KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC - TRUYỀN MÁU
268
KẾT QUẢ GHÉP TẾ BÀO GỐC TẠO MÁU TỰ THÂN
ĐIỀU TRỊ ĐA U TỦY XƯƠNG TẠI VIỆN HUYẾT HỌC - TRUYỀN MÁU
TRUNG ƯƠNG GIAI ĐOẠN 2018 - 2022
Đỗ Thị Thúy1, Võ Thị Thanh Bình1, Nguyễn Bá Khanh2,
Nguyễn Thị Nhung2, Trần Thị Hồng2, Đào Phan Thu Hường2,
Vũ Đức Bình3, Bạch Quốc Khánh3, Nguyễn Hà Thanh3
TÓM TẮT32
Mục tiêu: Mô tả kết quả ghép tế bào gốc tạo
máu tự thân điều trị bệnh Đa u tủy xương và một
số yếu tố ảnh hưởng đến thi gian sống thêm
bệnh không tiến triển sau ghép; Đối tượng và
phương pháp: Nghiên cứu thuần tập hồi cứu
trên 50 bệnh nhân Đa u tủy xương đưc ghép tế
bào gốc tạo máu tự thân tại Viện Huyết học
Truyền máu Trung ương giai đoạn 2018 - 2022.
Sử dụng Kaplan-Meier để biểu diễn thi gian
sống thêm bệnh không tiến triển (PFS) và thi
gian sống thêm toàn bộ (OS), sử dụng mô hnh
hồi quy Cox để xác định tỷ suất nguy cơ. Kết
quả: Tỷ lệ bệnh nhân đạt đáp ứng hoàn toàn và
đáp ứng một phần rất tốt tại thi điểm 3 tháng
sau ghép là 94%. Tỷ lệ tử vong liên quan đến
ghép là 2%. Sau ghép tế bào gốc tự thân, thi
gian sống thêm toàn bộ (OS) và thi gian sống
bệnh không tiến triển (PFS) trung bnh là 60,5 ±
3,5 tháng (CI 95%, 53,6 – 67,3 tháng) và 35,2 ±
4,4 tháng (CI 95%, 26,6 – 43,8 tháng); 74,4%
bệnh nhân sống thêm 3 năm sau ghép và 41,2%
bệnh nhân sống không bệnh ở thi điểm 3 năm
sau ghép. Đáp ứng bệnh trước ghép là yếu tố có
1Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương
Chịu trách nhiệm chính: Đỗ Thị Thúy
SĐT: 0975192689
Email: thuydo.hmu@gmail.com
Ngày nhận bài: 05/8/2024
Ngày phản biện khoa học: 05/8/2024
Ngày duyệt bài: 01/10/2024
ảnh hưởng tới kết quả PFS sau ghép có ý nghĩa
thống kê với p = 0,004. Kết luận: Ghép tế bào
gốc tạo máu tự thân là phương pháp điều trị có
hiệu quả đối với bệnh nhân đa u tủy xương.
Từ khóa: Đa u tủy xương (ĐUTX), ghép tế
bào gốc tạo máu tự thân.
SUMMARY
OUTCOMES OF AUTOLOGOUS STEM
CELL TRANSPLANTATION FOR
TREATMENT OF MULTIPLE
MYELOMA FROM 2018 - 2022
IN NIHBT
Objective: To describe the outcomes of
autologous hematopoietic stem cell
transplantation (Auto-HSCT) in the treatment of
multiple myeloma and identify factors
influencing progression-free survival (PFS) post-
transplantation. Subjects and Methods: This
study included 50 multiple myeloma patients
who underwent Auto-HSCT at the National
Institute of Hematology and Blood Transfusion
(NIHBT) from 2018 to 2022. The study followed
a retrospective cohort design, Kaplan-Meier was
used to exhibit overall survival (OS) and
progression-free survival (PFS). Univariate and
multivariate analyses were performed using Cox
proportional hazards model. A P<0.05 is
considered statistically significant. Results: The
rate of patients achieving complete response
(CR) or very good partial response (VGPR) at 3
months post-transplant was 94%. The transplant-
T¹P CHÝ Y häc viÖt nam tẬP 544 - th¸ng 11 - QuyỂN 2 - sè ĐẶC BIỆT - 2024
269
related mortality (TRM) rate was 2%. Following
Auto-HSCT, the average overall survival (OS)
was 60.5 ± 3.5 months (95% CI, 53.6 – 67.3
months) and the average progression-free
survival (PFS) was 35.2 ± 4.4 months (95% CI,
26.6 – 43.8 months). At the 3-year mark post-
transplantation, 74.4% of patients were alive, and
41.2% were progression-free. Pre-transplant
disease response was a statistically significant
factor influencing progression-free survival
(PFS) after transplant, with a p-value = 0.004.
