Luận văn: Lãi suất ngân hàng thương maị là một trong những công cụ điều tiết có hiệu quả trong nền kinh tế thị trường

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Tr êng §¹i Häc Ngo¹i Th

¬ng

Khoa Kinh tÕ ngo¹i th¬ng

Kho¸ LuËn Tèt nghiÖp

L∙i SuÊt Ng©n Hµng Th¬ng M¹i Lµ mét trong nh÷ng c«ng cô ®iÒu tiÕt cã hiÖu qu¶ trong nÒn kinh tÕ thÞ trÊNG

Gi¸o viªn híng

dÉn : PGS.NG¦T Vò H÷u Töu

Sinh vªn thùc hiÖn

Nh©m ThÞ Hµ

: Líp

: A3CN7

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Hµ Néi

n¨m 2003

môc lôc

Lêi nãi ®Çu.....................................1,2

Ch¬ng I:ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ l∙i suÊt tÝn dông....3

I.ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ .............................3

1.Kh¸i niÖm.......................................3

2.Môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.................4

3.C«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ..................7

II.L∙i suÊt tÝn dông.............................11

1.§Þnh nghÜa l∙i suÊt............................12

2.Ph©n lo¹i l∙i suÊt.............................13

3.Vai trß cña l∙i suÊt...........................17

4.L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ 19

5.C¸c nh©n tè t¸c ®éng vµo l∙i suÊt..............23

6.Sù ®iÒu hµnh l∙i suÊt tÝn dông cña NHT¦........30

Ch¬ng II:Thùc tr¹ng chÝnh s¸ch l∙i suÊt ë ViÖt Nam

trong thêi gian võa qua..............................

1.Giai ®o¹n tõ 1945 ®Õn 1951.....................34

2.Giai ®o¹n tõ n¨m 1951 ®Õn 1986.................35

3.Giai ®o¹n cuèi n¨m 1986 ®Õn 1995...............37

4.Giai ®o¹n tõ 1/1/1996 ®Õn nöa ®Çu n¨m 2000.....40

5.Giai ®o¹n tõ 5/8/2000 ®Õn 1/6/2002.............50

6.Giai ®o¹n tõ 1/6/2002 ®Õn nay..................53

Ch¬ng III:Gi¶i ph¸p ®iÒu hµnh l∙i suÊt ë ViÖt Nam

hiÖn nay.........................................57

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

I.T¸c ®éng tÝch cùc vµ tÝnh tÊt yÕu cña viÖc thay

®æi c¬ chÕ l∙i suÊt theo híng thÞ trêng..........57

II.§Þnh híng cña NHNN ViÖt Nam ®èi víi chÝnh s¸ch

l∙i suÊt hiÖn nay................................61

1. Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cÇn qu¸n triÖt khi ®æi

míi chÝnh s¸ch l∙i suÊt..........................61

2. §Þnh híng vÒ chÝnh s¸ch l∙i suÊt .............61

III. Nh÷ng gi¶i ph¸p ®iÒu hµnh l∙i suÊt ë ViÖt Nam

.................................................62

1. Nh÷ng khã kh¨n gÆp ph¶i trong qu¸ tr×nh chuyÓn

sang c¬ chÕ l∙i suÊt tho¶ thuËn..................62

2. Nh÷ng gi¶i ph¸p...............................64

Kªt luËn.........................................70

Tµi liÖu tham kh¶o ..............................71

Phô lôc 1........................................72

Phô lôc 2........................................74

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Lêi nãi ®Çu.

Sù ra ®êi cña Ng©n hµng Quèc gia ViÖt Nam vµo

ngµy 6/5/1951 ®∙ ®¸nh dÊu bíc ngoÆt lÞch sö trong

lÜnh vùc tiÒn tÖ tÝn dông cña níc ta. Víi sù ra ®êi

cña NHQG lÇn ®Çu tiªn chóng ta cã mét ng©n hµng

mang ®Çy ®ñ tÝnh ®éc lËp tù chñ, vµ lµ mét ng©n

hµng quèc gia duy nhÊt.

Cho dï tr¶i qua c¸c giai ®o¹n lÞch sö kh¸c

nhau, Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam ®∙ cã nh÷ng thay

®æi thÝch hîp ®Ó phï hîp víi hoµn c¶nh míi, song nã

vÉn lµ mét c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc vÒ lÜnh vùc:

tiÒn tÖ, tÝn dông, ng©n hµng, thanh to¸n vµ ngo¹i

hèi. Vµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô mµ Ng©n hµng Nhµ

níc ViÖt Nam (NHNN VN) ph¶i coi träng hµng ®Çu lµ

viÖc x©y dùng vµ thùc thi cã hiÖu qu¶ chÝnh s¸ch

tiÒn tÖ quèc gia.

§ã lµ mét trong nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«

mµ trong ®ã NHT¦, th«ng qua c¸c c«ng cô cña m×nh ®Ó

t¸c ®éng vµo lîng tiÒn cung øng hay l∙i suÊt nh»m

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

®¹t ®îc c¸c môc tiªu: gi¸ c¶, s¶n lîng vµ c«ng ¨n

viÖc lµm.Sù t¸c ®éng ®ã th«ng qua c¸c c«ng cô lµ

c¸c l∙i suÊt t¸i cÊp vèn, chiÕt khÊu, t¸i cÊp

vèn...

Nh vËy cã thÓ hiÓu l∙i suÊt lµ mét kªnh truyÒn

dÉn sù t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Nã ®îc sö

dông nh lµ mét c«ng cô v« cïng h÷u hiÖu dÓ ®iÒu

tiÕt nÒn kinh tÕ. §ã lµ mét biÕn sè ®îc theo dâi v«

cïng chÆt chÏ bëi nã chi phèi ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh

cña chóng ta, nã ¶nh hëng ®Õn cuéc sèng cña mçi ng

êi trong thêi ®¹i ngaú nay.

§èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay th× viÖc

sö dông cã hiÖu qu¶ l∙i suÊt ®Ó ®em l¹i mét hiÖu

qu¶ tèt cho nÒn kinh tÕ hay nãi c¸ch kh¸c lµ viÖc

thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ mét c¸ch hiÖu qu¶ lµ t

¬ng ®èi phøc t¹p vµ rÊt cã ý nghi∙ ®èi víi nÒn kinh

tÕ.

Trong ph¹m vi ®Ò tµi nµy t«i xin ®Ò cËp ®Õn sù

®iÒu hµnh l∙i suÊt ë ViÖt Nam trong giai ®o¹n tõ

khi NHNN thµnh lËp cho ®Õn nay khi ¸p dông chÝnh

s¸ch l∙i suÊt tho¶ thuËn.

MÆc dï ®©y kh«ng ph¶i lµ mét ®Ò tµi míi nhng

laÞ lµ mét vÊn ®Ò lu«n ®îc quan t©m v× cho dï chÝnh

s¸ch l∙i suÊt ®∙ ®îc ¸p dông tõ rÊt l©u trªn thÕ

giíi còng nh ViÖt Nam song ®èi víi mçi níc sù t¸c

®éng cña chÝnh s¸ch nµy ®èi víi nÒn kinh tÕ l¹i

kh«ng gièng nhau, hay ngay trong mét níc t¹i nh÷ng

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

thêi ®iÓm kh¸c nhau cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p t¸c

®éng kh¸c nhau. Hay nãi c¸ch kh¸c ®Ó vËn dông cã

hiÖu qu¶ chÝnh s¸ch nµy th× ®ßi hái ph¶i cã sù linh

ho¹t, mÒm dÎo, vµ nhÊt lµ ph¶i phï hîp víi m«i tr

êng kinh tÕ vÜ m«. ChÝnh v× vËy, mét sù n¾m b¾t

chÝnh x¸c b¶n chÊt, sù t¸c ®éng cña nã ®èi víi nÒn

kinh tÕ lµ v« cïng quan träng ®èi víi nh÷ng nhµ

qu¶n lý vµ c¶ nh÷ng nhµ kinh tÕ.

Tuy nhiªn ®©y lµ mét lÜnh vùc nghiªn cøu cã

ph¹m vi vµ qui m« t¬ng ®èi réng v× ®iÒu kiÖn kiÕn

thøc vµ thêi gian h¹n hÑp nªn trong ph¹m vi kho¸

luËn chØ xin ®Ò cËp mét khÝa c¹nh . §ã lµ:

“L∙i suÊt ng©n hµng th¬ng maÞ lµ mét trong

nh÷ng c«ng cô ®iÒu tiÕt cã hiÖu qu¶ trong nÒn kinh

tÕ thÞ trêng”.

Trong ®Ò tµi gåm ba ch¬ng nh sau:

Ch¬ng mét: ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ l∙i suÊt tÝn

dông.

Ch¬ng hai: Thùc tr¹ng chÝnh s¸ch l∙i suÊt ë

ViÖt Nam trong thêi gian võa qua.

Ch¬ng ba: Gi¶i ph¸p ®iÒu hµnh l∙i suÊt ë ViÖt

Nam hiÖn nay.

T«i xin ch©n thµnh c¸m ¬n PGS.NG¦T Vò H÷u Töu

®∙ cã nh÷ng chØ dÉn hÕt søc quý b¸u trong qu¸ tr×nh

hoµn thµnh b¶n luËn v¨n nµy.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Hµ néi th¸ng 4 /2003

Sinh viªn Nh©m ThÞ Hµ

CH¦¥Ng I: chÝnh s¸ch tiÒn tÖ

vµ l∙I suÊt

TÝn dông.

I. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ.

1. Kh¸i niÖm.

Ho¹t ®éng cña ng©n hµng liªn quan ®Õn sù æn

®Þnh hay thay ®æi cña tiÒn tÖ vÒ lu lîng, chi phÝ

vµ gi¸ trÞ, v× nh÷ng thay ®æi nãi trªn t¸c ®éng ®Õn

gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ gi¸ trÞ tµi s¶n, thu nhËp cña

nh©n d©n. Cho nªn nã trùc tiÕp lµm biÕn chuyÓn møc

sèng cña hä gi÷a hai cùc: khã kh¨n, ®¾t ®á vµ thuËn

lîi tiÖn nghi. Do ®ã b»ng c¸ch t¹o ra nh÷ng biÕn

®éng vÒ tiÒn tÖ, ngêi ta hoµn toµn cã thÓ híng dÉn

nh÷ng biÕn ®éng nhÊt ®Þnh trong ®êi sèng vµ sinh

ho¹t kinh tÕ cña mét céng ®ång. Mèi quan hÖ Êy ®∙

lµm cho tiÒn tÖ biÕn ®éng ®îc gäi lµ “chÝnh s¸ch

tiÒn tÖ”. HoÆc chóng ta còng cã thÓ hiÓu: chÝnh

s¸ch tiÒn tÖ lµ tæng hoµ c¸c ph¬ng thøc mµ ng©n

hµng T¦ th«ng qua c¸c c«ng cô cña m×nh t¸c ®éng ®Õn

khèi lîng tiÒn trong lu th«ng, nh»m phôc vô cho

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x∙ héi cña mét

quèc gia trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh.

Nãi ®Õn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ kh«ng thÓ kh«ng ®Ò

cËp ®Õn tiÒn tÖ.

TiÒn tÖ lu«n cã hai chøc n¨ng c¬ b¶n: ®ã lµ

chøc n¨ng lµm trung gian trao ®æi, thanh to¸n vµ

chøc n¨ng dù tr÷ gi¸ trÞ trong ®êi sèng vµ ho¹t

®éng kinh tÕ. Mét ®iÒu hiÓn nhiªn lµ khi cã mét l

îng tiÒn cµng lín th× nh÷ng ho¹t ®éng trªn diÔn ra

cµng thuËn lîi v× khi ®ã chi phÝ ®Ó cã tiÒn sÏ trë

nªn thÊp h¬n vµ do ®ã gi¸ trÞ cña tiÒn còng gi¶m

theo. Vµ c¬ b¶n lµ khi ®ã c¬ héi ®Ó cã tiÒn trë nªn

dÔ dµng h¬n. Ngêi ta sÏ chi tiªu nhiÒu h¬n. Nhu cÇu

vÒ hµng ho¸ t¨ng, sÏ t¸c ®éng ®Õn gi¸ c¶ vµ s¶n

xuÊt ph¸t triÓn nhanh h¬n.

Vµ trong trêng hîp ngîc l¹i, khi tiÒn tÖ trë

nªn khan hiÕm lóc nµy chi phÝ ®Ó cã tiÒn sÏ t¨ng v×

con ngêi cÇn ®¸nh ®æi nhiÒu cång søc vµ th× giê h¬n

tríc ®Ó cã tiÒn.. Vµ hÖ qu¶ tÊt yÕu lµ n¨ng lùc s¶n

xuÊt gi¶m theo.

Cã thÓ nãi mäi sù thay ®æi nãi trªn ®Òu do hÖ

thèng cña bµn tay t¹o ra nã: chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.

Trong trêng hîp thø nhÊt: sù d thõa cña tiÒn

kÝch thÝch tiªu dïng vµ s¶n xuÊt vµ, ®ã chÝnh lµ

chÝnh s¸ch tiÒn tÖ níi láng (Easy_Moneytary Policy)

Trêng hîp thø hai: lµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t

chÆt, ngîc l¹i víi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ níi láng: lóc

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

nµy tiÒn trë nªn khan hiÕm, thiÕu hôt vÒ sè lîng,

®Êt ®á vÒ chi phÝ.

ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ cã thÓ ®îc thùc thi theo hai

híng cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tiÔn cña mçi

mét nÒn kinh tÕ kh¸c nhau. Nã chØ cã thÓ ®i theo

hai híng nµy hoÆc níi láng hoÆc th¾t chÆt. Vµ sù

dao ®éng trong hai khuynh híng nµy sÏ t¸c ®éng tíi

®êi sèng cña nh©n d©n vµ ho¹t ®éng kinh tÕ cña hä.

Vµ nh÷ng t¸c ®éng ®ã sÏ lµ xÊu hay tèt phô

thuéc vµo tÝnh hîp lý hay kh«ng hîp lý cña chÝnh

s¸ch tiÒn tÖ ®ã víi nÒn kinh tÕ.

2. Môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.

Môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ hÇu nh thèng

nhÊt ë c¸c níc. Sù ®iÒu chØnh vÒ tiÒn tÖ nh»m môc

tiªu tríc hÕt lµ æn ®Þnh gi¸ trÞ tiÒn tÖ, trªn c¬

së ®ã gãp phÇn t¨ng trëng kinh tÕ vµ gi¶i quyÕt

c«ng ¨n viÖc lµm.

æn ®Þnh gi¸ c¶ tiÒn tÖ: lµ môc tiªu hµng ®Çu

cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ lµ môc tiªu dµi h¹n. ¤n

®Þnh gi¸ trÞ tiÒn tÖ lµ æn ®Þnh søc mua cña tiÒn tÖ

vµ æn ®Þnh gi¸ c¶, trong ®ã æn ®Þnh gi¸ c¶ cã tÇm

quan träng ®Æc biÖt ®Ó ®Þnh híng ph¸t triÓn kinh tÕ

cña quèc gia. Gi¸ c¶ cã møc l¹m ph¸t thÊp vµ æn

®Þnh sÏ lµm cho møc t¨ng thu nhËp thùc tÕ cña ngêi

d©n (+) , thóc ®Èy nhu cÇu ®Çu t, ®¶m b¶o sù ph©n

bæ nguån lùc x∙ héi mét c¸ch hiÖu qu¶, c¶i thiÖn

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

®êi sèng cña ngêi d©n. Ngù¬c l¹i sù bÊt æn ®Þnh gi¸

c¶(khi nÒn kinh tÕ r¬i vµo t×nh tr¹ng l¹m ph¸t cao

hay thiÓu ph¸t liªn tôc) sÏ lµm cho m«i trêng kinh

tÕ vÜ m« cña quèc gia biÕn ®éng phøc t¹p vµ khã dù

®o¸n chÝnh x¸c, n¹n ®Çu c¬ sÏ lµm níi réng kho¶ng

c¸ch giµu nghÌo, khiÕn nh©n d©n mÊt niÒm tin ë

chÝnh quyÒn. ViÖc c«ng bè c«ng khai chØ tiªu nµy lµ

cam kÕt cña Ng©n hµng T¦ nh»m æn ®Þnh gi¸ trÞ tiÒn

tÖ vÒ mÆt dµi h¹n. §iÒu nµy cã nghÜa lµ NHT¦ kh«ng

tËp trung ®iÒu chØnh sù biÕn ®éng gi¸ c¶ trong ng¾n

h¹n. Do nh÷ng biÖn ph¸p vÒ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ t¸c

®éng ®Õn nÒn kinh tÕ cã tÝnh chÊt trung vµ dµi h¹n,

h¬n n÷a khã cã thÓ dù ®o¸n chÝnh x¸c kÕt qu¶ sÏ x¶y

ra vao thêi ®iÓm nµo trong t¬ng lai, v× vËy sÏ lµ

kh«ng kh¶ thi ®èi víi NHT¦ trong viÖc theo ®uæi

kiÓm so¸t gi¸ c¶ trong ng¾n h¹n.

Nh vËy æn ®Þnh gi¸ c¶ lµ môc tiªu hµng ®Çu vµ

lµ môc tiªu dµi h¹n cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.

T¨ng tr ëng kinh tÕ : tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ

æn ®Þnh lµ nÒn t¶ng cho mäi sù æn ®Þnh. Nã ®¶m b¶o

gi¶i quyÕt cho c¸c môc tiªu kinh tÕ kh¸c cña chÝnh

s¸ch tiÒn tÖ nh: gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp, æn ®Þnh

tiÒn tÖ trong níc, gia t¨ng thu nhËp quèc d©n…

V× thÕ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ph¶i phôc vô cho viÖc

®¶m b¶o r»ng sÏ cã t¨ng trëng kinh tÕ thùc sù,

nghÜa lµ phÇn t¨ng trëng cã ®îc sau khi lÊy phÇn

t¨ng danh nghÜa trõ ®i phÇn gia t¨ng trong cïng

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

thêi k×. Sù t¨ng trëng ph¶i ®îc hiÓu c¶ vÒ khèi l

îng vµ chÊt lîng, biÓu hiÖn ë sù t¨ng GDP thùc tÕ,

c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc

tÕ cña hµng ho¸ trong níc t¨ng. Mét nÒn kinh tÕ

phån thÞnh víi tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ æn ®Þnh lµ

môc tiªu cña bÊt k× chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« nµo.

C«ng ¨n viÖc lµm ®Çy ®ñ: chÝnh s¸ch tiÒn tÖ

ph¶i quan t©m ®Õn kh¶ n¨ng t¹o c«ng ¨n viÖc lµm,

gi¶m ¸p lùc x∙ héi cña thÊt nghiÖp . C«ng ¨n viÖc

lµm ®Çy ®ñ cã ý nghÜa bëi 3 lý do:

+ChØ sè thÊt nghiÖp lµ mét trong nh÷ng

chØ tiªu ph¶n ¸nh sù thÞnh vîng cña x∙ héi v× nã

ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng sö dông cã hiÖu qu¶ nguån lùc x∙

héi.

+ThÊt nghiÖp g©y nªn t×nh tr¹ng stress cho mçi

c¸ nh©n vµ gia ®×nh cña hä vµ lµ mÇm mèng cña c¸c

tÖ n¹n x∙ héi.

+C¸c kho¶n trî cÊp thÊt nghiÖp t¨ng lªn cã thÓ

lµm thay ®èi c¬ cÊu chi tiªu ng©n s¸ch vµ lµm c¨ng

th¼ng t×nh tr¹ng ng©n s¸ch.

§¶m b¶o c«ng ¨n viÖc lµm ®Çy ®ñ kh«ng cã nghÜa

lµ tû lÖ thÊt nghiÖp b»ng kh«ng. Mçi mét quèc gia

cÇn x¸c ®Þnh tû lÖ thÊt nghiÖp tù nhiªn chÝnh x¸c

®Ó ®¹t môc tiªu nµy. Tû lÖ thÊt nghiÖp tù nhiªn ®îc

cÊu thµnh tõ tû lÖ thÊt nghiÖp t¹m thêi (nh÷ng ngêi

®ang t×m kiÕm viÖc lµm thÝch hîp) vµ tû lÖ thÊt

nghiÖp c¬ cÊu (thÊt nghiÖp bëi sù kh«ng phï hîp nhu

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

cÇu vÒ lao ®éng vµ cung cña lao ®éng). Bªn c¹nh ®ã

cè g¾ng gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp tù nhiªn còng ®îc

coi lµ môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.

Ngoµi c¸c môc tiªu vÜ m« trªn, mét sè níc cßn

tËp trung vµo c¸c môc tiªu cô thÓ, tuú thuéc vµo

®Æc ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ ®Æc thï cña hä. Ch¼ng

h¹n, Côc dù tr÷ liªn bang Mü theo ®uæi c¸c môc tiªu

kh¸c nh æn ®Þnh thÞ trêng tµi chÝnh, æn ®Þnh l∙i

suÊt hoÆc Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam nh»m môc tiªu

æn ®Þnh hÖ thèng c¸c tæ chøc tÝn dông thay v× ®¶m

b¶o c«ng ¨n viÖc lµm.

C¸c môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ võa thèng

nhÊt võa m©u thuÉn víi nhau. Trong khi môc tiªu

t¨ng trëng kinh tÕ v÷ng ch¾c cã quan hÖ chÆt chÏ

víi môc tiªu viÖc lµm ®Çy ®ñ, môc tiªu t¨ng trëng

kinh tÕ vµ æn ®Þnh gi¸ c¶ bæ sung cho nhau trong

dµi h¹n, th× trong ng¾n h¹n môc tiªu æn ®inh gi¸

c¶ l¹i m©u thuÉn víi môc tiªu viÖc lµm cao vµ môc

tiªu t¨ng trëng kinh tÕ. M©u thuÉn gi÷a c¸c môc

tiªu ®Æt c¸c quèc gia vµo viÖc ph¶i lùa chän mét

môc tiªu thÝch hîp cho tõng thêi k×, chÊp nhËn c¾t

gi¶m nhÊt ®Þnh ®èi víi nh÷ng môc tiªu kh¸c, ®ång

thêi sö dông vµ ®iÒu chØnh c¸c c«ng cô cña chÝnh

s¸ch tiÒn tÖ nh»m ®¹t ®ù¬c c¸c chØ tiªu trung gian:

tæng khèi lîng tiÒn cung øng(M1,M2,M3), hoÆc møc

l∙i sÊt thÞ trêng(ng¾n vµ dµi h¹n), chØ tiªu ho¹t

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

®éng(tæng dù tr÷ cña ng©n hµng th¬ng m¹i, l∙i suÊt

ng¾n h¹n cña thÞ trêng liªn ng©n hµng…

3.C«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.

§Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, NHT¦ sö dông

c¸c lo¹i c«ng cô kh¸c nhau nh c«ng cô t¸i cÊp vèn,

l∙i sÊt tÝn dông, dù tr÷ b¾t buéc…Mçi lo¹i cã c¬

chÕ t¸c ®éng riªng vµ ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ kh¸c

nhau trªn nh÷ng khÝa c¹nh kh¸c nhau. Tuy nhiªn c¸c

c«ng cô nµy ®Òu nh»m ¶nh hëng trùc tiÕp hoÆc gi¸n

tiÕp ®Õn khèi lîng tiÒn trong lu th«ng ®Ó tõ ®ã ®¹t

®îc c¸c môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.

3.1.C«ng cô trùc tiÕp

C«ng cô trùc tiÕp lµ c«ng cô t¸c ®éng trùc tiÕp

vµo khèi lîng tiÒn trong lu th«ng. Khi NHT¦ sö dông

c«ng cô trùc tiÕp, nã t¸c ®éng vµo môc tiªu trung

gian qua ®ã t¸c ®éng ®Õn tæng cÇu.

a.H¹n møc tÝn dông.

H¹n møc tÝn dông lµ d nî tèi ®a mµ NHT¦ buéc

c¸c tæ chøc tÝn dông phaØ t«n träng khi cÊp tÝn

dông cho nÒn kinh tÕ.NghÜa lµ, vÒ thùc chÊt, c«ng

cô nµy cho phÐp NHT¦ Ên ®Þnh tríc khèi lîng tÝn

dông ph¶i cung cÊp cho nÒn kinh tÕ trong mét thêi

gian nhÊt ®Þnh vµ sau ®ã t×m ®êng ®Ó ®a nã vµo nÒn

kinh tÕ. Khi NHT¦ x¸c ®Þnh h¹n møc tÝn dông th× c¨n

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

cø vµo c¸c chØ tiªu nh tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ,

biÕn ®éng cña chØ sè gi¸ c¶, biÕn ®éng cña tû gi¸.

Tû lÖ thÊt nghiÖp trong nÒn kinh tÕ, béi chi ng©n

s¸ch. H¹n møc tÝn dông sÏ ®Æc biÖt ph¸t huy t¸c

dông trong nÒn kinh tÕ cã l¹m ph¸t. Trong trêng hîp

c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp kh«ng ph¸t huy cã hiÖu qu¶ do

thÞ trêng tiÒn tÖ cha ph¸t triÓn hoÆc do møc cÇu

tiÒn tÖ kh«ng nh¹y c¶m víi sù biÕn ®éng l∙i suÊt,

hoÆc do NHT¦ kh«ng cã kh¶ n¨ng khèng chÕ vµ kiÓm

so¸t lîng vèn kh¶ dông cña hÖ thèng ng©n hµng th¬ng

m¹i th× c«ng cô h¹n møc tÝn dông lµ kh«ng thÓ thiÕu

trong viÖc ®iÒu tiÕt lîng tiÒn cung øng.

Khi sö dông h¹n møc tÝn dông nh»m khèng chÕ d

nî tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i th× t¬ng ®

¬ng víi nã lµ mét lîng nguån vèn tiÒn göi huy ®éng,

qua ®ã ¶nh hëng ®Õn tû träng vèn tÝn dông so víi l

îng cung øng. Khi NHT¦ t¨ng h¹n møc tÝn dông sÏ dÉn

tíi kh¶ n¨ng t¨ng cung øng vèn tÝn dông cña c¸c tæ

chøc tÝn dông cho nÒn kinh tÕ, t¨ng kh¶ n¨ng t¹o

tiÒn qua hÖ thèng ng©n hµng, do ®ã sÏ lµm t¨ng lîng

tiÒn cung øng. Cßn ngîc l¹i gi¶m h¹n møc tÝn dông

sÏ lµm gi¶m lîng tiÒn cung øng.

Tuy nhiªn ®©y lµ c«ng cô cã tÝnh chÊt hµnh

chÝnh vµ thiÕu linh ho¹t, ®«i khi ®i ngîc l¹i víi

chiÒu híng biÕn ®éng cña thÞ trêng tÝn dông nªn

hiÖu qu¶ ®iÒu tiÕt cña nã cha cao v× nã cã thÓ ®Èy

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

l∙i suÊt lªn cao hoÆc gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña

c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i

b.L∙i suÊt tiÒn göi vµ cho vay.

