Kỹ thuật trồng lan con từ nuôi
cấy mô - Để có hoa lan nở
quanh năm
Lan nuôi cấy mô có phẩm chất cây giống tốt, chất lượng ổn định, đặc điểm
sinh trưởng phát triển nhanh và ít bị sâu bệnh. Lan nuôi cấy mô là nguồn
giống cung cấp chủ yếu cho các trang trại nhà vườn trồng lan thưởng phẩm
bán ra thì trường
Vật liệu trồng:
Dụng cụ:
- Cấy móc để lấy lan ra khỏi môi trường thạch.
- Dao cắt rễ.
- Kéo cắt cành.
- Cây mũi nhọn để moi lỗ trồng.
- Các chậu chung
Chất trồng- Than gỗ.
- Than bùn.
- Vỏ thông
Tất cả chất trồng đều được khử trùng ở nhiệt độ 120độ C trong nồi hấp tiệt trùng
và rửa lại nhiều lần bằng nước sạch trước khi dùng. Riêng dớn phải được ngâm
nước khoảng 1 tuần trước khi được đưa vào nồi hấp. Các chất trồng trên có thể
dùng Ở dạng riêng rẽ hay
hỗn lợp.
Ví dụ:Đáy chậu chung là than, phía trên là dớn.
- Toàn bộ chậu là than.
- Dón xay nhuyễn phần + cát 2 phần + than vụn 1 phần.
- Dớn xay nhuyễn 1 phần + cát 1 phần + vỏ thông (1cm) 1 phần.
- Cát 1 phần + vỏ thông 3 phần.
- Cát hoàn toàn.
Phương pháp:
Điều nên nhớ là , cây lan con dễ bị chết do úng nước hay m độ cao (đây cũng là lý
do gây ra bệnh thối rữa). Hơn nữa, trong phòng thí nghiệm cây lan con được nuôi
trong diều kiện vô trùng nhiệt độ nơi nuôi trồng tương đối mát 21độ C đến 23độ C,
PH: 5,2. Trong điều kiện ẩm
nóng của thành phố là môi trường thuận lợi của vô số mầm bệnh. Vì thế khi
chuyển cây con từ thai cấy ra môi trường bên ngoài phải có giai đoạn chuyển tiếp.
Trong giai đoạn này, nhiệt độ của nơi nuôi cấy không nên quá 25độ C, ẩm độ
tương đối không khí cao từ 80 đến 90% cường độ ánh sáng khoảng 5.000ml/m2 .
muốn được như vậy ta phải làm một nhà kính dùng để giâm cành.
+ Dùng nước máy đã để bốc hết hơi clo, ph:5,2 đựng trong một chậu sạch, trong
nước dã pha một nồng độ thật loãng thuốc ngừa nấm như Methan.
+ Lấy chai cấy đựng lan con, sau khi gỡ bông gòn ra khỏi cổ chai cho một ít nước
vào cổ chai lắc nhẹ, dùng que tách cây con ra khỏi môi trường thạch, lật ngược
chai lại các cây lan con theo nước chạy vào chậu đựng nước.
+ Dùng kẹp gắp giữ lan con và rửa sạch thạch dính vào bộ rễ qua động tác đưa qua
đưa lại nhiều lần trong nước, cắt bỏ toàn bộ rễ hư thối và bị dập nếu có, và đặt lan
vào một dla sạch cho khô.
+ Chậu chung sau khi đã sửa soạn môi trường trồng, dùng que khóet một lỗ và đặt
cây lan vào đấy , dùng ngón tay ấn nhẹ vào gốc cho môi trường áp sát vào rễ.
+ Rửa sạch cả chậu và cây lần nữa, phun cho cây lan con một dung dịch dinh
dữờng tùy theo loài để tăng sức chịu đựng eho cây, phải lưu ý những chất hữu cơ
có trong dung dịch rất dễ làm cây thối rữa. Không có điều kiện tạm dùng phân bón
NPK 30 - 10 - 10 với nồng độ loãng. Có thể dùng chậu chung đ¬ờng kính 6cm
trồng vào đấy có khoảng 10 cây con hay chau đường kính 2cm trồng một cây độc
nhất.
+ Có thể dùng khay đựng cát dể trồng hàng ngàn cây mạ trong giai đoạn đầu không
cằn chậu.
