Trực khuẩn lao và trực khuẩn phong
Bài 8
Đặc trưng với lớp thành tế bào dày, giàu lipid nên kị nước. Bắt màu
với thuốc nhuộm acid-fast.
Lao là bệnh nhiễm khuẩn nội bào mãn tính, hình thành các u hạt.
90% bệnh nhân không có biểu hiện lâm sàng.
Phổi thường là vị trí nhiễm bệnh, lao thứ phát xuất hiện các vị trí
hoại tử.
1/3 dân số thế giới mắc bệnh lao. Mỗi năm có thêm 100 triệu người
nhiễm mới.
Hiện có nhiều chủng lao đa kháng thuốc tồn tại.
Vi khuẩn gây bệnh phong chưa được nuôi cấy trong PTN. Da và hệ
TK là các vị trí viêm nhiễm.
Bệnh phong dường như lây qua đường hô hấp chứ không phải qua
tiếp xúc.
1. Phức hợp vi khuẩn M. tuberculosis
Bài 8
Phức hợp M. tuberculosis bao gồm một nhóm VK có quan hệ họ
hàng gần, thường được hiểu là một loài. Tất cả đều gây ra bệnh lao.
Tên
loài
Đối
tượng gây bệnh
M. tuberculosis
Gây
bệnh lao ở người
M. bovis
Chủ yếu
trên gia súc và nhiều loài động vật khác
M. africanum
Ở
người. Được tìm thấy ở châu Phi
M. caprae
Phân
lập từ dê, gây ra một số trường hợp lao ở bác sĩ thú y
M. pinnipedi
Gây
bệnh trên hải cẩu
M. microti
Hiếm gặp,
gây bệnh trên chuột đồng
M. canetti
Rất hiếm
gặp
Đặc điểm
Bài 8
Trực khuẩn lao không có khả năng di động, không hình thành bào
tử, không có vỏ capsule.
Trong đờm, trực khuẩn lao tồn tại dạng đơn bào hoặc một nhóm nhỏ
tế bào. Trong dung dịch chúng phát triển thành dạng dây xoắn.
Có thể sinh trưởng trên nhiều loại môi trường dinh dưỡng khác
nhau, thường sử dụng môi trường Löwenstein-Jensen (LJ).
Mất 8 tuần mới có thể quan sát thấy khuẩn lạc khi nuôi cấy sơ cấp,
2-4 tuần nếu nuôi cấy thứ cấp trên môi trường LJ.
Là các loài hiếu khí bắt buộc. M. bovis sinh trưởng tốt hơn trong môi
trường có nồng độ oxy thấp.
Mycobacteria nhạy với nhiệt, cồn. Có khả năng kháng acid. Có thể
tồn tại lâu trong sữa, trong đất đồng cỏ.
Khả năng gây bệnh
Bài 8
Trực khuẩn lao tồn tại và nhân lên bên trong các đại thực bào.
Lao tiên phát:
-Vị trí thường lây nhiễm là phổi do hít phải trực khuẩn lao
-Trực khuẩn lao bị các đại thực bào nuốt vào, một số được mang tới
hạch rốn phổi gây sưng hạch tạo thành phức hệ sơ nhiễm.
-Khi nhiễm trực khuẩn bằng đường miệng (uống sữa nhiễm M.
bovis), phức hệ sơ nhiễm có ở các hạch hai bên cuống họng, hạch
bạch huyết cổ, ruột.
Khả năng gây bệnh
Bài 8
Cơ chế hình thành u hạt trong lao tiên phát