www.tapchiyhcd.vn
204
►CHUYÊNĐỀLAO◄
INSTITUTE OF COMMUNITY HEALTH
RESULTS OF DETERMINING THE CAUSE OF
LOWERRESPIRATORYTRACTINFECTIONSUSINGFILMARRAYININPATIENTS
AT THE NATIONAL HOSPITAL FOR TROPICAL DISEASES FROM 2020 TO 2022
NguyenVanThuong
1*
,VuQuyetThang
1
,
LeVanDuyet
2
,LeNguyenMinhHoa
2
, Nguyen Thi Thu Ha
3
1
QuangNinhProvincialCenterforDiseaseControl-HaiPhucStreet,HongHaiWard,HaLongCity,QuangNinhProvince,Vietnam
2
National Hospital for Tropical Diseases - Bau Village, Kim Chung Commune, Dong Anh Dist, Hanoi City, Vietnam
3
Ha Noi University of Public Health - 1A Duc Thang, Duc Thang Ward, Bac Tu Liem Dist, Hanoi City, Vietnam
Received:16/09/2024
Revised:24/09/2024;Accepted:16/10/2024
ABSTRACT
Objectives: Characterizationoftheetiologyofmicroorganismscausinglowerrespiratorytract
diseasesusingautomatedmultiplexPCR(FilmArray)inpatientswithlowerrespiratorytract
infections treated at the National Hospital for Tropical Diseases from 2020 to 2022.
Methods: Retrospective study of 197 patients with lower respiratory tract infections who were
prescribed Film Array and cultured at the National Hospital for Tropical Diseases from 2020 to
2022.
Results: The FilmArray positivity rate was 67%,and theculturerate was 33%. Inwhich,
the main typical bacteria are A.baumaniicomplex with the largest proportion of 22.95%, K.
pneumonia 18.49%, S. aureus 7.53%, atypical bacteria L. pneumophila 0.34%, Coronavirus
virus 3.55%, Human Rhinovirus 1.52%, InuenzaA0.51%;9typicalvirus-bacteriaco-infected
specimens.290antibioticresistancegensweredetected,CTX-Mgenhadthehighestproportion
of25.9%,NDM,KPC,OXA-48likegenshadsimilarproportions,mecA/andMREJ,VIMgens
hadthelowestproportionof2.1%.Culturedidnotdetectatypicalbacteria,virusesanddrug
resistance gens.
Conclusion: Film Array has a positive rate 2 times higher than culture in the study, detecting
bothatypicalbacteria,viruses,virus-bacterialco-infectionanddrugresistancegens.
Keywords: Film Array, lower respiratory tract infections.
Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 65, No. 6, 204-209
*Correspondingauthor
Email:nguyenvanthuongytdpqn@gmail.comPhone: (+84) 975200845 Https://doi.org/10.52163/yhc.v65i6.1685
205
KẾTQUẢXÁCĐỊNHCĂNNGUYÊNNHIỄMTRÙNG
ĐƯỜNGHÔHẤPDƯỚIBẰNGFILMARRAYỞBỆNHNHÂNNỘITRÚ
TẠIBỆNHVIỆNBỆNHNHIỆTĐỚITRUNGƯƠNG2020-2022
NguyễnVănThượng
1*
,VũQuyếtThắng
1
,
LêVănDuyệt
2
,LêNguyễnMinhHoa
2
,NguyễnThịThuHà
3
1
TrungtâmKiểmsoátbệnhtậttỉnhQuảngNinh-PhốHảiPhúc,P.HồngHải,Tp.HạLong,TỉnhQuảngNinh,ViệtNam
2
BệnhviệnBệnhNhiệtđớiTrungương-ThônBầu,XãKimChung,HuyệnĐôngAnh,Tp.HàNội,ViệtNam
3
TrườngĐạihọcYtếcôngcộng-1AĐứcThắng,P.ĐứcThắng,Q.BắcTừLiêm,Tp.HàNội,ViệtNam
Ngàynhậnbài:16/09/2024
Chỉnhsửangày:24/09/2024;Ngàyduyệtđăng:16/10/2024
TÓMTẮT
Mụctiêu:Xácđịnhđặcđiểmcănnguyênvisinhvậtgâybệnhđườnghôhấpdướibằngkỹthuật
PCRđamồitựđộng(FilmArray)vàphươngphápnuôicấyởngườibệnhnhiễmtrùngđường
hôhấpdướiđiềutrịtạiBệnhviệnBệnhnhiệtđớiTrungươnggiaiđoạn2020-2022.