+ Đật cây vào nơi râm mát, nếu dùng nhà kính ta tưới cây 2 lần, những lần khác
chỉ tưới sàn và độ ẩm có được nhờ nước bốc hơi. Nếu trồng ở nơi râm mát nên tưới
tối thiếu 4 lần một ngày và lần tưới cuối cùng trước 4 giờ chiều. Nước tưới là nước
dinh dường của môi trường nuôi cấy thay đổi theo từng loài lan, sau khi điều chỉnh
PH và loại trừ các thất hữu cơ.
+ Cây được trồng khoảng một tháng rễ mọc mạnh thì Có thể chuyển cây ra khỏi
nhà kính.
Để có hoa lan nở quanh năm
Chúng ta nên biết rằng hầu hết hoa lan mỗi năm chỉ nở hoa một lần vào một
mùa nào đó, ngoại trừ một vài giống như Ascocenda hay Vanda có thể nở hoa
2-3 lần trong một năm. Để có hoa lan để quanh năm, muốn có được chậu chậu
hoa lan nở đúng Tết, đó là mong muốn của người trồng lan
Hoa lan Ngọc điểm chỉ nở vào mùa xuân
Muốn lan nở đúng vào Tết Nguyên Đán, ta phải chọn một số lan nở hoa vào dịp
này. Nhưng nên nhớ lan có thể nở sớm hay muộn 1-2 tháng tùy theo thời tiết nóng
hay lạnh, ngoại trừ chúng ta nuôi ở trong nhà kính có thể điều hòa nhiệt độ, ánh
sáng, ẩm độ theo ý muốn.
Do đó nếu trồng ở ngoài trời mà muốn có hoa lan nở quanh năm phải có sự tính
toán và hiểu biết căn cứ vào những điểm sau:
- Lựa giống lan nở vào những mùa nhất định.
- Chọn những giống hoa lâu tàn.
- Nuôi trồng đúng cách.
1.Lựa chọn giống hoa lan
Đa số nở hoa vào mùa Xuân như Cymbidium, Dendrobium, vào mùa Hạ như
Stanhopea hay mùa Thu như Paphiopedilum.
Nhiều cây tuy cùng một loài nhưng lại nở hoa vào thời điểm khác nhau như
Phalaenopsis hay Epidendrum hay Cattleya.
Epidendrum Radicans- hoa lan nở bất cứ vào thời điểm nào trong năm
Có những giống lan nở bất cứ vào thời điểm nào trong năm như Brassavola
nodosa, Epidendrum ibaguense hay Epidendrum radicans. Phần đông là những cây
đã lai giống nhiều lần như: Phalaenopsis, Cattleya. Epicat. v.v… cho nên sẽ ra hoa
bất cứ khi nào cây đã đủ lớn.
Vì vậy muốn có hoa nở quanh năm, chúng ta phải lựa chọn giống lan:
- Chia theo mùa hoa nở vào Xuân, Hạ, Thu Đông.
- Sau đó chúng phải xem loài lan hay giống lan nào thích hợp với nơi chúng ta
đang ở. Lập một bản liệt kê rồi sẽ mua lan.
- Khi mua nên hỏi người bán về mùa hoa nở, tốt hơn hết là nên có một cuốn sách
có nói về mùa nở hoa. Thông thường khi ta mua cây có hoa vào tháng nào, sang
năm sẽ nở hoa vào tháng đó.
2.Chọn những giống hoa lâu tàn.
Hoa lan, thông thường sẽ tàn trong khoảng 2 tuần lễ, nhưng cò tùy thuộc vào nhiệt
độ. Nếu quá nóng sẽ sớm tàn và nếu lạnh xuống khoảng 50°F hay 10°C sẽ lâu tàn
hơn.
Psychopsis papilio- nở hoa từ 3-4 tuần và nở liên tiếp trong mấy tháng liền
- Cymbidium, Renanthera hoa tàn trong khoảng 8-10 tuần
- Phalaenopsis có khi 10-12 tuần mới tàn và hoa nở liên tiếp tới 3-4 tháng.
- Dendrobium lai giống mầu xanh tím từ 8-10 tuần.
- Cattleya từ 2-4 tuần tùy theo giống.
- Paphiopedilum từ 4-8 tuần.
- Psychopsis từ 3-4 tuần và nở liên tiếp trong mấy tháng liền.
