76 CHU XUÂN GIAO - PHAN LAN HƯ Ơ NG
reiKheMnSaeRag GH| CHÉP VỀ L| HỘ I gỆ M 0 oỀ N l ớ n
f j x S f á S OKUNITANIA JINJYA - THÀNH PHÔ
FUCHU, TOKYO, NHẬ T BẢ N
Từ m ộ t n ư ở c n ô n g n g h iệ p có sứ c s ả n
x u ấ t k h ô n g ca o tr o n g k h u vự c Đ ôn g Á
nói r iê n g , c h â u Á n ó i c h u n g vói m ộ t v ụ lú a ,
m ộ t v ụ m ạ c h tr ê n đ ấ t c a n h tá c p h ầ n lở n là
đồ i n ú i, N h ậ t B ả n đ ã b ứ t lê n vó i c ả i c á c h
M in h T rị và h iệ n đ ạ i h ó a , cô n g n g h iệ p h ó a
đ ấ t nư ớ c vớ i tố c đ ộ lạ th ư ờ n g . Đ iê u n à y đ ã
đ e m đ ế n ch o N h ậ t B ả n vị t r í n h ấ t n h ì tr o n g
n ề n k h o a họ c k ĩ t h u ậ t h o à n c ầ u , n h ấ t là
tr o n g t h ế giớ i đ iệ n tử , v à c h ín h đ iê u đó
c ụ n g đ ã là m ch o đ ấ t n ư ớ c n à y đ ư ợ c n h â n
d â n c h â u Á đ ặ c b iệ t n g ư ỡ n g m ộ " ’. N h ư n g
đ iề u m à cá c n ư ớ c lá n g g iề n g c ũ n g n g ư ỡ n g
m ộ k h ô n g k é m so vớ i k ĩ t h u ậ t đ iệ n tử là
v ă n h ó a m a n g t ín h tr u y ề n th ô n g N h ậ t B ả n ,
b iế u h iệ n b ằ n g t r à đ ạ o , h o a đ ạ o , tr a n g p h ụ c
k im o n o , th ơ h a ik u c ủ a B a s h o , tiể u th u y ế t
c ủ a K a w a b a ta ,... rồ i c ả n h ữ n g lễ h ộ i độ c
đ áo . H à n g n ă m , tr ê n k h ắ p các v ù n g m iề n
c ủ a đ ấ t nư ố c n à y , b iế t b a o lễ h ộ i t r u y ề n
th ô n g vớ i q u y m ô lớ n đ ư ợ c tô ch ứ c h o à n h
tr á n g , k ì vĩ, có k h i là vớ i q u y m ô cả m ộ t
th à n h phô', có k h i là c ả m ộ t v ù n g r ộ n g lớ n
b a o gồ m từ t h ư ợ n g n g u ồ n đ ế n h ạ lư u c ủ a
n h ữ n g co n sô n g lớ n t r ả i q u a n h i ề u là n g
m ạ c v à th à n h p h ố h a i b ê n bờ ’2’. C ó th ể n ó i
h ìn h tư ợ n g r ằ n g , tr o n g c o n n g ư ờ i N h ậ t B ả n
’có h a i c on n g ư ờ i, m ộ t c o n n g ư ờ i c ủ a k h o a
họ c - đ iệ n tử v à m ộ t co n n g ư ờ i th u ộ c v ề lễ
hộ i. Đ â y là đ iể m đ ư ợ c k h a i t h á c n h iê u
' ' 1 T h S , V iệ n N g h iê n cứ u V ă n h o á .
CHU XUÂN GIAO1 ■’ -
PHAN LAN Hư ơ n g '" ’
tr o n g các c ô n g t r ì n h n g h iê n c ứ u v ê N h ậ t
B ả n c ủ a c ác h ọ c g iả n ư ớ c n g o à i, đ ặ c b iệ t
tro n g c h u y ê n n g à n h N h â n lo ạ i họ c V ă n h ó a
v à V ă n h ó a d â n g ia n ’3’.
T ro n g b à i v iế t n h ỏ n à y , x in giớ i th iệ u
m ộ t lễ h ộ i m a n g t í n h tr u y ề n th ô n g m à
c h ú n g tô i đ ã tiế n h à n h th a m d ự q u a n sá t,
đ â y là lễ h ộ i lớ n n h ấ t tro n g p h ạ m vi m ộ t
th à n h p h ô n g o ạ i ô th u ộ c th ủ đô T o ky o: lễ hộ i
đ ê m K u ra y a m i - m a ts u r i ’ ” ở đ ề n O k u n ita m a .
