KỸ THUẬT NUÔI VÀ QUẢN LÝ SỨC KHOẺ CÁ
BỐNG TƯỢNG (P2)
IV. THỰC HIỆN CHĂM SÓC:
Sau khi đã chuẩn bị xong ao hồ, lấy nước vào ao đến mức quy định (1,2-1,5m)
tiến hành thả cá, cá giống được thả vào sáng sớm hoặc chiều mát. Đêm đến từ 22h cho
vận hành máy quạt đến rạng 7h hôm sau, để cung cấp oxy và kích thích cá ăn mồi.
Mặc dầu cá Bống Tượng là loài cá có cơ quan hô hấp phụ, chịu đựng được nơi có
lượng oxy hoà tan thấp. Nhưng ao nuôi có sử dụng hệ thống quạt, ngoài việc cấp oxy còn
tạo ra dòng nước chảy nhẹ cho ao cá. Một điều thật là lý thú! Khi ta quan sát đàn cá nuôi
trong ao, khi có dòng chảy nhẹ từ máy quạt, tất cả cá nuôi đều hướng vào dòng chảy, con
thì bắt mồi, con thì xoè cả kì vi tỏ ra hưng phấn, con thì phóng mình bơi ngang, bơi dọc
tỏ ra rất thích thú.
Chúng tôi theo dõi và so sánh hai ao nuôi có cùng mật độ, một diện tích như nhau,
sau bốn tháng nuôi, ao trang bị máy quạt có đàn cá tăng trọng gấp hai lần ao không có
máy quạt? Tại sao lại xảy ra bí ẩn về tăng trọng giữa hai đàn cá. Được biết, cá Bống
Tượng là loài cá sống và bắt mồi, lấy thức ăn ở tầng đáy (xem đặc điểm). Vì vậy điều
kiện đáy ao có ảnh hưởng rất lớn đến loài cá này tăng trọng. Để nói thêm tác dụng của
máy quạt oxy, đối với nền đáy ao nuôi cá Bống Tượng như đã nêu trên phần đặc điểm,
tập tính tự nhiên của loài cá Bống Tượng là ít khi bơi lội, năng động như các loài cá khác.
Nhưng chúng hầu như lúc nào cũng nằm bất động dưới đáy ao rình bắt mồi, lấy thức ăn.
Để cá nhanh lớn trong quá trình nuôi Bống, không còn cách nào khác hơn là tạo
điều khiện tối ưu cho cá, nên ứng dụng công nghệ nuôi tuần hoàn. Sử dụng máy quạt oxy
để duy trì nền đáy ao tốt, không chỉ là làm cho chất thải gom lại ở giữa ao trong suốt vụ
nuôi, hoặc có điều kiện thì hút chất thải gom lại ở giữa ao theo định kỳ.
Bằng ngược lại ta nuôi bình thường, không có biện pháp vệ sinh, lâu ngày đáy ao
có những vùng tích tụ chất cặn bã (thức ăn thừa, phân các loài vật?) sẽ gây bất lợi cho cá
vì nhiều lý do:
Sự tích lũy chất lắng tụ này sẽ làm tiêu hao oxy, chúng lại còn sinh ra nhiều NH3
và H2S. Nếu ao nuôi không còn chỗ nào sạch. Buộc lòng cá phải sống và bắt mồi ở vùng
bị tích tụ chất thải. Như vậy chúng phải chịu sự tổn thương cục bộ, và nguy cơ xâm nhập
của nhiều tác nhân gây bệnh, đồng thời làm cá mất đi hứng thú bắt mồi, trong khi cá đang
đói ăn, thậm chí không ăn, gầy còm đi? ảnh hưởng tăng trọng và mất đi đề kháng, cá dễ
nhiễm bệnh cũng do nguyên nhân ao quá ô nhiễm gây nên!
Một khi môi trường nước ao và đáy ao nuôi được cải thiện, cá nuôi có thể tự hình
thành hệ thống miễn dịch tự nhiên và tăng trưởng tích cực (có sự so sánh nhiều lần trong
thực tiễn).
Với quy trình nuôi cá Bống Tượng ứng dụng công nghệ cao với cá giống sản xuất
nhân tạo khâu chăm sóc được chia ra làm hai giai đoạn như sau:
GIAI ĐOẠN I:
Cá giống thả mật độ hợp lý, kích cỡ từ 3-4 cm, thời gian đầu thức ăn sử dụng cho
cá là trùng chỉ, cá, ốc xay. Thức ăn bỏ vào sàn ăn, nếu ao diện tích 1000 m2 cần 6-8 sàn
ăn. Lượng thức ăn được ăn hàng ngày từ 10 -12% trọng lượng cá. Nên thay từ 20-25%
lượng nước trong ao/ngày. Kiểm tra thức ăn thừa, thiếu, loại bỏ thức ăn dư thừa, chùi
giữa sàn ăn, nên ta dễ dàng kiểm tra và cân đong.
Trong quá trình nuôi như ta đã nêu trên, ta nên duy trì nguồn nước ao luôn sạch,
thức ăn nên nấu chín, hoặc rửa sạch bằng dung dịch muối ăn tự nhiên cho cá nuôi (nuôi
ghép các loại như :cá KILLY, tép rong ,lòng tong,cá trâm?). Khi chế biến thức ăn nên lưu
ý thức ăn sao cho vừa miệng cá, khi cá tăng trọng không xay hay băm nhỏ thức ăn khi cá
đã lớn và ngược lại. Sau 3-4 tháng nuôi cá đã đạt trọng lượng từ 40-70g/ con (dài từ 10-
12).
