BỘ GIÁO DỤC
VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC
VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
-----------------------------
Nguyễn Minh Hải
NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC HOẠT ĐỘNG KINH
TẾ XÃ HỘI VÀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ĐẾN MÔI TRƯỜNG
NƯỚC VEN BỜ CÁT BÀ - HẠ LONG
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ
QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN MÔI TRƯỜNG
Ngành: Quản lý tài nguyên và môi trường
Mã số: 9850101
Hải Phòng – Năm 2025
Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học Công nghệ, Viện Hàn
lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.
Người hướng dẫn khoa học:
1. ng dn 1: TS. Vũ Duy Vĩnh
2. ng dn 2: PGS. TS. Trần Đình Lân
Phản biện 1:
Phản biện 2:
Phản biện 3:
Luận án được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án tiến sĩ cấp Học viện, họp
tại Học viện Khoa học Công nghệ, Viện Hàn lâm Khoa học Công nghệ
Việt Nam vào hồi giờ , ngày tháng năm 20…..
Có thể tìm hiểu luận án tại:
1. Thư viện Học viện Khoa học và Công nghệ
2. Thư viện Quốc gia Việt Nam
1
MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết phải tiến hành nghiên cứu
Với dải ven biển kéo dài trên 3260km hơn 1 triệu km2 diện tích thềm lục
địa, nước ta có các điều kiện rất thuận lợi cho phát triển kinh tế biển như vận tải
hàng hóa, du lịch dịch vụ, khai thác nuôi trồng hải sản. Sau thời kỳ đổi mới,
kinh tế hội (KTXH) nước ta đã sự phát triển nhanh chóng, đặc biệt
vùng ven biển. Tuy nhiên, sự phát triển KTXH nhanh chóng trong những năm
gần đây đã và đang gây ra những áp lực rất lớn đến môi trường biển. Trong đó,
chủ yếu là sự gia tăng mạnh của các chất thải qua các cửa sông, nguồn thải của
các sở sản xuất, kinh doanh dịch vụ du lịch ven biển, hoạt động nuôi trồng
thuỷ sản ven biển và trên mặt nước.
Không chỉ khi xuất hiện các sự cố môi trường, ngay cả khi có sự kiểm soát
các nguồn gây ô nhiễm do phát triển KTXH trong thời gian vừa qua cũng đã
làm suy giảm nghiêm trọng chất lượng môi trường nước ở nhiều vùng ven biển
của nước ta.
Ngoài những sức ép từ sự gia tăng nguồn ô nhiễm do hoạt động KTXH của
con người đưa ra vùng ven biển. Khu vực này cũng chịu những ảnh hưởng do
biến đổi khí hậu (BĐKH) với các biểu hiện ngày càng nét, đặc biệt nước
biển dâng (NBD) sự tăng lên của nhiệt độ. Trong khi đó, sự gia tăng của nhiệt
độ thể ảnh hưởng đến sự chuyển hóa vật chất, các quá trình sinh-địa-hóa cũng
như chất lượng nước (CLN) ở vùng ven biển. Qua đó, làm tăng cường nguy cơ
gây ô nhiễm, suy giảm chất lượng môi trường nước vùng cửa sông ven biển Việt
Nam.
Khu vực Cát Bà-Hạ Long (CB-HL) là vùng biển có khu di sản thiên nhiên
và địa chất của thế giới vịnh Hạ Long và khu dự trữ sinh quyển thế giới Cát Bà.
