KHÁI NIỆM CHUNG VỀ HÔ HẤP THỰC VẬT
1.1. Định nghĩa
Hô hấp là quá trình phân giải hoàn toàn nguyên liệu
hữu cơ (trước hết là gluxit) vơi sự
tham gia của oxi không khí tạo thành các sản phẩm
vô cơ cuối cùng nghèo năng lượng là
CO2 và H2O, đồng thời giải phóng 1 lượng lớn năng
lượng cung cấp cho tất cả hoạt động
sống của cơ thể và tạo ra những sản phẩm trung gian
làm nguyên liệu cho các quá trình
trao đổi chất khác nhau ở trong cây.
1.2. Phương trình tổng quát
Về thực chất, hô hấp là một hệ thống oxy hóa - khử
phức tạp trong đó diễn ra các
phản ứng oxy hóa - khử tách điện tử và hydro từ
nguyên liệu hô hấp chuyển tới oxy không
khí và tạo thành nước. Năng lượng giải phóng ra
trong các phản ứng oxy hoá-khử đó được
cố định lại trong các mối liên kết giàu năng lượng.
1.3. Vai trò của hô hấp đối với thực vật
Hô hấp được xem là quá trình sinh lý trung tâm của
cây xanh, có vai trò đặc biệt quan
trọng trong quá trình trao đổi chất và chuyển hóa
năng lượng:
- Hô hấp cung cấp năng lượng cho tất cả các hoạt
động của cây. Nếu như trong
quang hợp năng lượng ánh sáng mặt trời được tích
lũy vào trong các hợp chất hữu cơ thì
trong quá trình hô hấp, năng lượng đó lại được giải
phóng ra dưới dạng ATP và năng
lượng ATP này được sử dụng cho các hoạt động sống
của cơ thể: quá trình trao đổi chất,
quá trình hấp thu và vận chuyển chủ động các chất,
quá trình phân chia, vận động và sinh
trưởng của tế bào...
- Quá trình hô hấp tạo ra nhiều hợp chất trung gian,
chúng là nguyên liệu khởi đầu
cho việc tổng hợp nên các chất hữu cơ khác nhau
trong cơ thể. Do đó không thể xem hô
hấp như là quá trình phân giải đơn thuần mà nó còn
mang ý nghĩa đối với quá trình tổng
hợp nữa.
- Hô hấp tạo nên cơ sở năng lượng và nguyên liệu
giúp cây chống chịu với các
điều kiện ngoại cảnh bất lợi như chịu bệnh, chịu
nóng, chịu rét...
Trong sản xuất, việc hiểu biết về hô hấp giúp ta đề
xuất các biện pháp điều chỉnh
hô hấp theo hướng có lợi có lợi cho con người như
giảm thiểu hô hấp vô hiệu, tránh hô hấp
yếm khí và khống chế hô hấp trong quá trình bảo
quản nông sản để giảm thiểu sự hao hụt
chất hữu cơ do hô hấp.