Giai đoạn nay:nếu ao nuôi co nuôi ghépcá mồi,nhất là loại mang đẻ như:trân
châu,bình tích-vì loài cá nay đẻ con,nên cung cấp thức ăn trực tiếp cho cá con bống tưọng
rất tốt,tang trọng nhanh
GIAI ĐOẠN II:
Khi cá đạt được kích cỡ từ 10-12 cm cá rất phàm ăn và nhanh lớn, lúc này ta tiến
hành để thu hoạch để phân đàn cá trong ao. Nên để cá mới thu hoạch ?khỏe lại? (ít nhất là
6 giờ). Sau đó lọc, phân cỡ, tắm xử lý, để thả nuôi tiếp (xem mục xử lý con giống).
Thức ăn giai đoạn II của cá Bống Tượng vẫn là cá tép, ốc còn tươi sống, được chế
biến hoặc xay nhuyễn (lưu ý kích cỡ vừa miệng cá). Khẩu phần ăn hàng ngày 7-10% tổng
hợp trọng lượng đàn cá. Cho ăn ngày 2 lần sáng ? lượng thức ăn trong ngày. Chiều ăn
hết phần còn lại. Thức ăn hàng ngày được trộn thêm Premix 1-2% và chất dẫn dụ, để cá
bắt mồi tích cực.
Hằng ngày cho cá ăn đầy đủ lượng chất theo dõi mức ăn của cá để điều chỉnh cho
phù hợp. Định kỳ vệ sinh đàn cá và môi trường (như giai đoạn I). Hằng ngày thường
xuyên theo dõi hoạt động của cá. Khi cá có biểu hiện bất thường thì nên xem xét cẩn thận
lại toàn bộ quá trình chăm sóc quản lý, kiểm tra bằng cách bắt vài con (5 đến 10 con) để
quan sát và kiểm tra lại toàn bộ các khâu xác định lại chính xác các nguyên nhân và biện
pháp xử lý đúng và kịp thời. Một trong những biểu hiện bất thường của cá.
- Nổi đầu một vài con ở ao nuôi.
- Cá ăn mồi chậm và thức ăn của cá giảm 30% lượng thức ăn trong điều kiện
bình thường.
- Cá bỏ ăn (ăn rất ít) đột ngột.
- Trong ao có hiện tượng cá chết dù chỉ một vài con. Thông thường cá mới nhiễm
bệnh thì có một trong nhiều biểu hiện như trên. Nên xử lý ngay thời điểm này, vì hiện
nay bệnh trên cá Bống Tượng rất đa dạng và phức tạp. Mặt khác rất khó xử lý trong
trường hợp cá chết nhiều, trong trường hợp này nếu có xử lý thì hiệu quả không cao và
tốn kém nhiều. Vì cá mất khả năng đề kháng (Hội chứng bệnh) (Xem trang phòng trị).
V. HIỆU QUẢ NUÔI BỐNG TƯỢNG:
Tính hạch toán kinh tế cho ao nuôi 1.000m2.
Sản lượng cá thu hoạch 2.000kg Bống Tượng thương phẩm.
Để tăng trọng 1kg Bống Tượng. Qua nuôi thử nghiệm hoặc nuôi đại trà tiêu tốn
thức ăn như:
- Cá tạp đủ loại tươi sống 6 - 8 =1kg.
- Ốc Bươu Vàng, cá tạp 10 -12 =1kg
Cùng thức ăn và môi trường nước tốt thì cá có hệ số chuyển đổi thức ăn theo tỷ lệ
thuận. Nếu chúng ta ứng dụng đúng quy trình kỹ thuật phòng trị bệnh nghiêm ngặt thì chi
phí giá thành nuôi kg Bống Tượng không vựơt quá 20.000đ/kg so với công thức cá Mè
Trắng. Công thức II từ cám tổng hợp nuôi cá tạp và lấy cá tạp nuôi Bống Tượng thì giá
thành sẽ thấp gấp đôi (40.000đ/kg). Tùy điều kiện và nơi sản xuất mà áp dụng. Nói cách
khác nếu cung cấp đầy đủ thức ăn cho cá trong ao, mà cá tiêu thụ được (Kích thích cá ăn)
thì cá nhanh lớn, đồng thời cũng là thức ăn đủ dinh dưỡng, đủ số lượng mới giúp cá tăng
trưởng và tăng khả năng đề kháng với bệnh tật (Xem chi tiết bảng đầu tư thức ăn các loại)
như đã nêu trên. Cá Bống Tượng đã thể hiện toàn bộ hoạt động dời sống của chúng, để ta
có cơ sở mà đáp ứng.
Đó cũng là những bí ẩn đem lại thành công trong nuôi cá Bống Tượng. Với tiêu
chí: Người nuôi cá Bống Tượng phải có đức tính cần cù, có sức khỏe tốt, chăm chỉ học
hỏi kinh nghiệm, yêu nghề không ngại gian khó có quyết tâm cao, nghiêm túc thực hiện
quy trình nuôi thâm canh với mô hình tuần hoàn thì sẽ đem lại kết quả mong muốn.