LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và
trích dẫn nêu trong luận án là hoàn toàn trung thực. Kết quả nghiên cứu của luận
án chưa từng được người khác công bố trong bất kì công trình nào.
Hà Nội, ngày 07 tháng 07 năm 2017
Tác giả luận án
Đoàn Thị Hân
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện Luận án “Huy động và sử dụng các nguồn lực
tài chính thực hiện chương trình xây dựng Nông thôn mới tại các tỉnh trung du
và miền núi phía Bắc Việt Nam” tôi đã nhận được sự giúp đỡ, hướng dẫn, chỉ bảo
tận tình của các thầy cô giáo Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương - Bộ Kế
hoạch và Đầu tư, một số cơ quan, các cán bộ, đồng nghiệp, bạn bè và sự hỗ trợ,
giúp đỡ tận tình từ Trường Đại học Lâm Nghiệp.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất tới PGS.TS. Nguyễn Văn Tuấn, TS.
Lê Xuân Sang, những người hướng dẫn khoa học đã tận tình giúp đỡ và định
hướng giúp tôi trưởng thành trong công tác nghiên cứu và hoàn thiện luận án.
Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy cô giáo Viện nghiên cứu quản lý kinh tế
Trung ương - Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các cơ quan ban ngành ở các tỉnh vùng
TDMN phía Bắc, các đồng nghiệp từ Trường Đại học Lâm Nghiệp và bạn bè đã
nhiệt tình giúp đỡ tôi thực hiện luận án.
Hà Nội, ngày 07 tháng 07 năm 2017
Tác giả luận án
Đoàn Thị Hâ
i
MỤC LỤC
MỤC LỤC ............................................................................................................................. i
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT .................................................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................................. v
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH .................................................................................. vii
PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................................. 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................................... 1
2. Mục đích, ý nghĩa của việc nghiên cứu đề tài Luận án .................................................. 3
2.1. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................................... 3
2.2 Ý nghĩa của việc nghiên cứu đề tài Luận án ................................................................. 4
3. Kết cấu luận án ................................................................................................................. 4
CHƯƠNG 1 .......................................................................................................................... 5
TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU VỀ HUY ĐỘNG VÀ SỬ DỤNG CÁC NGUỒN
LỰC TÀI CHÍNH THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI
VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN ............................................................... 5
1.1 Tổng quan các công trình nghiên cứu đã công bố về huy động và sử dụng các nguồn
lực tài chính thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới ......................................... 5
1.1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu đã công bố ở ngoài nước có liên quan đến vấn đề
huy động và sử dụng các nguồn lực tài chính cho phát triển nông thôn ........................... 5
1.1.2 Tổng quan các công trình nghiên cứu đã công bố trong nước liên quan đến vấn đề
huy động và sử dụng các nguồn lực tài chính thực hiện chương trình XDNTM ............. 7
1.1.3. Những vấn đề thuộc đề tài Luận án chưa được các công trình đã công bố nghiên
cứu giải quyết ...................................................................................................................... 13
1.1.4 Những vấn đề trọng tâm Luận án sẽ tập trung nghiên cứu giải quyết ................... 13
1.2 Phương hướng giải quyết các vấn đề nghiên cứu của Luận án ................................. 14
1.2.1 Mục tiêu nghiên cứu và các câu hỏi nghiên cứu của đề tài Luận án ..................... 14
1.2.2 Đối tượng nghiên cứu và giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài Luận án .......... 15
1.2.3 Cách tiếp cận và phương pháp thu thập, xử lý thông tin, tài liệu đề tài ................. 15
1.2.4 Khung nghiên cứu của Luận án................................................................................ 21
CHƯƠNG 2 ........................................................................................................................ 23
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HUY ĐỘNG VÀ SỬ DỤNG NGUỒN LỰC TÀI CHÍNH
THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI .......................... 23
2.1 Nông thôn mới và Chương trình xây dựng nông thôn mới ....................................... 23
2.1.1 Nông thôn và nông thôn mới .................................................................................... 23
2.1.2 Xây dựng nông thôn mới và Chương trình xây dựng nông thôn mới ................... 25
2.1.3. Nguồn lực tài chính và nguồn lực tài chính thực hiện Chương trình XDNTM ... 28
2.2 Huy động các nguồn lực tài chính thực hiện Chương trình XDNTM ...................... 33
2.2.1. Chính sách huy động nguồn lực tài chính thực hiện Chương trình XDNTM ...... 33
ii
2.2.2 Nội dung và cơ chế huy động NLTC thực hiện Chương trình XDNTM .............. 35
2.2.3. Chỉ tiêu đánh giá kết quả huy động nguồn lực tài chính thực hiện chương trình
Chương trình xây dựng nông thôn mới ............................................................................. 37
2.2.4 Các yếu tố ảnh hưởng tới huy động động nguồn lực tài chính thực hiện chương trình
Chương trình xây dựng nông thôn mới ............................................................................. 38
2.3 Sử dụng các nguồn lực tài chính cho xây dựng nông thôn mới ................................ 41
2.3.1 Nguyên tắc phân bổ, sử dụng NLTC thực hiện Chương trình XDNTM .............. 41
2.3.2 Nội dung và cơ chế sử dụng các nguồn lực tài chính thực hiện Chương trình xây
dựng nông thôn mới ........................................................................................................... 42
2.3.3 Các tiêu chí và chỉ tiêu đánh giá kết quả sử dụng vốn cho thực hiện chương trình
