Luận văn Phương pháp luận phân tích và thiết kế phần mềm quản lý bán hàng tại Công ty cổ phần thương mại và dịch vụ HAVINA

Luận văn

Phương pháp luận phân tích và thiết kế phần mềm quản lý bán hàng tại Công ty cổ phần thương mại và dịch vụ HAVINA

- 1 -

LỜI MỞ ĐẦU

Sự ra đời của công nghệ thông tin là một trong những thành quả vĩ đại nhất

của con người. Nhịp độ phát triển của công nghệ thông tin đang là một vấn đề

rất được các ngành khoa học, giáo dục, kinh tế, … quan tâm. Nó hiện hữu với

một tầm vóc hết sức mạnh mẽ, to lớn và ngày càng lớn mạnh thêm.

Tin học giữ vai trò đặc biệt trong hoạt động của con người, trong đời sống

xã hội, trong khoa học kĩ thuật, trong sản xuất kinh doanh, trong quản lý khách

hàng, trong các hoạt động mua bán hàng hoá, …. Ứng dụng tin học trong việc

quản lý dường như không còn xa lạ với các doanh nghiệp, công ty hiện nay. Lợi

ích mà các chương trình phần mềm quản lý đem lại khiến ta không thể phủ nhận

tính hiệu quả của nó.

Ngày nay những thành tựu, những đổi mới trong công nghệ, trong quản lý

kinh doanh, trong lĩnh vực giáo dục, … đều có sự góp phần quan trọng của tin

học. Vai trò của tin học rất to lớn, đa dạng, vô tận … Bởi vậy, khi loài người

đang bước vào thời kì công nghiệp hoá, hiện đại hoá, tin học đã thực sự trở

thành một ngành khoa học công nghệ mũi nhọn

Trong nền sản xuất hiện đại cùng với các công nghệ khoa học khác, tin học

đã trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp, công cụ khám phá, khai thác và phục

vụ rất hiệu quả trong các lĩnh vực sản xuất, đời sống xã hội …

Trên thực tế đã có rất nhiều tổ chức kinh tế sử dụng các phần mềm để quản

lý việc kinh doanh của mình với nhiều mô hình ứng dụng khác nhau như: quản

lý bán hàng, quản lý nhân sự, quản lý lương, quản lý kho hàng, … và nó đã đem

lại những hiệu quả kinh tế, xã hội to lớn cho tổ chức đó

Với xu thế tất yếu đó, việc ứng dụng tin học trong hoạt động bán hàng tại

các cơ sở kinh doanh là rất cần thiết. Ngoài mục đích nâng cao hiệu quả hoạt

động sản xuất, nó còn đảm bảo sự tồn tại vững chắc trong môi trường kinh

doanh hiện nay đồng thời đáp ứng được những mong muốn và đòi hỏi khắt khe

- 2 -

nhất của khách hàng một cách nhanh chóng và hiệu quả nhất.

Từ những lý do trên, trong quá trình thực tập, em đã tìm hiểu thực tế của

Công ty cổ phần thương mại và dịch vụ HAVINA. Với sự giúp đỡ của cán bộ

nhân viên trong công ty, em đã nắm bắt được những thông tin về công ty, đánh

giá sơ bộ được thực trạng tin học hóa tại công ty. Cùng với những kiến thức em

đã được học trong suốt 7 học kì tại trường Đại học Kinh tế quốc dân, em muốn

xây dựng một phần mềm để hỗ trợ cho công tác quản lý của công ty

Chuyên đề thực tập bao gồm các phần:

1. Tổng quan về Công ty cổ phần thương mại và dịch vụ HAVINA

2. Phương pháp luận phân tích và thiết kế phần mềm quản lý bán

hàng tại Công ty cổ phần thương mại và dịch vụ HAVINA

3. Phân tích và thiết kế phần mềm quản lý bán hàng tại Công ty cổ

- 3 -

phần thương mại và dịch vụ HAVINA

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN

THƯƠNG MẠI VÀ DỊCH VỤ HAVINA

1. Tổng quan về Công ty cổ phần thương mại và dịch vụ HAVINA

1.1. Quá trình thành lập và phát triển

Công ty cổ phần thương mại và dịch vụ HAVINA là doanh nghiệp được

thành lập bởi các cổ đông sáng lập viên là những người được đào tạo chính quy

trong nước và ngoài nước, am hiểu ngành nghề kinh doanh và có khả năng tổ

chức quản lý lãnh đạo tốt. Hoạt động của Công ty được Nhà nước đảm bảo bởi

sự cấp phép của Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Hà Nội- giấy phép số

1013009326.

1.2. Ngành nghề được phép hoạt động và đăng ký kinh doanh

- Chuyên đấu thầu dự án, sản xuất, buôn bán thiết bị điện, điện tử, điện lạnh,

thiết bị đo lường điều khiển, thiết bị y tế, các sản phẩm tự động hoá, thiết bị báo

cháy, báo trộm, sản phẩm cơ kim khí, thiết bị viễn thông, thiết bị trường học,

máy tính và các thiết bị văn phòng.

- Dịch vụ tư vấn, đào tạo, dạy nghề và chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực

điện tử, viễn thông, công nghệ thông tin

- Sản xuất và buôn bán các sản phẩm phần mềm ứng dụng

- Dịch vụ lắp đặt, sửa chữa, bảo dưỡng và hỗ trợ vận hành các sản phẩm

công ty kinh doanh

1.3. Mô hình tổ chức công ty

Nhằm phục vụ khách hàng theo phương thức tối ưu nhất, Công ty cổ phần

HAVINA được tổ thức theo mô hình sau:

- 4 -

( Xem hình 1.1)

HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ

BAN GIÁM ĐỐC CÔNG TY

Phòng Dự án

Phòng Kế toán

Phòng Kỹ thuật

Phòng Bảo hành

Phòng Hành chính

Phòng Nghiên cứu phát triển

` Phòng Kế hoạch kinh doanh

Chú thích:

Quan hệ chỉ đạo:

Quan hệ phối hợp:

- 5 -

( Hình 1.1 : Mô hình tổ chức của công ty )

1.4. Khả năng cung cấp

Công ty thường xuyên tham gia tư vấn, thiết kế, cung cấp, thiết bị và lắp đặt

chuyển giao công nghệ các thiết bị trong lĩnh vực công nghệ thông tin, điện tử

viễn thông .

- Xây dựng hệ thống công nghệ thông tin cho các cơ quan Đảng nhà nước,

trường đại học, cao đẳng trung học chuyên nghiệp, cơ quan quân đội, ngân hàng

- Cung cấp hệ thống báo trộm, báo cháy các cơ quan công an, trại giam, ngân

hàng, khách sạn …

- Cung cấp hệ thống thiết bị đào tạo các trường đại học, các viện, các trung

tâm đào tạo

- Cung cấp hệ thống thiết bị đo lường điều khiển, vật tư trang thiết bị phục

vụ nghiên cứu khoa học kỹ thuật cho nhà máy xi măng

- Cung cấp hệ thống thiết bị phòng thí nghiệm, thiết bị y tế cho bệnh viện,

phòng khám đa khoa, phòng khám tư nhân

- Cung cấp hệ thống điều hòa cục bộ và điều hòa trung tâm

1.5. Năng lực lắp đặt, vận hành, bảo trì và đào tạo

* Nhân lực phục vụ thiết kế, thi công và đào tạo kỹ thuật

Công ty cổ phần Havina là tổ chức chuyên ngành có đội ngũ chuyên gia, kỹ

thuật đáp ứng được nhu cầu lắp đặt, hướng dẫn, sử dụng và bảo hành các thiết bị

cho khách hàng

Về nhân lực kỹ thuật:

Trình độ Đại học, Cao đẳng, TH chuyên nghiệp: 28 người

Ngoài các chương trình đào tạo cơ bản, mỗi năm các bộ kỹ thuật của Công

ty còn được đào tạo nâng cao nghiệp vụ ở nước ngoài thông qua tài trợ của các

tập đoàn và các hãng mà công ty phân phối sản phẩm. Qua các chương trình

này, cán bộ của Công ty cổ phần Havina được các nhà sản xuất chứng nhận về

trình độ và khả năng chuyển giao công nghệ, lắp đặt, hướng dẫn sử dụng và bảo

- 6 -

hành thiết bị công nghệ tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, Công ty cổ phần Havina còn có nhiều cộng tác viên chuyên

môn trong nhiều ngành và các Hiệp hội kỹ thuật khác nhau. Các hoạt động dịch

vụ kỹ thuật của công ty được hỗ trợ kỹ thuật bởi các cộng tác viên trong nước

và nhiều chuyên gia nước ngoài. Mục tiêu của Công ty trong việc đào tạo cán

bộ, hợp tác với các hãng lớn trong lĩnh vực công nghệ, đo lường, thử nghiệm và

thiết bị công nghệ cao.

* Dịch vụ bán hàng

- Đào tạo và hướng dẫn sử dụng: Thiết bị được cung cấp, lắp đặt, vận hành

thử nghiệm và hướng dẫn sử dụng tại địa chỉ của khách hàng

- Nhà sản xuất, chuyên gia nước ngoài của nhà sản xuất sẽ lắp đặt thiết bị tại

đỉa chỉ của khách hàng tại Việt Nam hoặc khách hàng có thể được đào tạo về

lắp đặt và vận hành thiết bị ở nước ngoài

- Bảo hành: Công ty cổ phần Havina bảo hành, sửa chữa, hiệu chỉnh thiết bị

được cung cấp tại Hãng sản xuất hoặc bảo hành tại công ty theo hướng dẫn,

kiểm soát của chuyên gia do Hãng cử đến. Thay thế các phụ tùng, phụ kiện bị

hư hỏng

- Cung cấp phụ tùng thay thế hao mòn: Trong quá trình sử dụng (kể cả sau

thời hạn bảo hành), người sử dụng có thể mua thêm các phụ tùng thay thế hao

mòn của thiết bị. Những yêu cầu này cần được lên kế hoạch và gửi tới người

cung cấp hàng trong thời gian 03 tháng trước khi phụ tùng cũ hết hạn sử dụng.

- Dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật: Hội thảo chuyên đề, đào tạo, triển lãm giới thiệu

thiết bị và tích hợp hệ thống. Hàng năm, Công ty tham gia giới thiệu công nghệ

và sản phẩm ở các hội thảo chuyên đề của công ty được tổ chúc với sự phối hợp

của các Hãng nổi tiếng: CISCO, HP Compaq, Dell, PHILIP, Panasonic, NEC,

Siemens …

- Trung tâm bảo hành, bảo trì: Khi thiết bị gặp phải sự cố, khách hàng thông

báo trực tiếp cho Công ty cổ phần Havina theo phiếu bảo hành hoặc liên hệ qua

địa chỉ sau:

- 7 -

Công ty cổ phần Thương mại và Dịch vụ Havina

Địa chỉ liên lạc: P202 nhà D222D Ngõ 260 Đội Cấn – Ba Đình – Hà Nội

Điện thoại: 04 5.62.62.62

Fax: 04 7 62 90 23

Email: havinajsc@vnn.vn

Website: www.havina.com.vn

1.6. Năng lực tài chính của công ty

Với số vốn điều lệ: 2.680.000.000 đồng ( hai tỉ sáu trăm tám mươi triệu

đồng), cộng với uy tín các tổ chức tín dụng, liên doanh liên kết với Công ty

Điện Tử Công Nghiệp (CDC) thuộc Bộ Công Nghiệp, Công ty cổ phần thương

mại và dịch vụ HAVINA luôn đáp ứng nhu cầu tài chính trong tất cả các hợp

đồng nhập khẩu thiết bị, cũng như thực hiện các dự án lớn tại Việt Nam

1.7. Các sản phẩm chủ yếu của công ty

* Công nghệ thông tin

Phân phối các sản phẩm: Máy tính nguyên bộ, linh kiện máy tính, thiết bị

mạng, máy photocopy, máy Fax, máy chiếu đa năng, máy chiếu vật thể, của các

hãng nổi tiếng trên thế giới như: IBM, HP Compaq, Cisco, APC, Acer, Dell,

Ricoh, Xerox, … Bên cạnh đó, Công ty cổ phần Havina còn là đại lý bán hàng

của các hãng máy tính thương hiệu Việt Nam như: CMS, VTB, Elead FPT,

SingPC, …

Sản xuất các phần mềm chuyên dụng như: Phần mềm kế toán, phần mềm

quản lý bán hàng, phần mềm điều khiển, lưu giữ các thông số của hệ thống công

nghệ hoặc vận hành, quản lý.

* Sản phẩm viễn thông

- Tổng đài thông tin, điều độ sản xuất, tổng đài Viba

- Thiết bị thu tiến hiệu vệ tinh (hệ thống mạng truyền hình cáp SMATV,

CATV, TVRO), hệ thống mạng truyền thanh nội bộ (PA).

- Thiết bị truyền hình số VTC

* Sản phẩm điện lạnh

- 8 -

- Cung cấp thiết bị máy điều hòa cục bộ và điều hòa trung tâm

- Bảo trì bảo dưỡng điều hòa không khí

- Tư vấn thiết kế

2. Thực trạng tin học hóa tại công ty và phương án giải quyết

2.1. Thực trạng tin học hóa tại công ty

2.1.1. Hệ thống mạng sử dụng trong công ty

Hiện nay hệ thống máy tính trong công ty đã được kết nối mạng Internet để

phục vụ cho hoạt động kinh doanh của công ty mình. Mỗi phòng ban đều có thể

liên hệ với nhau thông qua hệ thống máy tính nối mạng LAN, ngoài ra các nhân

viên trong cơ quan có thể sử dụng đường truyền ADSL để truyền dữ liệu khi có

yêu cầu của các cán bộ quản lý.

2.1.2. Phần mềm sử dụng

Các máy tính trong công ty đều được cài đặt hệ điều hành Windows XP

Professional, các ứng dụng văn phòng như Microsoft Word, Microsoft Excel…

và một số tiện ích khác.

2.1.3. Phần cứng

Tại công ty mỗi nhân viên đều được trang bị một máy tính có nối mạng LAN

và kết nối internet ADSL. Ngoài ra còn có một máy in mạng phục vụ nhu cầu in

ấn của các nhân viên trong công ty, 01 máy photocopy, 01 máy fax, 1 tổng đài

điện thoại

2.1.4. Trình độ của nhân viên

Hầu hết các nhân viên của công ty đều có khả năng sử dụng máy tính thành

thạo và có nghiệp vụ văn phòng tốt.

Các nhân viên của phòng kỹ thuật, phòng bảo hành có hiểu biết về phần

cứng của máy tính và các dịch vụ mạng có liên quan

2.1.5. Thực trạng ứng dụng tin học của bộ phận quản lý bán hàng

Hiện nay, Công ty đang sử dụng các phần mềm như Microsoft Excel,

Microsoft word để quản lý các giấy tờ liên quan đến các quy trình nghiệp vụ

kinh doanh của mình. Với tính năng xử lý tính toán cao, Excel đã đảm nhận khá

- 9 -

tốt vai trò quản lý dữ liệu.

Tuy nhiên do khối lượng kinh doanh và đơn đặt hàng ngày càng nhiều, do đó

nhầm lẫn, sai sót rất dễ xảy ra. Hơn nữa, doanh nghiệp cũng đang có nhu cầu

mở rộng kinh doanh, vì vậy đặt ra nhu cầu là phải có một phần mềm quản lý

hiệu quả.

2.2. Lý do lựa chọn đề tài

Đối với Công ty cổ phần thương mại và dịch vụ HAVINA, đứng trước sự

phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế, họ cũng lựa chọn công cụ tin học hóa các

bộ phận quản lý nhằm mục tiêu thúc đẩy việc kinh doanh, đồng thời giảm chi

phí và thời gian một cách tối ưu trong quản lý. Đặc biệt trong bộ phận quản lý

bán hàng, hiện nay số lượng hóa đơn cần phải xử lý tăng lên rất nhiều và các

báo cáo về doanh thu, hàng tồn kho … yêu cầu phải được lên một cách thường

xuyên, liên tục nên phương pháp quản lý bằng thủ công không còn phù hợp nữa.

Nắm bắt được thực tế này của công ty, là một sinh việc khoa Tin học kinh tế,

có trong tay những kiến thức về kinh tế, xây dựng phần mềm và lập trình. Cùng

với sự giúp đỡ của các cán bộ tại Công ty, sự hướng dẫn và đồng ý của của giáo

viên hướng dẫn TS. Trần Thị Thu Hà, em đã lựa chọn đề tài :

“Phân tích và thiết kế phần mềm quản lý bán hàng tại Công ty cổ phần

thương mại và dịch vụ HAVINA”

2.3. Công cụ nghiên cứu và thực hiện đề tài

2.3.1. Hệ quản trị cơ sở dữ liệu

Đối với việc tạo lập cơ sở dữ liệu, ta sẽ sử dụng hệ quản trị cơ sở dữ liệu

Microsoft Office Access 2003, hệ quản trị cơ sở dữ liệu này rất thân thiện và dễ

sử dụng.

2.3.2. Ngôn ngữ lập trình

Chương trình sẽ sử dụng ngôn ngữ Visual Basic 6.0 để lập trình. Đây là một

ngôn ngữ lập trình sự kiện và cho phép lập trình hướng đối tượng để xây dựng

họat động trong môi trường Windowns.

Visual Basic cung cấp nhiều công cụ để cho phép kết nối và khai thác dữ

- 10 -

liệu ở nhiều hệ quản trị cơ sở dữ liệu khác nhau.

2.3.3. Công cụ làm báo cáo Crystal Repost

Crystal Repost là một công cụ chuẩn, cho phép thiết kế các báo cáo trên ứng

dụng Visual Basic. Ngoài ra, có thể tạo báo cáo trên ứng dụng và Web, tập tin

- 11 -

dạng Crystal Repost có tên mở rộng là “.rpt”

CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP LUẬN PHÂN TÍCH VÀ

THIẾT KẾ PHẦN MỀM QUẢN LÝ BÁN HÀNG TẠI

CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI VÀ DỊCH VỤ

HANINA

2.1. Tổng quan về công nghệ phần mềm

2.1.1. Phần mềm

a. Khái niệm về phần mềm

Phần mềm tin học đã trở thành phần tử chủ chốt của các hệ thống dựa trên

máy tính. Trong công nghệ phần mềm thì phần mềm được hiểu theo định nghĩa

của nhà tin học người Mỹ Roger Pressman: “ Phần mềm là một tổng thể bao

gồm 3 yếu tố: Các chương trình máy tính, các cấu trúc dữ liệu, tài liệu hướng

dẫn sử dụng phần mềm”

Định nghĩa này xác định được thành phần của phần mềm trong công nghệ

phần mềm.

Phần mềm là sản phẩm của một nền công nghệ mới nó gồm có hai tính chất

+ Phần mềm là hệ thống logic chứ không phải kỹ thuật. Do đó nó không

được ráp theo nghĩa thông thường như sản phẩm công nghiệp khác. Một phần

mềm cần có sự đầu tư nhiều trí tuệ của những người chế tác phần mềm.

+ Sản phẩm của các nền công nghiệp truyền thống sẽ bị hao mòn trong quá

trình sử dụng. Giá trị của phần mềm càng tăng lên khi nó được người sử dụng

- 12 -

càng hiểu sau về nó.

b. Các giai đoạn phát triển của phần mềm

Giai đoạn 3 1970 – 1990

- Hệ phân tán - Hiệu quả thương mại hoá

Giai đoạn 1 1950 - 1960 - Xử lý theo lô - Đơn chiếc theo đơn đặt hàng

Giai đoạn 2 1960 – 1970 - Nhiều người sử dụng - Thời gian thực - Bắt đầu có phần mềm thương mại Giai đoạn 4 1990 trở đi - Hệ thống để bàn - Hệ thông minh - Quy mô công nghiệp

Theo các giai đoạn phát triển của phần mềm, ta nhận thấy tiến trình phát

triển của phần mềm luôn luôn đi song song với quá trình phát triển của phần

cứng theo định hướng hoàn toàn tương tự, tức là: Quy mô thu nhỏ, tính năng

nâng cao.

Tính chất thương mại hóa của phần mềm trên thị trường ngày càng bộc lộ rõ

và đỉnh cao là việc sản xuất phần mềm đã tiến hành ở quy mô đại trà theo tác

phong công nghiệp và xu thế tổng quát của thị trường.

2.1.2. Công nghệ phần mềm

a. khái niệm

Công nghệ phần mềm là môn khoa học nghiên cứu các phương pháp, các thủ

tục và các công cụ đi từ phân tích thiết kế đến quản lý một dự án phần mềm

nhằm đạt được các mục tiêu của dự án.

Hay nói cách khác: Công nghệ phần mềm là tổ hợp các công cụ, phương

pháp và thủ tục làm cho người quản trị viên dự án nắm được xu thế tổng quát

của công nghệ phần mềm. Đồng thời giúp cho kỹ sư lập trình có nền tảng để

khai thác định hướng phần mềm.

b. Các giai đoạn phát triển của 1 dự án phần mềm

Quy trình phát triển 1 dự án phần mềm không phụ thuộc vào quy mô, độ

- 13 -

phức tạp và miền ứng dụng, nó đều trải qua 3 giai đoạn sau:

- Giai đoạn 1: Giai đoạn xác định

Nhóm sản xuất phần mềm phải xác định cụ thể và chi tiết sản phẩm phần

mềm mà mình cần chế tạo ra. Đây là công đoạn cực kỳ quan trọng khi sản xuất

phần mềm với quy mô công nghiệp vì chỉ có xác định rõ ràng phạm vi của sản

phẩm và các rằng buộc liên quan chúng ta mới tiến hành được kết quả các công

đoạn sau.

Trong giai đoạn này phải xác định và giải quyết ban vấn đề mấu chốt sau:

+ Tiến hành phân tích hệ thống một cách toàn diện theo quan điểm: một

phần mềm là một bộ phận của hệ thống quản lý. Phần mềm phải được đặt trong

tổng thể hệ thống ấy và xem xét trong mối quan hệ ràng buộc với các yếu tố

quản lý khác.

+ Tiến hành lập kế hoạch sản xuất phần mềm trước khi đi vào yêu cầu cụ

thể.

+ Tiến hành phân tích yêu cầu một cách cụ thể, chi tiết theo từng đối tượng.

Đây là giai đoạn định danh phần mềm trong thực tế của các công ty phần

mềm nó được cụ thể hóa trong vai trò cán bộ có chức danh: Cán bộ phân tích

yêu cầu phần mềm, Cán bộ lập và quản lý yêu cầu phần mềm.

- Giai đoạn 2: Giai đoạn phát triển

Trong giai đoạn này phải định hướng phần mềm sẽ phát triển như thế nào.

Trong đó có 3 công việc quan trọng cần làm: thiết kế, mã hóa, kiểm thử. Cần

chú ý khái niệm mã hóa trong công nghệ phần mềm khác với khái niệm mã hóa

trong hệ thống thông tin. Trong công nghệ phần mềm, mã hóa là quá trình

chuyển đổi, dịch từ một thiết kế ban đầu thành một ngôn ngữ lập trình mà máy

tính có thể hiểu được.

Trong thực tiễn của công nghệ phần mềm giai đoạn này được thực hiện bởi

các chức danh: Cán bộ thiết kế, Cán bộ quản lý cấu hình phần mềm, Lập trình

- 14 -

viên, Cán bộ test phần mềm.

- Giai đoạn 3: Giai đoạn bảo trì

Trong đó có loại hình: bảo trì sửa chữa, bảo trì thích nghi và bảo trì hoàn

thiện (còn gọi là bảo trì nâng cao)

+ Bảo trì sửa chữa: tức là sửa lỗi phần mềm, lỗi chi tiết đơn giản không phải

là lỗi của hệ thống.

+ Bảo trì thích nghi: tức là làm cho sản phẩm phần mềm hoàn toàn thân

thiện trong môi trường của người sử dụng.

+ Bảo trì hoàn thiện ( bảo trì nâng cao): tức là làm cho sản phẩm phần mềm

đẹp hơn, có tính thẩm mỹ cao cùng với chức năng thực hiện ngày càng được

hoàn thiện, ngoài ra kỹ sư phần mềm còn phải bổ sung thêm một vài chức năng

mà công ty mua phần mềm yêu cầu.

Trong thực tiễn hoạt động hiện nay của các công ty phần mềm nhiệm vụ này

thường được giao cho cán bộ triển khai phần mềm và ban hỗ trợ khách hàng.

Đánh giá hiệu quả hoạt động của các công ty phần mềm ở việt nam hiện nay.

Người ta thấy vấn đề hậu mãi lại đóng vai trò quan trọng hơn là chất lượng

phần mềm.

Trong công nghệ phần mềm, người ta thường áp dụng quy tắc 40 – 20 – 40

về sự phân bổ các nỗ lực trong tiến trình phát triển một phần mềm. Tức là toàn

bộ tiến trình được chia thành ba khối lớn. Có nghĩa là trong giai đoạn phát triển

thì phẫn mã hóa công ty phần mềm cần tập trung các tiềm năng về vật chất và

con người ở mức độ 20% còn lại các tiềm năng này được chia làm 2 lần cho

quy trình thiết kế và thử nghiệm.

2.1.3. Vòng đời phát triển của phần mềm

Mỗi phần mềm từ khi ra đời phát triển đều trải qua 1 chu kì trong công nghệ

phần mềm gọi là vòng đời phát triển của phần mềm.

Mục đích của việc nghiên cứu vòng đời phát triển của phần mềm là phân ra

- 15 -

thành giai đoạn trên cơ sở đó tìm hiểu giải pháp và công cụ thích hợp để tác

động vào các giai đoạn. Vòng đời phát triển của một phần mềm được biểu diễn

bằng mô hình thác nước theo hình vẽ sau đây:

Hình 2.1. Mô hình biểu diễn vòng đời phát triển của phần mềm

- Công đoạn đầu tiên là công nghệ hệ thống bao trùm toàn bộ các quá trình

tiếp theo trong công nghệ phần mềm. Vì phần mềm là một thành phần của hệ

thống quản lý do đó nó phải được xem xét trong mối liên quan tổng thể về kinh

tế, kỹ thuật, tài chính của toàn bộ bộ máy quản lý.

- Công đoạn tiếp theo là phân tích. Với mục đích xác định rõ ràng và cụ thể

các yêu cầu của phần mềm.

- Phần thiết kế trong công nghệ phần mềm hướng tới các vấn đề sau đây:

+ thiết kế kiến trúc hệ thống: là phần quan trọng nhất vì nó cho ta cái nhìn

tổng thể về phần mềm cần xây dựng.

+ Thiết kế kỹ thuật là đi vào các vấn đề cụ thể gồm: thiết kế dữ liệu, thiết kế

thủ tục, thiết kế chương trình, thiết kế giao diện màn hình và cuối cùng là thiết

kế công cụ cài đặt.

Người ta dùng mô hình thác nước để biểu diễn vòng đời phát triển của phần

mềm với 2 ý nghĩa. Một là: để khẳng định đây là giai đoạn của một quy trình

thống nhất, nó không tách rời mà có mối liên quan mật thiết với nhau. Hai là:

- 16 -

trong mô hình này các công đoạn ở phía dưới thì chịu tác động của toàn bộ các

công đoạn ở phía bên trên. Chỉ có công đoạn công nghệ hệ thống là không chịu

ảnh hưởng hay tác động của bất cứ công đoạn nào.

2.1.4. Làm bản mẫu phần mềm

Đây là một công đoạn rất đặc trưng khi sản xuất phần mềm ở quy mô công

nghiệp. Cũng tương tụ như trong sản xuất của một ngành công nghiệp nào đó,

trước khi đưa sản phẩm vào sản xuất hàng loạt thì phải tiến hành thử nghiệm

làm thử một số sản phẩm để đưa ra thăm dò ý kiến của khách hàng, nếu khách

hàng đồng ý thì mới tiến hành sản xuất hàng loạt.

Bản mẫu phần mềm được hiểu là một mô hình của phần mềm tương lai

mang những đặc trưng cơ bản nhất nhưng chưa phải là phần mềm hoàn toàn đã

hoàn thiện.

Trong quy trình làm phần mềm nhất thiết phải làm bản mẫu vì hai lý do sau

đây: Khi khách hàng đến công ty đặt hàng người ta chỉ bày tỏ nguyện vọng sản

phẩm phần mềm mới được thiết kế. Các kỹ sư phần mềm ngay từ đầu khi nhận

đơn đặt hàng thì cũng không hình dung hết các chức năng chỉ tiết của phần

mềm.

Quy trình làm bản mẫu phần mềm đòi hỏi những cán bộ có chuyên môm cao

không chỉ thuần tuý về mặt tin học. Vì mục đích của công đoạn làm bản mẫu

chưa hẳn là chất lượng của phần mềm mà còn là khả năng thu hút khách hàng

để sản xuất phần mềm. Sau khi có bản mẫu phần mềm, khách hàng sẽ xem xét

đánh giá và nếu bản mẫu đã được chấp nhận thì phần mềm sẽ được đưa vào sản

- 17 -

xuất.

Quy trình làm bản mẫu phần mềm gồm các bước như sau:

Hình 2.2. Mô hình mình hoạ các bước làm bản mẫu phần mềm

- Bước 1: Xác định yêu cầu của khách hàng. Trong bước này đại diện của

công ty phần mềm gặp gỡ khách hàng để xác định các yêu cầu của họ về phần

mềm. Thông thường khách hàng chỉ bày tỏ nguyện vọng là chính, bản thân cán

bộ công ty phần mềm phải lượng hóa và mô hình hóa các nguyện vọng đó

- Bước 2: Thiết kế nhanh. Mục đích của bước này ở dạng phác thảo chỉ bao

gồm 1 vài đặc trưng cơ bản của phần mềm

- Bước 3: Làm bản mẫu. Nhằm mục đích công ty phần mềm cho ra đời

nhanh 1 bản mẫu dạng phác thảo chỉ gồm 1 vài đặc trưng cơ bản của phần mềm

- 18 -

- Bước 4: Khách hàng đánh giá bản mẫu

- Bước 5: Làm mịn bản mẫu, hay là chi tiết hóa các chức năng phần mềm

- Bước 6: Kết thúc ta được 1 sản phẩm chưa được thương mại hóa thị trường

mà là bản mẫu phần mềm

Quy trình này có vai trò đặc biệt quan trọng, là yếu tố quyết định xem khách

hàng có ký hợp đồng phần mềm hay không. Ngoài ra cán bộ làm phần bản mẫu

ngoài kiến thức chuyên môn phải có kiến thức tổng hợp về tình hình kinh tế xã

hội.

2.1.5. Nền tảng thiết kế phần mềm

a. Vai trò của thiết kế phần mềm

Thiết kế phần mềm là khâu trung tâm trong quy trình sản xuất một phần

mềm công nghiệp và được dùng để chỉ chung 3 quy trình là: Thiết kế, lập trình

và kiểm thử.

Quy trình thiết kế chiếm 75% chi phí để sản xuất một phần mềm công

nghiệp. Vai trò của khâu thiết kế trong sản xuất phần mềm công nghiệp thể hiện

ở chỗ:

- Đối với các phần mềm được thiết kế đầy đủ thì không dẫn đến những thay

đổi lớn khi xảy ra một thay đổi lớn nào đó về dữ liệu

- Đối với các phần mềm không được thiết kế một cách đầy đủ thì tính tổn

định của chúng rất thấp, chỉ cần một thay đổi nhỏ về dữ liệu hoặc tác động của

môi trường cũng làm cho hoạt động của phần mềm bị bỉến dạng thậm chí không

còn khả năng hoạt động được nữa.

