VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
ĐỖ MẠNH TUẤN
HỖ TRỢ GIÁO DỤC ĐỐI VỚI TRẺ EM GIA ĐÌNH
NHẬP CƯ TỪ THỰC TIỄN TỈNH BÌNH DƯƠNG
Ngành: CÔNG TÁC XÃ HỘI
Mã số: 976 01 01
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ CÔNG TÁC XÃ HỘI
HÀ NỘI – 2024
Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học Xã hội
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. Lê Thanh Sang
2. TS. Nguyễn Trung Hải
Phản biện 1: ………………………………………………………
……………………………………………………………………
Phản biện 2: ………………………………………………………
……………………………………………………………………
Phản biện 3: ……………………………………………………….
……………………………………………………………………
Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Học viện
họp tại: …………………………………………………………
……………………………………………………………………..
Vào hồi ….. giờ ….. phút, ngày …. tháng …. năm ……
Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện:
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Bình Dương là tỉnh thuộc miền Đông Nam bộ, nằm trong vùng
kinh tế trọng điểm phía Nam. Bình Dương có vị trí chiến lược và thuận
lợi cho phát triển công nghiệp. Quá trình phát triển của Bình Dương cũng
ghi nhận sự gia ng nhanh chóng của dân số cơ học do lao động nhập
từ các địa phương khác đến sinh sống, làm việc. Tỷ lệ tăng dân số bình
quân hằng năm gấp 2,25 lần so với mức tăng chung của vùng Đông Nam
bộ cao nhất cả nước. Hiện nay dân số của tỉnh khoảng 2,599 triệu
người, trong đó có hơn 1,313 triệu lao động ngoài tỉnh, chiếm hơn 53,5%
dân số toàn tỉnh.
Theo kết quả Tổng điều tra dân số nhà năm 2019, Bình
Dương tỷ lệ trẻ em ngoài nhà trường thuộc nhóm cao với 17,3% [6].
Điều này cho thấy thực trạng tiếp cận giáo dục của trẻ em tại Bình Dương
vẫn còn đang diễn tiến với nhiều khó khăn, thách thức.
Nghiên cứu Việt Nam trong những năm gần đây cũng chỉ ra
tình trạng bất bình đẳng, phân biệt đối xử trong tiếp cận giáo dục dành
cho con em người nhập cư. Họ thiếu cơ hội tiếp cận đầy đủ với giáo dục,
làm gia tăng nguy cơ nghèo đói, bất bình đẳng xã hội. Người nhập cư đô
thị một nhóm dễ b tổn thương, đặc biệt trẻ em trong các gia đình
nhập cư. thể xem đây nhóm đối tượng dễ tổn thương cần được quan
tâm cung cấp các can thiệp hỗ trợ kịp thời từ các hoạt động công tác
hội.
Từ những thực tiễn trên cho thấy việc nghiên cứu về hoạt động
hỗ trgiáo dục đối với trẻ em gia đình nhập cư tại tỉnh Bình Dương dưới
góc độ khoa học công tác hội việc làm hết sức cần thiết trong bối
cảnh hiện nay. Tìm hiểu về các nghiên cứu trong lĩnh vực công c
hội tại Việt Nam trong những năm gần đây cho thấy đã có một số nghiên
cứu về dịch vụ công tác hội với nhóm dân số người nhập vào
2
các đô thị lớn, trung tâm công nghiệp. Tuy nhiên hướng nghiên cứu về
các hoạt động hỗ trợ giáo dục đối với trẻ em gia đình nhập cư từ góc độ
tiếp cận công tác hội lại chưa được đề cập đầy đủ trong các nghiên
cứu đã có. vậy, việc nghiên cứu về “Hỗ trợ giáo dục đối với trẻ em
gia đình nhập cư từ thực tiễn tỉnh Bình Dương sẽ góp phần cung cấp
thêm sở khoa học thực tiễn cho những hoạt động can thiệp của
công tác hội đối với nhóm đối tượng dễ bị tổn thương cần được trợ
giúp là trẻ em và gia đình nhập cư từ những người làm công tác xã hội,
trợ giúp xã hội tại cộng đồng ở tỉnh Bình Dương.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
2.1. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn các hoạt động hỗ trợ giáo
dục (HTGD) đối với trẻ em gia đình nhập cư (GĐNC), các yếu tố tác
động đến hoạt động HTGD đối với trẻ em GĐNC thực nghiệm phương
pháp công tác xã hội với gia đình trong hoạt động HTGD đối với trẻ em
GĐNC tại tỉnh Bình Dương. Trên sở đó đề xuất một số biện pháp thúc
đẩy các hoạt động công tác xã hội (CTXH) trong HTGD đối với trẻ em
GĐNC góp phần nâng cao khả năng tiếp cận giáo dục của trẻ em GĐNC
từ thực tiễn tỉnh Bình Dương.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nghiên cứu đề ra, các nhiệm vụ của luận
án cần giải quyết:
- Phân tích, đánh giá các công trình nghiên cứu trên thế giới
Việt Nam liên quan đến tiếp cận giáo dục của trẻ em GĐNC hoạt động
HTGD đối với trẻ em GĐNC.
- Tổng hợp cơ sở lý luận về HTGD đối với trẻ GĐNC dưới góc
độ khoa học CTXH.
3
- Phân tích thực trạng làm c yếu tố ảnh hưởng đến tiếp
cận giáo dục của trẻ em GĐNC hoạt động HTGD đối với trẻ em
GĐNC tại tỉnh Bình Dương.
- Tổ chức thực nghiệm can thiệp Phương pháp CTXH với gia
đình để làm rõ tính khả thi. Đề xuất một số biện pháp thúc đẩy các hoạt
động CTXH trong HTGD đối với trẻ em GĐNC góp phần nâng cao khả
năng tiếp cận giáo dục của trẻ em GĐNC từ thực tiễn tỉnh Bình Dương.
3. Đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu của luận án
3.1. Đối tượng nghiên cứu: luận và thực tiễn hoạt động hỗ trợ giáo
dục đối với trẻ em gia đình nhập cư tại tỉnh Bình Dương.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
3.2.1. Phạm vi nội dung
Về lý luận của luận án, tập trung hệ thống hóa lý luận về trẻ em
GĐNC, lý luận về HTGD đối với trem GĐNC, hoạt động CTXH trong
HTGD đối với trẻ em GĐNC phù hợp với các điều kiện thực tiễn tại Bình
Dương hiện nay.
Về thực tiễn tiếp cận giáo dục hoạt động HTGD đối với trẻ
em GĐNC, luận án tập trung đánh g thực trạng tiếp cận giáo dục các
hoạt động HTGD đối với trẻ em GĐNC từ phía hộ GĐNC tphía các
nhân/tổ chức tham gia HTGD tại địa bàn nghiên cứu theo 4 lĩnh vực
của HTGD là: Hỗ trợ thông tin về giáo dục; Hỗ trợ tinh thần khi con cái
gặp khó khăn trong giáo dục; Hỗ trợ vật chất trong giáo dục; Hỗ trợ kết
nối mạng lưới xã hội.
Về các yếu tố ảnh hưởng: Tiếp cận giáo dục HTGD đối với
trẻ em GĐNC chịu tác động bởi nhiều yếu tố khác nhau. Luận án tập
trung làm ảnh hưởng của nhóm yếu tố chủ quan khách quan bao
gồm: Đặc điểm của mạng lưới xã hội (MLXH) của hộ GĐNC; Một s
đặc điểm về kinh tế hội của hộ GĐNC như học vấn của cha mẹ, thu
nhập hộ gia đình; và Thời gian nhập cư đến Bình Dương.