B à i v iế t sẽ c h ỉ d ừ n g ở m ứ c n h ư là m ộ t ghi
c h é p đ iề n d ã b ư ố c d ầ u , cá c sô liệ u c h i tiế t,
tà i liệ u lị c h sử , c ũ n g n h ư c ác p h â n tíc h sâ u
sẽ d à n h cho các b à i v iế t sa u . C u ố i b à i. q u a
việ c t h a m d ự q u a n s á t lễ h ộ i n à y , c h ú n g tôi
có đ ư a r a m ộ t gợ i ý n h ư là th a m k h ả o cho
n g h iê n c ứ u về th ò i g ia n lễ hộ i n ó i c h u n g , và
lễ h ộ i tổ c h ứ c b a n đ ê m h a y đ ỉ n h đ iể m là b a n
đ ê m n ói r iê n g , ở c ác x ã h ộ i n ô n g n g h iệ p .
1. V à i n é t sơ lư ợ c v ề th à n h p h ô
F u c h u v à đ ề n O k u n it a m a
T h à n h p h ô ' F u c h u ’5’ n ằ m cách , ga
S h in ju k u , ga t r u n g t â m củ a T o k yo, k h o ả n g
22 k m v ề p h ía tâ y . C ó d iệ n tíc h là 2 9 ,3 4 k m 2,
từ đ ô n g s a n g tâ y là 8 ,7 5 k m , từ n a m lê n bắ c
là 6 ,7 0 k m . P h ía cự c n a m có s ô n g T a m a c h ả y
q u a , từ sô n g n à y lê n p h ía b ắ c là m ộ t v ù n g
đ ấ t b ằ n g p h a n g c h ừ n g 2 k m . N ói cao n h ấ t
tr o n g th à n h ph ô ' là tiể u k h u sô' b a c ủ a k h u
FOLKLORE NƯ Ớ C NGOÀI 77
ph ô M u s a s h in o d a i, ca o 8 2 m so vói m ặ t nư ớ c
b iể n . D â n s ố 2 3 0 n g à n n g ư ờ i<<;>.
C ách đ â y hơ n 1 3 0 0 n ă m trư ớ c , t ừ cu ộ c
cả i cá ch Đ ạ i H ó a (n ă m 64 5), F u c h u là q u ổ c
p h ủ c ủ a nư ớ c M u s a s h i, trở t h à n h nơ i p h ồ n
th ị n h v à là t r u n g t â m k in h tế , c h ín h trị ,
v ă n h ó a . C u ô l th ò i K a m a k u r a (1 1 8 5 -
1333 ), là nơ i c h iê n t r a n h ác liệ t g iữ a các
t h ế lự c c á t cứ . S a n g th ò i E d o (1 6 0 0 - 18 67)
th ì trở th à n h P h ô N h à T rọ b ê n đ ư ờ n g c á i
q u a n K o sh u . T ừ th ờ i M in h T rị trở th à n h
h u y ệ n lị . T h á n g 4 n ă m C h iê u H òa 29
(19 5 4), th ị t r ấ n F u c h u c ù n g vớ i là n g T a m a
và là n g S a ih u đ ã s á t n h ậ p t h à n h m ộ t v à
trở t h à n h t h à n h p h ố F u c h u .
O k u n ita m a là m ộ t n g ô i đ ề n lớ n n ằ m ở
tr u n g t â m th à n h p h ô ' F u c h u . T h e o tr u y ề n
n g ô n th ì đ ề n O k u n it a m a đ ư ợ c k h ở i d ự n g t ừ
50 0 n ă m trư ớ c sự k iệ n c ả i c á c h n ó i tr ê n , tứ c
là từ n ă m 41 đờ i v u a c ả n h H à n h (n ă m
111), các q u a n đ ị a p h ư ơ n g n ố i đờ i p h ụ n g
tự . S a u c ả i c á c h t h ì n g ư ờ i p h ụ n g tự ng ô i
đ ề n là q u a n q u ố c t i (vị q u a n đ ứ n g đ ầ u củ a
quổ íc p h ủ ) , s a u đó s á u n g ô i đ ề n lớ n k h á c
tr o n g nư ở c M u s a s h i c ũ n g đư ợ c hợ p n h ấ t vổ
đ â y (7). T ừ đó, k h u vự c đ ề n đư ợ c gọ i là “s á u
c u n g tổ n g q u ả n c ủ a nư ớ c M u s a s h i” (V ũ
T ạ n g tổ n g x ã lụ c sở c u n g ) h a y gọ i t ắ t là
“S á u c u n g ” (lụ c sỏ c u n g ) (M).
Vị th ầ n c h ín h đư ợ c th ờ tr o n g đ ề n là
M u sa s h i o k u n ita m a n o o k a m i (V ũ T ạ n g
D ạ i Q u ố c H ồ n Đ ạ i T h ầ n = vị t h ầ n lớ n h ồ n
th iê n g c ủ a n ư ớ c M u s a s h i). V ị t h ầ n n à y
c ũ n g g iô n g n h ư t h ầ n O k u n i n u s h i no m ik o to
(Đ ạ i Q uố c C h ủ M ệ n h ) - th ầ n hộ m ệ n h c ủ a
nư ớ c Iz u m o ( X u ấ t V â n q u ố c , h iệ n n a y là
p h ầ n d ô n g c ủ a t ỉ n h S h im a n e ) - tứ c là vị
th ầ n d ạ y ch o c on n g ư ờ i c á c h ă n , m ặ c , ở và
c ũ n g d ạ y cả c á c h tr ị b ệ n h , b ù a p h é p tr ừ tà .
N ế u đọ c th e o â m H á n N h ậ t th ì c h u O k u n i
sẽ t h à n h D a ik o k u v à vì t h ế m à vị t h ầ n
O ku n itam c i no o k a m i c ũ n g có t ín h cá ch
g iố n g n h ư vị t h ầ n r ấ t g ầ n g ũ i vớ i n g ư ờ i
N h ậ t là D a ik o k u (Đ ạ i H ắ c ) - vị th ầ n m a n g
h ạ n h p h ú c , nố ì n h â n d u y ê n ch o c o n ngư ờ i.
V ào n ă m E is h y o (V ĩn h T h ừ a ) th ứ 6 th ờ i
H e ia n (1 05 1), h a i c h a co n tư ơ n g q u â n
M in a m o to , tứ c M in a m o to - n o Y o riy o sh i
(N g u y ê n L ạ i N g h ĩa , 9 8 8 - 1075) v à co n tra i
là M in a m o to -n o Y os h iie (N g u y ê n N g h ĩa
G ia , 1 03 9 - 1106 ), k h i đ i c h in h p h ạ t v ù n g
d ấ t O u (Ó c V ũ ), đ ã tớ i d ề n c ầ u t h ắ n g lợ i,
n h â n đó đ ã d â n g tặ n g m ộ t n g à n c â y K ey a k i,
lệ n h ch o tr ồ n g ở h a i b ê n đ ư ờ n g v à o d ề n .
T ừ th ờ i K a m a k u ra lễ hộ i c ủ a đ ề n đ ã có
q u y m ô r ấ t lớ n và x u n g q u a n h đ ã trở t h à n h
k h u b u ô n b á n , đô t h ị sầ m u ấ t.
V à o th ờ i E d o , c h ú a T o k u g a w a I e y a s u
(Đ ứ c X u y ê n G ia K h a n g , 1 5 4 2 - 161 6) đ ã
tặ n g ch o s á u đ ề n p h ầ n đ ấ t lộ c là 50 0
t h ạ c h 19’ ( d iệ n tíc h đ ấ t h a y r u ộ n g có th ể cho
th u h o ạ c h 5 0 0 th ạ c h lú a ). Q u a đ â y có t h ể
th ấ y đư ợ c s ự s ù n g k ín h c ủ a n h à T o k u g a w a
vớ i n g ô i đ ề n . V ào n h ữ n g n ă m K eic h y o
(K h á n h T r ư ờ n g , 1 5 9 6 - 1 6 14 ) n h à c h ú a
T o k u g a w a lạ i d â n g tặ n g th ê m c â y K e iy a k i
ở h a i b ê n đ ư ờ n g v à o đ ề n . V à o n ă m K e ich y o
(K h á n h T rư ờ n g ) th ú ' 11 (1 6 0 6 ) v à K a n b u n
(K h o a n V ă n ) t h ứ 7 (1 6 6 7 ), n h à c h ú a lạ i
g iú p cho v iệ c tu s ử a v à x â y c ấ t m ơ i. P h ầ n
c h ín h đ iệ n h iệ n n a y đ ã đ ư ợ c d ự n g m ớ i vào
th ờ i k ì đó.
S a u c ả i c á c h T h ầ n P h ậ t p h â n l i 'ự J> ỏ
n h ữ n g n ă m đ ầ u tiê n c ủ a c h ín h p h ủ M in h
T rị , th ì v à o n ă m M in h T rị 4 (1 8 7 1 ), p h ầ n
lộ c 50 0 th ạ c h đ ã đ ư ợ c t r ả lạ i c ho n h à đ ề n , v à
cá i tê n “S á u c u n g " đ ã c h ín h th ứ c đổ i t h à n h
" O k u n ita m a j in jy a ”. V à o n ă m M in h T rị 18
(1 8 8 5 ), đ ề n đ ư ợ c x ế p v à o h à n g qu a n tệ tiêu
xã (tứ c đ ề n đ ư ợ c h ư ở n g tiề n h ư ơ n g h ỏ a từ
c h ín h p h ù 111'), c ù n g n ă m đó, b á i đ ề n v à cử a
lổ n T ù y T h ầ n m ô n d ã đư ợ c tu sử a , d iệ n m ạ o
k h i đó đư ợ c b ả o lư u c h o đ ế n n g à y n a y .
