Lắng nghe để thành công trong môi trường đa văn hóa
Cùng với xu thế hội nhập toàn cầu, chuyện các nhóm
làm việc có nhiều người mang quốc tịch khác nhau
hoặc đến từ các dân tộc khác nhau đã không còn xa
lạ trong nhiều công sở.
Ngay cả khi mọi người đều cùng nói tiếng Anh, một
vài người vẫn nói theo các phương ngữ và lối diễn
đạt khác nhau. Trong một môi trường làm việc đa văn
hóa như thế, cách tốt nhất để đạt hiệu quả tối ưu là
học cách lắng nghe.
Đã bao giờ bạn gặp phải tình huống: trong một buổi
hẹn ăn trưa hay một sự kiện giao lưu, bạn được giới
thiệu với một ai đó và trước khi kết thúc cuộc trò
chuyện, bỗng nhiên bạn quên mất tên người ấy? Nếu
câu trả lời là có thì bạn cũng đừng lo lắng bởi bạn
không phải là người duy nhất đãng trí.
Hầu hết các nghiên cứu chỉ ra rằng một người bình
thường chỉ nhớ được khoảng 25% đến 50% những gì
họ nghe thấy. Điều đó có nghĩa là khi bạn nói chuyện
với sếp, với đồng nghiệp hay khách hàng, họ chỉ có
thể nhớ chưa đầy một nửa những gì đã nghe.
Không phải là chúng ta có trí nhớ kém mà đúng hơn
là đa số chúng ta thường không lắng nghe. Thêm vào
đó, sự đa dạng của thành phần lao động trong một
công sở ngày nay càng khiến cho việc lắng nghe trở
nên khó khăn hơn.
Lắng nghe trong môi trường làm việc đa văn hóa là một kỹ
năng quan trọng.
Lắng nghe ở đây không có nghĩa là nghe một cách
thờ ơ, thụ động như cách một số ông chồng vẫn
thường đối phó với các bà vợ. Lắng nghe là nghe một
cách chăm chú hay còn được gọi là nghe tích cực,
giống như cách bạn nghe kết quả sổ xố mà giải
thưởng là một chuyến du lịch miễn phí đến nơi bạn
hằng mơ ước.
Muốn giao tiếp tốt vượt qua những khác biệt về văn
hóa, bạn cần phải nghe đủ gần để không chỉ nghe
thấy từ ngữ mà còn nắm bắt được ý nghĩa thực sự
mà người kia muốn nói. Bằng cách đó, bạn sẽ nghe
hiệu quả hơn và nâng cao khả năng giao tiếp, tránh
được mâu thuẫn hay hiểu lầm.
Cách giao tiếp đa văn hóa này còn được gọi là "lắng
nghe đồng cảm". Janet Reid, một chuyên gia về đa
văn hóa và quan hệ đối tác của Global Novations -
công ty chuyên tư vấn về tính đa dạng cho các doanh
nghiệp, gọi đó là "lắng nghe để kết nối với cảm xúc và
suy nghĩ của người đối thoại".
Theo Reid, để làm được điều đó, bạn không những
phải luyện đôi tai mà còn phải tập cho cơ bắp cũng
mang tính "đa văn hóa". Nghĩa là bạn phải thả lỏng,
làm chậm phản xạ xương bánh chè để trò chuyện với
mọi người và lắng nghe theo nhịp điệu (của nền văn
hóa đó).
Một trong những tập đoàn sản xuất hàng tiêu dùng
lớn nhất thế giới Procter & Gamble (P&G) đã tổ chức
một khóa tập huấn có tên "Văn hóa trong công việc"
nhằm giúp nhân viên hiểu được ý nghĩa của việc lắng
nghe trong môi trường giao thoa văn hóa.
Tại đây, nhân viên được tìm hiểu về "các nền văn hóa
mang tính ngữ cảnh thấp" (sử dụng ngôn ngữ cụ thể,
linh hoạt và ít phụ thuộc vào ngữ cảnh), ví dụ như
văn hóa của các nước Đức, Italia và Mỹ, nơi mà mọi
người nói rất nhiều và chuyện trò rôm rả với nhau.
Họ cũng được tìm hiểu về "các nền văn hóa mang
tính ngữ cảnh cao" (sử dụng ngôn ngữ phi trực tiếp
và phụ thuộc nhiều vào ngữ cảnh), ví dụ như văn hóa
của các nước châu Á, nơi mà các cuộc hội thoại
mang nét đặc trưng là hòa nhã và tôn kính.
Theo Linda Clement-Holmes, người quản lý về tính
đa dạng của P&G, chẳng có loại hình văn hóa nào là
đúng hay sai và các tên gọi này chỉ mang tính công
thức với rất nhiều ngoại lệ. Điểm mấu chốt là nhân
viên của P&G cần tìm hiểu để biết lắng nghe một
cách đồng cảm và kiên nhẫn trong môi trường làm
việc đa văn hóa.
Với nhiều nền văn hóa khác nhau, cách tiếp cận của
bạn cũng phải rất khác nhau. Chẳng hạn như với một
nhóm nhân viên người Mỹ hay Italia, bạn có thể nghe
thấy một cuộc chuyện trò "nổ như ngô rang". Với
những nền văn hóa ồn ào này, mọi người thường
tuôn hàng tràng vào mạch hội thoại như bắn súng liên
thanh, trong đó người này tiếp lời người kia trước khi
người kia kết thúc và ngược lại.
Kiểu chuyện trò này đòi hỏi phải có một "đôi tai khác"
so với những gì cần cho kiểu chuyện trò một người
nói sau đó dừng lại rồi mới đến người kia. Lợi ích của
việc học cách lắng nghe các kiểu hội thoại khác nhau
từ các nền văn hóa khác nhau là bạn sẽ khép lại cuộc
trò chuyện một cách khéo léo hơn. Reid cho biết:
"Nghệ thuật lắng nghe là dấu hiệu cho thấy một nhóm
đa văn hóa tuyệt vời".