Ng©n hµng th¬ng m¹i cã thÓ sö dông c«ng cô l∙i

suÊt, nh khung l∙i suÊt, l∙i suÊt trÇn, sµn l∙i

suÊt tiÒn göi vµ cho vay trªn thÞ trêng nhng th«ng

qua c¬ chÕ ®iÒu chØnh cung cÇu tiÒn tÖ. NÕu l∙i

suÊt tiÒn göi cao sÏ thu hót ®îc nhiÒu tiÒn göi lµm

t¨ng nguån vèn vay. Ngîc l¹i, sÏ lµm gi¶m kh¶ n¨ng

më réng kinh doanh tÝn dông. Khi muèn t¨ng khèi l

îng cho vay, NHT¦ gi¶m møc l∙i suÊt cho vay ®Ó kÝch

thÝch c¸c nhµ ®Çu t vay vèn, khi cÇn h¹n chÕ ®Çu t,

NHT¦ sÏ Ên ®Þnh møc l∙i suÊt cao.

Tuy nhiªn c«ng cô nµy lµm h¹n chÕ tÝnh chñ

®éng, linh ho¹t trong kinh doanh cña ng©n hµng th

¬ng m¹i. Nã sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ø ®éng vèn ë ng©n

hµng nhng nÒn kinh tÕ l¹i thiÕu vèn ®Çu t.

3.2. C«ng cô gi¸n tiÕp.

a,Dù tr÷ b¾t buéc:

Dù tr÷ b¾t buéc lµ kho¶n tiÒn göi cña c¸c ng©n

hµng th¬ng m¹i t¹i NHT¦, møc tiÒn göi nµy do ph¸p

luËt qui ®Þnh b»ng mét tû lÖ nhÊt ®Þnh so víi c¸c

kho¶n nî cña ng©n hµng.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Dù tr÷ b¾t buéc lµ mét trong nh÷ng nh©n tè ¶nh

hëng ®Õn lîng vèn kh¶ dông cña ng©n hµng: nã cã thÓ

®iÒu chØnh viÖc t¹o tiÒn th«ng qua hÖ thèng ng©n

hµng, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng©n hµng th

¬ng m¹i. Vµ nã chÝnh lµ mét ph¬ng tiÖn cho NHT¦ sö

dông ®Ó kiÓm so¸t khèi lîng tÝn dông vµ lµm thay

®æi lîng cung øng vèn cho nÒn kinh tÕ. Nh÷ng thay

®æi trong dù tr÷ b¾t buéc t¸c ®éng ®Õn cung øng

tiÒn tÖ b»ng c¸ch thay ®æi hÖ sè më réng tiÒn

tÖ(m).

¦u ®iÓm cña viÖc sö dông dù tr÷ b¾t buéc ®Ó

kiÓm so¸t cung øng tiÒn tÖ lµ cã thÓ t¸c ®éng dÕn

tÊt c¶ c¸c ng©n hµng nh nhau vµ cã t¸c dông m¹nh mÏ

®Õn cung øng tiÒn tÖ. Tuy nhiªn, nhîc ®iÓm cña dù

tr÷ b¾t buéc lµ thiÕu tÝnh mÒm dÎo. ThËt vËy sÏ rÊt

vÊt v¶ ®Ó thùc hiÖn ®îc nh÷ng thay ®æi nhá trong

cung øng tiÒn tÖ b»ng c¸ch thay ®æi dù tr÷ b¾t

buéc. Ngoµi ra viÖc t¨ng dù tr÷ b¾t buéc cã thÓ

¶nh hëng xÊu ®Õn kh¶ n¨ng thanh kho¶n cña c¸c ng©n

hµng th¬ng m¹i, g©y ra t×nh tr¹ng mÊt æn ®Þnh trong

thanh to¸n vµ qu¶n lý c¸c ng©n hµng.

b,L∙i suÊt t¸i chiÕt khÊu vµ l∙i suÊt t¸i cÊp vèn.

T¸i chiÕt khÊu vµ t¸i cÊp vèn lµ c¸c ph¬ng thøc

mµ NHT¦ cho c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc

tÝn dông vay th«ng qua h×nh thøc chiÕt khÊu l¹i

giÊy tê cã gi¸.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Víi viÖc Ên ®Þnh l∙i suÊt t¸i chiÕt khÊu, t¸i

cÊp vèn NHT¦ cã thÓ t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng cho vay

cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i. Vµ qua ®ã lµm cho cung

cÇu vÒ tiÒn tÖ cã sù thay ®æi. Khi l∙i suÊt t¸i

chiÕt khÊu, t¸i cÊp vèn t¨ng lªn c¸c ng©n hµng th

¬ng m¹i sÏ bÊt lîi nÕu vay vèn cña Ng©n hµng Trung

¬ng. Trong ®iÒu kiÖn nh vËy, c¸c ng©n hµng th¬ng

m¹i sÏ kh«ng cã kh¶ n¨ng më réng cho vay tÝn dông.

Ngîc l¹i, khi l∙i suÊt t¸i chiÕt khÊu, t¸i cÊp vèn

gi¶m, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i do ®îc lîi trong viÖc

chiÕt khÊu l¹i víi NHT¦ nªn sÏ cã ®iÒu kiÖn më réng

kh¶ n¨ng cho vay tÝn dông.

C«ng cô nµy cã u ®iÓm lµ viÖc vay muîn ®îc thùc

hiÖn trªn nh÷ng giÊy tê cã gi¸ nªn thêi h¹n vay

muîn t¬ng ®èi râ rµng, viÖc hoµn tr¶ nî t¬ng ®èi

ch¾c ch¾n, tiÒn vay vËn ®éng phï hîp víi sù vËn

®éng cña qui luËt cung cÇu thÞ trêng. Nã còng gióp

NHT¦ thùc hiÖn vai trß ngêi cho vay cuèi cïng nh»m

gióp nÒn kinh tÕ tr¸nh khái nh÷ng cuéc sôp ®æ tµi

chÝnh. Bªn c¹nh ®ã, c«ng cô nµy còng cßn tån t¹i

kh«ng Ýt nhîc ®iÓm. Thø nhÊt: trong nghiÖp vô nµy

NHT¦ ë vµo thÕ bÞ ®éng NHT¦ cã thÓ thay ®æi l∙i

suÊt t¸i chiÕt khÊu nhng kh«ng thÓ b¾t c¸c ng©n

hµng ®i vay. Thø hai: khi NHT¦ Ên ®Þnh møc l∙i suÊt

t¸i chiÕt khÊu ®Æc biÖt nµo ®ã sÏ g©y ra chªnh lÖch

lín gi÷a l∙i suÊt t¸i chiÕt chiÕt khÊu vµ l∙i suÊt

thÞ trêng.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

c,NghiÖp vô thÞ tr êng më.

Thùc chÊt cña lo¹i ho¹t ®éng nµy lµ viÖc NHT¦

mua b¸n c¸c giÊy tê cho c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i

víi l∙i suÊt hÊp dÉn, NHT¦ thu håi tiÒn tõ lu th«ng

lµm gi¶m lîng tiÒn cung øng , ®ång thêi kh¶ n¨ng

cho vay cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i còng gi¶m vµ

gi¸ trÞ tÝn dông t¨ng lªn. Ngîc l¹i b»ng viÖc mua

c¸c giÊy tê cã gÝa, NHT¦ cung cÊp tiÒn cho c¸c ng©n

hµng th¬ng m¹i ®Ó cho vay, lµm gia t¨ng lîng tiÒn

cung øng trªn thÞ trêng. §iÒu quan träng ë ®©y lµ

thêi h¹n cña giÊy tê cã gi¸. ViÖc mua b¸n giÊy tê

cã gi¸ ng¾n h¹n chñ yÕu nh»m môc ®Ých c©n b»ng giao

®éng cña tû lÖ l∙i suÊt trªn thÞ trêng tiÒn tÖ,

trong khi ®ã mua b¸n giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n cã ¶nh

hëng râ rÖt tíi kh¶ n¨ng thanh to¸n cña c¸c ng©n

hµng th¬ng m¹i.

§©y ®îc coi lµ c«ng cô quan träng nhÊt cña

chÝnh s¸ch tiÒn tÖ v× nã cã nh÷ng u ®iÓm h¬n h¼n so

víi c¸c c«ng cô kh¸c v×:

+)Th«ng qua nghiÖp vô nµy NHT¦ hoµn toµn kiÓm

so¸t ®îc lîng tiÒn giao dÞch.

+)§©y lµ c«ng cô linh ho¹t gióp NHT¦ dÔ dµng

söa ch÷a nh÷ng sai lÇm cña m×nh nÕu cã sai sãt x¶y

ra.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

+)NghiÖp vô cã thÓ sö dông ®îc ë bÊt k× møc ®é

nµo khi cã yªu cÇu, c¨n cø vµo khèi lîng giÊy tê cã

gi¸ b¸n ra.

+)NghiÖp vô thÞ trêng më cã thÓ tiÕn hµnh nhanh

chãng, kh«ng g©y nh÷ng chËm trÔ vÒ mÆt hµnh chÝnh

vµ Ýt g©y tèn kÐm vÒ mÆt chi phÝ.

Tuy nhiªn khi NHT¦ mua b¸n chøng kho¸n trªn thÞ

trêng th× vÉn ph¶i phô thuéc vµo ngêi mua vµ ngêi

b¸n, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i. Vµ ®Ó sö dông ®îc

nghiÖp vô nµy th× ph¶i cã sù ph¸t triÓn kh¸ cao cña

c¬ chÕ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, tiÒn trong

lu th«ng phÇn lín n»m trong tµi kho¶n cña c¸c ng©n

hµng.

II. L∙i suÊt tÝn dông.

Ph¹m trï quan träng nhÊt cña ng©n hµng lµ l∙i

suÊt. Danh tõ l∙i suÊt chóng ta nãi ë ®©y bao gåm

c¸c kho¶n chi phÝ cña tiÒn tÖ vµ tµi chÝnh trong

nÒn kinh tÕ. Chi phÝ cña vèn sÏ quyÕt ®Þnh lîi

nhuËn t¹o ra tõ nguån vèn Êy ë bÊt k× lÜnh vùc s¶n

xuÊt kinh doanh nµo. Trong lÜnh vùc ng©n hµng ®iÒu

nµy cµng chÝnh x¸c.

Khi tiÒn nhiÒu ®îc cÊt vµo kho hay ch«n

xuèng ®Êt, tiÒn kh«ng t¹o ra ®îc bÊt k× lîi nhuËn,

hay gi¸ trÞ nµo v× nã bÞ c¸ch ly víi m«i trêng mµ

trong ®ã nã cã vai trß v« cïng quan träng. Vµ trong

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

®iÒu kiÖn cã l¹m ph¸t th× gi¸ trÞ cña nã cµng ®Ó

l©u cµng bÞ gi¶m. Ngù¬c l¹i khi ®îc vËn dông mét

c¸ch cã Ých tiÒn sÏ t¹o ra gi¸ trÞ. §Õn lît chÝnh

nh÷ng gi¸ trÞ do nã t¹o ra x¸c ®Þnh chi phÝ cÇn

ph¶i cã ®Ó cã tiÒn.

Ngßi ta gäi chi phÝ nµy lµ tiÒn l∙i. L∙i suÊt

tÝnh b»ng tû lÖ phÇn tr¨m(%) vµ ®Þnh nghÜa nh sau:

1.§Þnh nghÜa l∙i suÊt.

L∙i suÊt (interest rate) lµ tû lÖ phÇn tr¨m

gi÷a tiÒn l∙i ( hay chi phÝ ph¶i tr¶) trªn mét sè

lîng tiÒn nhÊt ®Þnh ®Ó ®îc së h÷u vµ sö dông kho¶n

tiÒn Êy trong mét kho¶ng thêi gian ®∙ ®îc tho¶

thuËn tríc.

Hay l∙i suÊt chÝnh lµ gi¸ c¶ cña quyÒn ®îc sö

dông vèn vay trong 1 kho¶ng thêi gian mµ ngêi sö

dông tr¶ cho ngêi së h÷u nã.

Hay nã chÝnh lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a lîng tiÒn

nhËn ®îc h«m nay vµ lîng tiÒn tæng céng ph¶i tr¶

trong t¬ng lai chÝnh lµ tiÒn l∙i hay chi phÝ ®Ó cã

kho¶n tiÒn Êy trong mét kho¶ng thêi gian. Khi ®em

tiÒn l∙i Êy tÝnh tû lÖ % víi tiÒn nhËn ®îc ®ã

chÝnh lµ l∙i suÊt trong thêi gian nãi trªn.

HiÓu theo c¸ch nµo còng ®óng song t¹i sao ph¶i

tr¶ l∙i suÊt?

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Bëi lÏ ®ång tiÒn ngµy h«m nay cã gi¸ trÞ nhËn

®îc vµo ngµy khi tÝnh ®Õn gi¸ trÞ thêi gian cña

tiÒn tÖ. Khi ngêi cho vay chuyÓn quyÒn sö dông vèn

cho ngêi kh¸c nghÜa lµ anh ta hy sinh quyÒn sö dông

tiÒn tÖ ngµy h«m nay cña m×nh víi hy väng sÏ cã 1

kho¶n tiÒn lín h¬n vµo ngµy h«m sau, h«m sau n÷a.

SÏ kh«ng cã sù chuyÓn nhîng vèn nÕu kh«ng cã phÇn

lín h¬n ®ã hoÆc lµ nã kh«ng ®ñ bï ®¾p cho gi¸ trÞ

thêi gian cña tiÒn tÖ.

2.Ph©n lo¹i l∙i suÊt.

Cã rÊt nhiÒu c¸ch ®Ó ph©n lo¹i l∙i suÊt: c¨n cø

vµo thêi h¹n tÝn dông, c¨n cø vµo gi¸ trÞ thùc cña

l∙i suÊt, vµo møc æn ®Þnh hay ph¬ng ph¸p tÝnh l∙i

suÊt.

2.1 C¨n cø vµo lo¹i h×nh tÝn dông.

a,L∙i suÊt tÝn dông th¬ng m¹i: ¸p dông khi c¸c

doanh nghiÖp cho nhau vay díi h×nh thøc mua b¸n

chÞu hµng ho¸. Nã ®îc tÝnh nh sau:

L∙i suÊt tÝn dông th¬ng m¹i=100%* [(gi¸ c¶ hµng

ho¸ b¸n chÞu – gi¸ c¶ hµng ho¸ b¸n tr¶ tiÒn ngay)/

gi¸ c¶ hµng ho¸ b¸n chÞu]

Lo¹i l∙i suÊt nµy ®îc tÝnh bao hµm trong tæng

gi¸ c¶ hµng ho¸ b¸n chÞu.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

b,L∙i suÊt tÝn dông ng©n hµng: ¸p dông trong

quan hÖ gi÷a ng©n hµng víi c«ng chóng vµ doanh

nghiÖp trong viÖc thu hót tiÒn göi vµ cho vay,

trong ho¹t ®éng t¸i cÊp vèn cña Ng©n hµng Trung ¬ng

cho c¸c ng©n hµng, trong quan hÖ gi÷a c¸c ng©n hµng

víi nhau trªn thÞ trêng liªn ng©n hµng. ViÖc ph©n

biÖt kh¸i niÖm l∙i suÊt trong c¸c quan hÖ nµy lµ

cÇn thiÕt ®Ó hiÓu râ mèi quan hÖ gi÷a chóng:

L∙i suÊt tiÒn göi: lµ l∙i suÊt tr¶ cho c¸c

kho¶n tiÒn göi. Nã ®îc ¸p dông ®Ó tÝnh tiÒn l∙i

ph¶i tr¶ cho ngêi göi tiÒn. L∙i suÊt tiÒn göi cã

nhiÒu møc kh¸c nhau tuú thuéc vµo thêi h¹n göi,

qui m« tiÒn göi.

L∙i suÊt tiÒn vay: l∙i suÊt ngêi ®i vay ph¶i

tr¶ cho ng©n hµng do viÖc sö dông vèn vay cña ng©n

hµng. Nã ®îc ¸p dông ®Ó tÝnh tiÒn l∙i vay mµ kh¸ch

hµng ph¶i tr¶ cho ng©n hµng. VÒ mÆt nguyªn t¾c møc

l∙i suÊt tiÒn vay b×nh qu©n ph¶i cao h¬n møc l∙i

suÊt tiÒn göi b×nh qu©n, vµ cã sù ph©n biÖt gi÷a

c¸c kho¶n vay víi thêi h¹n kh¸c nhau còng nh møc

rñi ro kh¸c nhau.

L∙i suÊt chiÕt khÊu : ¸p dông khi ng©n hµng cho

kh¸ch hµng vay díi h×nh thøc chiÕt khÊu th¬ng phiÕu

hoÆc giÊy tê cã gÝa cha ®Õn h¹n thanh to¸n cña

kh¸ch hµng. Nã ®îc tÝnh b»ng tû lÖ % trªn mÖnh gi¸

cña giÊy tê cã gÝa vµ ®îc khÊu trõ ngay sau khi

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

ng©n hµng ph¸t tiÒn cho kh¸ch hµng. Nh vËy nÕu xÐt

trong quan hÖ gi÷a ng©n hµng víi ngêi vay chiÕt

khÊu, l∙i suÊt chiÕt khÊu ®îc tr¶ tríc cho ng©n hµng

chø kh«ng ph¶i tr¶ sau nh l∙i suÊt th«ng thêng.

L∙i suÊt t¸i chiÕt khÊu: ¸p dông khi Ng©n hµng

Trung ¬ng t¸i cÊp vèn cho c¸c ng©n hµng díi h×nh

thøc chiÕt khÊu l¹i th¬ng phiÕu hoÆc giÊy tê cã gi¸

ng¾n h¹n cha ®Õn h¹n thanh to¸n cña c¸c ng©n hµng.

Nã còng ®îc tÝnh b»ng tû lÖ % trªn mÖnh gi¸ cña

giÊy tê cã gi¸ vµ còng ®îc khÊu trõ ngay khi Ng©n

hµng Trung ¬ng cÊp tiÒn cho ng©n hµng.

L∙i suÊt t¸i chiÕt khÊu do NHT¦ Ên ®Þnh c¨n cø

vµo môc tiªu, yªu cÇu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong

tõng thêi k× vµ sù biÕn ®éng cña l∙i suÊt trªn thÞ

trêng liªn ng©n hµng. V× hµnh vi t¸i chiÕt khÊu

cung øng nguån vèn cho c¸c ng©n hµng nªn th«ng th

êng l∙i suÊt t¸i chiÕt khÊu thêng nhá h¬n l∙i suÊt

chiÕt khÊu. Tuy nhiªn trong trêng hîp cÇn ph¶i h¹n

chÕ kh¶ n¨ng më réng tÝn dông cña hÖ thèng ng©n

hµng nh»m kiÒm chÕ ®Èy lïi l¹m ph¸t, hoÆc ph¹t c¸c

ng©n hµng trong trêng hîp vi ph¹m c¸c yªu cÇu vÒ

thanh to¸n, NHT¦ cã thÓ Ên ®Þnh l∙i suÊt t¸i chiÕt

khÊu b»ng thËm chÝ cao h¬n l∙i suÊt chiÕt khÊu cña

hÖ thèng ng©n hµng.

L∙i suÊt liªn ng©n hµng: lµ l∙i suÊt mµ c¸c

ng©n hµng ¸p dông khi cho nhau vay trªn thÞ trêng

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

liªn ng©n hµng. L∙i suÊt liªn ng©n hµng thêng ®îc

Ên ®Þnh hµng ngµy vµo mçi buæi s¸ng. Nã ®îc h×nh

thµnh bëi quan hÖ cung cÇu tiÒn trung ¬ng cña c¸c

tæ chøc tÝn dông vµ chÞu sù chi phèi cña l∙i suÊt

t¸i cÊp vèn cña NHT¦. Møc ®é chi phèi nµy phô thuéc

vµo sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng më vµ tû träng sö

dông vèn vay NHT¦ cña c¸c tæ chøc tÝn dông.

L∙i suÊt c¬ b¶n: ®îc c¸c ng©n hµng sö dông ®Ó

Ên ®Þnh møc l∙i suÊt kinh doanh cña m×nh. L∙i suÊt

c¬ b¶n ®îc h×nh thµnh kh¸c nhau tuú tõng níc, nã cã

thÓ do NHT¦ Ên ®Þnh, hoÆc cã thÓ do b¶n th©n c¸c

ng©n hµng tù x¸c ®Þnh c¨n cø vµo t×nh h×nh ho¹t

®éng cô thÓ cña ng©n hµng m×nh vµ ®ã lµ møc l∙i

suÊt ®îc ¸p dông cho c¸c kh¸ch hµng cã møc rñi ro

thÊp nhÊt, hoÆc c¨n cø vµo møc l∙i suÊt c¬ b¶n cña

mét sè ng©n hµng ®øng ®Çu, cña c¸c ng©n hµng kh¸c +

hoÆc biªn ®é giao ®éng theo mét tû lÖ % nhÊt ®Þnh

®Ó h×nh thµnh l∙i suÊt c¬ b¶n cña m×nh. Mét sè níc

l¹i sö dông l∙i suÊt liªn ng©n hµng lµm l∙i suÊt c¬

b¶n v× thùc chÊt l∙i suÊt c¬ b¶n cña c¸c ng©n hµng

rÊt gÇn víi møc l∙i suÊt trªn thÞ trêng liªn ng©n

hµng, nÕu kh«ng nh vËy ho¹t ®éng Arbitrage vÒ l∙i

suÊt sÏ diÔn ra. MÆc dï kh¸c nhau l∙i suÊt c¬ b¶n

cña hÇu hÕt c¸c níc ®Òu h×nh thµnh trªn c¬ së thÞ

trêng vµ ®ã lµ møc l∙i suÊt tèi thiÓu bï ®¾p ®îc

l∙i suÊt cho vay vµ cã mét møc lîi nhuËn b×nh qu©n

cho phÐp. Khi ¸p dông ®èi víi c¸c ®èi tîng cã møc

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

rñi ro kh¸c nhau, møc l∙i suÊt kinh doanh sÏ kh¸c

nhau v× sù biÕn ®éng cña møc bï rñi ro.

¥ ViÖt Nam truíc th¸ng 8 n¨m 2002, l∙i suÊt c¬

b¶n do Ng©n hµng Nhµ níc c«ng bè lµm c¬ së cho c¸c

tæ chøc tÝn dông Ên ®Þnh l∙i suÊt kinh doanh. L∙i

suÊt c¬ b¶n ®îc th«ng b¸o hµng th¸ng trªn c¬ së

tham kh¶o møc l∙i suÊt cho vay th¬ng m¹i tèt nhÊt

cña 15 tæ chøc tÝn dông víi biªn ®é giao ®éng qui

®Þnh lµ +0,3 % cho c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n vµ 0,35%

cho c¸c ko¶n vay dµi h¹n. §©y thùc chÊt lµ viÖc qui

®Þnh trÇn l∙i suÊt cho vay. Tõ th¸ng 8 n¨m 2002

chuyÓn sang c¬ chÕ l∙i suÊt tho¶ thuËn. L∙i suÊt c¬

b¶n ®îc ®iÒu chØnh t¬ng ®èi phï hîp víi viÖc thùc

thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ níi láng mét c¸ch thËn

träng, víi biªn ®é kh¸ réng, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c

tæ chøc tÝn dông Ên ®Þnh l∙i suÊt cho vay phï hîp

víi quan hÖ cung cÇu vèn ë thÞ trêng thµnh thÞ vµ

n«ng th«n.

b,L∙i suÊt tÝn dông Nhµ níc: ¸p dông khi Nhµ n

íc ®i vay cña c¸c chñ thÓ kh¸c nhau trong x∙ héi d

íi h×nh thøc ph¸t hµnh tÝn phiÕu hoÆc tr¸i phiÕu.

Lo¹i l∙i suÊt nµy cã thÓ do Nhµ níc Ên ®Þnh c¨n cø

vµo l∙i suÊt tiÒn göi tiÕt kiÖm cña ng©n hµng, vµo

c¸c yÕu tè kh¸c nh biÕn ®éng cña l¹m ph¸t, nhu cÇu

cÊp thiÕt vÒ vèn cña Nhµ níc…hoÆc ®îc h×nh thµnh

th«ng qua h×nh thøc ®Êu thÇu tÝn phiÕu, tr¸i phiÕu

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Nhµ níc. ¥ ViÖt Nam hiÖn nay, Ng©n hµng Nhµ níc ®îc

giao nhiÖm vô tæ chøc ®©ó thÇu tÝn phiÕu Kho b¹c

Nhµ níc.

c,L∙i suÊt tÝn dông tiªu dïng: ¸p dông khi

doanh nghiÖp cho ngêi lao ®éng vay phôc vô nhu cÇu

tiªu dïng c¸ nh©n. Møc l∙i suÊt tÝn dông tiªu dïng

thêng cao h¬n l∙i suÊt tÝn dông ng©n hµng vµ l∙i

suÊt tÝn dông Nhµ níc.

2.2 C¨n cø vµo lo¹i h×nh tÝn dông.

L∙i suÊt chia thµnh hai lo¹i:

a,L∙i suÊt danh nghÜa: lµ l∙i suÊt tÝnh theo

gi¸ trÞ danh nghÜa cña tiÒn tÖ vµo thêi ®iÓm

nghiªn cøu hay nãi c¸ch kh¸c lµ lo¹i l∙i suÊt cha

lo¹i trõ ®i tû lÖ l¹m ph¸t. L∙i suÊt danh nghÜa th

êng ®îc th«ng b¸o chÝnh thøc trong c¸c quan hÖ tÝn

dông.

b,L∙i suÊt thùc tÕ: lµ lo¹i l∙i suÊt ®îc ®iÒu

chØnh l¹i cho ®óng theo nh÷ng thay ®æi vÒ l¹m ph¸t.

Hay nãi c¸ch kh¸c lµ l∙i suÊt ®∙ trõ ®i tû lÖ l¹m

ph¸t. L∙i suÊt thùc cã hai lo¹i:

L∙i suÊt thùc tÝnh tríc lµ l∙i suÊt thùc ®îc

®iÒu chØnh l¹i cho ®óng theo nh÷ng thay ®æi dù tÝnh

vÒ l¹m ph¸t.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

L∙i suÊt thùc tÝnh sau lµ l∙i suÊt thùc ®îc

chØnh l¹i cho ®óng nh÷ng thay ®æi trªn thùc tÕ vÒ

l¹m ph¸t.

