày,
con người, muông thú đến hình trang trí tượng trưng sinh động.
Tuy nhiên, cũng giống những sản phẩm thủ công khác, đến khoảng đầu thế kỷ
XIX, công nghiệp phát triển, máy móc hiện đại ra đời cộng thêm sự có mặt của
nh
ững sản phẩm gốm sứ nhập khẩu, gốm
Delft không còn
đư
ợc
ưa chu
ộng nh
ư
trước. Delft Blue dần dần “bước” ra khỏi gia đình người Hà Lan và nhường chỗ
cho những sản phẩm giá rẻ. Do đó, trong số 32 nhà xưởng sản xuất, chỉ duy nhất
xưởng De Porceleyne Fles còn trụ lại.
Mãi đến năm 1876, dòng sản
phẩm Delft Blue mới được
hồi sinh nhờ công một kỹ sư
có tên Joost Thooft. Mang
trong mình niềm đam mê
gốm truyền thống, ông đã
quyết định mua lại xưởng De Porceleyne Fles và nỗ lực vực lại Delftware bằng
cách cho ra đời những sản phẩm gốm mới và bền hơn. Dòng sản phẩm mới đã
nhanh chóng lấy lại được sự quan tâm của người tiêu dùng. Năm 1919 đánh d
ấu sự
trở lại mạnh mẽ và khẳng định chất lượng của Delftware khi Nữ hoàng của H
à Lan
cho phép De Porceleyne Fles sử dụng danh hiệu danh dự “Koninklijke” (một từ
tiếng Hà Lan sử dụng cho “Hoàng Gia”) cho sản phẩm gốm cao cấp này. T
ừ đó, tất
cả các sản phẩm “Royal Delft đều được ghi ký tự “JT” cũng với từ “Delft.”
Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, gốm Delft Blue vẫn giữ được những bản sắc
truyền thống bởi chúng được các nghệ nhân dồn hết niềm đam mê vào từng nét vẽ
màu xanh trên nền gốm trắng. Nhờ vậy, Delft Blue chính thống ngày càng trở nên
quý giá và nổi tiếng trên thế giới.