Phươngphápnghiêncứu:Nghiêncứuhồicứu197bệnhnhânnhiễmtrùngđườnghôhấpdưới
đượcchỉđịnhFilmArrayvànuôicấytạibệnhviệnBệnhnhiệtđớitrungươnggiaiđoạn2020-
2022.
Kếtquả:TỷlệdươngtínhFilmArraylà67%,nuôicấylà33%.Trongđó,chủyếulàvikhuẩn
điểnhìnhA.baumaniicomplexchiếmtỉlệlớnnhất22,95%,K. pneumonia 18.49%, S.aureus
7,53%,vikhuẩnkhôngđiểnhìnhL. pneumophila 0.34%, virus Coronavirus 3.55%, Human
Rhinovirus 1,52%, InuenzaA0,51%;9bệnhphẩmđồngnhiễmvirus-vikhuẩnđiểnhình.Phát
hiện290lượtgenkhángkhángsinh,genCTX-Mchiếmtỷlệcaonhất25,9%,genNDM,KPC,
OXA-48liketỷlệtươngđươngnhau,genmecA/andMREJ,VIMcótỷlệthấpnhất2,1%.Nuôi
cấykhôngpháthiệnđượcvikhuẩnkhôngđiểnhình,virusvàgenkhángthuốc.
Kếtluận:FilmArraycótỷlệdươngtínhcaohơn2lầnnuôicấytrongnghiêncứu,pháthiện
đượccảvikhuẩnkhôngđiểnhình,virus,đồngnhiễmvirus-vikhuẩnvàgenkhángthuốc.
Từkhoá:FilmArray,nhiễmtrùngđườnghôhấpdưới.
1.ĐẶTVẤNĐỀ
Nhiễm trùng đường hô hấp dưới (LRTI- Lower
respiratorytractinfections)làbệnhlýthườnggặpởcả
trẻemvàngườilớn,đứngthứ4/10nguyênnhângây
tửvonghàngđầutạiViệtNam(theothốngkêcủaHiệp
hộiHôhấp2019)[1].Tỷlệmắcởngườitrưởngthành
khoảng8-120/1000,caoởngườisau70tuổi,cóthểgây
biến chứng nguy hiểm,thậm chí tử vong nếu không
đượcchẩnđoánvàxửtríkịpthời[2].Cănnguyêngây
bệnhrấtđadạngbaogồmvikhuẩn,virus,kýsinhtrùng
hoặcnấm.Thêmvàođó,tìnhtrạngkhángkhángsinh
xảyratrêntoàncầuđãtạođiềukiệnchocácgenkháng
thuốc mới xuất hiện như nhóm NDM1, gen kháng
Carbapenem, kháng β-lactamase, gây khó khăn cho
việcđiềutrị.Ngoàira,cácphươngphápnuôicấyvà
địnhdanhtruyềnthốngchokếtquảchậm,tỷlệdương
tínhthấpvàkhóxácđịnhđượcmộtsốcănnguyênnhư
vikhuẩnkhôngđiểnhìnhvàvirus.Vìvậyviệcđiềutrị
thườnggặpnhiềukhókhănvàhiệuquảthấp.Kỹthuật
PCRđamồitựđộngđượctíchhợptrênhệthốngFilm
Arraycókhảnăngthựchiệnxétnghiệmrấtnhanh,xác
địnhđượcnhiềucănnguyêngâybệnhcũngnhưmộtsố
genkhángkhángsinhquantrọng.Dođó,rấtcóýnghĩa
trongchẩnđoánvàđiềutrịhiệuquảcácbệnhnhiễm
trùngđườnghôhấpdưới.TạiViệtNam,việcápdụng
cáckỹthuậtPCRđamồitựđộngtrongchẩnđoánbệnh
nhiễmtrùngđườnghôhấpcònrấthạnchế,đặcbiệtlà
chưacócácthốngkê,phântích,sosánhvềphânbốcác
cănnguyênvisinhvật.Mụctiêucủanghiêncứunày
làXácđịnhđặcđiểmcănnguyênvisinhvậtgâybệnh
đườnghôhấpdướibằngkỹthuậtPCRđamồitựđộng
(FilmArray)vàphươngphápnuôicấyởngườibệnh
nhiễmtrùngđườnghôhấpdướiđiềutrịtạiBệnhviện
BệnhnhiệtđớiTrungươnggiaiđoạn2020-2022.
