TPCHÍKHOAHCS62, Tháng 01/2024 35
K THUẬT TIUHADNGTIN TRONG QUẢN TR TÀI CHÍNH
CNGTYAQUC GIA
BùiThịBíchHằng
KhoaKếtoánTàichính
,
TrườngĐạihọcHảiPhòng
Email: hangbtb@dhhp.edu.vn
Ngàynhậnbài:07/9/2023
NgàyPBđánhgiá:03/10/2023
Ngàyduyệtđăng:15/12/2023
TÓM
TẮT
:
Quảntrịdòngtiềnlàvấnđềquantrọngcủatàichínhcôngty
đaquốcgia.Sựthiếuhụthoặcthặngdưtiềnmặtquámứcđềuảnhhưởng
khôngtốtđếnhiệuquảkinhdoanhcủacôngtyđaquốcgiatrênphạmvi
toàncầu.Quảntrịdòngtiềnhiệuquảgiúpcôngtyđaquốcgianângcao
nănglựctàichínhvàkhảnăngsinhlời.Dòngtiềncủacôngtyđaquốc
giacóthểđượctốiđahóabằngcáchgiảmchiphíchuyểnđổitiềntệ,quản
lýviệcchuyểntiềngiữacáccôngtyconvàđầutưtiềnmặtthặngdư. Bài
báo môtảlầnlượtcáckỹthuậtnàythôngquacáctìnhhuốngcụthể.Đồng
thờichỉrarằng,trongmộtsốtrườnghợp,việctốiưuhóadòngtiềncủa
côngtyđaquốcgiacũnggặpnhữngtrởngạinhấtđịnh.
Từkhóa: côngtyđaquốcgia,dòngtiền,quảntrịtàichính.
OPTIMIZING CASH FLOWS IN MULTINATIONAL CORPORATION FINANCIAL
MANAGEMENT
ABSTRACT:
Cash flow management is an important aspect of multinational
corporation financial management. The excessive lack or redundancy of
cash at MNC can lead to substantial losses for multinational corporations.
Effective cash flow management helps multinational corporations improve
their financial capacity and profitability. Cash inflows can be optimized by
the following techniques: minimizing currency conversion costs, managing
inter subsidiary cash transfers and investing excess cash. In this article, each
36 TRNGĐIHCHIPHÒNG
of these techniques is discussed in turn. In some cases, optimizing cash flow
can become complicated because of the obstacles.
Keywords: multinational corporation, cash flow, financial management.
1.ĐẶTVẤNĐỀ
Mộttrongnhữngnguyêntắccủa
quản trị tài chính doanh nghiệp là
luônđảmbảokhảnăngchitrả.Doanh
nghiệp cần đảm bảo một mức ngân
quỹtốithiểuđểthựchiệnchitrảcho
các nghĩa vụ thanh toán trong từng
thời điểm. Việc đảm bảo khả năng
thanh toán liên quanđến uy tín của
doanhnghiệp,đồngthờigiúpdoanh
nghiệp đề phòng những rủi ro. Do
vậy,điềuđángquantâmởmộtdoanh
nghiệplàcácdòngtiền.Dòngtiềnra
vàdòngtiềnvàođượctáiđầutưphản
ánhkhoảnthunhậpthựctếmàdoanh
nghiệpđưalạisau mộtthờigianhoạt
động. Các quyết định đầu tư, quyết
định tài trợ vốn hay phân phối lợi
nhuận đều phải dựa trên cơ sở chủ
yếulàdòngtiền.
Đối với công ty đa quốc gia,
luôncósựvậnđộngcủacácluồng
tiền tệ giữa các quốc gia, gắn liền
vớinhiềuđồngtiềnkhácnhau.Vấn
đềtốiưuhóadòngtiềntrênphạmvi
hoạt động quốc tế luôn được các
côngtyđaquốcgiachútrọngthực
hiện. Tuy nhiên, công tác quản lý
dòng tiền trong quản trị tài chính
cần phải thực hiện trên cơ sở nắm
bắtđầyđủcácđặcđiểmhoạtđộng
củacôngtyvìtàichínhcôngtyđa
quốc gia vừa có tính chất của tài
chính doanh nghiệp, vừa có tính
chấtcủatàichínhquốctế.