Mèi quan hÖ gi÷a l∙i suÊt danh nghÜa, l∙i suÊt

thùc vµ l¹m ph¸t ®îc Irving Fisher nªu thµnh ph¬ng

tr×nh sau:

l∙i suÊt danh nghÜa = l∙i suÊt thùc

+ tû lÖ l¹m ph¸t

2.3.C¨n cø vµo møc ®é æn ®Þnh cña l∙i suÊt: l∙i

suÊt chia thµnh hai lo¹i:

L∙i suÊt cè ®Þnh: lµ l∙i suÊt ®îc ¸p dông cè

®Þnh trong suèt thêi h¹n vay. Nã cã u ®iÓm: ngêi

göi tiÒn vµ ngêi vay tiÒn biÕt tríc tiÒn l∙i ®îc

tr¶ vµ ph¶i tr¶. Bªn c¹nh ®ã cã nhîc ®iÓm: bÞ rµng

buéc bëi mét møc l∙i suÊt nhÊt ®Þnh trong mét thêi

gian nµo ®ã c¸c tæ chøc cung øng tÝn dông vµ ngêi

vay tiÒn khã cã kh¶ n¨ng ph¶n øng linh ho¹t víi

nh÷ng biÕn ®éng nÕu cã cña cung vµ cÇu vèn trªn thÞ

trêng tµi chÝnh.

L∙i suÊt th¶ næi: lµ l∙i suÊt cã thÓ thay ®æi

phï hîp víi l∙i suÊt thÞ trêng vµ cã thÓ b¸o tríc

hoÆc kh«ng b¸o trãc. MÆc dï khi ¸p dông c¬ chÕ l∙i

suÊt nµy, c¶ ngêi ®i vay vµ ngêi cho vay x¸c ®Þnh

mét c¸ch chÝnh x¸c møc l∙i suÊt sÏ ph¶i tr¶ nhng nã

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

thÝch hîp víi mét m«i trêng ®Çu t kh«ng æn ®Þnh vµ

c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn l∙i suÊt lµ khã dù ®o¸n.

3. Vai trß cña l∙i suÊt .

L∙i suÊt lµ mét biÕn sè thêng xuyªn biÕn ®éng

trong nÒn kinh tÕ vµ ®îc theo dâi mét c¸ch chÆt chÏ

nhÊt trong nÒn kinh tÕ vÜ m« v× nã ¶nh hëng trùc

tiÕp ®Õn ho¹t ®éng kinh tÕ cña c¸c c¸ nh©n, c¸c

doanh nghiÖp, tæng thÓ nÒn kinh tÕ, t¸c ®éng c¶ ë

tÇm vi m« vµ vÜ m«.

3.1.Vai trß cña l∙i suÊt ®èi víi quyÕt ®Þnh cña

c¸c chñ thÓ trong nÒn kinh tÕ.

§èi víi c¸ nh©n, hé gia ®×nh: l∙i suÊt ¶nh h

ëng nhiÒu ®Õn quyÕt ®Þnh nh chi tiªu hay ®Ó dµnh,

mua nhµ mua tr¸i phiÕu hay göi vèn vµo mét tµi

kho¶n tiÕt kiÖm. §èi víi c¸ nh©n hay hé gia ®×nh

khi l∙i suÊt cña tiÒn göi tiÕt kiÖm t¨ng hä sÏ lùa

chän göi tiÒn vµo ng©n hµng h¬n lµ mua c¸c giÊy tê

cã gi¸ bëi khi ®ã gi¸ cña chóng sÏ gi¶m. Ngîc l¹i

khi l∙i suÊt gi¶m hä sÏ ®Çu t v¸o c¸c kho¶n môc ®Çu

t kh¸c vµ sÏ c©n nh¾c kh¶ n¨ng gØ tiÒn vµo ng©n

hµng v× l∙i suÊt thÊp h¬n lîi nhuËn nhËn ®îc tõ

nh÷ng h×nh thøc ®Çu t kh¸c.

§èi víi c¸c doanh nghiÖp: l∙i suÊt ¶nh hëng

trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh

nghiÖp, ¶nh hëng trùc tiÕp tíi lîi nhuËn cña doanh

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

nghiÖp. L∙i suÊt cã thÓ coi lµ chi phÝ cña doanh

nghiÖp. Khi l∙i suÊt thÊp cã nghÜa lµ chi phÝ cña

vèn ®Çu t thÊp, ®iÒu ®ã sÏ khuyÕn khÝch doanh

nghiÖp më réng ®Çu t. Bít mét ®ång chi phÝ lµ t¨ng

mét ®ång lîi nhuËn v× thÕ hä sÏ t×m c¸ch tèi ®a ho¸

lîi nhuËn trªn mét ®ång chi phÝ. Cã thÓ nãi r»ng

l∙i suÊt ®ãng vai trß lµ c«ng cô b¾t buéc doanh

nghiÖp ph¶i sö dông vèn mét c¸ch triÖt ®Ó, cã hiÖu

qu¶.

§èi víi Nhµ níc: l∙i suÊt kh«ng chØ lµ mét

c«ng cô nh»m huy ®éng hay cho vay vèn mµ cßn lµ

c«ng cô qu¶n lý vÜ m« quan träng nh»m ®iÒu tiÕt s¶n

xuÊt kinh doanh theo ®óng híng, xö lý hµi hoµ gi÷a

tæng cung vµ tæng cÇu tiÒn tÖ, ®iÒu hµnh gi¸n tiÕp

chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia ®Ó thùc hiÖn c¸c môc

tiªu cña m×nh: æn ®Þnh gi¸ c¶ ®ång néi tÖ, t¨ng tr

ëng kinh tÕ ë tèc ®é cao (trªn 7%) vµ c«ng ¨n viÖc

lµm ®Çy ®ñ.

3.2.Vai trß cña l∙i suÊt trong nÒn kinh tÕ thÞ

tr êng.

L∙i suÊt tÝn dông lµ ph¬ng tiÖn kÝch thÝch lîi

Ých vËt chÊt ®Ó thu hót mäi nguån vèn nhµn rçi

trong nÒn kinh tÕ.

L∙i suÊt lµ mét lo¹i gi¸ c¶ ®Æc biÖt cña viÖc

bu«n b¸n vèn tiÒn tÖ, do ®ã nã còng tu©n thñ qui

luËt cung cÇu thÞ trêng. Muèn thu hót nguån vèn

nhµn rçi tõ c¸c chñ thÓ trong nÒn kinh tÕ, ngoµi

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

viÖc phôc vô tèt cßn ®ßi hái gi¸ c¶(l∙i suÊt) hîp

lý vµ hÊp dÉn. §èi víi ng©n hµng, l∙i suÊt huy ®éng

tiÒn göi cao sÏ kÝch thÝch lßng ham muèn lîi nhuËn

cña kh¸ch hµng ®èi víi ng©n hµng. Do ®ã nÕu ng©n

hµng muèn t¨ng cêng huy ®éng vèn cã thÓ b»ng nhiÒu

biÖn ph¸p trong ®ã cã c«ng cô l∙i suÊt.

L∙i suÊt tÝn dông lµ c«ng cô kÝch thÝch ®Çu t

ph¸t triÓn.

Víi l∙i suÊt cho vay hîp lý sÏ kÝch thÝch c¸c

nhµ ®Çu t vay vèn më réng ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh

doanh, t¹o nhiÒu s¶n phÈm cho x∙ héi, t¨ng thu nhËp

quèc d©n, tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho nÒn kinh tÕ ngµy

cµng ph¸t triÓn.

L∙i suÊt tÝn dông lµ ®ßn bÈy kÝch thÝch ng©n

hµng vµ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu

qu¶,thùc sù quan t©m ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh

doanh ®Ó ®¶m b¶o hoµn tr¶ ®óng h¹n c¶ gèc vµ l∙i.

§èi víi c¸c ng©n hµng, ho¹t ®éng chñ yÕu lµ huy

®éng ®Ó cho vay. Do ®ã ng©n hµng ph¶i t×m nhiÒu

biÖn ph¸p thiÕt thùc ®Ó thu hót mäi nguån vèn tiÒn

tÖ t¹m thêi nhµn rçi trong x∙ héi, thùc hiÖn c¸c

biÖn ph¸p cho vay cã hiÖu qu¶, sao cho ®¸p øng ®îc

c¸c yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ.

L∙i suÊt lµ mét trong nh÷ng c«ng cô ®¸nh gi¸

“søc khoÎ” cña nÒn kinh tÕ.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

C¨n cø vµo biÕn ®éng cña l∙i suÊt hoÆc t×nh

h×nh l∙i suÊt trong mét thêi k× cã thÓ dù b¸o ®îc

mét sè yÕu tè cña nÒn kinh tÕ: c¸c c¬ héi ®Çu t,

t×nh h×nh tiÒn tÖ, t×nh h×nh kinh tÕ trong t¬ng

lai…Tõ ®ã c¸c ng©n hµng hoÆc doanh nghiÖp cã ®iÒu

kiÖn ®Ó chuÈn bÞ vµ lùa chän c¸c ph¬ng ¸n kinh

doanh cho phï hîp.

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh

tÕ.

4.L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ.

HiÖn nay níc ta ®ang trong thêi kú qu¸ ®é,

trong nh÷ng giai ®o¹n x©y dùng nh÷ng c¬ s¬ vËt chÊt

®Ó ®i lªn Chñ nghÜa X∙ héi. ChiÕn lîc nhiÖm vô

trong toµn thêi kú nµy cña ®Êt níc ta lµ: C«ng

nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. VËy ®Ó cã thÎ tiÕn hµnh

c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, më réng s¶n xuÊt th×

vÊn ®Ò kh«ng thÓ thiÕu ®îc lµ vèn. Trong ®¹i héi

VIII cña §¶ng ®∙ ®Ò ra r»ng: vÊn ®Ò tÝch luü vµ sö

dông vèn ®Ó tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸

cã tÇm quan träng ®Æc biÖt c¶ vÒ ph¬ng ph¸p nhËn

thøc vµ chØ ®¹o thùc tiÔn. V× vËy c¬ chÕ l∙i suÊt

cã vai trß quan träng trong viÖc huy ®éng nguån vèn

nhµn rçi trong x∙ héi, tËp trung c¸c nguån vèn manh

món, t¶n m¹n thµnh c¸c nguån vèn lín ®¸p øng c¸c

nhu cÇu vÒ vèn cho c¸c doanh nghiÖp t¹o ®iÒu kiÖn

cho viÖc t¸i s¶n xuÊt, më réng s¶n xuÊt mét c¸ch

liªn tôc, ph¸t triÓn kinh tÕ.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

L∙i suÊt víi qu¸ tr×nh ®Çu t .

Qu¸ tr×nh ®Çu t cña c¸c doanh nghiÖp vµo tµi

s¶n cè ®Þnh (m¸y mãc, c«ng trêng, nguyªn vËt liÖu)

chØ ®îc thùc hiÖn khi hä dù tÝnh lîi nhuËn thu ®îc

tõ vèn ®Çu t vµo c¸c tµi s¶n cè ®Þnh nµy lín h¬n sè

l∙i ph¶i tr¶ cho c¸c kho¶n ®ivay ®Ó ®Çu t. Do ®ã

khi l∙i suÊt thÊp c¸c doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn

tiÕn hµnh vay vèn ®Çu t vµo c¸c tµi s¶n cè ®Þnh

phôc vô s¶n xuÊt. V× thÕ chi tiªu ®Çu t cã kÕ ho¹ch

lai suat duong dau tu

dau tu

sÏ cao h¬n vµ ngîc l¹i.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Quan hÖ l∙i suÊt vµ chi tiªu ®Çu t

cã kÕ ho¹ch

Sù dèc xuèng cña ®êng ®Çu t ph¶n ¸nh tû lÖ

nghÞch gi÷a chi tiªu ®Çu t cã kÕ ho¹ch víi l∙i suÊt

§êng ®Çu t cµng tho¶i th× cµng nh¹y c¶m víi l∙i

suÊt.

L∙i suÊt thÊp sÏ khuyÕn khÝch ®Çu t, khuyÕn

khÝch tiªu dïng, lµm t¨ng tæng cÇu dÉn ®Õn s¶n lîng

t¨ng gi¸ c¶ t¨ng, thÊt nghiÖp gi¶m, néi tÖ cã xu h

íng gi¶m gi¸ so víi ngo¹i tÖ.

Ngîc l¹i l∙i suÊt cao sÏ h¹n chÕ ®Çu t, h¹n chÕ

tiªu dïng do ®ã lµm gi¶m tæng cÇu, khiÕn s¶n lîng

gi¶m, gi¸ gi¶m, thÊt nghiÖp t¨ng, néi tÖ cã xu híng

t¨ng gÝa so víi ngo¹i tÖ.

Nh vËy l∙i suÊt lµ c«ng cô ®o lêng t×nh tr¹ng

søc khoÎ cña nÒn kinh tÕ. Ngêi ta thÊy r»ng: trong

giai ®o¹n ®ang ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, l∙i suÊt

cã xu híng ph¸t triÓn do cung cÇu cho vay ®Òu ph¸t

triÓn, trong ®ã tèc ®é ph¸t triÓn quü cho vay lín

h¬n tèc ®é t¨ng cña cung quü cho vay. Ngîc l¹i

trong nÒn kinh tÕ bÞ ®×nh trÖ, hµng ho¸ bÞ ø ®äng

vµ xuèng gi¸, c¬ héi ®Çu t kiÕm lêi gi¶m xuèng, ¸p

lùc l¹m ph¸t hay thiÓu ph¸t, l∙i suÊt sÏ gi¶m bëi

nguyªn t¾c c¬ b¶n l∙i suÊt ph¶i nhá h¬n lîi nhuËn

®Çu t.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

L∙i suÊt víi xuÊt nhËp khÈu: khi l∙i suÊt

trong níc thùc tÕ t¨ng th× c¸c kho¶n tiªu dïng b»ng

®ång néi tÖ sÏ trë nªn thÊp h¬n so víi c¸c kho¶n

tiªu dïng b»ng quü ngo¹i tÖ. Do ®ã lµm cho gi¸ trÞ

®ång néi tÖ t¨ng lªn so víi c¸c ®ång kh¸c nghÜa lµ

tû gi¸ hèi ®o¸i t¨ng. Lóc nµy hµng ho¸ trong níc

t¹i níc ngoµi ®¾t h¬n, hµng ho¸ níc ngoµi ë trong

níc sÏ rÎ h¬n dÉn ®Õn gi¶m xuÊt khÈu rßng, khuyÕn

khÝch nhËp khÈu

NX3 NX2 NX1 Quan hÖ l∙i suÊt trong níc víi

Víi mét møc l∙i suÊt thùc tÕ thÊp i1, tû gi¸

thÊp vµ xuÊt khÈu rßng NX1 cao, víi møc l∙i suÊt i3

cao tû gi¸ cao dÉn ®Õn xuÊt khÈu rßng NX3 thÊp.

Thay ®æi trong l∙i suÊt níc ngoµi:

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

NÕu l∙i tiÒn göi níc ngoµi t¨ng lªn trong trêng

hîp mäi yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi th× lîi tøc cña tiÒn

göi ®ã còng t¨ng lªn, ®êng trªn diÖn lîi tøc dù

tÝnh vÒ ngo¹i tÖ dÞch sang ph¶i. Sù sôt gi¸ cña

®ång néi tÖ ®îc thÓ hiÖn ë ®å thÞ sau:

Tû gi¸ Ret(®) ($/VND) Ret ($1) Ret ($2) E1

L∙i suÊt níc ngoµi t¨ng, ®êng lîi tøc dù tÝnh

cña ®ång ngo¹i tÖ dÞch sang ph¶i.Sù sôt gi¸ cña

®ång néi tÖ dÉn ®Õn hµng ho¸ trong níc ë níc ngoµi

rÎ h¬n vµ hµng ho¸ níc ngoµi ë trong níc ®¾t h¬n.

V× vËy t¨ng xuÊt khÈu rßng. Víi vai trß to lín ®îc

lý thuyÕt vµ thùc tiÔn ch÷ng minh, l∙i suÊt thùc sù

lµ mét c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« v« cïng quan träng

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

mµ ng©n hµng T¦ sö dông nh»m thùc hiÖn chÝnh s¸ch

tiÒn tÖ ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu cña m×nh. L∙i suÊt ng©n

hµng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ cã tÝnh hai mÆt, nã cã

thÓ lµ c«ng cô, ®ßn bÈy thóc ®Èy s¶n xuÊt, ph¸t

triÓn kinh tÕ hoÆc nh©n tè k×m h∙m sù ph¸t triÓn

cña nÒn kinh tÕ. §iÒu nµy phô thuéc vµo sù ®iÒu

hµnh l∙i suÊt cña NHT¦ cã hîp lý hay kh«ng vµ tÝnh

hiÖu qu¶ cña nã ®îc kiÓm nghiÖm trong thùc tÕ.

5. C¸c nh©n tè t¸c ®éng vµo l∙i suÊt.

Cã rÊt nhiÒu c¸ch tiÕp cËn t×m hiÓu nh÷ng biÕn

®æi vÒ l∙i suÊt, trong ®ã cã mét c¸ch ®îc sö dông

nhiÒu trong nghiªn cøu vÒ l∙i suÊt, ®ã lµ dùa vµo

lý thuyÕt quü cho vay. Theo ph¬ng thøc nµy ngêi ta

chó träng ®Õn nh÷ng lu lîng tµi chÝnh tõ c¸c khu

vùc kh¸c nhau cña nÒn kinh tÕ, t×m c¸ch gi¶i thÝch

nh÷ng thay ®æi cña l∙i suÊt b»ng c¸ch xem xÐt sù

tæng hîp cung cÇu cña doanh nghiÖp, hé gia ®×nh vµ

c¸c khu vùc Nhµ níc.

Lý thuyÕt quü cho vay cho r»ng: l∙i suÊt biÓu

hiÖn gi¸ c¶ kho¶n tiÒn mµ ngêi cho vay ®ßi hái khi

t¹m thêi trao quyÒn sö dông kho¶n tiÒn cña m×nh cho

ngêi kh¸c. Ngêi ®i vay coi l∙i suÊt nh kho¶n chi

phÝ ph¶i tr¶ cho nhu cÇu sö dông t¹m thêi tiÒn vèn

cña ngêi kh¸c. Nh vËy ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái lµ

l∙i suÊt ®∙ hµm chøa mét m©u thuÉn: ngêi cho vay

muèn cã l∙i suÊt cµng cao cµng tèt, trong khi ngêi

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

®i vay muèn cã l∙i suÊt cµng thÊp cµng tèt. V× vËy

l∙i suÊt chñ yÕu ®îc x¸c ®Þnh bëi ho¹t ®éng cña c¬

chÕ cung vµ cÇu.

5.1.Cung cÇu quü cho vay.

a,CÇu quü cho vay.CÇu quü cho vay bao gåm nhiÒu

thµnh phÇn vµ b¾t nguån tõ tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn

kinh tÕ.

CÇu cña doanh nghiÖp: khu vùc doanh nghiÖp lµ

kh¸ch hµng chÝnh t¹o nªn cÇu quü cho vay. Nhu cÇu

vay vèn cña doanh nghiÖp chñ yÕu lµ ®Ó mua s¾m c¸c

tµi s¶n thùc nh nhµ m¸y thiÕt bÞ vµ hµng tån kho.

CÇu cña chÝnh quyÒn: khu vùc chñ yÕu kh¸c t¹o

nªn cÇu quü cho vay trong thÞ trêng tµi chÝnh lµ

chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng vµ trung ¬ng. Nhu cÇu vÒ vèn

cña c¬ quan ®Þa ph¬ng chñ yÕu ph¸t sinh vµo viÖc

x©y dùng tiÖn Ých cho gi¸o dôc vµ c¸c dÞch vô c«ng

quyÒn kh¸c. Nhu cÇu nµy phô thuéc vµo: tû lÖ gia

t¨ng d©n sè, sù t¨ng tuæi thä vµ d©n sè…Cßn ®èi víi

chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng th× cÇu ph¸t sinh tõ thu

nhËp vµ chi tiªu ng©n s¸ch quèc gia.

CÇu cña ngêi tiªu dïng: chñ yÕu lµ c¸c c¸

nh©n, hé gia ®×nh cÇn tiÒn mua s¾m hµng tiªu dïng

l©u bÒn nh xe « t«, xe m¸y, nhµ cöa, vµ c¸c hµng xa

xØ phÈm…cßn nh÷ng mÆt hµng nhu yÕu phÈm nh thùc

phÈm quÇn ¸o…th× phÇn lín kh«ng nh¹y c¶m víi l∙i

suÊt.Trong c¸c thµnh phÇn cña cÇu quü cho vay th×

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

cÇu cña doanh nghiÖp vµ cña c¸c chÝnh quyÒn lµ

nguån nhu cÇu rßng chÝnh yÕu cña quü cho vay.

Mèi quan hÖ gi∙ l∙i suÊt vµ cÇu quü cho vay

L∙i suÊt I1

Q1 Q2 Quü cho vay

§êng cÇu quü cho vay nghiªng xuèng díi biÓu

hiÖn lîng cÇu vµ l∙i suÊt cã mèi t¬ng quan nghÞch

®¶o. ¦ng víi l∙i suÊt I1 lîng cÇu quü cho vay lµ

Q1. NÕu l∙i suÊt lµ I2 nhá h¬n I1 th× Q2 sÏ lín h¬n

Q1. Nh vËy lîng cÇu thay ®æi do sù thay ®æi l∙i

suÊt chóng ta sÏ cã mét biÕn ®æi däc theo ®êng c©ï.

Nhng nÕu lîng cÇu thay ®æi do mét yÕu tè kh¸c ngoµi

l∙i suÊt th× sÏ xuÊt hiÖn sù dÞch chuyÓn ®êng cÇu.

b,Cung quü cho vay.

Cung quü cho vay ph¶n ¸nh khèi lîng quü cã thÓ

cung cÊp cho vay bao gåm khèi lîng tiÕt kiÖm vµ sè

lîng tiÒn míi ®îc t¹o ra.

TiÕt kiÖm.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

TiÕt kiÖm cña c¸c c¸ nh©n, hé gia ®×nh: ®©y lµ

thµnh phÇn cung cÊp nguån tiÕt kiÖm chñ yÕu, nã phô

thuéc vµo thu nhËp hiÖn cã, dù tÝnh trong t¬ng lai,

viÖc dù trï cña c¶i do c¸ nh©n n¾m gi÷, møc l∙i

suÊt, dù tÝnh vÒ tû lÖ l¹m ph¸t trong t¬ng lai vµ

c¸c biÕn sè kh¸c.

TiÕt kiÖm cña c¸c doanh nghiÖp: c¸c doanh

nghiÖp còng tËp trung tiÕt kiÖm trong ®ã chñ yÕu

b»ng h×nh thøc lîi nhuËn tÝch luü vµ quü khÊu hao.

Nguån thÆng d cña ng©n s¸ch Nhµ níc.

Dßng tiÕt kiÖm níc ngoµi: khi thÞ trêng tµi

chÝnh trë thµnh toµn cÇu ho¸ vµ nhu cÇu vÒ quü

trong níc vît qu¸ cung quü trong níc th× c¸c chu

chuyÓn tiÒn tõ níc ngoµi trë nªn rÊt quan träng.

C¸c chu chuyÓn tiÒn nµy ®Õn tõ nh÷ng quèc gia cã tû

lÖ tiÕt kiÖm cao vµ l∙i suÊt t¬ng ®èi thÊp. Ngoµi

ra, tû gÝa hèi ®o¸i còng cã thÓ t¸c ®éng m¹nh mÏ

lªn dßng tiÕt kiÖm níc ngoµi. VÝ dô: khi ®ång USD

®îc dù tÝnh trong t¬ng lai sÏ lªn gi¸ so víi c¸c

lo¹i tiÒn tÖ kh¸c th× dßng tiÕt kiÖm ch¶y vµo Mü

sÏ t¨ng cao vµ ngîc l¹i.

TiÒn.

Mét nguån bæ sung cho vay lµ viÖc cung øng

tiÒn. Khèi lîng cña nã chiô sù t¸c ®éng bëi kh¶

n¨ng t¹o bót tÖ cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vµ viÖc

ph¸t hµnh tiÒn cña Ng©n hµng Trung ¬ng. Trong c¸c

yÕu tè cña cung quü cho vay, tiÕt kiÖm cña c¸ nh©n

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

vµ hé gia ®×nh lµ nguån cung cÊp quü chñ yÕu, tû lÖ

tiÕt kiÖm cña ng©n s¸ch hÇu nh kh«ng phô thuéc vµo

l∙i suÊt.

Mèi quan hÖ gi÷a l∙i suÊt vµ cung quü cho vay.

L∙i suÊt

H×nh minh ho¹ cho thÊy t¬ng quan gi÷a l∙i suÊt

kh¸c nhau vµ sè lîng quü cho vay ®îc cung cÊp. Sè

lîng quü cho vay ®îc cung cÊp cã chiÒu híng lªn cao

khi cã sù gia t¨ng vÒ l∙i suÊt. NghÜa lµ lîng cung

vµ l∙i suÊt cã mèi quan hÖ thuËn chiÒu øng víi sù

thay ®æi l∙i suÊt lµ sù thay ®æi cña cung quü cho

vay biÕn ®æi däc ®êng cung. Nhng nÕu l∙i suÊt kh«ng

®æi, ®êng biÓu diÔn cung cña quü cho vay sÏ dÞch

chuyÓn khi cã mét trong c¸c nh©n tè c¬ b¶n cña

chóng thay ®æi.

Sù biÕn ®æi cña ®êng cung quü cho vay:

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

L∙i suÊt

S2 S1

C©n b»ng thÞ trêng diÔn ra khi cung b»ng cÇu

hay khi cã sè lîng mµ d©n chóng cã ý ®Þnh mua b»ng

sè lîng mµ d©n chóng cã ý ®Þnh b¸n.

Vµ l∙i suÊt t¹i ®iÓm c©n b»ng cña thÞ trêng gäi

lµ l∙i suÊt c©n b»ng.

L∙I suÊt,i(%)

i2 S 0 i1 D

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

5.2. Nh÷ng nh©n tè lµm thay ®æi l∙i suÊt c©n b»ng.

a.L¹m ph¸t dù tÝnh.

Chi phÝ thùc cña viÖc vay tiÒn ®îc ®o mét c¸ch

chÝnh x¸c h¬n b»ng l∙i suÊt thùc. Víi mét l∙i só©t

cho tríc khi l¹m ph¸t dù tÝnh t¨ng lªn chi phÝ cña

viÖc vay tiÒn gi¶m xuèng do ®ã lîng cÇu quü cho vay

t¨ng lªn ë bÊt kú l∙i suÊt nµo cho tríc. §ång thêi

khi l¹m ph¸t dù tÝnh t¨ng lªn cã nghÜa gi¸ c¶ hµng

ho¸ dù tÝnh t¨ng, do ®ã t¨ng lîi tøc dù tÝnh cña

tµi s¶n thùc, ®ång thêi tiÒn tÖ mÊt gi¸ do ®ã sÏ

lµm sôt gi¶m lîi tøc dù tÝnh cña nh÷ng tµi s¶n tµi

chÝnh so v¬Ý tµi s¶n thùc. NghÜa lµ víi mét l∙i

suÊt cho tríc, sù t¨ng lªn cña l¹m ph¸t dù tÝnh sÏ

sôt gi¶m lîi tøc dù tÝnh cña viÖc cho vay nªn lîng

cung quü cho vay sÏ gi¶m.

b.Sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ trong chu kú kinh

doanh.