Q u a n h ữ n g d ò n g k h á i lư ợ c t r ê n đ â y ,
c h ú n g t a có th ể th â y , từ x a x u a , d ề n
78 CHU XUÂN GIAO - PHAN LAN HƯ Ơ NG
O k u n it a m a đ ã dư ợ c â n s ủ n g c ủ a tr i ể n đ ìn h
- c h ín h p h ủ v à c ù n g d ư ợ c n h â n d â n tro n g
m ộ t v ù n g r ộ n g lớ n th ờ k ín h .
2. L ễ h ộ i ở đ ề n O k u n ita m a
T iế p th e o đ â y , c h ú n g tô i x in giớ i th iệ u
lị ch lễ h ộ i đư ợ c tổ ch ứ c tr o n g n ă m tạ i d ề n
(n g à y th á n g gh i ở d ư ớ i đ â y đ ể u th e o d ư ơ n g
lị ch):
1. N g à y 01 th á n g 01 : H a ts u m o d e = đi
lễ d ề n đ ầ u n ă m m ớ i.
2. N g à y 0 3 t h á n g 02 : S e ts u b u n - s a i
(T iế t p h â n tế ) = lỗ rắ c d ậ u đ ể t r ừ tà c h iê u
p h ú c , m ừ n g m ù a x u â n đ ô n .
3. N g à y 17 t h á n g 02: K in e n -s a i (Kì
n iê n tế ) = lễ tẩ y r ử a đ ầ u n ă m m ớ i m o n g
k h ô n g b ệ n h t ậ t v à m ù a m à n g b ộ i th u .
4. T ừ n g à y 3 0 t h á n g 4 đ ế n n g à y 06
th á n g 5: K u r u y a m i - m a t s u r i (á m â m tê ) = lẽ
tro n g b ó n g tôi, lễ b a n đ ê m ), đ â y là đ ạ i lề
c ủ a n h à d ề n tr o n g m ộ t n ă m .
5. N g à y 3 0 th á n g 6: O h a r a i- s h ik i (Đ ạ i
b ạ t th ứ c = n g h i th ứ c tẩ y rử a ), là lề tẩ y r ử a
v ậ n đ e n , á m k h í c ủ a s á u th á n g đ ầ u n ă m .
6. N g à y 12 v à 13 th á n g 7: A o s o d e -s a i
(T h a n h t ụ tê - t ê ta y á o x a n h , k h i là m lễ
th ì có m ú a d â n g th ẩ n , n g ư ờ i m ú a m ặ c áo
x a n h ) v à S u g im a i - s a i (T u v ũ t ê = tê m ú a
c à n h th ô n g , k h i m ú a d â n g th ầ n ng ư ờ i m ú a
có b iể u d iễ n b ằ n g c à n h th ô n g v à cá c v ũ
k h í). H a i lễ n à y có ý n g h ĩa là c ầ u m o n g
th iê n h ạ t h á i b ìn h , n h â n d â n no ấ m .
7. N g à y 2 0 th á n g 7: S u m o m o - s a i, n g à y
lỗ p h á t q u ạ t có v ẽ h ìn h co n q u ạ ch o k h á c h
v iê n g d ề n vớ i ý n g h ĩa tr ừ t a i g iả i ách .
8. N g à y 01 t h á n g 8: H a ts a k u S u m o - s a i,
lễ d â n g t h ầ n (có tố ch ứ c th i dâ'u v ậ t c ủ a t rẻ
em ).
9. N g à y 27 v à 28 t h á n g 9: S h u n k i-s a i
(T h u q u ý tế ), d â y là lễ hộ i m ù a t h u , đ ú n g
d ị p t h u h o ạ c h h ạ t d ẻ , n ê n c òn gọ i là Lỗ hộ i
h ạ t d e (K u ri- s a i) , h ạ t d ẻ sẽ đư ự c b à y b á n
tr o n g k h u vự c h à n g q u á n tn íó c d ề n .
10. N g à y 15 t h á n g 11: N g à y di lỗ d ề n
c ủ a t r e e m lê n 3, lê n 5 và lê n 7 tu ố i. C ác e m
sẽ c h ụ p ả n h kỉ n iệ m c ù n g g ia d in h trú ó c
các tá n h o a c ú c k h i d i v iê n g d ề n .
11. N g à y 23 t h á n g 11: N iin a m e -s a i
(T â n th ư ờ n g tế ), là L ễ cơ m m ớ i voi ý n g h ĩa
c ả m tạ th a n s a u m ù a th u h o ạ c h .
12. N g à y D ậ u c ủ a t h á n g 11: T o r i-n o -
ic h i (C h ợ n g à y D ậ u ), d â y là ch ợ c u ố i n ă m
m ở v à o n g à y D ậ u c ủ a th á n g 11 d ư ợ c tó
ch ứ c lo n ở k h ư vự c đ ề n .
13. N g à y 27 t h á n g 12: S u s u h a r a i - s a i
(M ô b ạ t tê = n g à y lễ q u é t b ụ i, t r ừ m ạ n g
n h ệ n ).
14. N g à y 31 t h á n g 12: O h a r a i- s h ik i
(Đ ạ i b á t th ứ c ) v à d y o y a - s a i (T rừ tị ch tê),
d â y là lỗ h ộ i đ ê m c u ố i n ă m .
T ro n g cá c n g à y lễ k e tr ê n th ì lễ B a n
đ ề m ( K u ra y a m i- m a ts u r i) là n g à y lỗ lớ n
n h ấ t. C h ú n g tô i x in dư ợ c: g iói th iệ u vê lễ
hộ i n à y .
3. L ê B a n đ ê m (K u r a y a m i-m a ts u r i)
K h i h à n g c â y K e y a k i m ư ớ t m ộ t m à u
x a n h m ớ i th ì n g à y d ạ i lễ tro n g n ă m c ủ a
đ ề n O k u n it a m a c ũ n g đ ư ợ c tổ c h ứ c tr ọ n g
th ê . Đ ạ i lễ th á n g n ă m n à y d ư ợ c gọ i là Lễ
B an đ ê m là do việ c rư ớ c k iệ u th ầ n dư ợ c
tiê n h à n h b ắ t d ầ u t ừ k h i á n h s á n g b a n
n g à y tắ t h o à n to à n v à m à n đ ê m b ắ t d ầ u
b u ô n g x u ố n g . C á i tê n K u r ciy a m i-m a tsu r i
đư ợ c n h iề u n g ư ò i b iê t đ ế n v à d ã trở th à n h
m ộ t t h u ậ t n g ữ c h ỉ tiế t đ a u hò t ro n g kĩ
t h u ậ t sừ d ụ n g từ b iể u h i ệ n t u ế th ờ i k h í củ a
th ơ h a i k u 11"'.
Lỗ hộ i n à y cớ kh ở i n g u ồ n từ x a x ư a , k h i
m à q u ố c p h ủ c ủ a n ư ớ c M u sa s h i đư ợ c d ặ t ở
F u c h u , lú c d ó, lễ Q u ố c p h ủ ( K o k u fu -s a i =
Q u ô c p h ù tê ) đ ã đ ư ợ c tổ c h ú c vớ i ý n g h ĩa
c ầ u m o n g đ ấ t n ư ớ c t h a n h b ìn h v à m ù a
m à n g bộ i th u .
FOLKLORE NƯ Ớ C NGOAI 79
S a u đó, h ìn h th ứ c c ủ a lễ h ộ i đ ã d ẩ n
d a n th a y d ổ i từ n g c h ú t m ộ t, c h o đ ế n th ờ i
E d o (I il th ì d ã đ ị n h h ì n h nh u ' lễ hộ i dư ợ c tố '
ch ú c h iệ n n a y .
T ừ n ă m C h iê u H o à 37 (1 9 6 2 ). k h i L u ậ t
h à n h c h ín h c u a U y b a n N h à n d ã n T o kyo
h a n h à n h , p h o n g tụ c t ắ t h ế t á n h s á n g k h i
rư ổ c k iệ u th a n d ã p h ả i th a y đố i t h à n h : rư ớ c
vào lú c trờ i còn n h á n h e m , k h i m à á n h
s á n g c ủ a b a n n g à y cò n d ư hạ i c h ú t ít.
N h ư n g từ n ă m B ìn h T h à n h th ứ 14
(2 002 ), p h o n g tụ c c ũ lạ i đư ợ c k h ô i p h ụ c , tụ c
rư ớ c k iệ u tro n g b ó n g đ ê m đ ã dư ự c tồ ch ứ c
lạ i n h ư lễ c ủ " ",
Đ ỉ n h đ iể m c ủ a lẽ h ộ i là n g h i th ứ c rư ớ c
k iệ u th ầ n v à o n g à y 05 th á n g 5, n h u n g to à n
bộ lễ hộ i n à v k é o d à i liê n tụ c 7 n g à y , b a t
đ ầ u b ằ n g n g h i th ứ c t ẩ y tr ầ n tr ê n b iể n
S h in a g a w a v à o n g à y 3 0 th á n g ' 4, v à k ế t
th ú c vớ i lễ c h ấ n to à ( tr ả lạ i các k iệ u rư ớ c về
vị tr í cũ ) v à o tả n g s á n g n g à y 0 6 t h á n g 5.
L ị c h t r ìn h c ủ a đ ạ i l ễ
- L ễ t ẩ y t r ầ n t r ê n b iê n S h i n a g a w a
(S h in a g a w a k a ijy o m io s o g i-h a r a i- s h ik i) :
N g à y 3 0 t h á n g 4 (từ 13 giờ ), th ầ y c ú n g v à
n g ư ờ i tr o n g b a n tô c h ứ c lễ h ộ i d i th u y ề n ra
n g o à i k h ơ i, lấ y n ư ớ c b iể n rử a ta y v à rử a
m iệ n g , lạ i lấ y v à o t h ù n g v à m a n g v ê n h à ,
tr o n g th ờ i g ia n cu h à n h lễ h ộ i th ì p h ả i
d ù n g n ư ớ c dó v ệ s in h t h â n m ìn h .
- Lỗ k h ấ n m o n g trờ i k h ô n g m ư a (K i-
s e i- s a i - k ì t ìn h tế ): N g à y 01 t h á n g 5 ( từ 9
giờ 3 0), t h ầ y c ú n g là m lễ k h á n trò i k h ô n g
m ư a . và m on g m ọ i v iệ c b ìn h a n vô sự .
- L ễ la u g ư ơ n g t h ầ n ( M ik a g a m i- s u ri-
s h ik i) ; Tố ’ ch ứ c v à o n g à y 02 th á n g õ ( từ 19
giờ 30). Đ ây là n g h i lễ la u g ư ơ n g t h ẩ n dể
c h u ẩ n bị đ ư a lê n k iệ u . G ư ơ n g đ ư ợ c la u
b ằ n g rơ m v à m u ố i. C ó h a i vị đư ợ c c ắ t v iệ c
c h u y ê n la u c á c g ư ơ n g t h a n . H iệ n n a y , s a u
k h i đ ã l a u x o n g , c ác g ư ơ n g đư ợ c đ ư a về
d iệ n c h ín h .
- L ễ d u a n g ự a ( K o m a k u ra b e s h ik i):
N g à y 0 3 th á n g 5 ( từ 2 0 giờ ). B ô n co n n g ự a
c â u dư ợ c d iề u k h iê n bở i b ô n kị sĩ c h ạ y b a
v ò n g tr ê n đ ư ờ n g K ey a k i (d ể b ả o vệ ch o m ó n g
n g ự a, d o ạ n d ư ờ n g m à n g ự a ch ạ y q u a dư ợ c
lá t b ă n g g ạ ch c a o su ). V iệ c n à y có n g u ồ n góc
từ lệ cũ: trư ớ c d â y , trư ớ c k h i đư ợ c d â n g từ
tiể u q u ố c M u s a s h i lê n ch o tr iề u d in h , các
n g ự a tu y ể n p h ả i đư ợ c ch o đ u a th ử trư ớ c sụ
c h ứ n g k iê n c ủ a q u a n quố c ti.
- L ề t r a n g tr í v à t r ừ t à k h í ch o k iệ u
th a n ( M it s u n a -s a i ) : N g à y 04 th á n g 5 (từ 9
giò). K éo d â y t r a n g t r í c h o t á m k iệ u th ầ n
đư ợ c đ ư a r a từ d iệ n B ả o V ậ t v à là m lề tẩ y
tà k h í ch o c á c k iệ u .
- Đ ạ i hộ i m ú a đ è n ( M a n d o -ta ik a i = v ạ n
d ă n g d ạ i h ộ i): N g à y 04 th á n g 5 (từ 13 giò).
Đ ây là h ộ i th i m ú a đ è n c ủ a cá c p h ư ờ n g
tr o n g t h à n h p h ô F u c h u . N h ữ n g c â y đ è n
(m a n d o ) d ư ợ c là m h ế t sứ c c ô n g p h u vố i
n h iề u b ô n g h o a g iấ y m à u s ắ c sặ c sỡ . M ỗ i
c â y g ồ m h a i tá n h o a xoè r ộ n g . H ộ i t h i đư ợ c
tô ch ứ c th ư ờ n g n iê n vớ i t í n h c h ấ t n h ư là
m ộ t k h â u tr o n g lỗ hộ i n à y từ n ă m C h iê u
H òa 51 (1 9 7 9 ).
- Lễ d ọ n d ư ò n g (M ic h ik iy o m e -n o -g i);
N g à y 0 5 t h á n g 5 ( từ 13 giờ 30 ). N h ữ n g
đ o ạ n đ ư ờ n g m à k iệ u th ầ n sẽ di q u a đư ợ c
q u é t d ọ n b ằ n g n ư ớ c b iể n v à ch ổ i tr e .
- L ễ t h ú c g iụ c d â n g lẽ v ậ t ch o k iệ u
th ầ n ( M ik e -s a is o k u - n o - g i) : N g à y 05 t h á n g
5 (từ 15 giờ ).
- L ễ c h u y ể n lin h vị v à o các k iệ u t h ẩ n
(G o re is e n -n o -g i): N g à y 0 5 th á n g 5 (từ 17 giờ
30). Đ â y là lễ c h u v ể n lin h vị ỏ tá m n g ô i đ ề n
vào các k iệ u . X ư a đư ợ c là m tr o n g b ó n g đ ê m .
- L ễ rư ớ c k iệ u t h a n (M ik o s h i- to g y o ,
h a y là O id e ): N g à y 0 5 th á n g 5 (từ 18 giờ ).
K iệ u t h ầ n dư ợ c rư ớ c từ trư ớ c đ iệ n c h ín h ra
nơ i n g h ỉ . Đ ây là đ ỉ n h đ iể m c ủ a t u ầ n lẽ hộ i.
Có t ấ t cả 8 k iệ u th ầ n , g ồ m có các k iệ u c ủ a
s á u c u n g (từ c u n g đ ệ n h ấ t đ ế n c u n g đệ lụ c),
m ộ t k iệ u c h u n g c ủ a d ề n c h ín h O k u n ita m a ,
80 CHU XUÂN GIAO - PHAN LAN HƯ Ơ NG
v à m ộ t k iệ u c ủ a C u n g N g ự L in h (G o ry o -n o -
m iy a = N g ự L in h ch i c u n g ). T ro n g đó. ch ỉ
có k iệ u c ủ a C u n g N g ự L in h là đư ợ c là m
m á i th e o k iể u b iế n th ể Đ ư ờ n g (th e o k iể u
T ru n g H o a n h ư n g b iế n th ể ), vì là k iệ u củ a
vị th ẩ n ca o h ơ n c ả n ê n đư ợ c là m ca o h ơ n
m ộ t tầ n g so vố i c á c k iệ u k h á c . K hi rư ố c
k iệ u th ì có cá c x e c h ở trô n g l ệ n h d i trư ớ c .
T rô n g đư ợ c nổ i lê n từ n g n h ị p , từ n g n h ị p vói
ý n g h ĩa d ọ n đ ư ờ n g , t r ừ t à c h o k iệ u th ầ n . T ừ
k h i dư ợ c rư ớ c r a k h ỏ i k h u vự c tro n g đ ề n
ch o đ ế n c h ỗ n g h ỉ , cá c k iệ u dư ợ c h a i lẩ n
d â n g đồ lễ , c h ỉ r iê n g k iệ u c ủ a C u n g N g ự
L in h đ ư ợ c d â n g tá m lầ n . V iệ c n à y có
n g u y ê n d o t ừ v iệ c v ị th ầ n đư ợ c th ờ ở C u n g
N g ự L in h là S u s a - n o - o m ik o to có tá m vị
h o à n g tử . Đ ư ờ n g rư ố c k iệ u c h o đ ê n ch ỗ
n g h ỉ c ủ a C u n g N g ự L in h c ủ n g có riê n g ,
k h ô n g đi c h u n g v ố i c ác k iệ u k h á c .
- L ễ tạ m n g h ỉ ở n h à N o g u c h i (N o g u c h i-
k a r iy a -n o -g i) : Đ â y là lễ là m th e o t r u y ề n
th u y ế t, r ằ n g k h i vị t h ầ n O k u n in u s h i- n o -
m ik o to g iá n g t r ầ n x u ô ìig đ ấ t n à y , n g ư ờ i đ ã
n g h ỉ m ộ t đ ê m v à d ự c ơ m th ê t đ ã i ở n h à ô n g
N og u c h i. C ác vị t h ầ n sẽ t ậ p t r u n g ở n h à
N og u c h i v à đ ư ợ c c h ù n h à đ ó n tiế p .
- L ễ b ắ n c u n g ( Y a b u s a m e - n o -g i): N g à y
05 t h á n g 5 (v à o k h o ả n g 2 3 giờ ). Có m ộ t sô’ vị
th ầ y cú n g c ủ a đ ề n x in th o á i từ sự d ó n tiế p
c ủ a n h à N o g u c h i, rồ i lê n n g ự a v à b ắ n cu n g .
Đ ây là lễ cu ố i c ù n g c ủ a n g à y 0 5 t h á n g 5.
- L ễ rư ở c trở lạ i đ ề n (K a n g y o -n o - g i,
h a y là O k a e r i) : N g à y 0 6 t h á n g 5 (vào
k h o ả n g 4 giờ ). K h i tr ờ i c h ư a s á n g h a n , các
k i ệ u th ầ n đư ợ c rư ớ c r a n g o à i c h ỗ n g h ỉ m ộ t
đ ê m q u a , đ i q u a các p h ô p h ư ờ n g v à cu ô i
c ù n g là trở v ê đ ề n c h ín h .
- L ễ t r ả lạ i c á c k iệ u rư ớ c th ầ n v ề vị t r í
c ũ ( C h i n z a - s a i - C h ấ n to à tế ): N g à y 0 6
th á n g 5 ( k h o ả n g 9 giờ ). C ác l in h vị đư ợ c
d ư a từ k iệ u trở lạ i đ ề n c h ín h , là m lễ b á o
cáo lễ hộ i d ã k ế t th ú c t ô t đ ẹ p . P h ầ n cu ố i
c ù n g là , tá m k iệ u th ầ n lạ i đư ợ c d ư a trở lạ i
đ iệ n B ả o V ậ t.
*
* *
Đ ể tiế n h à n h d ạ i lễ h à n g n ă m c ầ n p h ả i
có sự đ ồ n g tâ m h iệ p lự c c ủ a n h à đ ề n và
cộ n g d ồ n g n h â n d â n đ ị a p h ư ơ n g . V iệ c tr a n g
tr í v à rư ớ c k iệ u t h ầ n đ ó n g v a i tr ò c h ín h
tr o n g lễ h ộ i đư ợ c ủ y t h á c ch o h ộ i đ ồ n g tín
c h ủ đ ị a p h ư ơ n g c ủ a bô’n p h ư ờ n g . C ác
p h ư ờ n g , vố i t r u n g tâ m đ iề u h à n h là cá c vị
lã o t h à n h v à tr u n g t â m th ự c t h i là cá c đ o à n
th ể t h a n h th iế u n iê n v à t r u n g n iê n , th i đ u a
n h a u , g ắ n g là m sa o k iệ u c ủ a m ìn h h o à n h
t r á n g h ơ n , d è n m a n d o c ủ a m ìn h lố n h ò n ,
rự c rổ h ơ n . C á c t r ô n g l ệ n h đi trư ớ c cá c k iệ u
th ầ n k h i là m lễ rư ớ c q u a cá c n g õ ph ô ’ tro n g
đ ị a b à n th à n h p h ô ' c ũ n g đư ợ c là m to d ầ n
lê n , tr á n g n iê n gõ tr ô n g v à n g u ô i b ắ t n h ị p
đ ề u g ắ n g là m sa o c h o tiê n g tr ô n g c ủ a
p h ư ờ n g m ìn h r ề n h ơ n , u y h ơ n .
Vớ i v iệ c th a m g ia lỗ hộ i, cư d â n d ị a
p h ư ơ n g c ù n g n h a u c h u n g s u e c h u n g lò n g
q u á n x u y ê n cá c p h ẩ n v iệ c dư ợ c p h â n côn g,
q u a đó sẽ tă n g th ê m h o à k h í và h iể u b iế t
lẫ n n h a u , đó là ý n g h ĩ a r ấ t to lớ n từ
p h ư ơ n g d iệ n x ã h ộ i c ủ a t u ầ n lễ hộ i. I)ù
k h á c n h a u v ê lứ a tu ổ i, n g h ề n g h iệ p , tín
n g ư ỡ n g tô n g iá o n h ư n g a i n ấ y đ ể u n á o n ứ c
tr o n g tu ầ n lễ h ộ i, đ â y c ù n g là th ờ i g ia n gầ n
t r ù n g vớ i th ờ i g ia n n g h ỉ q u ố c g ia - t u â n lỗ
v à n g ( G o ld e n w e e k -h o lid a y ) n ê n d a p h ầ n
cá c gia đ ìn h đ ể u th a m gia tr ọ n v ẹ n ( to à n bộ
th à n h v iê n v à to à n th ờ i g ia n lễ h ộ i).
T rở v ề n g u y ê n lư u , có t h ể s u v n g h ĩ rằ n g ,
tr o n g k h u n g c ả n h x ã h ộ i n ô n g n g h iệ p b ắ t
đ a u v ư ơ n lê n p h á t t r i ể n c ô n g th ư ơ n g n g h iệ p
trư ớ c và tro n g th o i kì E do , sứ c h ấ p d ẫ n củ a
K u ra y a m i - m a ts u r i ở O k u n i ta m a vố i tư c ác h
là tổ n g x ã cả m ộ t v ù n g , có k h ỏ i th ủ y là fhờ i
g ia n ba n đ ê m c ủ a nó . N g ư ờ i cả m ộ t v ù n g
n á o n ứ c ch ờ dợ i s u ố t n ă m , là vì cả m ộ t nă m
ch ỉ có m ộ t đ ê m . Đ ó là th ò i đ iể m các ph ô'
n g h ề trư ớ c d ề n v à tấ t cả n h à d â n x a g ầ n tắ t
m ọ i n ê n đ è n , m ộ t v ù n g đ e n đ ặ c v à x u n g
q u a n h b a o bở i r ừ n g c â y " " ’. T ro n g m à n đ êm