N.V. Thuong et al. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 65, No. 6, 204-209
*Tácgiảliênhệ
Email:nguyenvanthuongytdpqn@gmail.comĐiệnthoại: (+84) 975200845 Https://doi.org/10.52163/yhc.v65i6.1685
www.tapchiyhcd.vn
206
2.ĐỐITƯỢNGVÀPHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU
2.1.Đốitượngnghiêncứu
Nghiêncứu197đốitượngcóLRTIđượcxétnghiệm
bằngFilmArraytạiBệnhviệnBệnhNhiệtđớitrung
ương2020-2022.
-Tiêuchuẩnlựachọn:Bệnhnhân(BN)đượcchẩnđoán
xácđịnhhoặcchẩnđoánsơbộLRTI(baogồmviêm
phổicộngđồng,đợtcấpbệnhphổitắcnghẽnmãntính
dobộinhiễm,giãnphếquảnbộinhiễm);BNđượcchỉ
địnhsongsong2xétnghiệmnuôicấytrênmáyVitek-2
vàPCRđamồilồngtrênhệthốngFimlArraytrêncùng
1loạibệnhphẩmlấytừđườnghôhấpdưới.
- Tiêu chuẩn loại trừ: BN mắc cácbệnh khác ngoài
nhiễmtrùngđườnghôhấpdưới.Khônglấyđượcbệnh
phẩmhoặcmẫukhôngđồngnhấtcho2xétnghiệmtrên.
2.2.Phươngpháp
-Thiếtkếnghiêncứu:Nghiênhồicứu,môtảcắtngang.
-Địađiểmnghiêncứu:Khoavisinh–sinhhọcphântử,
bệnhviệnBệnhNhiệtđớitrungương.
-Phươngphápchọnmẫu:Chọnmẫuthuậntiện,lấy
toànbộmẫuđủtiêuchuẩn.
- Biến số/ chỉ số nghiêncứu: Đặc điểm tuổi vàgiới
củađốitượngnghiêncứu,cácloạivikhuẩn,virusđịnh
danh, đồng nhiễm virus- vi khuẩn, genkháng kháng
sinh.
-Xửlýsốliệu:Dữliệuđượcnhậpvàxửtríbằngphần
mềmSPSS26.0,sửdụngcácthuậttoántínhtỷlệphần
trăm,trungbình,T-Test,hồiquytuyếntính.
-Đạođứcnghiêncứu:Nghiêncứuđãđượcthôngqua
rútgọntạiHộiđồngđạođứccủaBệnhviệnBệnhNhiệt
đới trung ương theo quyết định số 11-2023/HDDD-
NĐTƯngày23tháng3năm2023.
3.KẾTQUẢ
Bảng1.Phânbốbệnhnhântheotuổi
Nhómtuổi Sốlượng Tỷlệ%
≤18 10 5,1
18–30 16 8,1
30–40 21 10,7
40–50 18 9,1
50–60 35 17,5
>60 97 49,2
Trungbình 57,04±20,5
Độ tuổi trungbình của nhóm nghiên cứulà 57 tuổi,
trongđónhóm>60tuổichiếmtỷlệcaonhất97người
(49,24%),ngườicóđộtuổithấpnhấtlà8tuổivàcao
nhấtlà101tuổi.
Bảng2.Phânbốbệnhnhântheogiới
Đặcđiểm Sốlượng Tỷlệ%
Tổngsố 197 100
Nam 119 60,41
Nữ 78 39,59
Tổng số bệnh nhân trong nhóm nghiên cứu là 197
người, trong đó Nam: 119 người (60,41%), Nữ: 78
người(39,59%).
Bảng3.Tỷlệpháthiệncănnguyêngâynhiễm
trùngđườnghôhấpdướibằngphươngpháp
nuôicấyvàFilmArray
Phương
phápxét
nghiệm
Dươngtính Âmtính p
n%n%
Nuôicấy/
Vitek-2 65 33,0 132 67,0
<0,01
PCRđamồi
lồng/Film
Array
133 67,51 64 32,49
Tỷlệpháthiệncănnguyêngâynhiễmtrùngđườnghô
hấpdướibằngPCRđamồilồngcaohơn(67,51%)so
vớinuôicấytrênhệthốngVitek-2(33,0%).