- Vanda, Mokara từ 3-6 tuần.
Nên nhớ, những giống nào có cánh hoa dầy sẽ lâu tàn hơn những giống có cánh
hoa mỏng.
Grammatophyllum multiflorum - hoa phải 8-9 tháng mới tàn (Loài lan này ở Hà
Nội thường được gọi là lan Nữ hoàng hay Vũ nữ hoàng hậu)
Đặc biệt cây Grammatophyllum multiflorum hoa phải 8-9 tháng mới tàn. Ngược
lại Sobralia và Stanhopea chỉ 2-3 ngày là đã tàn nhưng có nhiều dò hoa hay nở liên
tiếp cho nên có khi cả tháng mới hết hoa.
3.Nuôi trồng đúng cách.
Nếu không nuôi trồng đúng cách hoa lan sẽ không ra hoa, hoặc hoa sẽ không
nhiều, không đẹp. Vì vậy cần phải cung ứng cho hoa lan những điều kiện nuôi
trồng thích hợp:
Dendrobium – nếu ban đêm không lạnh xuống 50°F hay 10°C khoảng 3-4 tuần lễ
cũng không ra hoa
- Ánh sáng nếu thiếu, cây sẽ yếu đuối và sẽ không ra hoa. Nếu quá nắng cây sẽ còi
cọc, vàng úa, hoa nhỏ và ít.
- Nếu quá nóng hay quá lạnh cây sẽ không phát triển và chết dần.
- Nếu không có sự cách biệt giữa nhiệt độ ban ngày và ban đêm khoảng 15°F hay
8°C lan sẽ không ra hoa.
- Nhiều giống Cymbidium, Dendrobium hay Paphiopedilum nếu ban đêm không
lạnh xuống 50°F hay 10°C khoảng 3-4 tuần lễ cũng không ra hoa.
- Dendrobium, Rhynchostylis nếu tưới nhiều nước vào Thu-Đông sẽ không có hoa
hoặc rất ít.
- Nhiều giống như Ascocenda, Vanda, Mokara cần nhiều ánh sáng và phân bón
mới ra hoa.
- Trái lại nhiều phân bón cây sẽ chết như Disa, Masdevallia chẳng hạn.
Vanda ascocenda - nhiều phân bón cây sẽ chết
Nói tóm lại khi muốn lan ra hoa quanh năm, chúng ta cần phải nghiên cứu kỹ càng
mới có kết quả mỹ mãn.
4. Mùa Hoa Lan Nở
Phần đông các loài lan nguyên giống (species) sẽ nở hoa vào các mùa như sau:
Giống lan Mùa Hoa Lan Nở
Aerides (Giáng hương) Xuân
Angraecum Thu-Đông và Xuân
Brassavola mùa Xuân
Bulbophyllum (Cầu diệp) Xuân và một số ít vào Thu
Calanthe (Kiều lan) Xuân cho đến Thu
Cattleya (Cát lan) đủ 4 mùa Xuân-Hạ-Thu-Đông
một số nở vào mùa Xuân-Hạ, một số khác nở
Coelogyne (Thanh Đạm)
vào mùa Thu-Đông
Đông-Xuân, riêng giống Cym. ensifolium nở
Cymbidium (Lan Kiếm)
vào cả 4 mùa
bắt đầu nở từ tháng mùa Xuân dù là ở Úc hay
Dendrobium Úc châu
ở Hoa kỳ
Dendrobium (Đăng lan, Hoàng
Xuân-Hạ
Thảo) Á châu
Encyclia đủ cả 4 mùa
Eulophia (Luân lan) Xuân-Hạ
Holcoglossum (Tóc tiên) tuỳ theo giống nở vào Xuân-Hạ-Thu-Đông
Laelia Thu-Đông và Xuân
Odontoglossum Thu-Đông và Xuân
Oncidium(Vũ nữ) Xuân-Hạ
Paphiopedilum (Nữ hài) Thu-Đông và Xuân
Phaius (Hạc Đính) Xuân-Hạ
Phalaenopsis (Hồ Điệp) Đông-Xuân và Hạ
Renanthera (Huyết nhung, Phượng
Xuân, Hạ và Thu
vĩ)
Schomburgkia Xuân-Hạ và Thu
Sobralia Xuân-Hạ
Stanhopea Hạ
Vanda Xuân-Hạ và Thu