Conclusion: Auto-HSCT is a beneficial
treatment method for multiple myeloma patients.
Keywords: multiple myeloma, autologous
stem cell transplantation.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Đa u tủy xương chiếm khoảng 1% các
bệnh ung thư và 10% các bệnh ác tnh cơ
quan tạo máu. Ngày nay đã có rất nhiều tiến
bộ trong điều trị đa u tủy xương, với sự ra
đi của các thuốc mới và liệu pháp điều trị
mới như: liệu pháp tế bào CAR – T, kháng
thể đặc hiệu kép, tuy nhiên tại Việt Nam khả
năng tiếp cận các thuốc mới và liệu pháp
điều trị mới vẫn cn nhiều khó khăn, chnh v
vậy ghép tế bào gốc tạo máu tự thân vẫn là
liệu pháp điều trị đem lại hiệu quả. Tại Viện
Huyết học – Truyền máu Trung ương ghép tế
bào gốc (TBG) tạo máu điều trị bệnh Đa u
tủy xương đã đưc thực hiện từ năm 2006 và
trải qua nhiều giai đoạn khác nhau để hoàn
thiện. Từ 2018 cho đến nay tại Viện tất cả
bệnh nhân ghép ĐUTX đã đưc chuyển sang
chăm sóc toàn diện, cng với việc xuất hiện
những thuốc điều trị mới, mô hnh bệnh nhân
và kết quả ghép TBG tự thân cho bệnh nhân
đa u tủy xương đã có một số thay đổi. Nhằm
xác định đối tưng bệnh nhân ĐUTX hưởng
li từ việc ghép TBG tự thân và so sánh kết
quả giữa các giai đoạn ghép ĐUTX trước
đây chúng tôi thực hiện đề tài nghiên cứu:
“Kết quả ghép tế bào gốc tạo máu tự thân
điều trị bệnh đa u tủy xương tại Viện Huyết
học - Truyền máu TW giai đoạn 2018 -
2022”.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu: gồm 50
bệnh nhân Đa u tủy xương đưc chẩn đoán,
điều trị và ghép tế bào gốc tạo máu tự thân
tại Viện Huyết học - Truyền máu Trung
ương trong giai đoạn từ 2018 - 2022, đáp
ứng các tiêu chuẩn sau:
- Chẩn đoán xác định Đa u tủy xương
theo tiêu chuẩn của Hội nghiên cứu đa u tủy
xương Quốc tế (IMWG) năm 2014
- Đủ điều kiện sức khỏe tham gia quá
trình ghép
- Bệnh nhân và gia đnh bệnh nhân đồng
ý tham gia ghép TBG tạo máu tự thân.
2.2. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên
cứu thuần tập hồi cứu
2.2.1. Các bước tiến hành ghép TBG tự
thân: [1]
- Tiến hành sau khi kết thúc điều trị tấn
công
- Huy động và thu gom tế bào gốc máu
ngoại vi CD34+
- Lưu trữ và bảo quản khối tế bào gốc ở
nhiệt độ -196oC
- Điều kiện hóa: Melphalan 200mg/m2 da
- Truyền khối tế bào gốc sau khi kết thúc
điều kiện hóa 24 gi.
2.2.2. Các tiêu chuẩn đánh giá được sử
dụng:
- Đánh giá đáp ứng điều trị theo tiêu
chuẩn của IMWG năm 2016.
- Đánh giá mọc mảnh ghép khi số lưng
bạch cầu trung tnh > 0,5 G/L và số lưng
tiểu cầu >20 G/L (không phụ thuộc truyền
TC) trong 3 ngày xét nghiệm liên tiếp.
KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC - TRUYỀN MÁU
270
- Đánh giá các tác dụng phụ theo tiêu
chuẩn của Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ
năm 2006.