Bảng4.Cănnguyênvikhuẩnpháthiện
quaphươngphápnuôicấyvàFilmArray
Vikhuẩn FilmArray Nuôicấy p
n%n%
A.calcoaciticus
baumannii
complex 67 22,9 18 24,0
<0,01
K. pneumonia 54 18,4 14 18,7
P. aeruginosa 50 17,1 22 29,3
K. aerogens 29 9,9 1 1,3
S. marcescens 24 8,2 3 4,0
S. aureus 22 7,5 10 13,3
E. coli 17 5,8 - -
Proteus spp 10 3,4 3 4,0
H.inuenzae 9 3,0 2 2,7
S. pneumoniae 8 2,7 2 2,7
L. pneumophila 1 0,3 - -
M. catarrhalis 1 0,3 - -
Trongtổngsố197BPkếtquảxétnghiệmnuôicấytrên
hệthốngVitek-2pháthiệnđược9loàitácnhân gây
bệnhlàvikhuẩn,trênhệthốngFilmArraypháthiện
được12tácnhângâybệnhlàvikhuẩnvà7tácnhânlà
virus.A.calcoaciticusbaumanniicomplexcótầnsuất
pháthiệncaonhấttrêncả2phươngpháplà22,95%và
N.V. Thuong et al. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 65, No. 6, 204-209
207
24%;P.aeruginosacótỷlệpháthiệnbằngphươngpháp
nuôicấy(29,3%)caohơnsovớiphươngphápPCRđa
mồilồng(17,12%).S. aureuscótỷlệpháthiệnbằng
phươngphápnuôicấy(13,3%)caohơnsovớiphương
phápPCRđamồilồng(7,53%);p<0,01chothấykết
quảcóýnghĩathốngkêchotấtcảcáccănnguyênphát
hiệnđược.
Bảng5.Tácnhânvirusgâynhiễmtrùngđườnghô
hấpbằngPCRđamồilồngtrênhệthốngFilmArray
Tácnhânvirus n%
Coronavirus 7 3,55
Human Rhinovirus /Enterovirus 3 1,52
Respiratory Syncytial Virus 1 0,51
Human Metapneumovirus 1 0,51
InuenzaA 1 0,51
Parainuenzavirus 1 0,51
Adenovirus 1 0,51
Tổngsố 15 7,61
TácnhândoCoronavirustỷlệcaonhất(3,55%),Hu-
man Rhinovirus /Enterovirus chiếm tỷ lệ 1,52%, các
viruskháctỷlệpháthiệntươngđồngnhau(0,51%).
Bảng6.Đồngnhiễmvikhuẩn–virusbằngPCR
đamồilồngtrênhệthốngFilmArray
Nhiễmvirus
Nhiễmvikhuẩn
Âm
tính Điển
hình
Không
điển
hình
Khôngnhiễmvirus 58 123 1
Cónhiễmvirus 6 9 0
Tổng 64 132 1
Có15BNpháthiệnđượccảvikhuẩnvàvirustừcác
mẫuBP.Trongsốđócó6BNnhiễmvirusđơnthuầnvà
9BNđồngnhiễmvirusvàvikhuẩnđiểnhình.
Bảng7.GenkhángkhángsinhxácđịnhbằngFilmArray
Genkhángkhángsinh
trênmẫudươngtính n%
CTX-M 75 25,9
NDM 63 21,7
KPC 62 21,4
OXA-48like 58 20,0
IPM 20 6,9
mecA/andMREJ 6 2,1
VIM 6 2,1
Tổng 290 100
Trongtổngsố139BPdươngtínhtrênFilmArray,có
290 lượt gen kháng khángsinh đượcphát hiện, Gen
CTX-Mchiếmtỷlệcaonhất25,9%,genNDM,KPC,
OXA-48likecótỷlệgầntươngđươngnhau,genmecA/
andMREJ,VIMcótỷlệthấpnhất2,1%.
4.BÀNLUẬN
4.1Đặcđiểmchungcủađốitượngnghiêncứu
Tuổitrungbìnhcủabệnhnhântrongnhómnghiêncứu
là57,04±20,5tuổi;trongđótuổithấpnhấtlà8tuổivà
caonhấtlà101tuổi;độtuổi>60tuổicótỷlệcaonhất
chiếm49,2%.Tỷlệnamgiớilà60,41%.Kếtquảnày
tươngđồngvớimộtsốnghiêncứutạiViệtNamvàtrên
thếgiới.Hầuhếtcácnghiêncứuchỉrarằng,tuổicaolà
yếutốthuậnlợinhiễmLRTI,tuynhiênkhôngrõmối
quanhệgiớitínhvàbệnh.Theonghiêncứuviêmphổi
mắcphảitạicộngđồngởcácbệnhnhântrên65tuổitại
Mỹ,tỷlệmắcviêmphổilà18,3/1000người,tỷlệnày
tănglêntheotuổi(từ8,4/1000dânởđộtuổitừ65-69
tuổitănglên48,5/1000dânởđộtuổitrên90)[3].Theo
nghiêncứucủaOzlemAydemirvàcộngsựtạiBệnh
việnởKonya,ThổNhĩKỳtrên197ngườibệnhmắc
bệnh nhiễm trùng hô hấp dưới (LRTI) từ 9/2012 tới
3/2013,namgiớichiếmtỷlệ59,1%[4].TạiViệtNam,
theobáocáonghiêncứucủaLêHoànvàcộngsựvề
việcxácđịnhcănnguyênnhiễmtrùnghôhấpdướicộng
đồngbằngkĩthuậtphảnứngchuỗipolymeraseđamồi
tạiBệnhviệnĐạihọcYHàNộiđăngtrêntạpchínghiên
cứuyhọcnăm2021nhómtuổicótỷlệmắcLRTIcao
nhấtlà>60tuổi,namchiếm59,1%[5].
4.2.Cáccănnguyênvisinhvật
KếtquảBảng3chothấy,có67,51%mẫubệnhphẩm
dươngtínhxácđịnhbằngFilmArraycaogấp2lầnkết
quảnuôicấybằngphươngphápvitek-2.Kếtquảnày
phùhợpvớicácnghiêncứutrongvàngoàinướcvềtỷlệ
pháthiệncănnguyêngâyLRTItrướcđó.Theonghiên
cứucủaOzlemAydemirvàCStạiBệnhviệnởKonya,
ThổNhĩKỳtrên197BNmắcnhiễmtrùnghôhấpdưới
từ9/2012-3/2013,tỷlệpháthiệnvikhuẩnbằngPCR
FilmArraylà63,4%[6].Mộtnghiêncứuquansátthí
điểmcủaBaudelvàcộngsự(2014)tạiPhápvớimục
tiêuchínhlàsosánhkhảnăngpháthiệncănnguyên
vikhuẩngâyviêmphổiởnhữngBNtạiđơnvịchăm
sóctíchcực,tỷlệpháthiệnbằngkỹthuậtmultiplex
realtimePCRlà66%,vớip<0,001[7].
Trong các tác nhân vi sinh được phát hiện, chiếm
tỷ lệ cao nhất do vi khuẩn điển hình (62,4%), vi
khuẩn không điển hình có 1 mẫu- loài Legionella
pneumophilachiếm0,34%.Tácnhânviruspháthiệntrên
6mẫuBPchiếmtỷlệ3,05%.Nghiêncứucủachúngtôi
chothấy,có10,27%vikhuẩnGramdương,89,73%vi
khuẩnGramâmđượcpháthiệntrongtổngsố292lượt
vi khuẩn được phát hiện bằng FlimArray. S. aureus
(7,53%) và S. pneumoniae(2,74%)làvikhuẩnGram
dươngđượcpháthiện;tỷlệnàytươngtựnhưkếtquả
N.V. Thuong et al. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 65, No. 6, 204-209
www.tapchiyhcd.vn
208
nghiêncứucủaTrầnThịNgânvàCSlà10,5%và3,16%
[8].Nếutrướcđây,S. pneumoniae làcănnguyênhay
gặp nhấtgây LRTI trong hầu hết các nghiêncứu thì
nghiêncứunàycủachúngtôichỉgặp8/197BNtrong
khi S. aureus chiếm 22/197BN. Căn nguyên Gram
âm bao gồm Acinetobacter (22,95%), tiếp đến là K.
