
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢNG NAM
KHOA: NGỮ VĂN & CTXH
----------
NGUYỄN BÁ PHÚC
NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ
HỌC THƠ ĐƯỜNG Ở TRƯỜNG THPT
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Quảng Nam, tháng 5 năm 2017
MỤC LỤC
A. MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1
1. Lí do chọn đề tài ..................................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu .............................................................................................. 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 2
4. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................ 3
5. Lịch sử nghiên cứu ................................................................................................. 3
6. Đóng góp của đề tài ................................................................................................ 4
7. Cấu trúc đề tài ........................................................................................................ 5
B. NỘI DUNG ........................................................................................................... 6
CHƯƠNG 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ........................................................ 6
1. 1. Lí thuyết về thơ Đường ...................................................................................... 6
1.1.1. Về lịch sử thơ Đường ....................................................................................... 6
1.1.2. Về đặc trưng của thơ Đường ............................................................................ 9
1.2. Thơ Đường trong chương trình Ngữ văn ở THPT ............................................ 14
1.2.1. Vị trí các bài thơ Đường trong chương trình Ngữ văn ở THPT .................... 14
1.2.2. Lí do đưa thơ Đường vào giảng dạy trong chương trình Ngữ văn ở THPT .. 15
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP ĐỂ NÂNG CAO HIỆU QUẢ
HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC THƠ ĐƯỜNG Ở TRƯỜNG THPT ...................... 18
2.1. Thực trạng việc học thơ Đường ở trường THPT .............................................. 18
2.1.1. Khảo sát thực trạng việc học thơ Đường ở trường THPT ............................. 18
2.1.2. Phân tích kết quả khảo sát .............................................................................. 21
2.1.3. Nhận xét chung về thực trạng học thơ Đường ở trường THPT ..................... 26
2.2. Nguyên nhân ..................................................................................................... 26
2.2.1. Nguyên nhân khách quan ............................................................................... 26
2.2.2. Nguyên nhân chủ quan ................................................................................... 27
2.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động dạy và học thơ Đường ở Trường Trung
học Phổ thông ........................................................................................................... 31
2.3.1. Giải pháp về phía người dạy .......................................................................... 31
2.3.2. Giải pháp về phía người học .......................................................................... 39
2.3.3. Về phía nhà trường, gia đình và xã hội .......................................................... 43
CHƯƠNG 3. THIẾT KẾ GIÁO ÁN THỂ NGHIỆM .............................................. 46
3.1. Thiết kế giáo án thể nghiệm Bài “Hoàng Hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi
Quảng Lăng” của Lí Bạch. ....................................................................................... 46
3.2. Thiết kế giáo án thể nghiệm Bài “Cảm xúc mà thu” (Thu hứng) của Đỗ Phủ . 59
C. KẾT LUẬN ........................................................................................................ 71
D. TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 73
1
A. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Đất nước đang trong giai đoạn hội nhập và phát triển, vì vậy vấn đề giáo dục
trong những năm gần đây đang từng ngày, từng giờ được chú trọng. Chính vì vậy,
với yêu cầu của xã hội, thời đại nền giáo dục cần phải đào tạo ra những con người
phát triển toàn diện, năng động, sáng tạo, thích ứng với sự phát triển của xã hội để
tiến kịp với sự phát triển nhanh chóng của thời đại.
Bộ môn Ngữ văn là một trong những môn học có vị trí và tầm quan trọng số
một ở nhà trường phổ thông, ngoài chức năng công cụ, môn Ngữ văn còn góp phần
rất lớn hình thành và phát triển các năng lực chung cũng như góp phần bồi dưỡng
tư tưởng, tình cảm và các phẩm chất cao đẹp cho học sinh, đồng thời giúp học sinh
hình thành năng lực tư duy và giao tiếp.
Trong chương trình Ngữ văn ở Trường Trung học phổ thông, mảng văn học
nước ngoài cũng như thơ Đường chiếm một vị trí quan trọng, vì thơ Đường là
thành tựu rực rỡ của thơ ca Trung Quốc và nhân loại. Đây là bộ phận văn học có
ảnh hưởng sâu rộng đến văn học Việt Nam mà đặc biệt là phần văn học Trung đại.
Thông qua việc học các tác phẩm thơ Đường, học sinh không chỉ được tìm hiểu
một thành tựu thơ ca của nhân loại mà còn hiểu thêm về Đất Nước và con người
Trung Hoa, trau dồi thêm cho bản thân vốn từ Hán Việt, các điển tích, điển cố… từ
đó có cơ sở trong việc tìm hiểu, học tập, nghiên cứu thơ ca văn học Trung đại Việt
Nam.
Đối với bộ môn Ngữ văn, học sinh sau khi tiếp xúc với tác phẩm cảm thụ
được những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm luôn là một yêu cầu
hàng đầu mà người giáo viên cần học sinh đạt được. Tuy nhiên công việc này đòi
hỏi không chỉ có năng lực sư phạm, kiến thức chuyên sâu, sử dụng phối hợp các
phương pháp trong giảng dạy mà còn đòi hỏi học sinh phải có kĩ năng, năng lực
cảm thụ, bình giá tác phẩm và sự chủ động trong việc tìm hiểu tác phẩm. Trong kĩ
năng phân tích, bình giá tác phẩm luôn đòi hỏi phát hiện cái hay, cái đẹp, giúp các
2
em học sinh yêu thích và hứng thú khi học môn Văn hơn. Thế nhưng trong thực tế
dạy học hiện nay, học sinh ít có hứng thú đối với môn Văn nói chung và thơ Đường
nói riêng, nguyên nhân là do thơ Đường khó hiểu mặt khác còn do giáo viên chưa
sử dụng hiệu quả các phương pháp dạy học, chưa thực sự quan tâm tới khía cạnh
cảm thụ, tăng hứng thú cho học sinh trong giờ học Văn. Điều đó đòi hỏi chúng ta
phải nâng cao hiệu quả việc dạy và học Văn nói chung cũng như hiệu quả việc dạy
vào học thơ Đường nói riêng để nâng cao năng lực cảm thụ cũng như hứng thú của
học sinh.
Là một giáo viên tương lai giảng dạy môn Ngữ văn, tôi muốn nâng cao khả
năng giảng dạy tốt môn Ngữ văn nói chung và thơ Đường nói riêng, phát huy được
tính tích cực và tăng hứng thú của học sinh đối với bộ môn văn. Vì vậy tôi chọn đề
tài “Nâng cao hiệu quả hoạt động dạy và học Thơ Đường ở trường THPT” để
đi sâu nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
- Thấy được tầm quan trọng, tính cấp thiết phải nâng cao hiệu quả hoạt động
dạy và học thơ Đường ở trường THPT.
- Nêu lên thực trạng học thơ Đường ở trường THPT và một số giải pháp nhằm
nâng cao việc học thơ Đường cũng như giảng dạy thơ Đường hiệu quả.
- Trang bị kiến thức, phương pháp để nâng cao hiệu quả dạy học ở bộ môn nói
chung và thơ Đường nói riêng nhằm phục vụ cho công việc giảng dạy của bản than
sau này.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
+ Thực trạng dạy và học tác phẩm thơ Đường trong nhà trường THPT và
hứng thú của học sinh đối với Thơ Đường.
+ Thể loại thơ Đường; những tác phẩm thơ trữ tình trong chương trình Ngữ
văn lớp 10.