1
Mở đầu
1. Tính cấp thiết của đề tài luận án
Thành quả tăng trưởng kinh tế nước ta trong những năm qua, theo nhiều
nghiên cứu là nhờ chủ yếu vào việc huy động thành công các nguồn lực tài chính và
các nguồn lực lao động, tài nguyên để đưa vào đầu tư sản xuất, kinh doanh. Tuy
nhiên, là một nước đang phát triển với khả năng tích lũy tài chính còn thấp so với nhu
cầu đầu tư tăng nhanh, việc nâng cao khả năng huy động nguồn lực tài chính có ý
nghĩa thiết yếu.
Thực tế thời gian qua cho thấy, việc huy động nguồn lực tài chính từ khu vực
nhà nước khá ổn định. Tuy nhiên, nguồn lực tài chính này có giới hạn và chủ yếu sử
dụng tập trung vào đầu tư cơ sở hạ tầng quan trọng và cung cấp các hàng hóa, dịch vụ
công cộng. Nguồn tài chính từ khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đóng vai trò quan
trọng, tạo lực đẩy cần thiết cho phát triển, nhưng lại không ổn định, phụ thuộc vào
bên ngoài, và chỉ tập trung vào một số lĩnh vực, ngành nghề nhất định. Vì vậy, huy
động nguồn lực tài chính từ khu vực tư nhân trong nước có ý nghĩa quan trọng. Tuy
vậy, kết quả huy động thực tế vẫn còn khoảng cách lớn với tiềm năng tài chính của khu
vực này. Việc không huy động sử dụng nguồn vốn tài chính trong dân vào phát triển kinh
tế xã hội không chỉ là sự lãng phí nguồn lực rất lớn, trong khi chúng ta đang thiếu nguồn
lực tài chính cho đầu tư, mà còn có thể gây ra những hệ quả không mong muốn như đầu
cơ vào vàng, ngoại tệ, nhà đất… tạo ra bong bóng, gây bất ổn định kinh tế - xã hội. Việc
tìm ra những giải pháp thúc đẩy việc huy động nguồn lực tài chính tư nhân vào phát
triển kinh tế - xã hội, do đó, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc.
Hiện nay, các công trình nghiên cứu xung quanh vấn đề huy động nguồn lực
tài chính từ kinh tế tư nhân nhằm phát triển kinh tế xã hội khá đa dạng về số lượng,
phong phú về nội dung, nhưng những nghiên cứu này thường chủ yếu tiếp cận từ khía
cạnh nguồn lực tài chính của cả nền kinh tế hoặc nguồn lực tài chính trong nội tại các
doanh nghiệp, cách thức sử dụng hiệu quả nguồn lực ấy để nâng cao tính cạnh tranh
cho doanh nghiệp. Nghĩa là huy động nguồn lực tài chính từ kinh tế tư nhân nhằm
phát triển kinh tế xã hội chỉ được tiếp cận một cách gián tiếp, hoặc là quá rộng hoặc
là quá hẹp, chưa có một nghiên cứu tổng thể, bao quát về vấn đề huy động nguồn lực
tài chính từ khu vực tư nhân. Trong khi đó, yêu cầu từ thực tiễn đòi hỏi cần tiếp tục
hoàn thiện cơ chế, chính sách, giải pháp huy động nguồn lực tài chính từ khu vực có