2.NỘIDUNGNGHIÊNCỨU
2.1.Tổngquanvềdòngtiềnvà
quảntrịdòngtiềncủacôngtyđa
quốcgia
2.1.1.Dòngtiềncủacôngtyđa
quốcgia
Công ty đa quốc gia
(Multinational Corporation - MNC) là
một công ty tham gia vào quá trình
sản xuất và bán sản phẩm hoặc dịch
vụ ở nhiềunước. Theo thông lệquốc
tế, mộtcôngtyđaquốc gia phải bao
gồm một công ty chính (công ty mẹ)
tại một quốc gia và các công ty chi
nhánh (công ty con) hoạt động sản
xuất kinh doanh tại 5 quốc gia khác
trởlên [1].
Trên thực tế, những hoạt động
củaMNCđềugắnvớicácmốiquan
hệkinhtếdẫnđếnviệctạolập,phân
phốivàsửdụngcácquỹtiềntệ,thể
hiệnởsựvậnđộngcủacácdòngtiền.
Cácmốiquanhệnàydiễnraởphạm
vinhiềuquốcgialàm phátsinhcác
TPCHÍKHOAHCS62, Tháng 01/2024 37
khoảntiềnđivàovàcáckhoảntiềnđi
ra khỏi MNC. Dòng tiền vào được
hình thành khi MNC thực hiện vay
vốn từ ngân hàng hoặc các công ty
con;pháthànhchứngkhoán;thutiền
tiêuthụsảnphẩm,hànghóa;nhậnlợi
nhuậnhoặccáckhoảnphídocôngty
con chuyển...DòngtiềnracủaMNC
gắnvớicáchoạtđộngđầutưvàocác
loạitàisảncốđịnh;chovayhoặcđầu
tưvàocáccôngtycon;trảtiềnmua
nguyênvậtliệu;trảlươngngườilao
động;nộpthuế...Theođó,dòngtiền
củaMNCphảnánhsựvậnđộngcủa
tiềnđivàovàđiratrongmộtthờikỳ
nhấtđịnhtừcáchoạtđộngcủaMNC.
Dòng tiền của MNC chịu ảnh
hưởngbởicácyếutốsau:
-Thị trường hoạt động: Môi
trườnghoạtđộngcủaMNCrấtrộng,
baogồmcácchinhánhvànhữngthị
trườngtiêuthụkhácởnhiềuquốcgia
khácnhautrênthếgiới.Vìthếdòng
tiềncủaMNCcũngcóliênquanđến
cácquốcgiatươngứng.Sựvậnđộng
củaluồngtiềntệsẽluônđốimặtvới
mộtloạtrủirolàrủirochínhtrịcủa
cácquốcgia.
-Sửdụngnhiềuđồngtiền:Mỗi
quốc gia, nhóm quốc gia sử dụng
những đồng tiền riêng để giao dịch
nênquátrìnhsảnxuấtkinhdoanhcủa
MNC phải sử dụng nhiều đồng tiền
khác nhau. Sự chuyển đổi giữa các
đồng tiền được thực hiện thường
xuyên khi có dòng tiền khiến các
MNCphảiđốimặtvớimộtrủirokhác
làrủirotỷgiá.
-Đặc điểm về đa sở hữu: Sở
hữumangtínhchấtquốctếtrởthành
xu hướng trong quá trình hội nhập
kinhtếtoàncầu.Cáccánhânởcác
quốc gia khác nhau có thể đồng sở
hữumộtcôngtydocôngtynàyđặt
chi nhánh tại nước mình. Sự khác
biệtvềvăn hóakinhdoanhcủacác
chủsởhữutrongtrườnghợpcôngty
đasởhữulàcảntrởđốivớiquảntrị
tàichínhcủaMNC.
2.1.2. Quản trị dòng tiền của
côngtyđaquốcgia
QuảntrịdòngtiềnlàviệcMNC
lậpkếhoạch,xácđịnh,theodõivà
điều chỉnh dòng tiền để cân đối
dòngtiềnra,dòngtiềnvàođểtốiưu
hóacácnguồnlựcsẵncócủaMNC
nhằmđạtmụctiêutốiđahóagiátrị
tài sản của chủ sở hữu. Công tác
quản trị dòng tiền được thực hiện
thường xuyên thông qua phân tích
cácchukỳtiềnvào,tiềnra.Trêncơ
sởđó,MNCcósựđiềuchỉnhdòng
tiền trong toàn bộ hệ thống, tránh
tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng
ảnh hưởng đến sự liên tục trong
quátrìnhkinhdoanh,hoặcdưthừa
38 TRNGĐIHCHIPHÒNG
tiềnmặtlàmgiảmkhảnăngsinhlời
củaMNC.