pneumoniae (18,49%), P. aeruginosa (17,12%), K.
aerogens (9,93), S. marcescens(8,22%)vàchỉgặpmột
tỷlệthấpBNmắcLRTIdoE.coli (5,82%), H.inuenzae
(3,08%).TỷlệmắcLRTIdoK. pneumoniaeđangngày
cànggiatăngtạimộtsốnướcchâuÁnhưMalaysia,
Singapore (23%), Thái Lan (13-18%), khu vực châu
ÁTháiBìnhDương(15%).Trongkhiđótỷlệnàylại
rấtthấpởMỹvàchâuÂu[4].ỞViệtNam,nghiêncứu
củaPhạmHùngVânvàCSchothấyK. pneumoniae
chiếm tỷ lệ cao nhất (42,1%) trong số các vi khuẩn
phânlậpđượctừcácmẫuBPđườnghôhấpsauđólà
P. aeruginosa(13,2%),H.inuenzae(10,5%)[9].
Kết quả của các nghiên cứu trước đây cho thấy,
H. inuenzae là căn nguyên đứng hàng thứ hai sau
S. pneumoniae và trong một số nghiên cứu khác vi
khuẩn này có thể là căn nguyên đứng hàng đầu gây
LRTI.Tuynhiên,trongnghiêncứucủachúngtôi,H.
inuenzaekhôngphảilàcănnguyênthườnggặp.Tỷlệ
H.inuenzaetrongnghiêncứunàylà3,08%,thấphơnở
mộtsốnướckhácnhưởAnh(3-10%),Nhật(7.4%),Úc
(9%)[10].ViêmphổidoMoraxellacatarrhalischiếmtỷ
lệrấtthấp,khácnhautuỳthuộctừngnghiêncứu.
Vikhuẩnkhôngđiểnhìnhcũngđóngvaitròhết sức
quantrọngtrongviệcgâyLRTI.ỞViệtNamcácnghiên
cứuvềcănnguyênvikhuẩnkhôngđiểnhìnhgâyLRTI
cònrấtít,vìvậy,córấtítdữliệucungcấpchoviệcxây
dựnghướngdẫnquốcgiavềchẩnđoánvàđiềutrịLRTI.
Trong nghiên cứu này, tỷ lệ xác định đượcvi khuẩn
khôngđiểnhình(Legionella pneumophila)làthấpchỉ
có1/197BN(0,34%),lànam60tuổi.Khôngpháthiện
canàonhiễmM. pneumoniae và C. pneumoniae, trong
khiđótỷlệnhiễmM. pneumoniae và C. pneumoniae ở
Nhậtlà13%,HànQuốc(16%),ĐàiLoan(22%),Trung
Quốc(16%),Thailand(9%),tùythuộctừngnghiêncứu.
Nhìnchung,nhómvikhuẩnkhôngđiểnhìnhthường
gâybệnhởngườitrẻtuổi,điềutrịngoạitrúvàítkhi
gâyviêmphổinặng.Khoảng5%trườnghợpviêmphổi
ởngườilớnnhậpviệnđượcquychocácloàiLegionella[11].
Trong 67BP dương tính với nhóm Acinetobacter
cókhoảng50%mẫuđồngnhiễmthêm1hoặc2tác
nhân gây bệnh khác, phần lớn đồng nhiễm nhóm
Acinetobacter và K. pneumonia hoặc P. aeruginosa.
Nghiên cứu của Nguyễn Thanh Hồi cho thấy, có
21,1%sốbệnhnhânLRTIcónhiễmphốihợphailoại
vikhuẩnkhinuôicấyBPđờm.Trongnghiêncứucủa
CapelasteguiAnăm2006-2007tạiTâyBanNha,tỷlệ
nhiễmphốihợplà9%[12].Tuynhiênviệcđồngnhiễm
chưakhẳngđịnhchínhxácđượccănnguyênnàolàcăn
nguyênchínhgâyLRTImàcòndựavàotriệuchứng
lâmsàngvànồngđộtácnhân.Ngoàiratrongsốnày,
có9BNcóđồngnhiễmvirusvớivikhuẩnđiểnhình,
không có trường hợp nào đồng nhiễm với vi khuẩn
khôngđiểnhình.Cácvirusđượcpháthiệnthấytrong
nghiên cứu này gồm Coronavirus (3,55%), Human
Rhinovirus/ Enterovirus (1,52%), các loạivirus khác
nhưRespiratory Syncytial Virus, Human Metapneumo
virus, InuenzaA,…chiếmtỷlệrấtthấp(0,51%).Do
tầnsuấtxuấthiệncủavirustrongLRTIcònthấpvàchưa
cócácnghiêncứuđốichứngvềtỷlệmangcácvirusnày
ởnhómngườikhỏemạnhnênchúngtôimớichỉtạm
dừngởviệcđưaranhậnxétđãpháthiệnđượccácvi
rútnàyởcácbệnhnhânLRTImàchưathểthểkếtluận
chắcchắnviruslàcănnguyêngâyLRTI.
4.3Genkhángthuốc
Trongtổngsố133mẫudươngtínhbằngFlimArraycó
290lượtgenkhángkhángsinhđượcpháthiện.Trong
đógenCTX-Mchiếm75/290lượt(25,9%),genNDM,
KPC,OXA-48likecótỷlệpháthiệngầntươngđương
nhaukhoảng21%,genIPMcótỷlệpháthiệnlà6,9%,
genmecA/andMREJ,VIMcótỷlệthấpnhấtlà2,1%.
Gen CTX-M (Phổ β-lactamase mở rộng (ESBL) là
mộtloạiβ-lactamasephổrộngnhómAcónguồngốc
từ sự huy động các gen nhiễm sắc thể (bla) từ loài
Kluyvera vàđềkhángvớimộtphổrộngcủacephalosporin.
Nhóm β-lactamase này có thể mang plasmid và gen
blaCTX-M có thể được tìm thấy tại nhiều bản sao
trênmỗitếbàotrongmộtloạtcácvậtchủgramâm.
GenCTX-MđượcghinhậnởcácmẫuBPpháthiện
ra căn nguyên gây bệnh là họ Enterobacteriaceae,
Acinetobacter calcoaciticus baumannii complex, P.
aeruginosa. Kết quả này cũng tương đồng với nghiên
cứuhãngBioFire®vềgenkhángkhángsinhTCX-M[7].
KPC (Kháng carbapenem) -Gen carbapenemase của
K. pneumoniae đề kháng với nhóm carbapenem của
β-lactamvàhiệnđượccholàloạicarbapenemasephổ
biếnnhất,pháttriểnnhanhchóngởHoaKỳ.Mặcdù
banđầuđượcphânlậptừK. pneumoniae,gennàyđãtrở
nênphổbiếnởcácchi/loàikhácbaogồmAcinetobacter,
Pseudomonas, Enterobacter, Serratia, Salmonella,
Escherichia coli, Klebsiella oxytoca và
Enterobacteriaceae khác.Trongnghiêncứucủachúng
tôigenKPCcũngđượcpháthiệnchủyếuởcácmẫu
BP dương tính với Acinetobacter, Pseudomonas,
Salmonella, Escherichia coli vớitỷlệ62/290lượtpháthiện.
NDM (Kháng carbapenem) - New Delhi metallo-
β-lactamase (NDM) là một enzyme được truyền qua
trung gian plasmid có khả năng đề kháng tất cả các
loạikhángsinhβ-lactamhiệntại,ngoạitrừaztreonam.
Trongnghiêncứunày,genNDMcó63/290lượtphát
hiện,đượctìmthấytrongnhiềuloàivikhuẩngramâm.
GenblaNDMđượcphổbiếnrộngrãivànhanhchóng
trênkhắphọEnterobacteriaceae,cũngnhưcácvikhuẩn
gramâmkhác.CácplasmidmãhóaNDMcóthểdễ
dàngdichuyểnvàcókhảnăngsắpxếplạitrêndiện
rộng,gợiđếnkhảnănglâytruyềnrộngrãi,cũngnhư
khảnăngthayđổihìnhtháigiữacácquầnthểvikhuẩn.
VikhuẩnsảnsinhNDMkhángđathuốchiệnđanglàtác
nhânsảnsinhcarbapenemasephổbiếnnhấtởchâuÂu
N.V. Thuong et al. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 65, No. 6, 204-209