............................................................................................................................................. 45
2.3.4 Các yếu tố ảnh hưởng tới sử dụng NLTC cho xây dựng nông thôn mới .............. 46
2.4 Mối quan hệ giữa huy động và sử dụng nguồn lực tài chính thực hiện Chương trình
xây dựng nông thôn mới .................................................................................................... 48
2.5 Kinh nghiệm thực tiễn và bài học kinh nghiệm về huy động và sử dụng nguồn lực tài
chính cho xây dựng nông thôn mới ................................................................................... 49
2.5.1 Kinh nghiệm thực tiễn về huy động và sử dụng nguồn lực tài chính cho xây dựng
nông thôn mới ..................................................................................................................... 49
2.5.2 Bài học kinh nghiệm cho vùng Trung du và miền núi phía Bắc ............................ 55
CHƯƠNG 3 ........................................................................................................................ 57
THỰC TRẠNG HUY ĐỘNG VÀ SỬ DỤNG NGUỒN LỰC TÀI CHÍNH THỰC
HIỆN CHƯƠNG TRÌNH XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI VÙNG TRUNG DU
MIỀN NÚI PHÍA BẮC...................................................................................................... 57
3.1. Đặc điểm cơ bản các tỉnh vùng Trung du và Miền núi phía Bắc ............................. 57
3.1.1 Các đặc điểm tự nhiên ............................................................................................... 57
3.1.2 Các đặc điểm kinh tế, xã hội .................................................................................... 60
3.1.3 Những đặc thù vùng nông thôn các tỉnh Trung du và miền núi phía Bắc ............. 64
3.1.4 Những ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên, KTXH đến huy động và sử dụng NLTC
thực hiện chương trình XDNTM vùng trung du và miền núi phía Bắc .......................... 65
3.2 Thực trạng triển khai Chương trình XDNTM vùng TDMN phía Bắc ..................... 67
3.2.1 Công tác tổ chức triển khai thực hiện chương trình ................................................ 67
3.2.2. Kết quả thực hiện chương trình XDNTM của vùng TDMN phía Bắc. ................ 67
3.3 Thực trạng huy động nguồn lực tài chính thực hiện chương trình xây dựng nông thôn
mới vùng trung du miền núi phía Bắc ............................................................................... 76
3.3.1. Các văn bản pháp lý về huy động nguồn lực tài chính thực hiện chương trình xây
dựng nông thôn mới vùng trung du miền núi phía Bắc ................................................... 76
3.3.2 Kế hoạch về huy động nguồn lực tài chính thực hiện xây dựng nông thôn mới của
vùng trung du miền núi phía Bắc ...................................................................................... 79
iii
3.3.3. Nội dung, hình thức và tổ chức huy động nguồn lực tài chính ............................. 80
3.3.4 Kết quả huy động NLTC cho xây dựng nông thôn mới vùng TDMN phía bắc ... 83
3.3.5 Các nhân tố ảnh hưởng tới kết quả huy động nguồn lực tài chính thực hiện xây
dựng nông thôn mới vùng Trung du và miền núi phía Bắc ............................................. 95
3.4. Thực trạng sử dụng nguồn lực tài chính cho thực hiện chương trình xây dựng nông
thôn mới trên địa bàn các tỉnh TDMN phía Bắc ........................................................... 109
3.4.1. Những quy định về sử dụng nguồn lực tài chính thực hiện chương trình xây dựng
nông thôn mới tại các tỉnh TDMN phía Bắc ................................................................. 109
3.4.2. Thực trạng sử dụng nguồn lực tài chính thực hiện xây dựng nông thôn mới ... 113
3.4.3 Kết quả sử dụng nguồn lực tài chính cho thực hiện chương trình XDNTM vùng
TDMN phía Bắc .............................................................................................................. 120
3.4.4 Các nhân tố ảnh hưởng tới sử dụng NLTC cho xây dựng nông thôn mới ......... 127
3.5. Đánh giá chung về kết quả huy động và sử dụng nguồn lực tài chính cho xây dựng
nông thôn mới vùng trung du và miền núi phía Bắc ..................................................... 130
3.5.1 Những thành công về huy động và sử dụng nguồn lực tài chính cho xây dựng nông
thôn mới vùng trung du và miền núi phía Bắc .............................................................. 130
3.5.2 Những tồn tại, hạn chế về huy động và sử dụng nguồn lực tài chính cho xây dựng
nông thôn mới vùng trung du và miền núi phía Bắc ..................................................... 132
3.5.3 Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế ......................................................................... 134
CHƯƠNG 4 ..................................................................................................................... 136
PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP HUY ĐỘNG VÀ SỬ DỤNG NGUỒN LỰC TÀI
CHÍNH THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI VÙNG
TRUNG DU MIỀN NÚI PHÍA BẮC VIỆT NAM ...................................................... 136
4.1. Phương hướng huy động và sử dụng nguồn lực tài chính thực hiện xây dựng nông
thôn mới vùng trung du miền núi phía Bắc ................................................................... 136
4.2 Giải pháp huy động và sử dụng nguồn lực tài chính thực hiện chương trình xây dựng
nông thôn mới vùng trung du miền núi phía Bắc .......................................................... 138
4.2.1. Giải pháp huy động nguồn lực tài chính thực hiện chương trình xây dựng nông
thôn mới vùng trung du miền núi phía Bắc ................................................................... 138
4.2.2 Các giải pháp sử dụng nguồn lực tài chính thực hiện xây dựng nông thôn mới 143
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................................................ 148
1. Kết luận ........................................................................................................................ 148
2. Kiến nghị phương hướng nghiên cứu tiếp theo ......................................................... 150
DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC