BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
Pang Minjia
NGHIÊN CỨU VĂN BẢN THƠ CA VIẾT VỀ VIỆT NAM CỦA
CÁC TÁC GIẢ TRUNG HOA ĐỜI NHÀ THANH
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN
Hà Nội - 2025
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
Pang Minjia
NGHIÊN CỨU VĂN BẢN THƠ CA VIẾT VỀ VIỆT NAM CỦA
CÁC TÁC GIẢ TRUNG HOA ĐỜI NHÀ THANH
Chuyên ngành: HÁN NÔM
Mã số: 9.22.01.04
LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS Dương Tuấn Anh
2. TS. Trần Thị Thu Hương
Hà Nội - 2025
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận án này là công trình do chính tôi nghiên cứu và
thực hiện. Các nội dung nghiên cứu và kết quả trong đề tài này là trung thực và
chưa từng được ai công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào trước đây.
Những số liệu trong các bảng biểu phục vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá
được chính tác giả thu thập từ các nguồn khác nhau đều được ghi rõ trong phần tài
liệu tham khảo.
Tôi chịu trách nhiệm với lời cam đoan của mình.
Hà Nội, ngày tháng năm 2025
Tác giả luận án
Pang Minjia
i
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học Sư phạm Hà Nội,
Phòng Sau đại học, Khoa Ngữ Văn, Bộ môn Hán Nôm cùng quý thầy cô giảng viên
đã hỗ trợ, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập. Xin cảm ơn lãnh đạo trường và
các anh chị em đồng nghiệp của tôi tại Trường Đại học Sư phạm Nam Ninh, Trung
Quốc đã tạo mọi điều kiện về thời gian cũng như bố trí công việc hợp lý để tôi có
thể hoàn thành luận án.
Tiếp đến, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới PGS.TS. Dương Tuấn Anh và
TS. Trần Thị Thu Hương - hai người thầy đã tận tình chỉ dẫn để tôi có thể hoàn
thành luận án này. Tôi xin cảm ơn quý thầy cô, nhà khoa học là thành viên trong các
Hội đồng khoa học của luận án từ cấp Tổng quan, Chuyên đề, Seminar, Bộ môn,
Phản biện độc lập và Hội đồng cấp Trường chính thức đã dành thời gian đọc, sửa và
góp ý để giúp luận án của tôi ngày càng hoàn thiện.
Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới gia đình, người thân và bạn bè, những
người đã luôn hỗ trợ và động viên tôi trong suốt thời gian nghiên cứu và học tập.
Luận án là công trình mở đầu cho con đường nghiên cứu khoa học của tôi, do
vậy có thể còn thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự chỉ bảo và giúp đỡ từ các nhà
khoa học.
Hà Nội, ngày tháng năm 2025
Tác giả luận án
Pang Minjia
ii
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU..................................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài...........................................................................................1
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................................... 2
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu.......................................................................... 3
4. Phương pháp nghiên cứu......................................................................................... 4
5. Đóng góp mới của luận án.......................................................................................6
6. Cấu trúc luận án ....................................................................................................... 7
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU...................................8
1.1. Lịch sử nghiên cứu tác phẩm thơ ca của các tác giả đời nhà Thanh ............8
1.1.1. Tình hình nghiên cứu ở Trung Quốc........................................................ 8
1.1.2. Tình hình nghiên cứu ở Việt Nam...........................................................12
1.1.3. Tình hình nghiên cứu ở các nước khác...................................................15
1.2. Những vấn đề chính trong nghiên cứu văn bản thơ ca.................................18
1.2.1. Vấn đề văn bản........................................................................................18
1.2.2. Vấn đề hệ thống tác giả.......................................................................... 22
1.2.3. Vấn đề tác phẩm......................................................................................24
1.2.4. Vấn đề biên dịch......................................................................................27
1.3. Cơ sở lí thuyết của đề tài..................................................................................28
1.3.1. Cách tiếp cận...........................................................................................28
1.3.2. Một số nội dung nghiên cứu liên quan đến đề tài.................................. 29
Tiểu kết chương 1.....................................................................................................32
CHƯƠNG 2. KHẢO SÁT CÁC TÁC GIẢ ĐỜI NHÀ THANH SÁNG
TÁC THƠ CA VỀ VIỆT NAM.............................................................................. 33
2.1. Bối cảnh bang giao Trung Hoa và Việt Nam trong đời nhà Thanh ............33
2.1.1. Sự hình thành tiền đề quan hệ bang giao Trung - Việt cuối Minh
đầu Thanh ..........................................................................................................33
2.1.2. Sự tiết lập quan hệ bang giao của triều đình nhà Thanh với Việt
Nam....................................................................................................................37
2.1.3. Sự hình thành mối quan hệ bang giao giữa nhà Thanh với nhà Tây