Quần đảo Cát Bà và vịnh Hạ Long vừa được công nhận là di sản thiên nhiên thế
giới vào tháng 9/2023. Những năm gần đây, KTXH của tỉnh Quảng Ninh
thành phố Hải Phòng nói chung và khu vực CB-HL nói riêng đã có những bước
phát triển nhanh chóng. Hai địa phương này cũng các cực tăng trưởng quan
trọng trong tam giác phát triển của vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bvới sự tập
2
trung của các ngành kinh tế mũi nhọn như công nghiệp khai thác than, cảng và
giao thông thuỷ, du lịch dịch vụ, nuôi trồng, chế biến khai thác thuỷ - hải
sản... Tuy nhiên, sự phát triển đó làm gia tăng mâu thuẫn giữa phát triển kinh tế
bảo vệ tài nguyên, cảnh quan môi trường biển của khu vực. Sự suy giảm chất
lượng môi trường nước, gia tăng quá trình bồi lắng, suy giảm nguồn lợi đa
dạng sinh học, phá vỡ cảnh quan đang là vấn đề được quan tâm.
Mặc đã một số nghiên cứu liên quan về môi trường khu vực này
nhưng các nghiên cứu đó đã thực hiện khá lâu, khi điều kiện KTXH ở khu vực
này mức phát triển thấp hơn hiện nay rất nhiều. Ngoài ra, các biểu hiện của
BĐKH ngày càng trở lên rõ rệt hơn. Do đó, những ảnh hưởng tích hợp do hoạt
động KTXH của con người và BĐKH trong thời gian sắp tới sẽ càng ngày càng
sâu sắc hơn. Vì vậy, bên cạnh việc khai thác để phát triển KTXH thì việc quản
bảo vệ môi trường nước theo hướng phát triển bền vững càng ngày càng
trở nên cấp thiết. Các câu hỏi như: Những hoạt động KTXH của con người đang
tác động đến môi trường nước vùng biển CB-HL hiện nay như thế nào? Tác
động của BĐKH trong thời gian tới cũng như tác động kết hợp của hoạt động
KTXH và BĐKH đến môi trường nước của khu vực sẽ ra sao? Trả lời được các
câu hỏi trên sẽ sở đề xuất các giải pháp quản lý, giảm thiểu tác động của
các hoạt động KTXH của con người và BĐKH đến môi trường nước ở khu vực.
Trước thực trạng đó, đề tài luận án “Nghiên cứu ảnh hưởng của các hoạt
động kinh tế hội biến đổi khí hậu đến môi trường nước ven bờ Cát
-Hạ Long” đã được thực hiện với các mục tiêu và nội dung sau.
2. Mục tiêu nghiên cứu: Luận án này được thực hiện nhằm: Đánh giá/dự báo
được những ảnh hưởng do các nguồn ô nhiễm hữu dinh dưỡng từ hoạt
động KTXH của con người và BĐKH đến chất lượng môi trường nước khu vực
ven bờ CB-HL.
3. Các nội dung nghiên cứu chính của luận án
- Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu;
- Thu thập, tổng hợp các tài liệu liên quan ở khu vực nghiên cứu;
- Phân tích, đánh giá các điều kiện tự nhiên, KTXH, môi trường biểu hiện
của BĐKH ở khu vực ven bờ CB-HL;
- Đánh giá các nguồn chất gây ô nhiễm từ hoạt động KTXH của con người
ảnh hưởng của chúng đến môi trường nước vùng biển CB-HL;
3
- Dự báo những tác động do tăng các nguồn chất gây ô nhiễm từ hoạt động
KTXH của con người và BĐKH đến môi trường nước vùng biển CB-HL;
- Đề xuất các giải pháp quản lý, giảm thiểu tác động từ hoạt động KTXH của
con người và BĐKH đến môi trường nước khu vực CB-HL.
Sơ đồ tóm tắt nội dung và phương pháp nghiên cứu của luận án
4. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
Phạm vi không gian: Khu vực nghiên cứu của luận án tập trung vào vùng
nước ven bờ CB-HL lân cận (hình 1.1), bao gồm nơi phát sinh các nguồn
chất gây ô nhiễm do hoạt động KTXH của con người.
Vấn đề nghiên cứu: Phân tích đánh giá tác động của các hoạt động
KTXH và BĐKH đến CLN ở vùng biển CB-HL.