]
VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
ĐINH THỊ HƢƠNG
ẨN DỤ Ý NIỆM VỀ TÌNH YÊU
TRONG TRUYỆN NGẮN ANH - VIỆT
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÔN NGỮ HỌC
Hà Nội - 2023
VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
ĐINH THỊ HƢƠNG
ẨN DỤ Ý NIỆM VỀ TÌNH YÊU
TRONG TRUYỆN NGẮN ANH - VIỆT
Ngành: Ngôn ngữ học so sánh, đối chiếu
Mã số: 9222024
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÔN NGỮ HỌC
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. Hà Quang Năng
2. PGS.TS. Nguyễn Đăng Sửu
Hà Nội - 2023
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Cách
thức giải quyết các vấn đề đặt ra cũng như các kết quả nghiên cứu
được trình bày trong luận án là trung thực, và chưa từng được công
bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tác giả
Đinh Thị Hương
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
Chƣơng 1: TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
LUẬN.......................................................................................................................... 7
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ...................................................................... 7
1.1.1. Tình hình nghiên cứu về ẩn dụ ý niệm ................................................... 7
1.1.2.Tình hình nghiên cứu về ẩn dụ ý niệm về tình yêu ............................... 12
1.2. Cơ sở lý luận ..................................................................................................... 20
1.2.1. Cơ sở lý luận về ẩn dụ ý niệm ................................................................ 20
1.2.2. NNH đối chiếu và đối chiếu các ngôn ngữ .......................................... 35
1.2.3. Cơ sở lý luận về văn hoá Việt – Anh ................................................... 38
1.3. Tiểu kết .............................................................................................................. 39
Chƣơng 2: ẨN DỤ CẤU TRÚC VỀ TÌNH YÊU TRONG TRUYỆN
NGẮN ANH - VIỆT ............................................................................................... 41
2.1. Hệ thống ẨN DỤ CẤU TRÚC về tình yêu ..................................................... 42
2.2. Các lƣợc đồ hình ảnh cơ bản trong ẩn dụ cấu trúc tình yêu ....................... 43
2.2.1. Lƣợc đồ hình ảnh ĐƢỜNG DẪN (PATH) .......................................... 44
2.2.2. Lƣợc đồ hình ảnh LỰC ........................................................................ 45
2.3. Mô hình chiếu xạ giữa miền nguồn đến miền đích TÌNH YÊU ................... 47
2.3.1. Miền nguồn KINH DOANH ............................................................... 47
2.3.2. Miền nguồn NGHỆ THUẬT ................................................................ 59
2.3.3. Miền nguồn CUỘC ĐI SĂN ............................................................... 67
2.4. Các đặc điểm tƣơng đồng và dị biệt trong ẩn dụ cấu trúc về tình yêu Anh –
Việt ............................................................................................................................ 75
2.4.1. Các đặc điểm tƣơng đồng ..................................................................... 75
2.4.2. Các đặc điểm dị biệt ............................................................................. 77
2.5. Tiểu kết .............................................................................................................. 79
Chương 3: ẨN DỤ BẢN THỂ VỀ TÌNH YÊU TRONG TRUYỆN NGẮN
ANH - VIỆT ............................................................................................................ 81
3.1. Hệ thống ẩn dụ bản thể về tình yêu ................................................................ 81
3.2. Lƣợc đồ hình ảnh trong AD bản thể về tình yêu ................................................ 83
3.2.1. Lƣợc đồ hình ảnh VẬT CHỨA (CONTAINER) ................................. 83
3.2.2. Lƣợc đồ hình ảnh VẬT THỂ (OBJECT) ............................................. 86
3.3. Mô hình chiếu xạ đến miền đích TÌNH YÊU ................................................ 89
3.3.1. Miền nguồn CHẤT LƢU ..................................................................... 89
3.3.2. Miền nguồn GÁNH NẶNG ................................................................. 94
3.3.3. Miền nguồn CHẤT LIỆU .................................................................... 97
3.3.4. Miền nguồn RƢỢU ............................................................................ 100
3.4. Tƣơng đồng và dị biệt trong mô hình ẩn dụ bản thể và lƣợc đồ hình ảnh
về tình yêu .............................................................................................................. 102
3.4.1. Các đặc điểm tƣơng đồng ................................................................... 102
3.4.2. Các đặc điểm dị biệt ........................................................................... 104
3.5. Tiểu kết ............................................................................................................ 107
Chƣơng 4: ẨN DỤ ĐỊNH HƢỚNG VỀ TÌNH YÊU TRONG TRUYỆN
NGẮN ANH – VIỆT ............................................................................................. 108
4.1. Hệ thống ẩn dụ định hƣớng về tình yêu trong truyện ngắn Anh – Việt ... 108
4.2. Đối chiếu các loại ẩn dụ định hƣớng về tình yêu ......................................... 109
4.2.1. Ẩn dụ định hƣớng CÓ TÌNH YÊU LÀ HƢỚNG LÊN, MẤT TÌNH
YÊU LÀ HƢỚNG XUỐNG ........................................................................ 109
4.2.2. Ẩn dụ CÓ TÌNH YÊU LÀ HƢỚNG VÀO TRONG, MẤT TÌNH
YÊU LÀ HƢỚNG RA NGOÀI ................................................................... 126
4.2.3. AD định hƣớng CÓ TÌNH YÊU LÀ HƢỚNG LẠI GẦN, MẤT
TÌNH YÊU LÀ HƢỚNG RA XA ................................................................ 138
4.3. Các đặc điểm tƣơng đồng và dị biệt trong ẩn dụ định hƣớng về tình yêu144
4.3.1. Các đặc điểm tƣơng đồng ................................................................... 144
4.3.2. Các đặc điểm dị biệt ........................................................................... 145
4.4. Tiểu kết ............................................................................................................ 146
KẾT LUẬN ............................................................................................................ 148
CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN
QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN .......................................................................... 152
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................. 153
PHỤ LỤC ............................................................................................................... 167