Trong giai ®o¹n ph¸t triÓn cña mét chu kú kinh

doanh, tæng sè hµng ho¸ dÞch vô s¶n xuÊt trong nÒn

kinh tÕ t¨ng lªn, thu nhËp quèc d©n t¨ng, do ®ã t¹o

nhiÒu c¬ héi ®Çu t sinh lîi cho c¸c doanh nghiÖp.

Khi ®ã doanh nghiÖp cµng cã nhiÒu ý ®Þnh vay vèn,

t¨ng sè d vay nî nh»m tµi trî cho c¸c cuéc ®Çu t.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn còng sÏ t¸c ®éng ®Õn

lîng cung quü cho vay. Khi kinh tÕ ph¸t triÓn thu

nhËp t¨ng, cña c¶i t¨ng do ®ã lîng cung quü cho vay

t¨ng.

c.Tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n cña nÒn kinh tÕ

Lîi tøc chØ lµ mét bé phËn cña lîi nhuËn b×nh

qu©n, do ®ã l∙i suÊt còng sÏ phô thuéc vµo tû suÊt

lîi nhuËn b×nh qu©n. Sù t¨ng hay gi¶m cña tû suÊt

lîi nhuËn b×nh qu©n sÏ t¹o ®iÒu kiÖn më réng hay

thu hÑp kho¶ng giao ®éng cña l∙i suÊt tÝn dông. Sù

t¨ng lªn cña tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n sÏ kÝch

thÝch ®Çu t do ®ã sÏ kÝch thÝch cÇu quü cho vay,

gi¶m cung quü cho vay, do ®ã l∙i suÊt c©n b»ng t¨ng

lªn vµ ngîc l¹i

d.Thêi gi¸, rñi ro vµ tÝnh láng cña c¸c tµi s¶n

tµi chÝnh.

Thêi gi¸: Khi lîng cÇu tµi s¶n tµi chÝnh t¨ng,

l¬ng cung tµi s¶n tµi chÝnh gi¶m th× sÏ lµm cho gi¸

c¶ cña c¸c lo¹i tµi s¶n tµi chÝnh trªn thÞ trêng

t¨ng. §ång thêi lîng cÇu tµi s¶n tµi chÝnh t¨ng

nghÜa lµ cung quü cho vay t¨ng, lîng cung tµi s¶n

tµi chÝnh gi¶m th× sÏ lµm cho cÇu quü cho vay gi¶m.

Do ®ã l∙i suÊt sÏ gi¶m. Nh vËy thêi gi¸ cña c¸c tµi

s¶n tµi chÝnh vµ l∙i suÊt cã mèi t¬ng quan nghÞch

®¶o.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Rñi ro: nÕu gi¸ c¶ cña c¸c läai tµi s¶n tµi

chÝnh trë nªn bÊt ®Þnh h¬n, sù rñi ro g¾n liÒn víi

c¸c tµi s¶n tµi chÝnh t¨ng h¬n so víi c¸c tµi s¶n

kh¸c, tµi s¶n tµi chÝnh sÏ kÐm hÊp dÉn h¬n sÏ lµm

cho lîng cÇu tµi s¶n tµi chÝnh gi¶m sót do ®ã cung

quü cho vay gi¶m, lµm cho ®êng cung dÞch chuûªn

sang bªn tr¸i, l∙i suÊt c©n b»ng sÏ t¨ng lªn.

Ngîc l¹i mét sù t¨ng tÝnh bÊt ®Þnh cña gi¸ c¶

vµ sù rñi ro trong mét thÞ trêng tµi chÝnh kh¸c nh

cæ phiÕu sÏ khiÕn cho tµi s¶n tµi chÝnh t¨ng thªm

tÝnh hÊp dÉn, do ®ã lµm t¨ng lîng cÇu tµi s¶n tµi

chÝnh, t¨ng cung quü cho vay , l∙i suÊt gi¶m.

TÝnh láng: tÝnh láng cña c¸c tµi s¶n tµi chÝnh

®îc quyÕt ®Þnh bëi hai yÕu tè:

+ Kh¶ n¨ng ho¸n chuyÓn ra tiÒn mÆt.

+ Chi phÝ qu¶n lý vµ chi phÝ ho¸n chuyÓn

ra tiÒn mÆt.

Mét tµi s¶n tµi chÝnh cã tÝnh láng cao lµ mét

tµi s¶n cã thÓ chuyÓn ®æi sang tiÒn mÆt mét c¸ch

nhanh chãng víi chi phÝ qu¶n lý vµ chi phÝ ho¸n

chuyÓn thÊp nhÊt.

TÝnh láng cña tµi s¶n tµi chÝnh cÇng t¨ng th×

nã cµng ®îc a chuéng, lîng cÇu tµi s¶n tµi chÝnh

cµng t¨ng do ®ã cung quü cho vay t¨ng, ®êng cung

quü cho vay dÞch chuyÓn sang ph¶i, lµm cho l∙i suÊt

c©n b»ng gi¶m xuèng.

e.ChÝnh s¸ch tµi chÝnh cña Nhµ Níc.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Khi Nhµ níc thùc hiÖn mét chÝnh s¸ch bµnh tr

íng: t¨ng chi tiªu cña chÝnh phñ sÏ trùc tiÕp lµm

t¨ng lîng cÇu quü cho vay lµm dÞch chuyÓn ®êng cÇu

quü cho vay vÒ bªn ph¶i do ®ã l∙i suÊt t¨ng. §ång

thêi gi¶m thu thuÕ, mÆc dï kh«ng lµm ¶nh hëng trùc

tiÕp ®Õn tæng cÇu, nhng thay vµo ®ã l¹i lµm t¨ng sè

thu nhËp tõ ®Çu t míi, tõ ®ã kÝch thÝch ®Çu t. Do

®ã t¨ng cÇu quü cho vay. MÆt kh¸c sù gi¶m xuèng cña

thuÕ sÏ lµm t¨ng sè thu nhËp s½n sµng ®Ó chi tiªu,

lµm t¨ng nhu cÇu chi tiªu, do ®ã lµm t¨ng cÇu quü

cho vay. V× vËy l∙i suÊt t¨ng.

f.ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña Ng©n hµng Trung ¬ng.

Khi Ng©n hµng Trung ¬ng thùc hiÖn chÝnh s¸ch

tiÒn tÖ th¾t chÆt th«ng qua c¸c c«ng cô nh dù tr÷

b¾t buéc, t¸i cÊp vèn, thÞ trêng më… sÏ t¸c ®éng

®Õn cung cÇu tiÒn tÖ lµm cho cung tiÒn gi¶m (hoÆc

t¨ng) , do ®ã gi¶m (hoÆc t¨ng) cung quü cho vay tõ

®ã t¸c ®éng ®Õn l∙i suÊt.

6. Sù ®iÒu hµnh l∙i suÊt tÝn dông ng©n hµng cu¶

NHT¦.

6.1.Nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña NHT¦ trong thùc hiÖn

chÝnh s¸ch l∙i suÊt.

Thø nhÊt, NHT¦ kh«ng tr¶ l∙i tiÒn göi cho NHTM,

TCTD nµo.

Lµ ng©n hµng cña c¸c ng©n hµng, NHT¦ lu«n lµ

chñ nî cña c¶ hÖ thèng ng©n hµng. VÞ trÝ chñ nî ®ã

lµ cÇn thiÕt ®Ó NHT¦ cã thÓ ®iÒu tiÕt viÖc më réng

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

hay thu hÑp khèi lîng cung øng tiÒn tÖ. NÕu NHT¦

tr¶ l∙i tiÒn göi, nghÜa lµ con nî cña NHTM , th×

NHT¦ kh«ng cã kh¶ n¨ng t¸c ®éng trùc tiÕp vµo sù ra

t¨ng khèi lîng tiÒn tÖ, v× bÊt cø lóc nµo NHTM còng

cã thÓ rót tiÒn cña hä. Mèi quan hÖ h÷u c¬ gi÷a thÞ

trêng tiÒn tÖ víi thÞ trêng tÝn dông bÞ ph¸ vì vµ

NHT¦ mÊt ®i kh¶ n¨ng ®iÒu tiÕt cña m×nh. ChÝnh v×

lý do ®ã c¸c NHTM, Kho b¹c Nhµ níc còng nh c¸c tæ

chøc tÝn dông kh¸c kh«ng bao giê ®îc phÐp göi tiÒn

cã l∙i t¹i NHT¦ v× ®iÒu ®ã sÏ ch«n vïi vÞ trÝ chñ

nî cña NHT¦. C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i göi tiÒn t¹i

NHT¦ cã thÓ mua tÝn phiÕu NHNN hoÆc tÝn phiÕu kho

b¹c Nhµ níc.

Thø hai, NHT¦ chØ ®îc phÐp cho NHTM vay ng¾n h¹n.

§©y lµ vÊn ®Ò cèt lâi ®èi víi kh¶ n¨ng ®iÒu

tiÕt cu¶ NHT¦, v× chØ nh vËy NHT¦ míi cã thÓ ph¶n

øng nhanh víi nh÷ng rèi lo¹n cã thÓ x¶y ra trong hÖ

thèng tiÒn tÖ b»ng viÖc thay ®æi chi phÝ t¸i cÊp

vèn. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ chØ NHTM míi ®îc cÊp tÝn

dông dµi h¹n. NÕu mét khi NHT¦ cã nh÷ng kho¶n nî

dµi h¹n, th× kh¸c nµo hä tù ch«n vïi kh¶ n¨ng ®iÒu

tiÕt cña m×nh vµ thóc ®Èy sù bÊt æn cña thÞ trêng

tiÒn tÖ.

6.2 C¸c c«ng cô ®iÒu tiÕt l∙i suÊt thÞ tr êng cña

NHT¦

Thø nhÊt, gäi cho vay theo h×nh thøc ®Êu thÇu .

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

§©y lµ h×nh thøc quan träng ®Ó NHT¦ cung øng

tiÒn tÖ trung ¬ng cho c¸c NHTM. Thêi h¹n cho vay

thêng ng¾n (kho¶ng 10 ®Õn 15 ngµy) vµ ®îc tæ chøc

thêng xuyªn 1 ®Õn 2 lÇn mét tuÇn. Gi¶ sö sau khi

NHT¦ th«ng b¸o gäi thÇu (chØ c«ng bè thêi h¹n cho

vay, chøng phiÕu thÕ chÊp, kh«ng bao giê c«ng bè

l∙i suÊt) vµ nhËn ®îc ®¬n xin vay cña NHTM nh sau:

Ng©n hµng th¬ng m¹i 1 xin vay 20 tû víi l∙i

suÊt 10%/n¨m

Ng©n hµng th¬ng m¹i 2 xin vay 35 tû víi l∙i

suÊt 9,75%/n¨m

Ng©n hµng th¬ng m¹i 3 xin vay 5 tû víi l∙i suÊt

9,5%/n¨m

Ng©n hµng th¬ng m¹i 4 xin vay 10 tû víi l∙isuÊt

9,4%/n¨m

Ng©n hµng th¬ng m¹i 5 xin vay 20 tû víi l∙i

suÊt 9,3%/n¨m

C¨n cø sè tiÒn cÇn ph¸t hµnh, NHT¦ quyÕt ®Þnh

cho vay 30 tû víi l∙i suÊt 9,5%/n¨m. Cã ba ng©n

hµng tróng thÇu víi l∙i suÊt 9,5% nhng sè tiÒn xin

vay lµ 60 tû. Nh vËy mçi ng©n hµng sÏ ®îc vay lîng

tiÒn yªu cÇu (=30/60 tû) víi cïng møc l∙i suÊt. L∙i

suÊt 9,5%/n¨m nµy cùc kú quan träng, qua ®ã ®¸nh

tÝn hiÖu víi thÞ trêng r»ng NHT¦ kh«ng muèn l∙i

suÊt gi¶m xuèng díi 9,5%/n¨m. C¨n cø vµo ®ã, c¸c

ng©n hµng th¬ng m¹i tù ®Þnh ®o¹t l∙i suÊt thÞ tr

êng.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Thø hai, l∙i suÊt t¸i chiÕt khÊu hay t¹m øng trªn

chøng tõ.

H×nh thøc gäi thÇu cho vay ®îc thùc hiÖn ®Þnh

kú hoÆc theo quyÕt ®Þnh cña NHT¦ víi thêi h¹n cè

®Þnh, v× vËy kh«ng ®¸p øng nhu cÇu xin vay bÊt th

êng víi thêi gian kh«ng qui ®Þnh tríc cña c¸c NHTM.

H×nh thøc cho vay t¹m øng trªn c¬ së thÕ chÊp chøng

tõ cho phÐp kh¾c phôc ®iÒu ®ã. Lo¹i h×nh cho vay

nµy ®îc thùc hiÖn bÊt cø lóc nµo víi thêi h¹n tho¶

thuËn gi÷a NHT¦ vµ NHTM (thêng tõ 5 ®Õn 10 ngµy),

l∙i suÊt cao h¬n cho vay ®Êu thÇu 0,50,6%. §©y lµ

c¸nh cöa thêng xuyªn më réng cho c¸c NHTM víi ®iÒu

kiÖn cã chøng tõ thÕ chÊp tèt. §ã lµ l∙i suÊt chØ

®¹o thø hai cña NHT¦.

Víi hai h×nh thøc trªn, NHT¦ cã thÓ híng l∙i

suÊt thÞ trêng dao ®éng trong khung t¹o bëi hai møc

l∙i suÊt ®ã. L∙i suÊt cho vay ®Êu thÇu(vÝ dô lµ

9,5%)lµ l∙i suÊt thÊp nhÊt cña thÞ trêng, ®ãng vai

trß nh l∙i suÊt sµn, cßn l∙i suÊt t¹m øng chøng

tõ(vÝ dô trªn lµ 10%) lµ l∙i suÊt chÆn ®øng thÞ tr

êng, ®ãng vai trß lµ l∙i suÊt trÇn. L∙i suÊt thÞ

trêng dao ®éng trong khung mong muèn cña NHT¦ theo

®uæi lîng cung tiÒn, tû gi¸ hèi ®o¸i.

ë mét sè níc, thÞ trêng tµi chÝnh cha ph¸t

triÓn, NHT¦ cã thÓ trùc tiÕp qui ®Þnh l∙i suÊt trÇn

vµ l∙i suÊt sµn b»ng nh÷ng s¾c lÖnh cña ChÝnh phñ.

Thø ba, l∙i suÊt can thiÖp cô thÓ cña NHT¦.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

NÕu l∙i suÊt trªn thÞ trêng vÝ lý do kh«ng dù

kiÕn ®îc t¨ng qu¸ cao ®ét xuÊt NHT¦ sÏ can thiÖp

b»ng c¸ch th«ng b¸o l∙i suÊt thi trêng qu¸ møc chÆn

d¬Ý. NHT¦ sÏ c«ng bè l∙i suÊt cho vay b»ng hoÆc cao

h¬n l∙i suÊt chÆn trªn mét chót. §ã lµ l∙i suÊt can

thiÖp.

Trong ba h×nh thøc trªn, l∙i suÊt cho vay ®Êu

thÇu vµ l∙i suÊt vay t¹m øng lµ l∙i suÊt quan träng

nhÊt, ®ãng vai trß l∙i suÊt chØ ®¹o cña NHT¦. Cßn

l∙i suÊt can thiÖp chØ lµ phô vµ tuú thuéc vµo diÔn

biÕn thÞ trêng. Ngoµi ra NHT¦ cßn can thiÖp vµo l∙i

suÊt thÞ trêng th«ng qua kü thuËt thÞ trêng më,

nghÜa lµ NHT¦ mua b¸n c¸c chøng kho¸n trªn thÞ tr

êng ®Ó ®iÒu tiÕt viÖc b¬m hoÆc rót tiÒn khái lu

th«ng.

> Nh vËy th«ng qua ch¬ng I, chóng ta ®∙ cã nh÷ng

kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ l∙i suÊt, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ,

vµ c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Nh÷ng kiÕn

thøc c¬ b¶n nµy sÏ lµ nÒn t¶ng ®Ó chóng ta tiÕp tôc

nghiªn cøu ch¬ng II.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

`Ch¬ng II: Thùc tr¹ng chÝnh s¸ch

L∙i suÊt ë ViÖt Nam trong thêi gian

võa qua.

Còng nh nhiÒu níc trªn thÕ giíi, ë ViÖt Nam,

l∙i suÊt còng lµ mét trong nh÷ng c«ng cô v« cïng

quan träng mµ NHNN ViÖt Nam ®∙ sö dông ®Ó thùc hiÖn

môc tiªu chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña m×nh. Cïng víi

nh÷ng biÕn chuyÓn tÝch cùc trong ho¹t ®éng cña hÖ

thèng ng©n hµng ViÖt Nam th× chÝnh s¸ch l∙i suÊt

còng cã nh÷ng ®iÒu chØnh thay ®æi ®Ó hoµn thiÖn vµ

tiÕn tíi mét l∙i suÊt tiÒn tÖ theo híng tù do l∙i

suÊt dùa trªn quan hÖ cung cÇu vèn ®óng nh b¶n chÊt

cu¶ l∙i suÊt.

Tõ khi thµnh lËp cho ®Õn nay NHNN ViÖt Nam ®∙

nhiÒu lÇn ®iÒu chØnh chÕ ®é l∙i suÊt cña m×nh.

Nh÷ng thay ®æi chÝnh s¸ch l∙i suÊt mang tÝnh tÝch

cùc vÒ mÆt lý thuyÕt. Tuy nhiªn trong thùc tÕ nh÷ng

thay ®æi nµy cã ®em l¹i hiÖu qu¶ hay kh«ng cßn

ph¶i xem xÐt trªn nhiÒu khÝa c¹nh.

Sau ®©y chóng ta h∙y xem xÐt sù ®iÒu hµnh chÝnh

s¸ch l∙i suÊt trong giai ®o¹n võa qua cña NHNN ViÖt

Nam.

1.Giai ®o¹n tõ n¨m 1945 ®Õn n¨m 1951.

Sau ngµy 2/9/19945, ngµy thµnh lËp níc ViÖt Nam

D©n chñ Céng hoµ, níc ta bÞ c¸c níc ®Õ quèc vµ c¸c

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

thÕ lùc ph¶n ®éng quèc tÕ trong vµ ngoµi níc liªn

kÕt víi nhau chèng ph¸ quyÕt liÖt. V× vËy bªn c¹nh

viÖc chuÈn bÞ vÒ mÆt lùc lîng ®Ó tiÕp tôc chiÕn ®Êu

b¶o vÖ thµnh qu¶ C¸ch m¹ng, b¶o vÖ §Êt níc th×

ChÝnh phñ míi thµnh lËp cßn ph¶i æn ®Þnh t×nh h×nh

tµi chÝnh ®Ó æn ®Þnh nÒn kinh tÕ, ®êi sèng nh©n

d©n, vµ chuÈn bÞ cho cuéc kh¸ng chiÕn l©u dµi.

Trong giai ®o¹n tõ n¨m 1946 ®Õn 1951, chóng ta

kh«ng quèc h÷u ho¸ Ng©n hµng §«ng D¬ng vµ còng

kh«ng thµnh lËp NHT¦ cña ViÖt Nam. Lóc nµy tiÒn tÖ

do Bé tµi chÝnh ph¸t hµnh. Lîng tiÒn cho lu th«ng

chñ yÕu lµ do ph¸t hµnh v× thuÕ thu ®îc rÊt Ýt.

Kh«ng cã mét lo¹i h×nh tÝn dông nµo trong giai ®o¹n

nµy. M∙i ®Õn n¨m 1947 míi cã h×nh thøc huy ®éng vèn

®Ó cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, nªn nh×n chung chÝnh

s¸ch l∙i suÊt trong giai ®o¹n nµy kh«ng cã g× ®¸ng

nãi.

2.Giai ®o¹n tõ n¨m 1951 ®Õn n¨m 1986.

Th¸ng 2 n¨m 1951 thµnh lËp Ng©n hµng Quèc gia

ViÖt Nam. Lóc nµy nã ®∙ cã mét sè chøc n¨ng c¬ b¶n

§éc quyÒn ph¸t hµnh tiÒn vµ ®iÒu hoµ lu th«ng

tiÒn tÖ.

§iÒu hoµ vµ më réng tÝn dông ®Ó ph¸t triÓn s¶n

xuÊt.

Qu¶n lý ng©n quü quèc gia.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Qu¶n lý ngo¹i tÖ vµ giao dÞch thanh to¸n víi

níc ngoµi.

Qu¶n lý kim dung b»ng thÓ lÖ hµnh chÝnh.

§Êu tranh tiÒn tÖ víi ®Þch.

§©y lµ thêi kú mµ cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p

cña nh©n d©n ta ®i vµo giai ®o¹n quyÕt liÖt nªn nhu

cÇu tiÒn dµnh cho chiÕn tranh lµ rÊt lín.V× vËy

NHNN ViÖt Nam thùc hiÖn chÝnh s¸ch l∙i suÊt cè

®Þnh, NHNN ViÖt Nam ®∙ qui ®Þnh qu¸ chi tiÕt c¸c

møc l∙i suÊt kh¸c nhau. T¹i møc l∙i suÊt ban hµnh

theo quyÕt ®Þnh sè 125/NH Q§ ngµy 04/9/1986 ta

thÊy cã gÇn 30 møc l∙i suÊt kh¸c nhau. Chóng ®îc

ph©n biÖt râ rÖt bëi h×nh thøc së h÷u: quèc doanh

vµ tËp thÓ, bëi ngµnh nghÒ, bëi sù thùc hiÖn c¸i

gäi lµ h¹n møc kÕ ho¹ch …Vµ mét ®iÒu ta kh«ng thÓ

kh«ng nhËn thÊy lµ sù bÊt hîp lý trong chÝnh s¸ch

l∙i suÊt lµ møc l∙i suÊt tiÒn göi vµ cho vay ®îc

qui ®Þnh ë biÓu qu¸ nhá bÐ so víi møc l∙i suÊt huy

®éng tiÕt kiÖm, cho vay t nh©n c¸ thÓ vµ nã cµng

nhá bÐ khi so s¸nh víi tû lÖ l¹m ph¸t cña n¨m 1986

(kháang 14%/ th¸ng).(xem phô lôc 1)

§©y lµ thêi kú l∙i suÊt thùc ©m ®îc duy tr×

trong suèt thêi kú bao cÊp vµ trong ®iÒu luËt môc

l¹m ph¸t cao.

Mét trong nh÷ng lý do biÖn gi¶i cho viÖc ¸p

dông chÝnh s¸ch l∙i suÊt cè ®Þnh, L∙i suÊt thùc ©m

nµy lµ:

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Thêi kú nµy nÒn kinh tÕ níc ta ®ang ho¹t ®éng

theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung bao cÊp, chÞu

¶nh hëng nÆng nÒ, dËp khu«n m« h×nh kinh tÕ cña

Liªn X« cò. ChÝnh s¸ch l∙i suÊt nµy lµ viÖc ¸p dông

gÇn nh nguyªn mÉu m« h×nh cña Liªn X« cò. NhiÒu

lo¹i cho vay, møc l∙i suÊt cu¶ ta vµ Liªn X« cò lµ

gièng hÖt nhau, vµ v× v©þ chÝnh s¸ch l∙i suÊt kh«ng

chó ý ®Õn l¹m ph¸t.

Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ níc ta ®ang r¬i

vµo t×nh tr¹ng l¹m ph¸t phi m∙, Nhµ níc muèn vùc

dËy nÒn kinh tÕ th× cÇn huy ®éng vµ thu hót vèn cho

®Çu t nªn ®∙ qui ®Þnh møc l∙i suÊt cho vay thÊp ®Ó

khuyÕn khÝch c¸c ®¬n vÞ ®Çu t vµo s¶n xuÊt kinh

doanh. Lç cña ngµnh ng©n hµng sÏ ®îc nhµ níc cÊp

bï.

Trong thêi kú nµy, viÖc Ên ®Þnh c¸c møc l∙i

suÊt lµ kh«ng cã c¬ së khoa häc. L∙i suÊt kh«ng

ph¸t huy ®îc vai trß ®ßn bÈy ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ

cña m×nh, ngîc l¹i nã cßn k×m h∙m ho¹t ®éng cña hÖ

thèng ng©n hµng, ng©n hµng kh«ng ph¸t huy ®îc vai

trß huy ®éng vèn, kinh do¹nh tiÒn tÖ cu¶ m×nh. Cßn

Nhµ níc th× lu«n bÞ th©m hôt ng©n s¸ch do ph¶i bï

lç cho c¸c ng©n hµng vµ l¹m ph¸t th× tiÕp tôc t¨ng.

ChÕ ®é l∙i suÊt thùc ©m kh«ng ®¶m b¶o lîi Ých

cho c¸c bªn, ®iÒu nµy ®îc nhiÒu t¸c gi¶ miªu t¶

b»ng mét h×nh tîng sinh ®éng nh: nÕu ta ®em göi mét

kho¶n tiÒn vÝ nh con bß th× sau khi ®¸o h¹n ta chØ

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

nhËn ®îc kho¶n tiÒn b»ng c¸i ®u«i bß. V× vËy mµ

chÝnh s¸ch nµy kh«ng thùc hiÖn ®îc môc tiªu cña

m×nh lµ huy ®éng vèn.

Trong t×nh tr¹ng nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn tr×

trÖ, tû lÖ l¹m ph¸t cao, c¬ héi ®Çu t cã lîi lµ rÊt

hiÕm, l∙i suÊt tiÒn cho vay < tû suÊt lîi nhuËn

b×nh qu©n

t×nh tr¹ng ¨n “kh«ng ngåi råi” cña c¸c doanh nghiÖp

Nhµ níc. NhiÒu doanh nghiÖp vay vèn víi l∙i suÊt

thÊp råi cho ng©n hµng vay víi l∙i suÊt cao ®Ó ¨n

chªnh lÖch vµ cuèi cïng th× s¶n xuÊt kh«ng ph¸t

triÓn .

3.Giai ®o¹n cuèi n¨m 1986 ®Õn 1995.

Thùc tr¹ng ®Êt níc vµo nh÷ng thËp kû 80 víi

nh÷ng khã kh¨n míi gay g¾t vµ phøc t¹p ®∙ ®Æt ra

mét yªu cÇu kh¸ch quan vµ bøc xóc cã ý nghÜa sèng

cßn ®èi víi dù nghiÖp c¸ch m¹ng lµ, ®Î lµm xoay

chuyÓn ®îc t×nh thÕ, t¹o ra mét sù chuyÓn biÕn cã ý

nghÜa trªn bíc ®êng ®i lªn.

T¹i §¹i héi toµn quèc lÇn thø s¸u cña

§¶ng(1986) ®∙ quyÕt ®iÞnh x©y dùng CNXH trªn c¶ níc

theo ®êng lèi ®æi míi.

Mét ®iÒu tÊt nhiªn lµ ho¹t ®éng ng©n hµng còng

kh«ng n»m ngoµi sù chuyÓn ®æi míi nµy.

Cô thÓ lµ b¾t ®Çu 1988 toµn bé hÖ th«ng ng©n

hµng 1 cÊp chuyÓn thµnh hÖ th«ng ng©n hµng 2 cÊp.

N¨m 1990 ra ph¸p lÖnh Ng©n hµng, ph¸p lÖnh nµy ®îc

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

söa ®æi vµ bæ sung cho hoµn thiÖn h¬n vµo n¨m 1997,

®ã lµ luËt Ng©n hµng Nhµ níc vµ c¸c tæ chøc tÝn

dông.

§©y lµ bíc ®Çu tiªn ®Æt nÒn mãng cho nh÷ng biÕn

®æi m¹nh mÏ vÒ sau ho¹t ®éng cña NHNN nãi chung vµ

chÝnh s¸ch l∙i suÊt nãi riªng.

Sau n¨m 1986, ®Êt níc chuyÓn m×nh trªn tÊt c¶

c¸c lÜnh vùc, ®ßi hái nguån vèn rÊt lín ®Ó C«ng

nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc v× vËy ®©y lµ lóc

mµ vai trß cña hÖ th«ng ng©n hµng ®îc n©ng lªn ®óng

víi vÞ trÝ cña nã.

Sau ®¹i héi §¶ng VII, bíc sang giai ®o¹n 1992

1995, mét lo¹t c¶i c¸ch míi ®îc thùc hiÖn vµ ®∙ ®em

l¹i nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. NÒn kinh tÕ ®∙ cã

nhiÒu biÕn chuyÓn tÝch cùc: l¹m ph¸t tiÕp tôc ®îc

®Èy lïi vµ ®îc kiÓm so¸t mét c¸ch chÆt chÏ h¬n, nÒn

kinh tÕ víi møc t¨ng trëng t¬ng ®èi vµ còng ®îc duy

tr× æn ®Þnh…Vµ cã thÓ nãi r»ng trong ®ã cã sù ®ãng

gãp kh«ng nhá cña chÝnh s¸ch l∙i suÊt míi chÝnh

s¸ch l∙i suÊt thùc d¬ng. L∙i suÊt thùc d¬ng ®îc duy

tr× tõ cuèi n¨m 1992 víi sù biÕn ®éng phï hîp víi

tû lÖ l¹m ph¸t. Cô thÓ tõ th¸ng 10/1992 NHNN ViÖt

Nam thùc hiÖn chÝnh s¸ch l∙i suÊt thùc d¬ng, hÕt

quý mét n¨m 1993 th× chÝnh s¸ch nµy ®îc thùc hiÖn

mét c¸ch ®Çy ®ñ.

86 1 1 1 1 1

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

90 991 992 993 994 995

6 2 1 1 1 1

,6 ,9 ,4 ,3 ,4 L∙i suÊt tiÒn göi b×nh qu©n %/th¸ng

4,3 3 2 1 1 1

,5 ,5 ,8 ,6 ,7 L∙i suÊt cho vay b×nh qu©n

¬mø 5 1 0 1 1

L¹m ph¸t qu©n chai ,6 ,93 ,43 ,2 ,06 b×nh th¸ng

ch÷ sè

Tuy nhiªn, ë giai ®o¹n nµy NHNN ViÖt Nam vÉn

qui ®Þnh c¸c møc l∙i suÊt tiÒn göi vµ cho vay, cô

thÓ cã sù ph©n biÖt gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ:

+ §èi víi doanh nghiÖp Nhµ níc: cho vay víi l∙i

suÊt thÊp h¬n so víi doanh nghiÖp ngoµi quèc

doanh.

+L∙i suÊt cho vay ng¾n h¹n cao h¬n l∙i suÊt cho

vay trung vµ dµi h¹n.

+L∙i suÊt tiÒn göi tiÕt kiÖm cao h¬n l∙i suÊt

tiÒn göi cña c¸c tæ chøc kinh tÕ.

B¾t ®Çu tõ ngµy 1/10/1993 theo quyÕt ®Þnh

184/Q§NH1, ChÝnh s¸ch l∙i suÊt ®îc thùc hiÖn trªn

c¬ së võa qui ®Þnh c¸c møc l∙i suÊt tiÒn gØ vµ

cho vay cô thÓ, võa cho vay theo l∙i suÊt tho¶

thuËn.

+Qui ®Þnh cô thÓ vÒ l∙i suÊt trÇn cã hai lo¹i:

L∙i suÊt cho vay doanh nghiÖp Nhµ níc:1,8%/

th¸ng

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

L∙i suÊt cho vay kinh tÕ ngoµi quèc doanh:2%/

th¸ng

kú h¹n 6 th¸ng: 0,75%/ th¸ng

Kú h¹n 12 th¸ng: 12%/ th¸ng

C¸c møc l∙i suÊt nµy ®îc ¸p dông cho ®Õn th¸ng

1/1991. QuyÕt ®Þnh sè 08/Q§NH7 ngµy 25/1/1992

thay ®æi l¹i nh sau: l∙i suÊt tiÒn göi tiÕt kiÖm

ngo¹i tÖ do Tæng gi¸m ®èc c¸c ng©n hµng ®îc phÐp

ho¹t ®éng ngo¹i tÖ qui ®Þnh trªn c¬ së l∙i suÊt

tiÒn tÖ quèc tÕ. QuyÕt ®Þnh nµy cho ®Õn nay vÉn cßn

hiÖu lùc thi hµnh.

Tõ th¸ng 12/1993 NHNN b∙i bá viÖc qui ®Þnh l∙i

suÊt tiÒn göi ngo¹i tÖ. NghÜa lµ tõ ®ã tíi nay NHNN

chØ cßn khèng chÕ møc cho vay ngo¹i tÖ tèi ®a cña

c¸c tæ chøc t doanh ®èi víi nÒn kinh tÕ, ngoµi ra

ta thÊy møc l∙i suÊt cho vay tèi ®a ngµy cµng ®îc

®iÒu chØnh t¨ng lªn ®Ó thùc hiÖn chñ tr¬ng thu hÑp

kho¶ng c¸ch gi÷a l∙i suÊt ngo¹i tÖ vµ néi tÖ cña

NHNN.

* §¸nh gi¸ vai trß cña qóa tr×nh ®iÒu chØnh

chÝnh s¸ch l∙i suÊt tõ n¨m 1992 ®Õn 1995.

Nh÷ng mÆt tÝch cùc:

Trong giai ®o¹n nµy, l∙i suÊt ®∙ b¾t ®Çu ®îc

sö dông nh lµ mét c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.

ViÖc chuyÓn tõ c¬ chÕ l∙i suÊt thùc ©m sang l∙i

suÊt thùc d¬ng ®∙ cã t¸c dông quan träng, xo¸ bá

h¼n t×nh tr¹ng bao cÊp qua tÝn dông tríc ®©y vµ

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ng©n hµng thùc sù chuyÓn

sang kinh doanh, thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ chiÕn lîc

huy ®éng vèn m¹nh mÏ víi ph¬ng ch©m: ng©n hµng ®i

huy ®éng ®Ó cho vay, ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy

®éng vèn ®Ó thu hót nguån vèn nhµn rçi trong nh©n

d©n vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ, nh vËy nguån vèn huy

®éng ®∙ t¨ng lªn m¹nh mÏ vµ liªn tôc. N¨m 1992

t¨ng 18,6%, n¨m 1993 t¨ng 23%, n¨m 1994 t¨ng

59,8%, n¨m 1995 sè d gÊp 3,6 lÇn n¨m 1991, chiÕm

23% GDP. Trong ®ã ®¸ng chó ý lµ lîng vèn huy ®éng

trong níc lµ chñ yÕu.

Nhê cã vèn ®Çu t më réng s¶n xuÊt trong

4 n¨m 19921995 nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®∙ ®¹t ®îc

nh÷ng kÕt qu¶ t¬ng ®èi toµn diÖn vµ râ rÖt h¬n bÊt

cø giai ®o¹n nµo tríc ®ã. ChÝnh s¸ch nµy ®∙ thóc

®Èy ph¸t triÓn tû träng cho vay trung vµ dµi h¹n

phï hîp víi môc tiªu huy ®éng cho vay vèn ®èi víi

c¸c doanh nghiÖp trong chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸

theo híng xuÊt khÈu. Tríc ®©y tû träng cho vay

trung vµ dµi h¹n x©y dùng c¬ b¶n kh«ng ®¸ng kÓ nh

ng cho ®Õn n¨m 1994 tû träng nµy ®∙ chiÕm 34% tæng

d nî trong nÒn kinh tÕ. Thùc tÕ nµy ®∙ gãp phÇn

thay ®æi c¬ cÊu t doanh cã lîi cho ®Çu t ph¸t

triÓn s¶n xuÊt, cã t¸c ®éng tÝch cùc ®èi víi viÖc

thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt theo híng t¨ng dÇn tû

träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, n©ng dÇn kim ng¹ch

xuÊt khÈu.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Tõ n¨m 1991 ®Õn n¨m 1995 kim ng¹ch xuÊt khÈu

®¹t 16,8 tû $, tèc ®é t¨ng b×nh qu©n lµ 22,2%.

NHNN ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch l∙i suÊt theo híng

®¶m b¶o l∙i suÊt ®∙ gãp phÇn kiÒm chÕ l¹m ph¸t,

gi¶m gi¸ ®«la vµ gi¸ vµng. N¨m 1990 tû lÖ l¹m ph¸t

lµ 67,4%, n¨m 1992 cßn 17,6%, n¨m 93 lµ 5,2%, n¨m

94 lµ 14,4%, n¨m 95 lµ 12,7 %. Tû lÖ l¹m ph¸t ®îc

kiÒm chÕ ë møc t¬ng ®èi æn ®Þnh.

Nh÷ng mÆt h¹n chÕ.

L∙i suÊt cho vay thùc tÕ cßn cao so víi tèc ®é

t¨ng gi¸, cha thùc sù t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c tæ chøc

kinh tÕ ®Èy m¹nh viÖc vay vèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt.

Trong l∙i suÊt tho¶ thuËn, møc chªnh lÖch gi÷a

l∙i suÊt sµn ( qui ®Þnh cho tiÒn göi) vµ l∙i suÊt

trÇn (qui ®Þnh cho tiÒn vay) lµ 0,71%/th¸ng. Chªnh

lÖch nµy ®em l¹i cho c¸c NHTM lîi nhuËn lín, song

l¹i g©y nhiÒu bÊt lîi cho c¸c doanh nghiÖp, hé gia

®×nh vµ ngêi n«ng d©n.

Quèc héi kho¸ IX trong kú häp thø 8 th¸ng

8/1995 , cïng víi nghÞ quyÕt bá thuÕ doanh thu

trong ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng, ®∙ yªu cÇu ng©n

hµng tiÕt kiÖm chi phÝ ho¹t ®éng vµ khèng chÕ møc

chªnh lÖch l∙i suÊt huy ®éng vµ cho vay b×nh qu©n

lµ 0,35%/th¸ng (cã hiÖu lùc ®Õn ngµy 31/1/1998).

§©y lµ lý do ®Ó chuyÓn sang mét giai ®o¹n thùc hiÖn

chÝnh s¸ch l∙i suÊt trÇn vµ b∙i bá l∙i suÊt cho vay

tho¶ thuËn.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

4.Giai ®o¹n tõ 1/1/1996 ®Õn nöa ®Çu n¨m 2000.

Tõ th¸ng 1 n¨m 1996, NHNN ViÖt Nam c«ng bè l∙i

suÊt cho vay ng¾n h¹n, trung vµ dµi h¹n. C¸c ng©n

hµng th¬ng m¹i ®îc phÐp qui ®Þnh møc l∙i suÊt huy

®éng trªn c¬ së trÇn l∙i suÊt cho vay vµ Ên ®Þnh

møc l∙i suÊt cho vay cô thÓ nhng kh«ng ®îc phÐp vît

qu¸ trÇn l∙i suÊt cho vay mµ NHNN c«ng bè.

Tõ ngµy 1/1/1996 NHNN b¾t ®Çu khèng chÕ trÇn

l∙i suÊt cho vay vµ ¸p dông chªnh lÖch l∙i su©t

tiÒn göi, tiÒn vay lµ 0,35%/th¸ng. C¨n cø vµo ®Þa

bµn ho¹t ®éng, nhu cÇu vèn. Chi phÝ ho¹t ®éng kh¸c

nhau, NHNN ®∙ qui ®Þnh l∙i suÊt trÇn cã sù ph©n

biÖt nh sau: trÇn l∙i suÊt cho vay ng¾n h¹n lµ møc

l∙i suÊt thÊp nhÊt ¸p dông cho khu vùc thµnh thÞ,

trÇn l∙i suÊt cho vay trung vµ dµi h¹n cao h¬n l∙i

suÊt cho vay ng¾n h¹n mét chót do thêi h¹n dµi rñi

ro cao h¬n, trÇn l∙i suÊt cho vay trªn ®Þa bµn n«ng

th«n cao h¬n l∙i suÊt cho vay ng¾n h¹n vµ trung h¹n

do ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng ë ®Þa bµn n«ng th«n khã kh¨n

h¬n ë thÞ trÊn , trÇn l∙i suÊt cho vay cña quü tÝn

dông ®èi víi c¸c thµnh viªn lµ trÇn l∙i suÊt cao

nhÊt do quü tÝn dông míi lËp thÝ ®iÓm, qui m« nhá

bÐ, chi phÝ ho¹t ®éng cao.

Tõ th¸ng 10 n¨m 1996, l∙i suÊt ®îc khèng chÕ

bëi møc l∙i suÊt cho vay cao nhÊt: 1,8%/th¸ng ®èi

víi doanh nghiÖp Nhµ níc vµ 2,1%/th¸ng ®èi víi

doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Tõ th¸ng 6/1997, trÇn l∙i suÊt cho vay b»ng

®ång ViÖt Nam ®îc h¹ xuèng. Do khñng kho¶ng tiÒn

tÖ, c¸c níc §«ng Nam ¸ ph¶i n©ng l∙i suÊt tiÒn göi

lªn cao h¬n c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®Ó chèng

l¹i lµn sãng rót tiÒn göi ra mua $. §Ó phßng ngõa

khñng kho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ trong toµn hÖ thèng

ng©n hµng, c¸c ng©n hµng trong níc ph¶i gi÷ l∙i

suÊt tiÒn göi cao gÇn nh cò ®Õn møc lµ chªnh lÖch

gi∙ l∙i suÊt tiÒn göi cã kú h¹n vµ l∙i suÊt cho vay

chØ cßn tõ 0,05% ®Õn 0,1%, lµm t¨ng thua lç trong

ho¹t ®éng tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i. Khi

lµn sãng rót tiÒn göi ®∙ l¾ng xuèng th× møc tû suÊt

lîi nhuËn cña ng©n hµng th¬ng m¹i gi¶m m¹nh.

Tõ t×nh h×nh trªn, ngµy 21/1/1998 NHNN ®∙ ph¶i

n©ng trÇn l∙i suÊt b»ng VND lªn 1,2%/th¸ng ®èi víi

tÝn dông ng¾n h¹n, 1,25%/th¸ng ®èi víi tÝn dông

trung vµ dµi h¹n vµ 1,5%/th¸ng ®èi víi quü tÝn dông

cho thµnh viªn vay, ®ång thêi qui ®Þnh xo¸ bá qui

®Þnh møc chªnh lÖch l∙i suÊt tiÒn göicho vay

0,35%/th¸ng khiÕn cho chªnh lÖch l∙i suÊt cho vay

vµ l∙i suÊt tiÒn göi ®îc c¶i thiÖn h¬n nhng vÉn cßn

qu¸ thÊp, kh«ng ®ñ ®¶m b¶o lîi nhuËn cho c¸c ng©n

hµng th¬ng m¹i.

§Æc biÖt trong n¨m 1999, trÇn l∙i suÊt cho vay

b»ng ®ång ViÖt Nam ®îc thay ®æi liªn tôc theo híng

gi¶m c¬ cÊu trÇn vµ møc khèng chÕ.

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Tõ ngµy 1/2/1999, Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam

quyÕt ®Þnh gi¶m trÇn l∙i suÊt cho vay b»ng VND cña

c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ¸p dông víi

kh¸ch hµng khu vùc thµnh thÞ tõ 1,2%/th¸ng xuèng

cßn 1,1%/th¸ng ®èi víi tÝn dông ng¾n h¹n vµ tõ

1,25%/th¸ng xuèng cßn 1,15%/th¸ng ®èi víi tÝn dông

trung vµ dµi h¹n, c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c vÉn

thùc hiÖn theo møc trÇn l∙i suÊt cho vay nh ®iÒu

chØnh vµo 21/1/1998.

Tõ ngµy 1/6/1999, NHNN ViÖt Nam thèng nhÊt hai

møc l∙i suÊt tÝn dông ng¾n h¹n vµ tÝn dông trung vµ

da× h¹n lµ mét vµ gi¶m xuèng møc 1,15%/th¸ng, l∙i

suÊt cho vay cña hîp t¸c x∙ tÝn dông vµ quü tÝn

dông nh©n d©n lµ 1,5%/th¸ng.

Tõ ngµy 1/8/1999,NHNN tiÕp tôc gi¶m trÇn l∙i

suÊt cho vay b»ng ®ång ViÖt Nam tõ 1,15% xuèng cßn

1,05%/th¸ng vµ ¸p dông chung cho c¸c tæ chøc tÝn

dông cho vay ng¾n, trung vµ da× h¹n ë c¶ khu vùc

thµnh thÞ vµ n«ng th«n. Riªng trÇn l∙i suÊt cho vay

b»ng VND cña quü tÝn dông nh©n d©n c¬ së cho thµnh

viªn vay vÉn gi÷ nguyªn møc 1,5%/th¸ng vµ trÇn l∙i

suÊt cho vay b»ng ®ång ViÖt Nam cña ng©n hµng th¬ng

m¹i cæ phÇn n«ng th«n gi÷ ë møc 1,15%/th¸ng nh ®∙

®iÒu chØnh ngµy 1/6/1999.

Tõ ngµy 4/9/1999, trÇn l∙i suÊt cho vay b»ng

VND cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ë khu

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

vùc thµnh thÞ tiÕp tôc gi¶m xuèng møc 0,95%/th¸ng,

c¸c møc l∙i suÊt kh¸c vÉn gi÷ nguyªn.

Tõ ngµy 25/10/1999, trÇn l∙i suÊt cho vay b»ng

VND ¸p dông ë khu vùc thµnh thÞ lµ 0,85%/th¸ng ë

khu vùc n«ng th«n lµ 1%/th¸ng, l∙i suÊt cho vay cña

NHTM cæ phÇn n«ng th«n, quü tÝn dông nh©n d©n c¬

së vµ hîp t¸c x∙ tÝn dông vÉn gi÷ nguyªn ë møc

1,5%/th¸ng.

*C¬ së cña viÖc ®iÒu chØnh l∙i suÊt cho vay nµy lµ:

L¹m ph¸t 7 th¸ng ®Çu n¨m 1999 lµ 1,3 ®Õn 2%,

trong ®ã l¹m ph¸t hai th¸ng 1 vµ 2 lµ 3,6% ®Æc biÖt

c¸c th¸ng 3,4,5,6,7 liªn tôc gi¶m ph¸t ë møc –0,7%,

0,6%, 0,3%, 0,4%. L¹m ph¸t gi¶m thÊp, ®Æc biÖt

lµ liªn tôc gi¶m ph¸t trong vßng n¨m th¸ng ®∙ lµm

cho tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ chËm l¹i, søc mua cña

thÞ trêng gi¶m sót.

Tû gi¸ ngo¹i tÖ æn ®Þnh trong nhiÒu th¸ng, ®Æc

biÖt lµ th¸ng 10/1998 ®Õn nay, nay c¶ viÖc thay ®æi

c¬ chÕ ®iÒu hµnh tû gi¸ vµo th¸ng 2/1999 còng kh«ng

g©y nªn sù biÕn ®éng nµo vÒ tû gi¸.

VÒ h×nh thµnh cung cÇu vèn tÝn dông nh÷ng th¸ng

®Çu n¨m 1999, tèc ®é t¨ng sè d nî tiÒn göi so víi

d nî cho vay(tÝnh ®Õn th¸ng 5/1999) tèc ®é t¨ng

tiÒn göi lµ 9,3%, trong khi ®ã tèc ®é t¨ng d nî cho

vay lµ 5,2% so víi ®Çu n¨m 1999.

Môc ®Ých cña viÖc gi¶m trÇn l∙i suÊt cho vay lµ

nh»m ®¶m b¶o tÝnh phï hîp gi÷a mÆt b»ng l∙i suÊt vµ

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

t×nh h×nh l¹m ph¸t hiÖn nay, gi¶m bít khã kh¨n cho

ngêi ®i vay, thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p khuyÕn khÝch

®Çu t, ph¸t triÓn néi lùc, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn

kinh tÕ, ®Èy m¹nh viÖc cho vay vèn cña c¸c tæ chøc

tÝn dông ®èi víi nÒn kinh tÕ, t¨ng trëng tÝn dông,

t¹o c©n ®èi cung cÇu vèn tÝn dông.

*§¸nh gi¸:

Trªn thùc tÕ, viÖc h¹n trÇn l∙i suÊt cho vay

trªn cã ®¹t ®îc nh÷ng môc ®Ých ®Ò ra hay kh«ng vµ

nã ®∙ hîp lý hay cha?

Cã thÓ thÊy, viÖc liªn tiÕp h¹ trÇn l∙i suÊt

cho vay thùc ra kh«ng h¼n lµ NHNN ®∙ chñ ®éng ®iÒu

hµnh l∙i suÊt ë tÇm vÜ m« ®Ó ®Þnh híng cho viÖc

t¨ng gi¶m khèi lîng tÝn dông mµ chØ ch¹y theo thùc

tÕ, bëi lÏ nhiÒu ng©n hµng th¬ng m¹i ®∙ h¹ l∙i suÊt

cho vay xuèng møc 1%/th¸ng ®Ó thu hót kh¸ch hµng

c¹nh tranh víi c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c tríc khi

NHNN h¹ l∙i suÊt cho vay.

Bªn c¹nh ®ã, viÖc ®iÒu hµnh trÇn l∙i suÊt cho

vay cña NHNN cßn n¶y sinh mét sè vÊn ®Ò cÇn xem

xÐt.

Tríc hÕt ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi, khi cÇn can

thiÖp s©u vµ trùc tiÕp vµo viÖc ®iÒu hµnh l∙i suÊt,

c¸c NHT¦ thêng ¸p dông t¬ng quan l∙i suÊt gi÷a

trÇn l∙i suÊt huy ®éng vµ sµn l∙i suÊt cho vay.

C¸ch ®iÒu hµnh l∙i suÊt nh vËy lµ nh»m b¶o vÖ lîi

Ých c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i, ®ång thêi cã t¸c dông

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

r¨n ®e, gi¶i to¶ t×nh tr¹ng c¹nh tranh qua l∙i

suÊt. C¬ chÕ ®iÒu hµnh l∙i suÊt cña Ng©n hµng Nhµ

níc ViÖt Nam qui ®Þnh ngîc l¹i: sµn l∙i suÊt huy

®éng vµ trÇn l∙i suÊt cho vay. §iÒu nµy cã nghÜa lµ

chÝnh s¸ch l∙i suÊt mµ Ng©n hµng Nhµ Níc ViÖt Nam

®a ra quan t©m h¬n ®Õn viÖc b¶o vÖ lîi Ých cho ngêi

göi tiÒn vµ ngêi vay vèn. Trong c¬ chÕ ®iÒu hµnh

l∙i suÊt nh vËy, lîi Ých cña c¸c ng©n hµng th¬ng

m¹i kh«ng ®îc quan t©m ®Çy ®ñ. ViÖc NHNN liªn tôc

h¹ trÇn l∙i suÊt cho vay g©y ra c¸c khã kh¨n cho

c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i trong viÖc h¹ l∙i suÊt ®Çu

vµo dÉn ®Õn chªnh lÖch l∙i suÊt ngµy cµng thu hÑp.

§iÒu nµy dêng nh ®∙ biÕn c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i

thµnh c¸c ng©n hµng chÝnh s¸ch, cho vay díi gi¸

thµnh, bao cÊp cho c¸c doanh nghiÖp.

Thø hai, vÊn ®Ò vÒ bíc ®i vµ tiÕn ®é thùc hiÖn

h¹ trÇn l∙i suÊt cho vay, biªn ®é gi¸ trÇn l∙i suÊt

cho vay gi÷a c¸c lÇn kh¸ lín. Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c

lÇn h¹ l∙i suÊt cho vay qu¸ gÇn nhau. §iÒu nµy lµm

cho ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cha kÞp

æn ®Þnh sau khi h¹ trÇn l∙i suÊt lÇn tríc ®∙ bÞ x¸o

®éng bëi ®ît h¹ trÇn l∙i suÊt lÇn nµy. T×nh tr¹ng

nµy dÉn ®Õn viÖc c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i rÊt dÌ dÆt

trong viÖc huy ®éng vèn, nhÊt lµ nguån vèn dµi h¹n,

do lo sî sÏ tiÕp tôc lç khi h¹ trÇn l∙i suÊt lÇn

tíi. §ång thêi t×nh tr¹ng nµy cßn n¶y sinh ë kh¸ch

hµng t©m lý chÇn chõ trong viÖc vay tiÒn cña ng©n

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

hµng ®Ó chê l∙i suÊt cho vay h¹ thÊp h¬n. Trªn thùc

tÕ ®∙ xuÊt hiÖn hiÖn tîng kh¸ch hµng vay ë ng©n

hµng nµy víi l∙i suÊt thÊp ®Ó tr¶ nî cò víi l∙i

suÊt cao h¬n ë ng©n hµng kh¸c. §©y lµ mét yÕu tè

c¶n trë viÖc giaØ to¶ vèn ø ®äng trong c¸c ng©n

hµng th¬ng m¹i vµ h¹n chÕ viÖc më réng vèn tÝn

dông.

Trong lÇn h¹ trÇn l∙i suÊt cho vay ngµy

1/8/1999, do cã chiÕu cè ®Õn møc ®é rñi ro vµ chi

phÝ ho¹t ®éng lín cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cæ

phÇn nªn NHNN chØ h¹ trÇn l∙i suÊt cho vay ®èi víi

c¸c NH quèc doanh, gi÷ nguyªn trÇn l∙i suÊt cho vay

¸p dông ®èi víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn.

§©y cã vÎ nh lµ mét u ®∙i cña NHNN ®èi víi c¸c ng©n

hµng th¬ng m¹i cæ phÇn. Tuy nhiªn vÊn ®Ò kh«ng ®¬n

gi¶n nh vËy, khi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc

doanh, nhÊt lµ c¸c ng©n hµng lín, ®∙ gi¶m l∙i suÊt

cho vay th× ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn víi møc cho

vay cò, kh¸ch hµng cña hä sÏ chuyÓn sang vay vèn

cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doang víi møc l∙i

suÊt thÊp h¬n. KÕt qu¶ lµ ng©n hµng th¬ng m¹i cæ

phÇn sÏ mÊt kh¸ch hµng nÕu kh«ng h¹ møc l∙i suÊt

cho vay.

Thø ba, ®i víi viÖc h¹ trÇn l∙i suÊt cho vay,

mét vÊn ®Ò gay cÊn ®îc ®Æt ra lµ h¹ l∙i suÊt huy

®éng. Theo c¬ chÕ ®iÒu hµnh l∙i suÊt hiÖn nay, NHNN

tù Ên ®Þnh vµ kh«ng qui ®Þnh chªnh lÖch gi÷a l∙i

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

suÊt cho vay vµ l∙i suÊt huy ®éng, ®©y lµ mét d ®Þa

mµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cã thÓ cïng thèng nhÊt

t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh

cña m×nh.

Nhng thùc tÕ kh¸ phøc t¹p vµ cßn cã nhiÒu víng

m¾c:

Trong khi ph¶i h¹ trÇn l∙i suÊt cho vay theo

chØ ®¹o cña NHNN th× c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i kh«ng

thÓ h¹ ngay l∙i suÊt huy ®éng v× ®é trÔ lín, cha

®Õn h¹n kh¸ch hµng rót tiÒn ra, ng©n hµng th¬ng m¹i

vÉn ph¶i ¸p dông møc l∙i suÊt nh cò.

§èi víi ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh lín, cã

uy tÝn cao viÖc h¹ l∙i suÊt ®Çu vµo cã thÓ diÔn ra

nhanh h¬n, m¹nh h¬n mµ kh«ng sî kh¸ch hµng rót

tiÒn å ¹t. Trong khi ®ã c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cæ

phÇn Ýt cã kh¶ n¨ng nh vËy nªn buéc ph¶i duy tr×

møc l∙i suÊt huy ®éng cao nh ng©n hµng th¬ng m¹i

quèc doanh ®Ó gi÷ kh¸ch. Tèc ®é h¹ l∙i suÊt huy

®éng cña c¸c ng©n hµng cæ phÇn chËm h¬n nhiÒu. §©y

lµ ®iÓm bÊt lîi trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c

ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn.

NHTM cæ phÇn nhá Ýt cã kh¶ n¨ng thu hót tiÒn

göi t¹i doanh nghiÖp lín. Do ®ã tû träng tiÒn göi

thanh to¸n víi l∙i suÊt thÊp hoÆc kh«ng ph¶i tr¶

l∙i suÊt trong tæng nguån vèn cña c¸c ng©n hµng

kh«ng ®¸ng kÓ so víi c¸c ng©n hµng lín cã lîi thÕ

®Æc biÖt. Nguån vèn cña c¸c ng©n hµng nhá chñ yÕu

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

lµ tiÕt kiÖm cña d©n c göi vµo, ph¶i huy ®éng víi

l∙i suÊt cao.

Nguån vèn huy ®éng cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i

cæ phÇn n«ng th«n cßn rÊt h¹n chÕ. Khu vùc n«ng

th«n chØ cã thÕ tù cÊp ®îc 30% nhu cÇu vèn, phÇn

cßn l¹i ph¶i tr«ng chê vµo thÞ trêng vèn thµnh thÞ.

NÕu h¹ l∙i suÊt qu¸ m¹nh sÏ khã thu hót ®îc nguån

vèn. V× vËy viÖc h¹ l∙i suÊt huy ®éng vña c¸c ng©n

hµng th¬ng m¹i cæ phÇn n«ng th«n lµ khã kh¨n, kh¶

n¨ng më réng tÝn dông h¹n chÕ.

Thêi gian qua, nhiÒu ng©n hµng th¬ng m¹i quèc

doanh huy ®éng vèn cho c¸c ch¬ng tr×nh ®Çu t theo

chØ ®Þnh cu¶ Nhµ níc, trë thµnh c¸c ng©n hµng chÝnh

s¸ch nªn nh÷ng ng©n hµng nµy kh«ng quan t©m ®Õn

viÖc h¹ l∙i suÊt huy ®éng. Bªn c¹nh ®ã, ChÝnh phñ

huy ®éng vèn b»ng c¸ch ph¸t hµnh c«ng tr¸i ®∙ ®a

l∙i suÊt huy ®éng lªn cao(13%/n¨m). T×nh h×nh nãi

trªn ®∙ ®∙ g©y khã kh¨n lín ®Õn kh¶ n¨ng h¹ l∙i

suÊt ®Çu vµo cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i.

NhiÒu ngêi nhËn ®Þnh r»ng víi kh¶ n¨ng thiÓu

ph¸t, s¶n xuÊt tr× trÖ, t×m kiÕm lîi nhuËn khã kh¨n

nh hiÖn nay, cã thÓ h¹ l∙i suÊt ®Çu vµo h¬n n÷a mµ

kh«ng ¶nh hëng tíi kh¶ n¨ng huy ®éng vèn. NhËn ®Þnh

nµy ®∙ sai víi thùc tÕ. Theo «ng TrÞnh C«ng Th¾ng

Phã tæng gi¸m ®èc ng©n hµng C«ng th¬ng ViÖt Nam

th× trong n¨m 1999 ng©n hµng C«ng th¬ng ViÖt Nam ®∙

chñ ®éng h¹ l∙i suÊt 4 lÇn nhng tiÒn göi vÉn t¨ng;

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

t¸m th¸ng ®Çu n¨m 1999; d nî cho vay cu¶ ng©n hµng

C«ng th¬ng chØ t¨ng 13%, trong khi tèc ®é t¨ng tiÒn

göi h¬n 20%.

Tuy nhiªn víi nh÷ng ®iÓm nh ®∙ tr×nh bµy ë trªn

vÉn cÇn ph¶i hÕt søc quan t©m ®Õn biªn ®é h¹ trÇn

l∙i suÊt nh»m ®Ò phßng ngêi göi tiÒn rót tiÒn å ¹t

dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng chi tr¶ cña c¸c

ng©n hµng th¬ng m¹i.

Thø t, viÖc ngµy cµng thu hÑp chªnh lÖch gi÷a

l∙i suÊt cho vay vµ l∙i suÊt huy ®éng dÉn ®Õn nguy

c¬ thua lç ®èi víi nhiÒu ng©n hµng th¬ng m¹i. Qua

c¸c ®ît h¹ trÇn l∙i suÊt cho vay víi biªn ®é lín,

c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i do nh÷ng nguyªn nh©n ph©n

tÝch ë trªn kh«ng h¹ ®îc l∙i suÊt ho¹t ®éng, ®∙

nhanh chãng thu hÑp møc chªnh lÖch gi÷a l∙i suÊt

cho vay vµ l∙i suÊt huy ®éng. Do ®ã c¸c ng©n hµng

bÞ ®Æt tríc nguy c¬ thua lç.

Do c¸c yÕu tè sau mµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i Ýt

cã kh¶ n¨ng më réng biªn ®é chªnh lÖch gi÷a l∙i

suÊt cho vay vµ l∙i suÊt huy ®éng:

Tr×nh ®é trang bÞ kü thuËt thÊp, khã gi¶m chi

phÝ nghiÖp vô vµ chi phÝ qu¶n trÞ kinh doanh ng©n

hµng, nhÊt lµ c¸c ng©n hµng ho¹t ®éng ë khu vùc n«ng

th«n.

C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i tr¶ c¸c kho¶n

huy ®éng ®îc ®a vµo dù tr÷ b¾t buéc vµ ®îc gi÷ l¹i

lµm c¸c kho¶n dù phßng thanh kho¶n kh«ng sinh lêi,

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vÉn ph¶i tr¶ l∙i cho ngêi

göi tiÒn.

Mét sè ng©n hµng ®∙ tÝnh thö vµ cho thÊy r»ng

míi chØ tÝnh tæng bèn yÕu tè lµ chi phÝ nghiÖp vô,

dù tr÷ b¾t buéc, dù tr÷ tµi kho¶n vµ b¶o hiÓm tiÒn

göi ®∙ lªn tíi 0,55%/th¸ng. §ã lµ cha kÓ ®Õn nî

khoanh, nî khã ®ßi vµ trÝch lËp dù phßng rñi ro.

N¨m 1997, khi Quèc héi qui ®Þnh møc chªnh lÖch

gi÷a l∙i suÊt cho vay vµ l∙i suÊt huy ®éng lµ

0,35%/th¸ng, nhiÒu ng©n hµng th¬ng m¹i lóc ®ã gÆp

khã kh¨n. HiÖn nay møc chªnh lÖch nµy chØ cßn 0,1

0,14%/ th¸ng, thËm chÝ møc chªnh lÖch nµy ë mét sè

ng©n hµng th¬ng m¹i ®∙ ©m hoÆc cã nguy c¬ ©m. C¸c

ng©n hµng th¬ng m¹i ®Òu ®ang ®øng tríc nguy c¬ thua

lç. Tuy nhiªn so víi nh÷ng khã kh¨n cña ng©n hµng

th¬ng m¹i cæ phÇn th× nh÷ng khã kh¨n mµ c¸c ng©n

hµng th¬ng m¹i quèc doanh gÆp ph¶i nhÑ h¬n. Bëi lÏ

c¸c ng©n hµng nµy cã qui m« ho¹t ®éng lín h¬n vµ

®iÒu quan träng h¬n lµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc

doanh ®∙ vµ ®ang tham gia kinh doanh dÞch vô vµ

ho¹t ®éng trªn thÞ trêng tiÒn tÖ, lÊy c¸c kho¶n thu

trong ho¹t ®éng trªn thÞ trêng tiÒn tÖ bï ®¾p c¸c

kho¶n lç trong ho¹t ®éng tÝn dông. Cßn c¸c ng©n

hµng th¬ng m¹i cæ phÇn th× kh«ng cã kh¶ n¨ng nµy.

Thø n¨m, viÖc ¸p dông chung mét trÇn l∙i suÊt

cho vay ®èi víi c¶ tÝn dông ng¾n, trung vµ dµi h¹n

lµ ®iÒu bÊt hîp lý. NhiÒu n¨m tríc ®©y, trong hÖ

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

thèng l∙i suÊt cña ViÖt Nam ®∙ tõng kh«ng cã sù

ph©n biÖt gi÷a l∙i suÊt ng¾n, trung vµ dµi h¹n,

®iÒu nµy khiÕn cho c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i chØ cã

kh¶ n¨ng cho vay ng¾n h¹n ®Ó duy tr× qui m« s¶n

xuÊt cò, kh«ng cã hoÆc Ýt cã kh¶ n¨ng cho vay dµi

h¹n ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt míi. Sau nhiÒu n¨m

®iÒu chØnh ®∙ cã sù ph©n biÖt gi÷a c¸c lo¹i l∙i

suÊt th× ®Õn ngµy 1/8/1999 mét trÇn l∙i suÊt cho

vay ®îc ¸p dông cho c¶ ng¾n trung vµ dµi h¹n. Th«ng

thêng l∙i suÊt cho vay trung vµ dµi h¹n bao giê

còng cao h¬n l∙i suÊt ng¾n h¹n. NÕu dån tÊt c¶ vµo

mét møc l∙i suÊt th× lµm sao cã thÓ huy ®éng nguån

vèn trung vµ dµi h¹n ®îc. §Çu t trung vµ dµi h¹n

tÊt nhiªn cã rñi ro cao h¬n ng¾n h¹n, víi møc l∙i

suÊt ®ång nhÊt nh vËy th× lµm sao cã thÓ bï ®¾p ®

îc?

Ta thÊy viÖc h¹ trÇn l∙i suÊt lµ do l¹m ph¸t

qu¸ cao, vµ xuÊt ph¸t tõ ®éng c¬ kÝch cÇu(khuyÕn

khÝch tiªu dïng vµ ®Çu t) nhng víi sù ®iÒu chØnh

trÇn l∙i suÊt nh trªn ®∙ dÉn ®Õn mét nghÞch lý:

khèi lîng vèn vay ng©n hµng cña c¸c doanh nghiÖp

hÇu nh kh«ng t¨ng trong khi lîng vèn tån ®äng trong

hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam cßn rÊt lín vµ d©n

chóng tiÕp tôc göi tiÒn vµo ng©n hµng. Bëi lÏ,

trong bèi c¶nh l∙i suÊt gi¶m liªn tôc c¸c sè liÖu

trªn cho thÊy nh÷ng ngêi göi tiÒn vÉn kú väng vµo

viÖc göi tiÒn ë ng©n hµng ®Ó cã l∙i suÊt cao, cho

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

dï l∙i suÊt ngµy cµng thÊp h¬n lµ viÖc bá tiÒn vµo

®Çu t. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay cã ®îc mét dù ¸n

®Çu t mang laÞ lîi nhuËn 67% kh«ng ph¶i lµ dÔ

dµng. H¬n n÷a trong ®iÒu kiÖn l¹m ph¸t s¸u th¸ng

®Çu n¨m 1999 chØ ë møc 2,3%, l∙i suÊt tiÒn göi ng¾n

h¹n lµ 0,85%/th¸ng th× møc l∙i suÊt thùc lµ 7,9%

nh hiÖn vÉn khuyÕn khÝch nh÷ng ngêi cã tiÒn göi vµo

ng©n hµng lµm cho ngµnh ng©n hµng cµng thõa vèn.

H¹ l∙i suÊt cho vay kh«ng chØ nh»m môc tiªu

kÝch cÇu mµ cßn môc tiªu kh¸c lµ th¸o gì khã kh¨n

cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ho¹t ®éng kÐm hiÖu

qu¶, ®ang bÞ thua lç hoÆc cã nguy c¬ thua lç ngµy

cµng trÇm träng. Cã thÓ coi ®©y lµ ®éng c¬ thø ba

cña viÖc h¹ trÇn l∙i suÊt cho vay.

Tuy nhiªn viÖc h¹ trÇn l∙i suÊt cho vay ®îc ¸p

dông theo c¸ch thøc nh vËy khã cã t¸c dông kÝch cÇu

nh môc tiªu ®Æt ra.

Nãi tãm l¹i, c¬ chÕ qu¶n lý b»ng l∙i suÊt trÇn

mang nÆng tÝnh chñ quan cña NHNN, nã kh«ng phï hîp

víi sù biÕn ®æi cña nÒn kinh tÕ nãi chung vµ quan

hÖ cung cÇu vèn nãi riªng, tõ ®ã lµm ph¸t sinh

nh÷ng vÊn ®Ò kh«ng cã lîi cho sù ph¸t triÓn cña hÖ

thèng NHTM còng nh toµn bé nÒn kinh tÕ. Do ®ã yªu

cÇu h¹n chÕ, dì bá mäi sù ¸p ®Æt, can thiÖp kiÓm

so¸t hµnh chÝnh vÒ mÆt l∙i suÊt lµ mét tÊt yÕu

kh¸ch quan. Môc tiªu lµ ph¶i ®Ó thÞ trêng tù quyÕt

®Þnh l∙i suÊt thÝch hîp cho nã. Dùa vµo ®ã NHNN

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

can thiÖp mét c¸ch gi¸n tiÕp th«ng qua thÞ trêng

tiÒn tÖ míi cã thÓ thùc hiÖn môc tiªu mét c¸ch linh

ho¹t, ®óng híng, vµ cã hiÖu qu¶.

5.Giai ®o¹n tõ 5/8/2000 ®Õn 1/6/20002

QuyÕt ®Þnh sè 244/Q§NHNN1 ngµy 2/8/2000 qui

®Þnh tõ ngµy 5/8 c¬ chÕ ®iÒu hµnh trÇn l∙i suÊt sÏ

®îc thay thÕ b»ng c¬ chÕ ®iÒu hµnh l∙i suÊt c¬ b¶n

®èi víi cho vay b»ng ®ång ViÖt Nam vµ c¬ chÕ l∙i

suÊt thÞ trêng cã qu¶n lý ®èi víi cho vay b»ng

ngo¹i tÖ. Theo ®ã c¸c tæ chøc tÝn dông Ên ®Þnh l∙i

suÊt cho vay ®èi víi kh¸ch hµng trªn c¬ së:

L∙i suÊt cho vay = L∙i suÊt c¬ b¶n + hoÆc –

biªn ®é giao ®éng l∙i suÊt c¬ b¶n

Biªn ®é giao ®éng nµy do Ng©n hµng Nhµ níc

qui ®Þnh vµ c«ng bè. Thèng ®èc NHNN ViÖt Nam ®∙

quyÕt ®Þnh møc l∙i suÊt c¬ b¶n vµ biªn ®é giao ®éng

nh sau:

VND USD

L∙i suÊt c¬ 0,75%/th¸ng SIBOR 3,6

b¶n (9%/n¨m) th¸ng

Biªn ®é ®èi +0,3%/th¸ng +1%/n¨m

víi cho vay (3,6%/n¨m)

ng¾n h¹n

Biªn ®é ®èi +0,5%/th¸ng +2,5%/n¨m

víi cho vay (6%/n¨m)

trung vµ dµi

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

h¹n

L∙i suÊt 1,05%/th¸ng SIBOR 3

cho vay tèi ®a (12,6%/n¨m) th¸ng

ng¾n h¹n

L∙i suÊt 1,25%/th¸ng +1%/n¨m SIBOR

cho vay tèi ®a (15%/n¨m) 6th¸ng

trung vµ dµi +2,5 n¨m

h¹n

(SIBOR: laÜ suÊt ®«la Mü trªn thÞ trêng tiÒn tÖ

liªn ng©n hµng Singapore)

L∙i suÊt c¬ b¶n do Ng©n hµng Nhµ níc ®a ra dùa

trªn nguyªn t¾c tham kh¶o møc l∙i suÊt cho vay

ng¾n h¹n th«ng thêng ®èi víi c¸c kh¸ch hµng cã uy

tÝn cña mét nhãm ng©n hµng th¬ng m¹i, trong ®ã cã

bèn ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh, hai ng©n hµng

th¬ng m¹i cæ phÇn, hai chi nh¸nh ng©n hµng níc

ngoµi vµ mét ng©n hµng liªn doanh.

1.Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam

2.Ng©n hµng C«ng th¬ng ViÖt Nam

3.Ng©n hµng §Çu t vµ ph¸t triÓn ViÖt Nam

4.Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn

n«ng th«n ViÖt Nam

5.Ng©n hµng Th¬ng m¹i cæ phÇn ¸ Ch©u

6.Ng©n hµng Th¬ng m¹i cæ phÇn qu©n ®éi

7.Ng©n hµng ANZ

8.Ng©n hµng Hång K«ng vµ Thîng H¶i

Nh©m Thi Hµ A3 chuyªn ngµnh 7

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

9.Ng©n hµng VID Public

Thùc tÕ trong kho¶ng thêi gian tõ th¸ng 8/2000

®Õn th¸ng 5/2002, l∙i suÊt c¬ b¶n ®iÒu chØnh t¬ng

®èi phï hîp víi viÖc thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ

“níi láng” mét c¸ch thËn träng; víi biªn ®é kh¸

réng, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c tæ chøc tÝn dông Ên

®Þnh l∙i suÊt cho phï hîp víi quan hÖ cung cÇu vèn

ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n.(Xem phô lôc 2)

> §¸nh gi¸

C¬ chÕ l∙i suÊt c¬ b¶n ®∙ thÓ hiÖn mét bíc ®æi

míi c¬ b¶n lµ NHNN ®∙ ®iÒu hµnh l∙i suÊt theo tÝn

hiÖu thÞ trêng, chó träng ®Õn cung cÇu vèn tÝn

dông vµ môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. L∙i suÊt

c¬ b¶n céng víi mét biªn ®é x¸c ®Þnh trong tõng

thêi kú, mÆc dï vÉn cßn mang tÝnh chÊt hµnh chÝnh,

nhng sù can thiÖp chØ mang tÝnh qui ®Þnh vµ nguyªn

t¾c chung cña NHNN mµ kh«ng qui ®Þnh cô thÓ, trùc

tiÕp c¸c møc l∙i suÊt cho vay cña c¸c tæ chøc tÝn

dông. ViÖc ®iÒu chØnh c¸c møc l∙i suÊt c¬ b¶n hµng

th¸ng mét c¸ch linh ho¹t ®∙ t¹o ®iÒu kiÖn b¸m s¸t

thÞ trêng, cung cÇu vèn tÝn dông, huy ®éng tèi ®a

nguån lùc trong níc phôc vô cho ®Çu t ph¸t triÓn,

t¹o kh¶ n¨ng cho thÞ trêng tµi chÝnh ph¸t triÓn

trªn thÞ trêng tiÒn tÖ.

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Tuy nhiªn, nh×n l¹i c¬ chÕ ®iÒu hµnh l∙i suÊt

c¬ b¶n thêi gian võa qua, chóng ta vÉn thÊy mét sè

tån t¹i:

L∙i suÊt c¬ b¶n ®îc céng thªm mét biªn ®é (0,3%

®èi víi vay ng¾n h¹n vµ 0,5% ®èi víi vay trung vµ

dµi h¹n) thùc chÊt ®∙ t¹o nªn mét trÇn l∙i suÊt tèi

®a cho c¸c tæ chøc tÝn dông ®îc phÐp cho vay. So

víi møc l∙i suÊt c¬ b¶n ®îc c«ng bè ®Çu tiªn vµo

th¸ng 8/2000 lµ 0,75%/th¸ng vµ hiÖn nay lµ

0,6%/th¸ng, th× biªn ®é nµy ®îc xem nh kh¸ réng cho

c¸c tæ chøc tÝn dông ®Þnh ®o¹t c¸c møc l∙i suÊt cho

vay, kÓ c¶ céng thªm c¸c kho¶n phÝ liªn quan ®Õn

kho¶n vay mµ kh«ng vît qu¸ biªn ®é tèi ®a cho phÐp.

Nhng trªn thùc tÕ, sau gÇn hai n¨m ¸p dông c¬

chÕ l∙i suÊt c¬ b¶n cho thÊy, biªn ®é l∙i suÊt nµy

phï hîp víi c¸c tæ chøc tÝn dông Nhµ níc vµ c¸c

kho¶n tÝn dông cho khu vùc thµnh thÞ. Cßn ®«Ý víi

suÊt qui ®Þnh riªng) vµ c¸c kho¶n tÝn dông cho vay

khu vùc n«ng th«n cha tho¶ ®¸ng. L∙i suÊt cho vay ë

®Þa bµn n«ng th«n cha b¸m s¸t biªn ®é, lµm cho l∙i

suÊt nhiÒu khi kh«ng ph¶n ¸nh ®óng cung cÇu vèn thÞ

trêng, c¸c tæ chøc tÝn dông gÆp trë ng¹i trong viÖc

huy ®éng vµ cho vay vèn.

Do viÖc khèng chÕ biªn ®é lµm cho c¸c tæ chøc

tÝn dông kh«ng thÓ ph¶n øng kÞp thêi ®Ó phßng tr¸nh

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

rñi ro vÒ l∙i suÊt vµ thanh kho¶n khi l∙i suÊt thÞ

trêng tiÒn tÖ trong vµ ngoµi níc biÕn ®éng theo h

íng t¨ng, chªnh lÖch l∙i suÊt cho vay vµ huy ®éng

bÞ thu hÑp do l∙i suÊt huy ®éng t¨ng nhng l∙i suÊt

cho vay kh«ng t¨ng.

C¬ chÕ l∙i suÊt cã sù kiÓm so¸t b»ng c«ng cô

hµnh chÝnh kh«ng phï hîp víi yªu cÇu cña viÖc ph¸t

huy vµ khai th¸c vèn néi lùc ®¸p øng yªu cÇu C«ng

nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, v× víi t c¸ch

lµ “hµng ho¸”, nã vËn hµnh theo quan hÖ cungcÇu,

nÕu l∙i suÊt thÊp viÖc huy ®éng vèn sÏ khã kh¨n.

6.Giai ®o¹n tõ 1/6/20002 ®Õn nay:

ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè

564/2002/Q§NHNN vÒ viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ l∙i

suÊt tho¶ thuËn trong ho¹t ®éng tÝn dông th¬ng m¹i

b»ng ®ång ViÖt Nam cña tæ chøc tÝn dông ®èi víi

mÏ vµ cÇn thiÕt trong chÝnh s¸ch tÝn dông, phï hîp

víi nguyªn t¾c thÞ trêng, nh»m ®¶m b¶o nguån lùc

h¬n.

Theo c¬ chÕ l∙i suÊt tho¶ thuËn th× ch¼ng cÇn

ai ph¸t ®éng, c¶ kinh tÕ ®Òu ph¶i chuyÓn ®éng – mét

sù chuyÓn ®éng tù gi¸c cã môc tiªu, biÖn ph¸p phï

hîp ®Ó cã thÓ ®÷ng v÷ng vµ ph¸t triÓn trong ®iÒu

kiÖn c¹nh tranh quyÕt liÖt trªn th¬ng trêng. Nh

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

vËy, c¬ chÕ l∙i suÊt tho¶ thuËn cã thÓ xem nh lµ

tr× trÖ, søc ú, sù û l¹i vèn cã cña nÒn kinh tÕ kÕ

ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp, gãp phÇn

quan träng vµo viÖc thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch kinh

tÕ x∙ héi cña ®Êt níc nh vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸ c¸c

doanh nghiÖp Nhµ níc, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ,

xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, chèng tham nhòng, c«ng b»ng x∙

héi…

Tuy nhiªn, do nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt, chñ

yÕu, cã tÝnh nguyªn t¾c ®Òu ®îc tÝnh to¸n, t«n

träng khi thùc hiÖn l∙i suÊt tho¶ thuËn, tiÕn ®Õn

tù do ho¸ l∙i suÊt nh m«i trêng kinh tÕ vÜ m« thùc

sù æn ®Þnh, hÖ thèng tµi chÝnh v÷ng m¹nh, dù tr÷

quèc gia vµ ngo¹i tÖ ®ñ m¹nh, m«i trêng ph¸p lý

hoµn chØnh, sù ph¸t triÓn ®ång ®Òu c¶ vÒ n¨ng lùc

tµi chÝnh vµ tr×nh ®é qu¶n lý gi÷a c¸c thµnh phÇn

hµnh, gi¶m s¸t vµ t¸c ®éng vµo môc tiªu chÝnh s¸ch

tiÒn tÖ quèc gia theo theo c¬ chÕ thÞ trêng…vÉn cha

héi ®ñ, nªn tríc m¾t “NHNN ViÖt Nam vÉn tiÕp tôc

c«ng bè l∙i suÊt c¬ b¶n trªn c¬ së tham kh¶o vµ

®Þnh híng l∙i suÊt thÞ trêng, phï hîp víi qui ®Þnh

cña LuËt NHNN ViÖt Nam, ®ång thêi chñ ®éng ¸p dông

c¸c biÖn ph¸p ®Ó kiÓm so¸t biÕn ®éng cña l∙i suÊt

thÞ trêng, ®¶m b¶o ®îc yªu cÇu vµ môc tiªu cu¶

chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong tõng thêi kú”. Râ rµng lµ

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

víi qui ®Þnh nµy th× viÖc tho¶ thuËn gi÷a ngêi ®i

vay vµ ngêi cho vay kh«ng hÒ ®ång nghÜa víi viÖc

th¶ næi hoµn toµn l∙i suÊt. R»ng buéc nµy nh»m môc

c¸c tæ chøc tÝn dông còng nh c¸c doanh nghiÖp cã

nhu cÇu vay vèn ®Ó ®i ®óng “®Þnh híng l∙i suÊt thÞ

trêng” nh ®∙ qui ®Þnh ë ®iÒu 2/ quyÕt ®Þnh 546.

