1
B GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO B Y T
VIN KIM NGHIM THUỐC TRUNG ƯƠNG
ĐỖ TH NGC LAN
THIT LP MT S CHT CHUN
ĐƯC CHIT XUT, TINH CH T CÂY
MT NHÂN VIT NAM
LUN ÁN TIẾN SĨ DƯỢC HC
HÀ NỘI, NĂM 2025
2
B GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO B Y T
VIN KIM NGHIM THUC TRUNG ƯƠNG
ĐỖ TH NGC LAN
THIT LP MT S CHT CHUN
ĐƯC CHIT XUT, TINH CH T CÂY
MT NHÂN VIT NAM
LUN ÁN TIẾN SĨ DƯỢC HC
CHUYÊN NGÀNH: KIM NGHIM THUỐC VÀ ĐC CHT
MÃ S: 9720210
Người hưng dn khoa hc: PGS.TS. Nguyn Tiến Đạt
PGS.TS. Trịnh Văn Lẩu
HÀ NỘI, NĂM 2025
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan:
Luận án “Thiết lập một số chất chuẩn được chiết xuất, tinh chế từ cây Mật nhân
Việt Nam” là công trình nghiên cứu của tôi với sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Trịnh
Văn Lẩu PGS.TS. Nguyễn Tiến Đạt. Luận án sử dụng thông tin trích dẫn từ nhiều nguồn
tham khảo khác nhau và các thông tin trích dẫn được ghi rõ nguồn gốc. Các kết quả nghiên
cứu của tôi được công bố chung với các tác giả khác đã được sự nhất trí của đồng tác giả
khi đưa vào luận án. Các số liệu, kết quả được trình bày trong luận án hoàn toàn trung
thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ một công trình nào khác ngoài các công trình
công bố của tác giả. Luận án được hoàn thành trong thời gian tôi làm nghiên cứu sinh tại
Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương.
Hà Nội, ngày tháng năm 2025
Nghiên cứu sinh
Đỗ Thị Ngọc Lan
LỜI CẢM ƠN
Luận án này đưc hoàn thành ti Trung tâm Nghiên cu và Chuyn giao công ngh
Vin hàn lâm Khoa hc & Công ngh Vit Nam Vin Kim nghim thuc Trung
ương. Trong suốt quá trình thc hin lun án, tác gi đã nhận được rt nhiu s giúp đỡ quý
báu ca các thy cô, các nhà khoa hc, các đng nghip, bạn bè và gia đình.
Vi tm lòng chân thành và biết ơn sâu sắc, tôi xin được gi li cảm ơn tới PGS.TS.
Trịnh Văn Lẩu PGS.TS. Nguyn Tiến Đạt, nhng người thy cùng tn tâm nhit
huyết đã định hướng, hưng dẫn và giúp đỡi trong sut quá trình hc tập cũng như thực
hin lun án. Các thầy đã luôn quan m, giúp đỡ, động viên to mọi điều kin
thun lợi cho tôi đ hoàn thin lun án này.
Tôi xin trân trng cảm ơn Ban nh đạo cùng các cán b phòng Khoa hc Đào tạo,
Vin Kim nghim thuốc Trung ương đã thiết kế chương trình và kế hoạch đào to hp lý
cho tôi cũng như luôn giúp đỡ kp thi các th tc trong hc tập để tôi hoàn thành lun án
này đúng thời hn.
Tôi xin gi li cảm ơn chân thành tới tp th các thy ti Khoa Nghiên cu
Phát trin Vin Kim nghim thuốc Trung ương, đã tạo điều kin v thời gian, cơ sở vt
cht, trang thiết b hiện đại cho tôi thc hin lun án.
Tôi xin y t lòng biết ơn chân thành u sc ti toàn th gia đình, bạn bè và
những người thân đã luôn quan tâm, khích lệ, động viên tôi trong sut quá trình hc tp,
nghiên cu.
Hà Nội, ngày tháng năm 2025
Tác gi lun án
Đỗ Th Ngc Lan
MC LC
DANH MC CÁC KÍ HIU, CH VIT TT ............................................................... i
DANH MC BNG BIU .............................................................................................. iii
DANH MC HÌNH V ..................................................................................................... vi
ĐẶT VN Đ...................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN .............................................................................................. 3
1.1. TNG QUAN V DƯỢC LIU MT NHÂN ........................................................ 3
1.1.1. Đặc điểm hình thái ............................................................................................... 3
1.1.2. Phân b, sinh thái ................................................................................................. 4
1.1.3. Thành phn hóa hc ca dưc liu Mt nhân ...................................................... 4
1.1.4. Tác dng của dược liu Mt nhân theo y hc c truyn ...................................... 6
1.1.5. Tác dụng dược lý ca dưc liu Mt nhân theo các nghiên cu hiện đại ........... 8
1.1.6. Các hp cht có hot tính sinh học được phân lp t dược liu Mt nhân ....... 15
1.2. MT S PHƯƠNG PHÁP PHÂN CH ĐƯC S DỤNG Đ ĐỊNH TÍNH
ĐỊNH LƯNG C LIU MT NHÂN .................................................................. 21
1.2.1. Phương pháp kim nghiệm theo dược đin hin hành ...................................... 21
1.2.2. Mt s phương pháp định tính định lượng các hp cht hot tính trong
dược liu Mt nhân ...................................................................................................... 21
1.3. CHT CHUN, CHẤT ĐI CHIU PHC V KIM SOÁT CHẤT LƯỢNG
DƯỢC LIU VÀ CÁC SN PHM T C LIU ................................................ 25
1.3.1. Chất đánh du ca dưc liu và vai trò trong kim soát cht lượng dược liu . 26
1.3.2. Tng quan v cht chun, cht đi chiếu ........................................................... 28
1.3.3. Thiết lp cht chuẩn được chiết xut t c liu ............................................. 29
1.4. TNG HP MT S NI DUNG LUN ÁN CN GII QUYT .................... 30
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................ 31
2.1. ĐỐI TƯNG NGHIÊN CU ................................................................................. 31
2.2. HÓA CHT VÀ TRANG THIT B ...................................................................... 31