CácMNCđượctổchứctheomô
hìnhmộtnhómliênkết.Vìvậy,luân
chuyểndòngtiềngiữacácthànhviên
trong nhómsẽ có tácđộng đến hiệu
quảquảntrịdòngtiềnnóichungcủa
toànbộtậpđoàn.Theomôhìnhquản
trịtiềnmặttậptrung,côngtymẹtrực
tiếpđiềuhànhcáchoạtđộngliênquan
đếnhoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhcủa
cáccôngtycontrêntoànthếgiới.Các
côngtyconsẽchuyểnlợitứccổphần,
cáckhoảnphívàtiềnmặtthặngdưcho
công ty mẹ. Công ty mẹ chuyển các
khoảnchovay,đầutưcũngnhưlợitức
từcáckhoảnđầutưnàyvềchocôngty
con. Giữa các công ty con có hoạt
động mua bán hàng hóa,dịchvụ và
chuyểntiềnqualại[5].
Hình1.1:LưuchuyểntiềncủaMNC
Nguồn:
Jeff Madura (2015)
Mỗicôngtyconthườngchỉchú
trọng đến quản trị tài chính đối với
hoạtđộngcủariêngmìnhnêncóthể
ảnh hưởng đến mục tiêu chung của
toànMNC.Vìvậy,việcquảntrịdòng
tiềnđứngtrêngócđộcủacôngtymẹ
cầnđượcthựchiệnmộtcáchhợplý
đểgiúpcácMNCđạtđượcmụctiêu
tàichínhcủamình.Trênquanđiểm
tậptrunghóa,quảntrịdòngtiềnquốc
tếcủaMNChướngđếncácmụctiêu
sau:(1)Tốiưuhóacácbiếnđộngcủa
dòng tiền,đẩy mạnh dòng tiền vào,
giảmthiểudòngtiềnphảithanhtoán
TPCHÍKHOAHCS62, Tháng 01/2024 39
vàchiphígiaodịchtiềnmặt;(2)Đầu
tưtiềnmặtthặngdưvớitỷsuấtsinh
lờicaovàrủiroởmứcđộkiểmsoát.
2.2.Mộtsốkỹthuậttốiưuhóa
dòngtiềncủacôngtyđaquốcgia
2.2.1. Sử dụng mạng thanh
toánđaquốcgia
Các mối quan hệ giá trị giữa
côngtymẹvàcáccôngtyconhoặc
giữacáccôngtyconvớinhauđược
hìnhthànhtrongquátrìnhhoạtđộng
của MNC. Giữa các thành viên
thườngphátsinhcáckhoảntiềncần
thanhtoánqualại.Khácvớitrường
hợpcáccôngtycon nằmtrêncùng
mộtquốcgia,việcchuyểntiềngiữa
các chi nhánh của MNC phải chịu
ảnhhưởngcủanhiềuyếutố:chính
sáchtiềntệcácquốcgialiênquan;
tỷgiáhốiđoáicủacácđồngtiền;chi
phíchuyểntiềncao;sốlượng giao
dịch lớn, thời gian thực hiện giao
dịch kéo dài… Để hạn chế những
ảnhhưởngnày,nhằmtăngtínhhiệu
quảcủaquátrìnhthanhtoánnộibộ,
MNCđãthànhlậpmạngthanhtoán
đa quốc gia với vai trò như trung
tâm thanh toán bù trừ (hệ thống
thanhtoánsốdư ròngđa phương).
Với kỹ thuật này, số tiền giữa các
chinhánhcầnthanhtoánchonhau
đượctínhròngđểgiảmsốgiaodịch
vàsốtiềnchuyển.
Xem xét việc áp dụng kỹ thuật
nàythôngquatìnhhuốngsau:Công
tythươngmạiXcủaAnhcócácchi
nhánhtiêuthụA,B,C,Dởcácquốc
gia khác nhau. Dưới đây là ma trận
thanh toán dòng tiền giữa các chi
nhánh của công ty trong một tháng
hoạt động. Biết chi phí giao dịch
ngoạihốilà0,5%.(Đơnvị:nghìn£)
Tên chi nhánh
Giátrịchitrảchocácchinhánh
A B C D
A - 150 100 120
B 60 - 150 50
C 90 120 - 170
D 50 30 80 -
Theo phương thức thanh toán
thôngthường,giữacácchinhánhsẽ
cócácgiaodịchchuyểntiềnnhưhình
dướiđây: