VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM
VIỆN TOÁN HỌC
NGUYỄN THỊ TRÀ
TÍCH MASSEY, LỌC ZASSENHAUS
VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ LIÊN QUAN
LUẬN ÁN TIẾN TOÁN HỌC
Nội - 2024
Tóm tắt
Luận án nghiên cứu v lọc Zassenhaus của các nhóm Artin vuông
góc lọc Zassenhaus của các nhóm hầu hữu hạn. Hơn nữa luận án còn
nghiên cứu v tích Massey và bài toán nâng của các biểu diễn Heisen-
berg. Luận án bao gồm bốn chương.
Trong Chương 1, chúng tôi trình y lại một số kiến thức sở v đại
số Lie, lọc, nhóm hầu hữu hạn và đối đồng điều của các nhóm hầu hữu
hạn.
Trong Chương 2, chúng tôi trình y những nghiên cứu v lọc Zassen-
haus của nhóm Artin vuông góc và đại số Lie hạn chế liên quan đến lọc
Zassenhaus của nhóm y. Kết quả chính của chương y đưa ra công
thức cho chuỗi chiều của các thương con của lọc Zassenhaus, ngoài ra
còn đưa ra chứng minh khác cho kết quả của Koberda đồ thị được xác
định duy nhất bởi các nhóm đối đồng điều bậc nhất và bậc hai và tích
chén của các nhóm Artin vuông góc.
Trong Chương 3, chúng tôi nghiên cứu v lọc Zassenhaus của các
nhóm hầu hữu hạn. Kết quả chính của chương y đã miêu tả v các
lọc Zassenhaus y như giao của các hạt nhân của những biểu diễn
nhóm.
Trong Chương 4, chúng tôi nghiên cứu v bài toán nâng của các biểu
diễn Heisenberg. Kết quả chính của chương y đưa ra cách chứng
minh khác cho một kết quả của Khare và Larsen v bài toán nâng của
các biểu diễn Heisenberg mod pcủa các nhóm Galois tuyệt đối trên các
trường toàn cục lên mod p2
2
Chương 1
Kiến thức chuẩn bị
Trong chương y, chúng tôi nhắc lại các kiến thức sở chúng
tôi sử dụng trong các chương sau. Các kiến thức y chúng tôi tham
khảo dựa trên các tài liệu [2], [5], [31], [35], [38].
1.1. Nhóm hầu hữu hạn và hầu p-nhóm
1.1.1. Mở rộng Galois
Phần đầu tiên chúng tôi nhắc lại một số kiến thức bản của thuyết
trường và thuyết Galois. Trong phần y chúng ta hiệu F một
trường.
Định nghĩa 1.1. Mở rộng trường /Fgọi mở rộng Galois nếu
chuẩn tắc và tách được. Nếu /F mở rộng Galois, hiệu Gal(/F)
nhóm gồm tất cả các tự đẳng cấu của giữ bất động các phần tử
của F.
Định nghĩa 1.2. hiệu Fsep bao đóng tách được của F(mở rộng Ga-
lois lớn nhất của F). Nhóm Galois tuyệt đối của F nhóm Gal(Fsep/F).
1.1.2. Nhóm hầu hữu hạn
Định nghĩa 1.3. Một nhóm tô G một không gian tô với cấu trúc
nhóm thoả mãn: phép nhân G×GG,(x,y)7→ xy và phép lấy nghịch
3
4
đảo GG,x7 x1 các ánh xạ liên tục.
Định nghĩa 1.4. Nhóm hầu hữu hạn nhóm compact, Hausdorff
các nhóm con mở của tạo thành một hệ sở gồm các lân cận của
đơn vị.
1.1.3. p-Hầu nhóm
Cho p một số nguyên t bất kì. y giờ chúng tôi sẽ định nghĩa
p-hầu nhóm .
Định nghĩa 1.5. Một p-hầu nhóm G một nhóm hầu hữu hạn trong
đó với mỗi nhóm con chuẩn tắc Nbất của t nhóm thương G/N
p-nhóm.
1.2. Đối đồng điều của các nhóm hầu hữu hạn
1.2.1. Định nghĩa đối đồng điều của các nhóm hầu hữu hạn
Các kiến thức phần y được tham khảo trong các tài liệu [33] và [2]
Định nghĩa 1.6. Với một G-tập Abất kì, chúng ta đặt
H0(G,A) = AG.
Nếu A G-nhóm t tập y một nhóm con của A. Tập H0(G,A)
được gọi tập đối đồng điều bậc 0của Gvới hệ số trên A.
y giờ cho A một G-môđun và số nguyên n0. Đặt C0(G,A) =
A, với n1 hiệu Cn(G,A) tập các ánh xạ liên tục từ Gnvào A.
Chúng ta định nghĩa một ánh xạ:
n:Cn(G,A)Cn+1(G,A),
0(a)σ=σ·aa,
5
n(a)σ1,...,σn+1=σ1·aσ2,...,σn+1+
n
i=1
(1)iaσ1,...,σiσi+1,...,σn+1+ (1)n+1aσ1,...,σn,
với mọi n1.
Định nghĩa 1.7. Một đối xích bậc ncủa Gvới giá trị trong A một ánh
xạ αCn(G,A)thoả mãn điều kiện
n(α) = 0.
Một ánh xạ αCn(G,A)được gọi một đối bờ bậc ncủa Gvới giá
trị trong Anếu tồn tại ánh xạ βCn1(G,A)thoả mãn điều kiện
α=n1(β).
Tập các đối xích bậc nđược hiệu bởi Zn(G,A). Tập các đối bờ bậc
nđược hiệu bởi Bn(G,A). Hai tập y đều các nhóm con giao hoán
của Cn(G,A). Hơn nữa thể kiểm tra thấy nn1=0nên Bn(G,A)
nhóm con của Zn(G,A). T đây thể định nghĩa
Hn(G,A) = Zn(G,A)/Bn(G,A).
Định nghĩa 1.8. Nhóm Hn(G,A)được gọi nhóm đối đồng điều bậc n
của Gvới hệ số trong A. Hai đối xích bậc nđược gọi quan hệ đối
đồng điều với nhau nếu chúng cùng ảnh trong Hn(G,A).
1.2.2. Các ánh xạ tương thích
Định nghĩa 1.9. Cho G,G các nhóm hầu hữu hạn. Cho A G-tập, A
G-tập. Cho φ:GG một đồng cấu của các nhóm hầu hữu hạn,
và f:AA một ánh xạ (nếu A,A các nhóm t fphải một
đồng cấu nhóm).
Chúng ta nói fvà φ tương thích nếu:
f(φ(σ)·a) = σ·f(a)với σG,aA.
Cho ánh xạ fhạn chế trên AG=H0(G,A)thu được ánh xạ f:H0(G,A)
H0(G,A).