Luận án Tiến sĩ: Giá trị của nghiệm pháp nhận biết mùi trong chẩn đoán bệnh Parkinson tại Việt Nam

Bệnh Parkinson là một bệnh thoái hóa thần kinh phổ biến ở người lớn tuổi, với nhiều triệu chứng ngoài vận động xuất hiện sớm, trong đó rối loạn chức năng khứu giác rất thường gặp (70-90% bệnh nhân). Đặc biệt, khả năng nhận biết mùi bị ảnh hưởng đáng kể, có ý nghĩa quan trọng trong chẩn đoán bệnh Parkinson.

Bác sĩ chuyên khoa thần kinh, nhà nghiên cứu về bệnh Parkinson, sinh viên y khoa, và các nhà hoạch định chính sách y tế quan tâm đến chẩn đoán và quản lý bệnh Parkinson, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam.

Nghiên cứu này đánh giá giá trị của nghiệm pháp nhận biết mùi Việt Nam (VSIT) và nghiệm pháp nhận biết mùi nhanh (BSIT) trong chẩn đoán phân biệt bệnh Parkinson với nhóm chứng khỏe mạnh tại Việt Nam. Kết quả cho thấy VSIT có năng lực chẩn đoán vượt trội hơn BSIT trên đối tượng người Việt Nam. Cụ thể, khi sử dụng điểm cắt < 8, VSIT đạt độ nhạy 84,4%, độ đặc hiệu 86,2% và diện tích dưới đường cong ROC (AUC) là 0,909. Ba mùi hiệu quả nhất của VSIT trong phân biệt bệnh nhân Parkinson là chuối, xoài và ổi. Trong khi đó, BSIT với cùng điểm cắt đạt độ nhạy 81,7%, độ đặc hiệu 69,3% và AUC là 0,818, với các mùi hiệu quả nhất là quế, thơm và xà phòng. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng điểm nhận biết mùi không có mối liên quan ý nghĩa với thời gian bệnh, giai đoạn bệnh, mức độ nặng của triệu chứng vận động, kiểu hình vận động hay liều levodopa tương đương hàng ngày ở bệnh nhân Parkinson. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sử dụng các nghiệm pháp khứu giác khách quan, đặc biệt là VSIT, trong sàng lọc và hỗ trợ chẩn đoán sớm bệnh Parkinson tại Việt Nam, đồng thời mở ra hướng nghiên cứu tiếp theo để phát triển các phiên bản mùi VSIT đặc hiệu hơn.