Theo c¸c nhµ kinh tÕ, qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi viÖc

®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ b»ng c«ng cô trùc tiÕp

sang gi¸n tiÕp(l∙i suÊt) ®îc chia thµnh 4 giai ®o¹n

nh sau:

Giai ®o¹n 1:C¸c giao dÞch tµi chÝnh ®îc thùc hiÖn

Trung ¬ng cã rÊt Ýt vai trß ®éc lËp trong ®iÒu hµnh

chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Trong giai ®o¹n nµy, NHT¦ ®iÒu

hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th«ng qua viÖc sö dông c¸c

nh Ên ®Þnh l∙i suÊt hay qui ®Þnh trÇn tÝn dông.

Ngoµi ra NHT¦ cã thÓ sö dông c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp

kh«ng dùa trªn c¬ së thÞ trêng nh c«ng cô dù tr÷

b¾t buéc.

Giai ®o¹n 2:Xo¸ bá c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung vµ

thùc hiÖn tù do ho¸ gi¸ c¶. Tuy nhiªn ë giai ®o¹n

nµy, NHT¦ vÉn cha cã nhiÒu chøc n¨ng ®iÒu hµnh tiÒn

tÖ th«ng qua c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp, nªn vÉn sö dông

c¸c c«ng cô trùc tiÕp.

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Giai ®o¹n 3: Tõng bíc tù do ho¸ hÖ thèng tµi chÝnh

vµ l∙i suÊt ®i kÌm víi ch¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸; xo¸

tranh tõ thÞ trêng tÝn dông t¨ng lªn. TÝnh ®éc lËp

cña NHNN trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®îc thÓ

hiÖn th«ng qua c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt. Tuy nhiªn

lín vÒ kinh tÕ vÜ m«. C¸c c«ng cô ®iÒu hµnh chÝnh

s¸ch tiÒn tÖ ®îc sö dông trong thêi kú nµy lµ c¸c

c«ng cô trùc tiÕp cã nhiÒu tÝnh thÞ trêng h¬n nh

l∙i suÊt c¬ b¶n, dù tr÷ b¾t buéc, laÜ suÊt t¸i

chiÕt khÊu.

Giai ®o¹n 4: ThiÕt lËp mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng.

Trong giai ®o¹n nµy, ChÝnh phñ cã kh¶ n¨ng gi¶m

kho¸, hoÆc phèi hîp sö dông c¸c c«ng cô ®iÒu hµnh

chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp. §Æc trng

quan träng cña hÖ thèng tµi chÝnh trong giai ®o¹n

nµy lµ thÞ trêng tµi chÝnh ®îc thèng nhÊt vµ ho¹t

®éng trªn c¬ së c¹nh tranh, l∙i suÊt ®îc tù do ho¸

hoµn toµn vµ NHT¦ sö dông nghiÖp vô thÞ trêng më

mét c¸ch hiÖu qu¶ h¬n trong viÖc ®iÒu hµnh chÝnh

s¸ch tiÒn tÖ. NHT¦ cã thÓ dùa hoµn toµn vµo c¸c

c«ng cô gi¸n tiÕp cã tÝnh thÞ trêng ®Ó ®iÒu tiÕt tû

gi¸ vµ laÜ suÊt. C¸c biÖn ph¸p kiÓm so¸t trùc tiÕp

cã thÓ bÞ b∙i bá, nhng trong t×nh tr¹ng khÈn cÊp cã

thÓ sö dông l¹i ®Ó chuyÓn vèn chØ diÔn ra ®èi víi

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

khã kh¨n trong viÖc thu thËp th«ng tin vÒ ho¹t ®éng

th¬ng m¹i trªn thÞ trêng, do ®ã cßn h¹n chÕ trong

viÖc dù b¸o t¨ng hay gi¶m vèn kh¶ dông trong hÖ

®éng, nhng cha s«i ®éng vµ Ýt thµnh viªn tham gia.

c«ng t¸c thu thËp th«ng tin cha cã hiÖu qu¶`. Do ®ã

trùc tiÕp lµm viÖc trong lÜnh vùc nµy cßn cã h¹n

chÕ.

Ngoµi ra, khi ¸p dông c¬ chÕ l∙i suÊt tho¶

®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ b»ng c«ng cô gi¸n

tiÕp), mét sè th¸ch thøc ®èi víi khu vùc n«ng th«n

giai ®o¹n ®Çu ¸p dông c¬ chÕ cho vay theo tho¶

thuËn, ®Æc biÖt lµ ë khu vùc n«ng th«n, n¬i thêng

xuyªn kh«ng huy ®éng ®ñ khèi lîng vèn cÇn. MÆt

kh¸c, cÇn cã c«ng t¸c th«ng tin, tuyªn truyÒn ®Ó

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

thÞ trêng lµ tÊt yÕu vµ hä cã ®ñ th«ng tin vÒ mÆt

b»ng l∙i suÊt.

L∙i suÊt tho¶ thuËn míi ®îc ®a vµo ¸p dông ë

ViÖt Nam tõ ngµy 1/6/2002 nªn cha thÓ cã ngay nh÷ng

®¸nh gi¸ vÒ hiÖu qu¶ cña nã. VÊn ®Ò ®Æt ra hiÖn nay

t¸c cho c¬ chÕ míi cã hiÖu qu¶, thóc ®Èy nhanh qu¸

tr×nh tiÕn tíi tù do ho¸ l∙i suÊt.

Ch¬ng 3: Gi¶i ph¸p ®iÒu hµnh L∙i

suÊt ë ViÖt Nam hiÖn nay.

I.T¸c ®éng tÝch cùc vµ tÝnh tÊt yÕu cña viÖc thay

®æi c¬ chÕ l∙i suÊt theo híng thÞ trêng.

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Sù ra ®êi cña c¬ chÕ l∙i suÊt tho¶ thuËn ®∙ t¹o

ra mét d luËn tÝch cùc trong ®êi sèng kinh tÕx∙

héi. Víi c¬ chÕ nµy, ngêi ta tin tëng r»ng nh÷ng

bÊt hîp lý, thiÕu c«ng b»ng trong ho¹t ®éng tÝn

dông sÏ dÇn dÇn bÞ xo¸ bá. VÊn ®Ò u tiªn, u ¸i cho

doanh nghiÖp nä, xÝ nghiÖp kia trong ho¹t ®éng vay

thay thÕ b»ng “ thuËn mua, võa b¸n” gi÷a c¸c tæ

chøc tÝn dông víi kh¸ch hµng trong ho¹t ®éng tÝn

dông th¬ng m¹i b»ng ®ång ViÖt Nam. Theo nguyªn t¾c

nµy, c¸c tæ chøc tÝn dông sÏ t×m mäi c¸ch ®Ó cã

nguån vèn rÎ nhÊt, chi phÝ ho¹t ®éng thÊp nhÊt vµ

kh¸ch hµng lµm ¨n cã hiÖu qu¶ nhÊt, ngîc l¹i kh¸ch

hµng còng sÏ t×m ®Õn tæ chøc tÝn dông cã l∙i suÊt

cho vay thÊp nhÊt, ho¹t ®éng bÒn v÷ng nhÊt. H¬n n÷a

sù ra ®êi cña c¬ chÕ l∙i suÊt tho¶ thuËn cßn gãp

phÇn quan träng vµo viÖc thùc hiÖn tèt c¸c chÝnh

s¸ch kinh tÕ – x∙ héi kh¸c cña ®Êt níc nh vÊn ®Ò cæ

phÇn ho¸ doanh nghiÖp, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ…

Tuy nhiªn viÖc ®¸nh gi¸, b×nh luËn vÒ nh÷ng mÆt

hay, tèt cÇn ph¶i qua thêi gian cä s¸t víi thùc tÕ

kiÕn cho r»ng: c¬ chÕ l∙i suÊt tho¶ thuËn ra ®êi

qu¸ sím, cha héi ®ñ cÇn thiÕt cho nã ho¹t ®éng.

Theo nh÷ng ý kiÕn nµy ®Ó cã c¬ chÕ l∙i suÊt tho¶

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

- Mét m«i trêng ph¸p lý hoµn chØnh.

- Sù ph¸t triÓn ®ång ®Òu gi÷a c¸c

thµnh phÇn kinh tÕ (n¨ng lùc tµi chÝnh

vµ tr×nh ®é qu¶n lý xÊp xØ víi nhau gi÷a

c¸c doanh nghiÖp).

kh«ng thÓ thiÕu cho qu¸ tr×nh vËn hµnh c¬ chÕ l∙i

suÊt tho¶ thuËn. Trªn thùc tÕ, rÊt khã ®¹t ®îc m«i

trêng ph¸p lý hoµn chØnh v× sù vËn ®éng vµ ph¸t

triÓn kh«ng ngõng cña c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ x∙ héi

buéc ngêi ta ph¶i thêng xuyªn ®iÒu chØnh, söa ®æi

bæ sung ®iÒu luËt nµy hay ®iÒu luËt kia. VÝ dô ë

c¸c Tæ chøc tÝn dông míi qua ®îc 4 n¨m thùc hiÖn

nhng râ rµng ®∙ xuÊt hiÖn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i söa

®æi, bæ sung…

Cßn vÒ ®iÒu kiÖn sù ®ång ®Òu gi÷a c¸c thµnh

lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¬ chÕ l∙i suÊt tho¶

thuËn ho¹t ®éng tèt. Tuy nhiªn ®Ó cã ®iÒu kiÖn nµy

kh«ng ph¶i ngµy mét ngµy hai mµ cÇn qua c¶ mét qu¸

c¸c mÆt kh¸c nhau cña ®êi sèng kinh tÕx∙ héi. Vµ

trong ®iÒu kiÖn cô thÓ ë níc ta th× ®iÒu kiÖn nµy

cµng trë nªn khã kh¨n h¬n, bëi ®èi víi níc ta ngay

c¶ ë nh÷ng thµnh phè ph¸t triÓn nhÊt còng cã sù

chªnh lÖch nhÊt ®Þnh vÒ mÆt nµy huèng chi lµ nh÷ng

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

vïng hay khu vùc miÒn nói, h¶i ®¶o xa x«i n¬i mµ

nh÷ng thµnh tùu cña qu¸ tr×nh ®æi míi cßn qu¸ h¹n

chÕ. VËy cho nªn, chê ®îc ®Õn lóc héi ®ñ c¸c ®iÒu

kiÖn nh trªn th× kh«ng biÕt ®Õn bao giê?

Bªn c¹nh nh÷ng ®iÒu kiÖn nªu trªn th× mét ®iÒu

kiÖn mµ c¸c doanh nghiÖp hÕt søc quan träng mµ c¸c

gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ cô thÓ lµ chÝnh s¸ch

cña Nhµ níc trong viÖc vay vèn cña c¸c doanh

nghiÖp. Khi cã c¬ chÕ l∙i suÊt tho¶ thuËn, hä sÏ lµ

kiÖn vay vèn chø kh«ng ph¶i nh hiÖn nay lµ lµm thÕ

nµo ®Ó ®îc vay vèn víi l∙i suÊt u ®∙i. Vµ còng

dìng, lãt tay…

Cßn cã nh÷ng ý kiÕn cho r»ng khi thùc hiÖn

chÝnh s¸ch l∙i suÊt nµy th× vai trß kiÓm so¸t cña

NHNN kh«ng cßn n÷a. Tuy nhiªn cã thÓ kh¼ng ®Þnh

r»ng ý kiÕn nµy hoµn toµn sai lÇm. §iÒu 2 cña QuyÕt

®Þnh 546 cña ChÝnh phñ cã qui ®Þnh r»ng: “NHNN ViÖt

Nam tiÕp tôc c«ng bè l∙i suÊt c¬ b¶n trªn c¬ së

tham kh¶o vµ ®Þnh híng l∙i suÊt thÞ trêng, phï hîp

víi qui ®Þnh cña luËt NHNN, ®ång thêi chñ ®éng cã

biÖn ph¸p ®Ó kiÓm so¸t biÕn ®éng cña l∙i suÊt thÞ

trêng, ®¶m b¶o ®îc yªu cÇu vµ môc tiªu cña chÝnh

s¸ch tiÒn tÖ trong tõng thêi kú”. Nh vËy c¬ chÕ l∙i

suÊt th¶o thuËn gi∙ ngêi ®i vay vµ ngêi cho vay

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

kh«ng hÒ ®ång nghÜa víi viÖc th¶ næi hoµn toµn l∙i

suÊt.

§èi víi ViÖt Nam, qu¸ tr×nh thay ®æi c¬ chÕ l∙i

suÊt theo híng thÞ trêng cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc

®èi víi nÒn kinh tÕ vµ thÞ trêng tµi chÝnhtiÒn tÖ,

biÓu hiÖn nh sau:

Mét lµ, viÖc “níi láng” c¬ chÕ ®iÒu hµnh l∙i

suÊt theo híng thÞ trêng ®∙ t¹o kh¶ n¨ng cho thÞ

Hai lµ, sù thay ®æi cña chÝnh s¸ch l∙i suÊt lµ

phï hîp víi diÔn biÕn kinh tÕ vÜ m«, nhng còng

chÝnh yªu cÇu ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ, tiÒn tÖ ho¸

tè kinh tÕ thÞ trêng ®∙ buéc chÝnh s¸ch l∙i suÊt

ph¶i cã sù “níi láng” ®Ó chuyÓn dÇn sang c¬ chÕ l∙i

suÊt th¶o thuËn nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc huy

®éng tèi ®a nguån lùc trong níc phôc vô cho ®Çu t

ph¸t triÓn vµ ®ång bé víi tæng thÓ chÝnh s¸ch kinh

tÕtµi chÝnh®èi ngo¹i (vèn huy ®éng vµ tÝn dông

®èi víi nÒn kinh tÕ t¨ng trëng trªn 20%/n¨m; vèn

tÝn dông cung øng cho nÒn kinh tÕ tuy t¨ng trëng

møc cao, n¨m 1991 t¬ng ®¬ng 21% GDP, n¨m 2001 lµ

40%.

Ba lµ, viÖc “níi láng” c¬ chÕ l∙i suÊt, lµm cho

l∙i suÊt tù ®iÒu chØnh linh ho¹t vµ phï hîp h¬n víi

quan hÖ cung cÇu vèn thÞ trêng, c¸c luång vèn ®îc

lu chuyÓn ®Õn n¬i cã lîi nhuËn cao víi møc rñi ro

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

chi nh¸nh ë thµnh thÞ, n«ng th«n, ®a ra c¸c møc l∙i

suÊt, s¶n phÈm dÞch vô thÝch hîp cho c¸c kh¸ch

hµng.

Bèn lµ, qu¸ tr×nh chuyÓn dÇn sang c¬ chÕ l∙i

suÊt tho¶ thuËn ®i liÒn víi qu¸ tr×nh níi láng kiÓm

so¸t ngo¹i hèi vµ thùc hiÖn chÕ ®é tû gi¸ linh ho¹t

lµm cho l∙i suÊt trong níc b¸m s¸t h¬n l∙i suÊt

quèc tÕ, viÖc huy ®éng vèn trong níc vµ níc ngoµi

t¨ng lªn tµi trî cho nhu cÇu vèn tÝn dông trong n

íc.

N¨m lµ, qu¸ tr×nh chuyÓn dÇn sang c¬ chÕ l∙i

suÊt tho¶ thuËn lµm cho møc biÕn ®éng ngµy cµng

t¨ng cña c¸c luång vèn ®Çu t, NHNN ph¶i sö dông vµ

ph¸t huy nhiÒu h¬n c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp ®Ó ®iÒu

hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, t¨ng cêng kiÓm so¸t rñi ro

tÝn dông vµ ph¸t triÓn ®ång ®Òu c¸c bé phËn cña thÞ

trêng tiÒn tÖ.

S¸u lµ, sau mçi giai ®o¹n níi láng c¬ chÕ ®iÒu

hµnh l∙i suÊt, viÖc huy ®éng vèn vµ më réng cho vay

cña tæ chøc tÝn dông ®îc thuËn lîi h¬n.

thay v× ®i vay níc ngoµi qu¸ lín hoÆc sö dông tiÒn

ph¸t hµnh.

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Nh vËy, víi c¸c ®iªï kiÖn tæng thÓ nÒn kinh tÕ

trong nh÷ng n¨m qua, viÖc ¸p dông c¬ chÕ ®iÒu hµng

l∙i suÊt theo híng thÞ trêng lµ bíc ®i thÝch hîp.

MÆc dï vËy, nã còng cã nh÷ng tån t¹i nhÊt ®Þnh:

+VÒ thùc chÊt, c¬ chÕ l∙i suÊt c¬ b¶n vÉn cßn

sù can thiÖp hµnh chÝnh cña Nhµ níc, thÓ hiÖn ë

viÖc khèng chÕ biªn ®é. Trªn thùc tÕ l∙i suÊt cho

vay vµ huy ®éng cña tæ chøc tÝn dông ë ®Þa bµn

thµnh thÞ vÒ c¬ b¶n ®∙ thùc hiÖn theo c¬ chÕ l∙i

suÊt tho¶ thuËn; ®èi víi ®i¹ bµn n«ng th«n l∙i

suÊt cho vay cha b¸m s¸t biªn ®é, lµm cho l∙i suÊt

nhiÒu khi kh«ng ph¶n ¸nh ®óng nhu cÇu vèn trªn thÞ

trêng, c¸c tæ chøc tÝn dông gÆp trë ng¹i trong viÖc

huy ®éng vèn vµ cho vay vèn.

+Do viÖc khèng chÕ biªn ®é lµm cho c¸c tæ chøc

tÝn dông kh«ng thÓ ph¶n øng kÞp thêi ®Ó phßng tr¸nh

rui ro vÒ l∙i suÊt vµ thanh kho¶n khi l∙i suÊt thÞ

trêng tiÒn tÖ trong vµ ngoµi níc biÕn ®éng theo h

íng t¨ng, chªnh lÖch l∙i suÊt cho vay vµ huy ®éng

thu hÑp do l∙i suÊt huy ®éng t¨ng nhng l∙i suÊt cho

vay kh«ng t¨ng.

+C¬ chÕ l∙i suÊt cã sù kiÓm so¸t b»ng c«ng cô

hµnh chÝnh kh«ng phï hîp víi yªu cÇu cña viÖc ph¸t

huy vµ khai th¸c nguån vèn néi lùc ®¸p øng yªu cÇu

c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.

Nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc cña c¬ chÕ l∙i suÊt

nµy ®∙ cho chóng ta thÊy viÖc ¸p dông c¬ chÕ l∙i

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

suÊt tho¶ thuËn nµy lµ mét tÊt yÕu nÕu chóng ta

muèn tiÕp tôc ®æi míi nÒn kinh tÕ. Tuy bªn c¹nh ®ã

vÉn cßn cã nh÷ng tån t¹i nhng vÉn cã thÓ kh¾c phôc

®ù¬c hoÆc Ýt nhÊt lµ gi¶m thiÓu t¸c ®éng tiªu cùc

®èi v¬Ý nÒn kinh tÕ ViÖt Nam.

II.§Þnh híng cña NHNN ®èi víi chÝnh s¸ch l∙i suÊt

hiÖn nay.

1.Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cÇn qu¸n triÖt khi ®æi

míi chÝnh s¸ch l∙i suÊt.

Mét lµ: §iÒu chØnh l∙i suÊt ph¶i xuÊt ph¸t tõ quan

hÖ cung cÇu vÒ vèn trªn thÞ trêng tiÒn tÖ.

L∙i suÊt lµ gi¸ c¶ cña viÖc sö dông vèn, mµ vèn

còng nh hµng ho¸ kh¸c, v× vËy gi¸ cña nã sÏ ®îc x¸c

tÖ.

Hai lµ: ViÖc ®iÒu chØnh l∙i suÊt ph¶i ®¶m b¶o lîi

hµng th¬ng m¹i dùa trªn nguyªn t¾c tµi s¶n:

L¹m ph¸t < l∙i suÊt huy ®éng < l¸i suÊt cho vay

l∙i suÊt ng¾n h¹n < l∙i suÊt dµi h¹n.

Ba lµ: §iÒu chØnh l∙i suÊt ph¶i ®¶m b¶o lîi Ých cña

toµn nÒn kinh tÕ nãi chung.

L∙i suÊt lµ c«ng cô cña NHNN ®Ó thùc hiÖn chÝnh

s¸ch tiÒn tÖ. Do ®ã dï cã thay ®æi theo híng nµo

th× vÉn ph¶i ®¶m b¶o tõng môc tiªu chÝnh sÊch tiÒn

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

tÖ ®Ò ra, ®ã lµ: æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång tiÒn, thóc

®Èy t¨ng trëng kinh tÕ, ®¶m b¶o c«ng ¨n viÖc lµm.

2.§Þnh h íng vÒ chÝnh s¸ch l∙i suÊt.

HiÖn nay nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®ang vËn ®éng

theo híng hîp t¸c ho¸, toµn cÇu ho¸. NÒn kinh tÕ

ViÖt Nam tõ khi chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ thÞ trêng

tÕ mçi quèc gia ph¸t triÓn vµ nh vËy trong xu híng

toµn cÇu ho¸ viÖc xem xÐt l∙i suÊt cña mçi quèc gia

®¬ng nhiªn kh«ng thÓ t¸ch rêi khái sù biÕn ®éng cña

l∙i suÊt trªn thÞ trêng thÕ giíi. §Ó x¸c ®Þnh híng

®iÒu hµnh l∙i suÊt ë ViÖt Nam tríc tiªn ta ph¶i xem

xÐt xu híng biÕn ®éng cña l∙i suÊt trªn thÞ trêng

quèc tÕ hiÖn nay vµ kinh nghiÖm mét sè níc cã ®iÒu

kiÖn gÇn gièng víi ViÖt Nam ®Ó tõ ®ã vËn dông mét

c¸ch s¸ng t¹o vµ phï hîp víi hoµn c¶nh níc nhµ.

Xu híng ®iÒu chØnh l∙i suÊt cña ViÖt Nam lµ

theo híng tù do ho¸. Thùc sù xu híng tù do l∙i suÊt

®∙ vµ vÉn lu«n lµ xu híng ®óng ®¾n, nã ph¶n ¸nh s¸t

nhÊt quan hÖ cung cÇu tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ thÞ

trêng. §iÒu nµy ®îc minh chøng th«ng qua mét sè lËp

luËn nh sau:

L∙i suÊt ®îc tù do ho¸ sÏ linh ho¹t h¬n so víi

l∙i suÊt bÞ kiÓm so¸t vµ cã kh¶ n¨ng ®iÒu tiÕt ®Ó

thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn thay ®æi, nguån vèn ®îc

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

cho t¨ng trëng tµi chÝnh.

L∙i suÊt tù do, do thÞ trêng quyÕt ®Þnh sÏ

gi¶m thiÓu nh÷ng cuéc tranh luËn vèn vÉn thêng

xuyªn xuÊt hiÖn trong giíi tµi chÝnh khi xem xÐt vÒ

tÝnh hîp lý hay kh«ng hîp lý cña

Møc l∙i suÊt ®îc ¸p ®Æt.

NÒn kinh tÕ thÕ giíi vËn ®éng theo híng toµn

cÇu ho¸. ViÖt Nam ®Ó tham gia vµo vßng quay ®ã cÇn

®iÒu chØnh møc l∙i suÊt phï hîp víi thÞ trêng thÕ

giíi.

III. Nh÷ng gi¶i ph¸p ®iÒu hµnh l∙i suÊt ë ViÖt Nam.

1.Nh÷ng khã kh¨n gÆp ph¶i trong qu¸ tr×nh chuyÓn

sang c¬ chÕ l∙i suÊt tho¶ thuËn.

a,Nh÷ng khã kh¨n chung:

Thø nhÊt, xuÊt ph¸t ®iÓm cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam

qu¸ thÊp. Tr¶i qua nhiÒu n¨m cè g¾ng vùc dËy nÒn

kinh tÕ song vÒ c¬ b¶n nÒn kinh tÕ vÜ m« cha æn

®Þnh: tÝch luü tõ néi bé nÒn kinh tÕ thÊp, thiÕu

vèn ®Çu t, phô thuéc nhiÒu vµo vèn ®Çu t níc ngoµi.

Thø hai, c«ng t¸c qu¶n lý nÒn kinh tÕ cña c¬ quan

qu¶n lý vÜ m« dï cã nhiÒu c¶i thiÖn song vÉn cha

thÓ coi lµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, ®éi ngò c¸n bé

cßn kÐm vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n.

Khu vùc s¶n xuÊt gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc

c¹nh tranh víi hµng ho¸ níc ngoµi. ViÖc cæ phÇn ho¸

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

c¸c doanh nghiÖp quèc doanh diÔn ra víi tiÕn ®é

chËm...

ThÞ trêng më míi ®i vµo ho¹t ®éng tõ cuèi th¸ng

7/2000, hµng ho¸ cßn Ýt, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kh«ng

cao.

b, Bªn c¹nh nh÷ng khã kh¨n chung nh vËy, ngay

sau khi chóng ta ¸p dông c¬ chÕ l∙i suÊt nµy ®∙

xuÊt hiÖn nh÷ng bÊt cËp cÇn xö lý ngay:

L¹m ph¸t trong 5 th¸ng ®Çu n¨m 2002 lµ 2,8%.

ë khu vùc n«ng th«n, cÇu vèn tÝn dông thêng

lín h¬n cung (huy ®éng vèn cña c¸c ®Þa ph¬ng thêng

chØ ®¹t 50% nhu cÇu); l∙i suÊt cho vay ë khu vùc

nµy kh«ng b¸m s¸t biªn ®é, khi thùc hiÖn c¬ chÕ l∙i

suÊt tho¶ thuËn, l∙i suÊt cho vay cã thÓ t¨ng, sÏ

cã ph¶n øng kh«ng thuËn lîi tõ phÝa mét sè ®Þa ph

¬ng.

ThÞ trêng bÊt ®éng s¶n, thÞ trêng ngä¹i hèi

kh«ng chÝnh thøc biÕn ®éng kh¸ “thÊt thêng”, ¶nh h

ëng kh«ng nhá ®Õn thÞ trêng tiÒn tÖ.

Tù do l∙i suÊt lµ c¸i ®Ých mµ ViÖt Nam ®ang h

íng tíi, tuy nhiªn cÇn ph¶i cã nh÷ng bíc ®i v÷ng

gi¶i ph¸p cho phï hîp víi hoµn c¶nh cô thÓ cña thÞ

trêng ViÖt Nam.

2.Nh÷ng gi¶i ph¸p .

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

a, Nh÷ng gi¶i ph¸p mang tÇm vÜ m«.

TiÕp tôc hoµn thiÖn tæ chøc vµ qui chÕ ®iÒu

hµnh thÞ trêng më, t¨ng cêng kh¶ n¨ng dù b¸o vèn

kh¶ dông, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c c«ng cô

hiÖn tîng ®ãng b¨ng vµ mét chiÒu nh hiÖn nay; t¨ng

cêng kh¶ n¨ng ®iÒu hµnh b»ng c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp

cña NHNN.

C¸c chÝnh s¸ch hç trî ®i kÌm :

+Khi thùc hiÖn c¬ chÕ cho vay theo l∙i suÊt

tho¶ thuËn, cÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch tû gi¸ t¬ng

®èi æn ®Þnh, chÝnh s¸ch tµi kho¸ t¬ng ®èi th¾t

chÆt.

trªn c¬ së l∙i suÊt thùc cña thÞ trêng, môc tiªu

®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ tõng thêi kú vµ diÔn

biÕn l∙i suÊt trªn thÞ trêng quèc tÕ.

+TÝnh to¸n møc t¨ng, gi¶m vèn kh¶ dông cña hÖ

hiÖn cho vay lÉn nhau theo l∙i suÊt nµy, vµ qua ®ã

¶nh hëng ®Õn l∙i suÊt cho vay ®èi víi nÒn kinh tÕ.

trêng më b»ng c¸ch h¹n chÕ tèi ®a ho¹t ®éng cho

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

vay theo chØ ®Þnh; ®iÒu hµnh ho¹t ®éng thÞ trêng më

qua Ban ®iÒu hµnh thÞ trêng tiÒn tÖ theo môc tiªu

c¸c c«ng cô kh¸c nh dù tr÷ b¾t buéc hay tû gi¸ ®Ó

®¹t ®îc môc tiªu l∙i suÊt dù kiÕn.

§Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch hç trî NHNN cÇn:

+KhÈn tr¬ng ®Ò nghÞ vµ xóc tiÕn c¸c

®éng trªn thùc tÕ. T¸ch c¸c kho¶n vay theo chØ ®Þnh

vay theo chØ ®Þnh vµ víi l∙i suÊt u ®∙i.

Cßn hiÖn t¹i ®èi víi khu vùc n«ng nghiÖp, n«ng

th«n, ngoµi c¸c kho¶n vay u ®∙i ®∙ ®îc chÝnh phñ cã

qui ®Þnh cô thÓ c¸c møc l∙i suÊt thÊp víi c¸c kho¶n

cho vay chØ ®Þnh, sÏ lµ nh÷ng kho¶n tÝn dông th¬ng

m¹i cÇn ®îc thùc hiÖn theo l∙i suÊt thÞ trêng. §ã

còng lµ mét xu híng ®óng ®¾n, phï hîp víi xu híng

thÞ trêng ho¸ c¸c quan hÖ tÝn dông trªn thÞ trêng

n«ng th«n ®ang ngµy cµng ®ßi hái më réng. Trªn thùc

tÕ ë nhiÒu vïng ngêi vay cÇn ®îc hç trî nhiÒu h¬n

vÒ khèi lîng, thêi h¹n, thñ tôc thuËn lîi khi vay

vèn h¬n lµ vÊn ®Ò l∙i suÊt. Sù chñ ®éng l∙i suÊt

tÝn dông sÏ võa t¹o chñ ®éng kinh doanh cho c¸c tæ

chøc tÝn dông, võa t¹o c¬ héi tiÕp cÇn nhiÒu h¬n

víi c¸c kho¶n tÝn dông trªn thÞ trêng chÝnh thøc

cña c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ c¸c hé nghÌo vay vèn. V×

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

r»ng, víi l∙i suÊt vay trªn thÞ trêng chÝnh thøc

cña c¸c tæ chøc tÝn dông cßn thÊp h¬n nhiÒu c¸c

kho¶n tÝn dông nÆng l∙i vÉn ®ù¬c xem lµ kh¸ phæ

biÕn trong thÞ trêng tÝn dông n«ng th«n hiÖn nay.

+CËp nhËt t×nh h×nh l∙i suÊt cña c¸c

hµnh l∙i suÊt thÞ trêng theo l∙i suÊt môc tiªu.

NHNN cÇn ®ãng vai trß híng dÉn thÞ trêng vËn ®éng

theo l∙i suÊt vµ tû gi¸ môc tiªu cã lîi cho sù t¨ng

trëng bÒn v÷ng.

+Sö dông c¸c m« h×nh kinh tÕ lîng ®Ó

dù ®o¸n c¸c chØ sè kinh tÕ vÜ m« nh : l¹m ph¸t,

l∙i suÊt vµ tû gi¸ ®Ó cã ®èi s¸ch kÞp thêi can

thiÖp vµo l∙i suÊt vµ tû gi¸ th«ng qua c¸c c«ng cô

chÝnh s¸ch kh¸c nh: dù tr÷ b¾t buéc, l∙i suÊt chiÕt

khÊu, t¸i chiÕt khÊu vµ ho¹t ®éng thÞ trêng më.

níc ë møc 12 tuÇn nhËp khÈu.

Lµm tèt c¸c viÖc gi¶i thÝch tuyªn truyÒn trªn

tæ chøc kinh tÕ hiÓu râ sù cÇn thiÕt vµ t¸c dông

cña viÖc tæ chøc tÝn dông cho vay theo l∙i suÊt

tho¶ thuËn.

Yªu cÇu c¸c tæ chøc tÝn dông tiÕp tôc ®¬n gi¶n

ho¸ thñ tôc, më réng cho vay ®Ó ngêi s¶n xuÊt, tæ

chøc kinh tÕ, nhÊt lµ khu vùc n«ng th«n thÊy ®îc

lîi Ých cña hä lµ ®îc vay vèn thuËn lîi h¬n.

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Chñ ®éng dù b¸o chiÒu híng biÕn ®éng cña l∙i

suÊt thÞ trêng, c¸c t×nh huèng cã thÓ ph¸t sinh vµ

¸p dông c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó ®Þnh híng l∙i

suÊt thÞ trêng biÕn ®éng phï hîp víi môc tiªu kinh

tÕ vÜ m«.

Cñng cè c¸c thiÕt chÕ thÞ trêng tiÒn tÖ ®Ó cã

qui m« ®ñ lín, ph¶n ¸nh ®óng t×nh h×nh cung cÇu vèn

thÞ trêng, ®Ó NHNN cã th«ng tin chÝnh x¸c vµ t¸c

®éng kÞp thêi ®èi víi thÞ trêng tiÒn tÖ.

Thêi gian tíi, khi thÞ trêng thùc sù ph¸t

triÓn theo chiÒu híng æn ®Þnh th× nªn xo¸ bá h¼n

viÖc c«ng bè l∙i suÊt c¬ b¶n mµ chuyÓn sang c¬ chÕ

®iÒu hµnh hÖ thèng l∙i suÊt chØ ®¹o cña NHNN(l∙i

suÊt t¸i chiÕt khÊu vµ l∙i suÊt qua ®ªm).

Trong c¬ chÕ ®iÒu hµnh l∙i suÊt c¬ b¶n, nÕu bá

biªn ®é th× vai trß cña l∙i suÊt c¬ b¶n thùc chÊt

chØ cßn mang tÝnh híng dÉn tham kh¶o cho c¸c tæ

chøc tÝn dông, kh«ng cßn vai trß kiÓm so¸t vµ t¸c

®éng trùc tiÕp ®Òn thÞ trêng l∙i suÊt. V× vËy, cÇn

sím chuyÓn sang c¬ chÕ ®iÒu hµnh HÖ thèng l∙i suÊt

chØ ®¹o cña NHNN. C¬ chÕ nµy ®îc thùc hiÖn theo m«

h×nh sau:

lai suat a:lai suat tai chiet khau va lai suat qua dem

c:lai suat thi truong mo(OMO)

d:LS thi truong lien ngan hang

b:LS tien gui tai NHNN

0 thoi gian

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

NHNN thùc hiÖn t¸i cÊp vèn cho c¸c tæ chøc tÝn

dông theo h×nh thøc chiÕt khÊu, t¸i chiÕt khÊu, cho

vay ®¶m b¶o b»ng thÕ chÊp hå s¬ tÝn dông hoÆc cÇm

cè th¬ng phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c

vµ cho vay qua c¶ sæ chiÕt khÊu ®Æc biÖt. C¸c h×nh

thøc nµy cho vay víi thêi h¹n rÊt ng¾n, cã thÕ cho

vay trong thêi h¹n vµi ba ngµy, thËm chÝ cho vay

qua ®ªm ®Ó bï ®¾p thiÕu hôt kh¶ n¨ng thanh to¸n sau

h×nh thøc t¸i cÊp vèn nµy do NHNN thêng cao h¬n c¸c

møc l∙i suÊt kh¸c (®êng a), ®Ó nh»m thùc hiÖn ®iÒu

tiÕt vµ chØ ®¹o mÆt b»ng l∙i suÊt trªn thÞ trêng

còng nh thùc hiÖn vai trß cña NHNN lµ ngêi cho vay

cuèi cïng. L∙i suÊt nµy qui ®Þnh tõng thêi kú tuú

theo môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nãi chung, cã

chó ý ®ªn cung cÇu tÝn dông néi ®Þa vµ quèc tÕ, ®Æc

biÖt chó ý ®Õn l∙i suÊt trªn thÞ trêng vèn vµ tû

gi¸ ngo¹i tÖ.

C¸c tæ chøc tÝn dông cã thÓ tù do vµ kh«ng h¹n

chÕ sè lîng göi tiÒn t¹i NHNN . Nhng ®Ó h¹n chÕ

hoÆc khuyÕn khÝch, th× NHNN qui ®Þnh møc l∙i suÊt

tiÒn göi cao hoÆc thÊp, thËm chÝ cã lóc tiÒn göi

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

nµy kh«ng cã l∙i suÊt (l∙i suÊt = 0). Møc l∙i suÊt

tiÒn göi tiÒn göi (®êng b) lu«n cã kho¶ng c¸ch nhÊt

®Þnh víi l∙i suÊt chiÕt khÊu vµ cho vay qua ®ªm nãi

trªn. §èi víi hai lo¹i l∙i suÊt nµy, NHNN sÏ t¹o ra

mét kho¶ng giíi h¹n nhÊt ®Þnh cã tÝnh chÊt khung

l∙i suÊt cho thÞ trêng tiÒn tÖ.

L∙i suÊt thÞ trêng më (open market operation):

lµ l∙i suÊt ®Êu thÇu c¸c lo¹i tÝn phiÕu vµ giÊy tê

cã gi¸ ng¾n h¹n (®êng c). NHNN tham gia tæ chøc

nghiÖp vô thÞ trêng më vµ chi phèi møc l∙i suÊt ®Êu

thÇu. Møc l∙i suÊt nµy thêng n»m gi÷a hai lo¹i l∙i

suÊt t¸i chiÕt khÊu, l∙i suÊt qua ®ªm vµ l∙i suÊt

®Ó thùc hiÖn viÖc vay mîn ng¾n h¹n lÉn nhau (®êng

d) gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông trong trêng hîp thiÕu

vèn mµ cha ®Õn phiªn giao dÞch thÞ trêng më. V×

®éng quanh l∙i suÊt thÞ trêng më vµ bÞ phô thuéc

l∙i suÊt t¸i cÊp vèn cña NHNN, tøc lµ phô thuéc vµo

l∙i suÊt t¸i chiÕt khÊu hoÆc l∙i suÊt qua ®ªm. L∙i

l∙i suÊt huy ®éng vµ cho vay cña c¸c tæ chøc tÝn

dông víi nÒn kinh tÕ theo híng: l∙i suÊt huy ®éng

cao h¬n l∙i suÊt tiÒn göi NHNN. L∙i suÊt cho vay

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

th× thÊp h¬n l∙i suÊt t¸i chiÕt khÊu cña NHNN vµ

Nh vËy, c¬ chÕ ®iÒu hµnh HÖ thèng l∙i suÊt chØ

®¹o nµy lµ sù t¸c ®éng gi¸n tiÕp l∙i suÊt t¸i cÊp

vèn cña NHNN ®Õn l∙i suÊt tÝn dông cña c¸c tæ chøc

tÝn dông ®èi víi nÒn kinh tÕ th«ng qua l∙i suÊt

trung gian cña nghiÖp vô thÞ trêng më vµ thÞ trêng

thÞ trêng thay thÕ cho c¸c biÖn ph¸p mang tÝnh can

thiÖp hµnh chÝnh. Muèn vËy NHNN cÇn nhanh chãng

nh sím ®a vµo sö dông c¬ chÕ l∙i suÊt cho vay qua

®ªm, ®Ó ph¸t huy vai trß c«ng cô l∙i suÊt cña NHNN

trong ®iÒu hµnh, gãp phÇn thùc hiÖn hiÖu qu¶ h¬n

n÷a môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña m×nh.

b,Nh÷ng biÖn ph¸p ë tÇm vi m« (®èi víi c¸c

CÇn bæ sung lc lîng c¸n bé cã tr×nh ®é trong

l∙i suÊt vµ tû gi¸.

CËp nhËt vµ b¸o c¸o t×nh h×nh l∙i suÊt cña hÖ

thèng cho NHNN theo qui ®Þnh.

doanh nghiÖp víi l∙i suÊt phï hîp víi c¸c vïng.

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

Tham gia tÝch cùc ho¹t ®éng thÞ trêng më, vµ

c¸c nghiÖp vô kh¸c nh chiÕt khÊu, t¸i chiÕt khÊu,

SWAP víi NHNN khi thiÕu kh¶ n¨ng thanh kho¶n.

tõng hÖ thèng tæ chøc tÝn dông ®Ó tr¸nh hiÖn tîng

n¬i thõa vèn, n¬i thiÕu vèn côc bé, t¨ng tÝnh thanh

kho¶n cho c¸c tæ chøc tÝn dông.

Nhu cÇu më réng tÝn dông ®¸p øng yªu cÇu ®Çu

t, ph¸t triÓn kinh tÕ ®∙ vµ ®ang ®Æt ra trong nh÷ng

n¨m tíi mét lîng vèn cÇn huy ®éng rÊt lín, v× vËy

c¸c tæ chøc tÝn dông cÇn ®Èy m¹nh viÖc khai th¸c

vèn b»ng nhiÒu biÖn ph¸p, kÓ c¶ t¨ng l∙i suÊt ®Ó

100

huy ®éng vèn.

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

kÕt luËn

L∙i suÊt lµ mét c«ng cô quan träng ®Æc biÖt

trong tay NHNN ®Ó ho¹ch ®Þnh vµ ®iÒu hµnh chÝnh

s¸ch tiÒn tÖ. L∙i suÊt lµ vÊn ®Ò hÕt søc nh¹y c¶m

tr×nh s¶n xuÊt , kinh doanh, tÝch luü, tiªu dïng,

tiÕt kiÖm vµ ®Çu t...L∙i suÊt lµ mét ph¹m trï kinh

tÕ cã tÝnh hai mÆt. NÕu x¸c ®Þnh l∙i suÊt hîp lý,

th«ng hµng ho¸ ph¸t triÓn. Ngîc l¹i mét c¬ chÕ l∙i

khñng ho¶ng trÇm träng. ChÝnh tÝnh chÊt v« cïng

Nam ®∙ nhiÒu lÇn ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch l∙i suÊt cña

m×nh cho phï hîp víi nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ.

Trong h¬n 15 n¨m ®æi míi võa qua, c¬ chÕ l∙i suÊt

cña NHNN ®∙ ®îc ho¹ch ®Þnh vµ ®iÒu hµnh theo híng

tÝch cùc, níi láng tõng bíc tiÕn tíi tù do ho¸, phï

hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ x∙ héi trong níc, møc ®é

héi nhËp cña nÒn kinh tÕ níc ta víi thÞ trêng tµi

chÝnh khu vùc vµ thÕ giíi. C¬ chÕ ®iÒu hµnh l∙i

suÊt trë nªn kinh ho¹t h¬n, b¸m theo cung cÇu vèn

trªn thÞ trêng, dÇn dÇn më réng quyÒn chñ ®éng x¸c

101

®Þnh l∙i suÊt kinh doanh cho c¸c tæ chøc tÝn dông

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, nhng vÉn ®¶m b¶o sù

kiÓm so¸t vµ ®iÒu hµnh cña NHNN ®èi víi l∙i suÊt

trªn thÞ trêng tiÒn tÖ. Cô thÓ viÖc ®iÒu hµnh l∙i

suÊt trªn thÞ trêng th¬ng m¹i theo c¬ chÕ thÞ trêng

®∙ ®îc thùc hiÖn hoµn toµn ®èi víi ngo¹i tÖ vµ néi

tÖ, t¹o ra sù th«ng tho¸ng trªn thÞ trêng tÝn dông,

hµng.

tµi liÖu tham kh¶o.

chÝnh – Frederic S.Miskin Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc vµ

102

kü thuËt 1999.

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

4.C¸c c«ng cô tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ

trêng – NguyÔn ThÕ Thä – NXB Thèng kª 1999

- sè 3 n¨m 1998

- sè 4,5,7,11 n¨m 2000

- sè 5,6,7,8 n¨m 2002

t vµ ph¸t triÓn ViÖt Nam.

Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia.

phô lôc 1

TÝnh phøc t¹p trong BiÓu l∙i suÊt tiÒn göi vµ

cho vay

(Ban hµnh kÌm theo quyÕt ®Þnh sè 125 NH/Q§

ngµy 4/9/1986 cña

103

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

%/n¨m %/th¸

A/L∙i suÊt tiÒn göi. 1.TiÒn göi cña c¸c xÝ

nghiÖp quèc doanh.

0,24 0,39 0,54 2,88 4,68 6,48 2.TiÒn göi cña c¸c tæ

chøc kinh tÕ tËp thÓ.

3.TiÒn göi cña c¸c c¬ quan, ®oµn thÓ,trêng häc(trõ tiÒn göi dù ®o¸n)

B/L∙i suÊt tiÒn vay. I.Cho vay vèn lu ®éng. 1.§èi víi kinh tÕ quèc

doanh

a,cho vay trong h¹n møc

0,51 0,60 0,66 0,69 0,72 6,12 7,2 7,92 8,28 8,64 kÕ ho¹ch

0,60 0,66 7,2 7,92 C«ng nghiÖp, vËn t¶i, bu

®iÖn, cung øng VT

0,69 0,72 0,75 8,28 8,64 9,0 L¬ng thùc, ngo¹i th¬ng Th¬ng nghiÖp, dÞch vô b,Cho vay trªn h¹n

møc kÕ ho¹ch

0,66 0,81 0,96 7,92 9,72 11,52 C«ng nghiÖp, vËn t¶i, bu

®iÖn, cung øng VT

0,72 0,87 0,99 8,64 10,44 11,88

L¬ng thùc, ngo¹i th¬ng Th¬ng nghiÖp, dÞch vô *V× khuyÕt ®iÓm trong qu¶n lý kinh tÕ t¨ng thªm 20% so víi møc trªn.

2.§èi víi kinh tÕ tËp thÓ a,Cho vay trong h¹n

104

møc kÕ ho¹ch.

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

ng, diªm nghiÖp

HTX tiªu thô c«ng nghiÖp

HTX mua b¸n, tiªu thô,

dÞch vô.

b,Cho vay trªn h¹n møc

kÕ ho¹ch.

ng, diªm nghiÖp

HTX tiªu thô c«ng nghiÖp

HTX mua b¸n, tiªu thô,

dÞch vô.

II.Cho vay söa ch÷a lín 7,2 0,6

(chung cho c¸c ngµnh kinh tÕ)

III.Cho vay vèn cè ®Þnh 1.§èi víi kinh tÕ quèc

doanh 4,68 0,39

b,Cho vay ®Çu t XDCB míi. N«ng nghiÖp, h¶i s¶n,

C«ng nghiÖp, vËn t¶i, bu

®iÖn, cung øng VT 5,76 0,48

6,12 8,84 9,00 0,51 0,72 0,75

L¬ng thùc, ngo¹i th¬ng Th¬ng nghiÖp, dÞch vô c,Cho vay c¶i tiÕn kü thuËt, më réng s¶n xuÊt(chung cho c¸c ngµnh)

2.§èi víi kinh tÕ tËp

thÓ.

ng, diªm nghiÖp

HTX tiªu thô c«ng nghiÖp

105

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

HTX mua b¸n, tiªu thô,

dÞch vô.

(nguån:

Tæng côc thèng kª)

phô lôc hai

DiÔn biÕn l∙i suÊt c¬ b¶n vµ l∙i suÊt cho vay

cña c¸c tæ chøc tÝn dông tõ th¸ng 8/2000 ®Õn th¸ng

5/2002.

§¬n vÞ: % th¸ng

th¸ng l∙i Ls cho Ls cho

suÊt c¬ b¶n vay b/q thÞ vay b/q

trêng thµnh thÞ trêng

n«ng th«n

thÞ 0,775 1,10 th¸ng 0,75

8/2000

th¸ng 9 th¸ng 0,75 0,75 0,775 0,775 1,10 1,10

th¸ng 0,75 0,775 1,10

1/2001

106

th¸ng 2 th¸ng 3 th¸ng 4 0,75 0,725 0,7 0,775 0,75 0,75 1,10 1,10 1,05

L∙i suÊt lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thÞ trêng cã hiÖu qu¶

th¸ng 5 th¸ng 6 th¸ng 7 th¸ng 8 th¸ng 9 th¸ng 0,65 0,65 0,65 0,65 0,65 0,6 0,75 0,75 0,75 0,75 0,75 0,75 1,05 1,05 1,05 1,05 1,05 1,00

th¸ng 0,6 0,725 0,9

1/2002

107

th¸ng 2 th¸ng 3 th¸ng 4 th¸ng 5 0,6 0,6 0,6 0,6 0,725 0,725 0,725 0,725 0,9 0,9 0,9 0,9

Luận văn: Lãi suất ngân hàng thương maị là một trong những công cụ điều tiết có hiệu quả trong nền kinh tế thị trường

Tr êng §¹i Häc Ngo¹i Th

¬ng

Khoa Kinh tÕ ngo¹i th¬ng

Kho¸ LuËn Tèt nghiÖp

L∙i SuÊt Ng©n Hµng Th¬ng M¹i Lµ mét trong nh÷ng c«ng cô ®iÒu tiÕt cã hiÖu qu¶ trong nÒn kinh tÕ thÞ trÊNG

môc lôc

Lêi nãi ®Çu.

CH¦¥Ng I: chÝnh s¸ch tiÒn tÖ

vµ l∙I suÊt

TÝn dông.

`Ch¬ng II: Thùc tr¹ng chÝnh s¸ch

L∙i suÊt ë ViÖt Nam trong thêi gian

võa qua.

Ch¬ng 3: Gi¶i ph¸p ®iÒu hµnh L∙i

suÊt ë ViÖt Nam hiÖn nay.

kÕt luËn

tµi liÖu tham kh¶o.

phô lôc 1

phô lôc hai

Có thể bạn quan tâm

Bài tập lớn: Phân tích, làm rõ mối quan hệ giữa các biến số kinh tế vĩ mô đối với lạm phát tại Việt Nam giai đoạn 2000-2019

Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Các điều kiện thúc đẩy sự ra đời tiền kỹ thuật số (CBDC) của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

Bài giảng Kinh tế vĩ mô - Trường ĐH Công nghiệp Tp. Hồ Chí Minh

Bài giảng Tài chính tiền tệ - Chương: Mở đầu

Đề án tốt nghiệp: Các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định gửi tiết kiệm của khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh

Đề án tốt nghiệp: Nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng khách hàng cá nhân tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Nam Đồng Nai

Đề án tốt nghiệp: Các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn của các doanh nghiệp đang niêm yết tại Sở giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh

Đề án tốt nghiệp: Ảnh hưởng của văn hóa tổ chức tới sự cam kết với tổ chức của nhân viên tại Tổng công ty Điện lực Thành phố Hà Nội

Đề án tốt nghiệp: Nâng cao chất lượng dịch vụ tại Công ty Cổ phần Giải pháp Công nghệ Gadget

Đề án tốt nghiệp: Đẩy mạnh cho vay sản xuất kinh doanh đối với khách hàng cá nhân của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đông Nam Á - Chi nhánh Đại An

Đề án tốt nghiệp: Giải pháp phát triển dịch vụ thẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh Tam Phước Đồng Nai

Đề án tốt nghiệp: Chất lượng cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Sở Giao dịch 3

Đề án tốt nghiệp: Phát triển cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong chi nhánh Cửu Long

Đề án tốt nghiệp: Quản lý nợ thuế tại Chi cục Thuế quận Hà Đông

Đề án tốt nghiệp: Tác động của vốn đến khả năng sinh lời tại các ngân hàng TMCP Việt Nam

Đề án tốt nghiệp: Tác động của vốn trí tuệ đến hiệu quả tài chính của ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn việt nam chi nhánh thuận an sóng thần

Đề án tốt nghiệp: Huy động vốn tiền gửi tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Tây Hồ

Đề án tốt nghiệp: Nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay đối với khách hàng cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh 10

Đề án tốt nghiệp: Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn Thương Tín chi nhánh quận 2

Đề án tốt nghiệp: Các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam

Tài liêu mới

Bài tập lớn: Phương pháp nghiên cứu khoa học trong kinh tế

Khóa luận tốt nghiệp: Kế toán xác định kết quả hoạt động kinh doanh tại Chi Nhánh Công Ty Cổ Phần Việt Nam Kỹ Nghệ Súc Sản– Trung Tâm Kinh Doanh Chuỗi Cửa Hàng Vissan

Đồ án tốt nghiệp: Xây dựng phần mềm kế toán tài sản cố định tại Công ty TNHH Thương mại và Xây dựng Hương Giang

Khóa luận tốt nghiệp Kế toán: Kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Thương mại và Xuất nhập khẩu Goly

Khóa luận tốt nghiệp Kế toán: Kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty TNHH Giao nhận Vận tải Cargotrans Việt Nam

Báo cáo tốt nghiệp Quản lí công nghiệp: Báo cáo kế toán quản trị đánh giá trách nhiệm quản lý

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Giới thiệu

Về chúng tôi

Việc làm

Quảng cáo

Liên hệ

Chính sách

Thoả thuận sử dụng

Chính sách bảo mật

Chính sách hoàn tiền

DMCA

Hỗ trợ

Hướng dẫn sử dụng

Đăng ký tài khoản VIP

093 303 0098

support@tailieu.vn

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi

Facebook

Youtube

TikTok