2.3. Xử lý và phân tch số liệu: Bằng
phần mềm Excel 2010, SPSS 22.0
Các biến số định lưng đưc trnh bày
theo giá trị trung bnh, trung vị và độ lệch
chuẩn, min, max. Các biến số định tnh đưc
trnh bày theo tỷ lệ %.
Đánh giá sự khác biệt: sử dụng test t-
student. Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với
p <0,05 khi t> 1,96.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên
cứu. Bảng dưới đây trnh bày tóm tắt một số
đặc điểm lâm sàng của 50 bệnh nhân đa u tủy
xương (ĐUTX) đưc ghép TBG tạo máu tự
thân.
Bảng 3.1. Một số đặc điểm lâm sàng
Đặc điểm
Số lượng
Tỷ lệ %
Tuổi trung vị: 55 (31 – 67)
Giới: Nam
Nữ
28
22
56
44
Dưới nhóm ĐUTX
IgG
26
52
IgA
8
16
Chuỗi nhẹ
16
32
Khối ngoài tủy
Có
12
24
Không
38
76
Giai đoạn bệnh (ISS)
I
3
6
II
33
66
III
13
26
Không xác định
1
2
Nhóm nguy cơ theo di truyền (*)
Chuẩn
11
22
Cao
39
78
Số phác đồ điều trị trước ghép
1
33
66
2
11
22
≥3
6
12
Phác đồ chnh sử dụng
VTD
18
36
VCD
9
18
VRD
6
12
VTD - PACE
9
18
Dara - VTD
4
8
Khác (PAD, CVAD,…)
4
8
Tình trạng lui bệnh trước ghép
CR (Đáp ứng hoàn toàn)
37
74
VGPR (Đáp ứng một phần rất tốt)
10
20
PR (Đáp ứng một phần)
3
6
Liều TBG trung bnh truyền ( CD34+ x106/kg): 5,36 ± 2,69 (2 – 12,87)
T¹P CHÝ Y häc viÖt nam tẬP 544 - th¸ng 11 - QuyỂN 2 - sè ĐẶC BIỆT - 2024
271
* Theo Mayo Clinic (www.msmart.org):
Nguy cơ: Đa bội, t (11;14), t (6;14), Del 13,
không có tổn thương; Nguy cơ cao: Del 17p,
t (14;16), t (14;20), t (4;14), Gain (1q21).
3.2. Kết quả ghép tế bào gốc tạo máu
tự thân
3.2.1. Kết quả mọc mảnh ghép
Đánh giá mọc mảnh ghép bằng thi gian
hồi phục bạch cầu trung tnh và tiểu cầu của
chúng tôi cho kết quả như sau:
Bảng 3.2. Thời gian mọc mảnh ghép
Trung vị (min – max) ngày
Thi gian hồi phục bạch cầu trung tính (ngày)
11 (9 – 20)
Thi gian hồi phục tiểu cầu (ngày)
12 (8 – 28)
Nhận xét: Thi gian trung vị mọc bạch cầu trung tnh là 11 ngày, mọc tiểu cầu là 12 ngày
3.2.2. Kết quả đáp ứng bnh sau ghép
Bảng 3.3: Đáp ứng của bnh nhân ti thời điểm 3 tháng sau ghép TBG so với trước
ghép
Sau ghép
Số lượng n (%)
CR
28 (75,6%)
VGPR
9 (19,0%)
PR
0 (5,4%)
CR
4 (40%)
VGPR
6 (60%)
PR
0 (0%)
CR
0 (0%)
VGPR
0 (0%)
PR
0 (0%)
Tái phát/Tiến triển
2 (66,7%)
Tử vong
1 (33,3%)
Nhận xét: Sau ghép 3 tháng, tổng tỷ lệ
CR và VGPR là 47/50, chiếm 94%, trong
nhóm đạt VGPR đã có 4 bệnh nhân chuyển
đạt đưc CR. Ở nhóm PR th 1 bệnh nhân tử
vong trong quá trnh ghép, 2 bệnh nhân tiến
triển/tái phát.
