LUẬN VĂN:
Nâng cao năng lực tư duy lý luận cho cỏn bộ
lónh đạo chủ chốt cấp tỉnh trong giai đoạn
hiện nay
Mở đầu
1. Tính cấp thiết của đề tài
Nâng cao năng lực tư duy lý luận cho cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh là vấn đề
có ý nghĩa cực kỳ quan trọng, vừa cấp bách vừa lâu dài. Bởi lẽ, năng lực tư duy lý luận là
cơ sở quan trọng để cán bộ lãnh đạo cấp tỉnh hoạch định đường lối, chủ trương, chỉ đạo
hoạt động thực tiễn.
Đường lối, chủ trương của Đảng là đường lối chung, khái quát ở tầm vĩ mô, khi
triển khai ở các địa phương đặc biệt là ở cấp tỉnh đòi hỏi một sự năng động, sáng tạo thì
kết quả mới cao. Để đáp ứng được yêu cầu đó, những cán bộ lãnh đạo chủ cốt của tỉnh
phải có trình độ tư duy lý luận mới đáp ứng được đòi hỏi của nhiệm vụ trong giai đoạn
hiện nay.
Sẽ là sai lầm khi cho rằng, ở địa phương chỉ là nơi triển khai nghị quyết của Trung
ương, nên yêu cầu về năng lực tư duy lý luận không cao. Thực ra, việc triển khai nghị
quyết, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước ở địa phương đòi hỏi một sự năng
động sáng tạo lớn ở đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt. Hơn nữa, công cuộc đổi mới của
Đảng ta đã thu được những thành tựu quan trọng nhưng đồng thời đã và đang đặt ra nhiều
vấn đề gay gắt. Chính ở các địa phương là nơi nảy sinh những mâu thuẫn, những vấn đề
mới rất cần được giải quyết và khái quát cho nên năng lực tư duy lý luận có ý nghĩa hết sức
to lớn đối với cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh.
Theo chúng tôi, cấp tỉnh là cấp có đủ các điều kiện kinh tế, chính trị, xã hội, an
ninh, quốc phòng, văn hóa, giáo dục... để chúng ta nghiên cứu, thể nghiệm, đề xuất những
vấn đề thuộc về đường lối chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước.
Thực tiễn 15 năm đổi mới vừa qua cho thấy, các cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh
đã năng động trong triển khai nghị quyết của Trung ương, song đó mới là những giải pháp
trước mắt chưa mang tính chiến lược lâu dài. Nhiều cán bộ lãnh đạo cấp tỉnh vẫn thụ động
chờ sự chỉ đạo của cấp trên, chưa dám mạnh dạn đề xuất những biện pháp mới phù hợp với
địa phương, vì thế nhiều vấn đề thực tiễn nảy sinh chưa được giải quyết kịp thời... Tình
hình ấy phải chăng phản ánh năng lực tư duy lý luận của cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh
chưa cao, chưa đáp ứng được yêu cầu của tình hình?
Vấn đề này đã và đang thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu. Với mong
muốn được đóng góp phần nào vào việc nghiên cứu vấn đề này, tôi chọn đề tài: " Nâng
cao năng lực tư duy lý luận cho cỏn bộ lónh đạo chủ chốt cấp tỉnh trong giai đoạn hiện
nay " làm luận văn thạc sĩ khoa học triết học.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Vấn đề trình độ lý luận và năng lực tư duy lý luận của người cán bộ lãnh đạo đã
thu hút sự quan tâm nghiên cứu của nhiều nhà khoa học. Cho đến nay đã có nhiều công
trình được công bố với những mức độ thể hiện khác nhau trong đó có những công trình có
liên quan trực tiếp đến đề tài như: "Yêu cầu mới về năng lực, trí tuệ của Đảng trong giai
đoạn hiện nay" của GS.TS Phạm Ngọc Quang, Tạp chí Triết học, Số 2-1994; Hồ Bá
Thâm: "Nâng cao năng lực tư duy của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã hiện nay", Nhà xuất
bản Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995; "Nâng cao năng lực tư duy lý luận của đội ngũ cán
bộ lãnh đạo, quản lý cấp huyện ở nước ta hiện nay qua thực tế tỉnh Kiên Giang" luận văn
thạc sĩ triết học của Vũ Đình Chuyên; "Năng lực tư duy lý luận trong quá trình đổi mới tư
duy" của GS.TS Nguyễn Ngọc Long, Tạp chí Cộng sản, Số 10-1987; "Tư tưởng Hồ Chí
Minh về vai trò của năng lực trí tuệ và lý luận" của PGS Trần Đình Huỳnh, Tạp chí Xây
dựng Đảng, Số 2-1995; "Nâng cao năng lực tư duy lý luận cho cán bộ giảng dạy lý luận
Mác - Lênin ở các trường Chính trị tỉnh" luận án tiến sĩ triết học của Nguyễn Đình Trãi...
Cùng với những công trình nghiên cứu chuyên sâu về trình độ tư duy, năng lực tư
duy của cán bộ, đảng viên còn có những bài viết, những công trình nghiên cứu đánh giá về
những hạn chế, yếu kém về tư duy lý luận của cán bộ, đảng viên, chẳng hạn như: "Chống
chủ nghĩa chủ quan duy ý chí, khắc phục bệnh kinh nghiệm chủ nghĩa và bệnh giáo điều
trong quá trình đổi mới"; "Mấy vấn đề về đổi mới tư duy", Học viện Nguyễn ái Quốc, Hà
Nội, 1988; "Một số căn bệnh trong phương pháp tư duy của cán bộ ta", Tạp chí Triết học,
số 2-1988...
Tuy nhiên, việc nghiên cứu về năng lực tư duy lý luận như một phẩm chất tư duy của
người cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh trong giai đoạn hiện nay với tư cách là một luận văn
thạc sĩ khoa học triết học thì chưa có tác giả nào đi sâu nghiên cứu. Vì vậy, việc chọn nghiên
cứu đề tài này mang ý nghĩa lý luận và thực tiễn, nhằm góp phần vào công tác cán bộ trong
sự nghiệp đổi mới hiện nay ở tỉnh Bắc Giang nói riêng và trong cả nước nói chung.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
Mục đích của luận văn: Trên cơ sở làm rõ vai trò của năng lực tư duy lý luận đối
với hoạt động lãnh đạo của người cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh và thực trạng năng lực
tư duy lý luận của đội ngũ cán bộ này (qua thực tế Bắc Giang), đề xuất một số phương
hướng và giải pháp chủ yếu nhằm từng bước nâng cao năng lực tư duy lý luận cho họ.
Nhiệm vụ của luận văn:
- Làm rõ vai trò năng lực tư duy lý luận đối với hoạt động lãnh đạo của người cán
bộ lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh và những yêu cầu nâng cao năng lực tư duy lý luận trong
thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa (qua thực tế Bắc Giang).
- Phân tích thực trạng năng lực tư duy lý luận của đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ
chốt cấp tỉnh từ năm 1986 đến nay và những nguyên nhân của thực trạng đó.
- Đề xuất một số phương hướng và những giải pháp chủ yếu để từng bước nâng
cao năng lực tư duy lý luận của đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh hiện nay.
4. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
Luận văn không nghiên cứu tất cả những đối tượng cán bộ lãnh đạo, cũng không
nghiên cứu tất cả các phẩm chất của người cán bộ lãnh đạo theo yêu cầu của sự nghiệp đổi
mới, mà chỉ nghiên cứu về năng lực tư duy lý luận và vai trò của nó với hoạt động của
người cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh (qua thực tế Bắc Giang).
Cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh là toàn bộ Ban chấp hành tỉnh Đảng bộ.
Luận văn không nghiên cứu về người cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh như là đối
tượng của khoa học xây dựng Đảng, cũng không nghiên cứu về năng lực tư duy với tư
cách là đối tượng của tâm lý học; mà nghiên cứu năng lực tư duy lý luận với tư cách là một
phẩm chất của tư duy dưới góc độ nhận thức luận theo lập trường của chủ nghĩa duy vật
biện chứng mácxít.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Luận văn vận dụng lý luận chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch
sử, tư tưởng Hồ Chí Minh, những quan điểm của Đảng ta về con người, về trình độ tư duy
lý luận và năng lực tư duy lý luận của người cán bộ lãnh đạo nói chung và cán bộ lãnh đạo
chủ chốt cấp tỉnh nói riêng. Luận văn kế thừa các tác giả đi trước về vấn đề này.
Luận văn sử dụng các phương pháp lịch sử và lôgíc, trừu tượng và cụ thể, phân
tích và tổng hợp, điều tra, thống kê...
Luận văn còn sử dụng những tài liệu của các cấp ủy Đảng và chính quyền ở tỉnh
Bắc Giang...
6. Đóng góp của luận văn
Luận văn bước đầu xác định được những phẩm chất tối thiểu thuộc về năng lực tư
duy lý luận - một năng lực cơ bản trong năng lực của người cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp
tỉnh; làm rõ vai trò của năng lực tư duy lý luận đối với hoạt động của người cán bộ lãnh
đạo chủ chốt cấp tỉnh.
Đồng thời, luận văn cũng đã vạch ra được thực trạng năng lực tư duy lý luận của
đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh (qua thực tế Bắc Giang), trên cơ sở đó, luận văn
đề xuất một số phương hướng và giải pháp chủ yếu để phát huy và từng bước nâng cao
năng lực tư duy lý luận của đội ngũ cán bộ này.
7. ý nghĩa của luận văn