3.2.3. Thời gian sống bnh không tiến
triển (PFS) và thời gian sống thêm toàn bộ
(OS)
Trong quá trnh theo di bệnh nhân sau
ghép đến thi điểm tháng 9/2023 (bệnh nhân
theo di ngắn nhất là 24 tháng, dài nhất 78
tháng), chúng tôi có 30/49 (61,0%) bệnh
nhân bị tái phát và 15/49 (30,6%) bệnh nhân
tử vong do bệnh tiến triển, không đáp ứng
với điều trị cứu vãn.
Sau ghép, PFS trung bình là 35,2 ± 4,4
tháng (CI 95%, 26,6 – 43,8 tháng), OS trung
bình là 60,5 ± 3,5 tháng (CI 95%, 53,6 – 67,3
tháng). Tnh riêng ở nhóm điều trị xong phác
đồ tấn công và thực hiện ghép ngay cho kết
quả PFS trung bnh là: 40,8 ± 5,3 tháng; OS
trung bình là: 65,0 ± 3,9 tháng.
Tại thi điểm 3 năm sau ghép, tỷ lệ PFS
và OS của nhóm nghiên cứu lần lưt là
41,2% và 77,4%.
KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC - TRUYỀN MÁU
272
Biểu đồ 3.3. Thời gian sống bnh không tiến triển PFS
và thời gian sống thêm toàn bộ OS từ thời điểm ghép
3.3. Một số yếu tố ảnh hưởng đến thời gian sống bệnh không tiến triển (PFS)
Bảng 3.4: Một số yếu tố trước ghép và mối ảnh hưởng đến PFS
Yếu tố
HR
95% CI
p
Giai đoạn ISS
0,488
0,216 – 1,099
0,083
Dưới nhóm bệnh (IgA và chuỗi nhẹ)
2,29
0,759 – 5,785
0,084
Nhóm nguy cơ theo di truyền
1,935
0,738 – 5,074
0,180
Số loại phác đồ điều trị trước ghép (≥3)
1,113
0,707 – 1,752
0,645
Khối ngoài tủy
0,217
0,065 – 0,723
0,013
Đáp ứng bệnh trước ghép (Đáp ứng một phần - PR)
14,484
2,308 – 90,883
0,004
Nhận xét: Một số yếu tố trước ghép như
dưới nhóm, tổn thương di truyền, số loại
phác đồ đã điều trị và tnh trạng đáp ứng
bệnh trước ghép có tỷ số nguy cơ (HR > 1).
IV. BÀN LUẬN
4.1. Đặc điểm chung của bệnh nhân
nghiên cứu
Tuổi trung vị của nhóm bệnh nhân
nghiên cứu là 55 (nhỏ tuổi nhất là 31 và lớn
tuổi nhất là 69). Độ tuổi trung bnh của bệnh
nhân của bệnh nhân ĐUTX ghép TBG tạo
máu tự thân trong các nghiên cứu trong nước
và quốc tế [2-3] [5-9] cũng tương tự nghiên
cứu của chúng tôi.
Về phân bố các dưới nhóm bệnh, chúng
tôi gặp nhiều nhất là IgG sau đó là IgA và
cuối cng là chuỗi nhẹ, tương tự như các
nghiên cứu trong nước và quốc tế, điều này
ph hp với phân bố các thể bệnh ĐUTX nói
chung [2-4]. Ngoài ra thống kê của chúng tôi
cũng cho thấy có 12/50 bệnh nhân có khối
ngoài tủy trong nghiên cứu.
Kết quả ở bảng 3.1 cho thấy chủ yếu
bệnh nhân đưc chẩn đoán ở giai đoạn ISS -
II (66%). Khi phân tch bất thưng di truyền,
chúng tôi thấy phần lớn bệnh nhân thuộc
nhóm nguy cơ nguy cơ cao, chiếm 78%.
Trước ghép, bệnh nhân đưc điều trị tấn
công nhằm đạt đưc tnh trạng lui bệnh ở
mức cao nhất, tạo điều kiện thuận li tiến
hành ghép TBG tự thân. Kết quả ở bảng 3.1
cho thấy tỷ lệ đáp ứng một phần rất tốt
(VGPR) và đáp ứng hoàn toàn (CR) là 94%.
Tuy nhiên có đến 34% bệnh nhân phải dng
từ 2 loại phác đồ trở lên, trong đó các phác
đồ chnh đưc sử dụng trong giai đoạn này
vẫn là VTD, VCD, chỉ có 4 bệnh nhân đưc