- Nền tảng thiết kế cũng là cơ sở để tiếp tục phát triển phần mềm hoặc sửa

- 19 -

chữa, bổ sung các chức năng của nó.

b. Tiến trình thiết kế trong công nghệ phần mềm

Khi sản xuất một phần mềm công nghiệp theo quan điểm quản lý dự án việc

thiết kế phần mềm được tiến hành theo 2 bước: thiết kế sơ bộ và thiết kế chi

tiết.

Xét từ góc độ quản lý thì thiết kế sơ bộ đưa ra cái nhìn sơ bộ về phần mềm

tương lai. Còn thiết kế chi tiết đi sau vào các lĩnh vực thiết kế cụ thể: thiết kế dữ

liệu, thiết kế chương trình, thiết kế thủ tục.

Nếu xét từ phương diện kỹ thuật thì quy trình phát triển một phần mềm công

nghiệp được phân chia thành 4 công đoạn: thiết kế kiến trúc, thiết kế dữ liệu,

thiết kế thủ tục và thiết kế giao diện.

Hai góc độ quản lý và kỹ thuật trong tiến trình phát triển phần mềm có mỗi

quan hệ rất chặt chẽ với nhau và được biểu diễn tổng quan trong hình vẽ sau

đây:

Hình 2.4. Biểu diễn mối quan hệ giữa 2 khía cạnh trong thiết kế phần mềm

c. Kiến trúc phần mềm

Trước mỗi vấn đề đặt ra, kỹ sư phần mềm phải đưa ra giải pháp cho kiến

trúc phần mềm sao cho vẫn đề được giải quyết hiệu quả mà không quá phức

- 20 -

tạp.

Yêu cầu chung đối với một kỹ sư phần mềm là phải đạt được 2 yêu cầu sau:

- Đảm bảo tính chặt chẽ trong kiến trúc để không xảy ra những lỗ hổng trong

phần mềm.

- Kiến trúc phải đảm bảo không quá phức tạp để khi dịch thành chương

trình, quy mô của chương trình không quá lớn khi thực hiện mỗi chức năng.

Bản chất của của kiến trúc phần mềm là bài toán chuyển từ P – S ( Tử vấn

đề thực tế sang giải pháp phần mềm). P là một vấn để phi cấu trúc và S đã được

cấu trúc hóa.

Hình 2.5. Mô hình biểu diễn kiến trúc phần mềm

Với 1 vấn đề P, ta có thể đưa ra rất nhiều giải pháp S khác nhau, từ đó đưa

đến nhiều kiến trúc hệ thống khác nhau. Tiêu chuẩn cơ bản ở đây là đảm bảo

được mức độ càng đơn giản càng tốt mà vẫn thực hiện được các chức năng.

- 21 -

Việc giải quyết vấn đề từ P sang S không những chỉ là kĩ thuật mà còn là nghệ

thuật của kỹ sư phần mềm, hoàn toàn tương tự như kến trúc sư với mỗi công

trình xây dựng. Vì thế trước mỗi vấn đề thực tế đặt ra, kỹ sư phần mềm phải lựa

chọn 1 giải pháp phần mềm gọn nhẹ không quá phức tạp.

2.1.6. Xác định quy mô phần mềm

Cũng như các nghành công nghiệp truyền thống. Trong công nghệ phần

mềm, vấn đề xác định quy mô của sản phẩm là một công đoạn bắt buộc và

hướng tới hai mục đích sau:

- Để xác định kế hoạch thiết kế phần mềm phù hợp.

- Đưa ra một giấy báo giá dựa trên cơ sở tình toán cụ thể.

Tuy nhiên, sản phẩm phần mềm có những nét đặc thù riêng biệt so với sản

phẩm của các ngành công nghiệp truyền thống. Do đó, việc xác định quy mô

của chúng cũng phức tạp hơn nhiều. Người ta sử dụng hai phương pháp để xác

định quy mô phần mềm.

+ Phương pháp trực tiếp (KLOG)

Đây là phương pháp xét quy mô phần mềm trên cơ sở dòng lệnh. Như vây,

một phần mềm được đánh giá là quy mô lớn nếu nó có nhiều dòng lệnh. Ở đây,

người ta chưa đề cập đến phần chất lượng, chức năng mà phần mềm có thể thực

hiện được.

Hiệu năng = KLOG /nguời /tháng

Chất lượng = (100 – sai sót /KLOG) /100%

Chi phí = Tổng số tiền /KLOG

+ Phương pháp gián tiếp (FP)

Phương pháp KLOG chỉ xét đến góc độ quy mô mà chưa đề cập đến hiệu

quả của phần mềm. Bổ xung phương pháp hai để đánh giá phần mềm theo quan

điểm chức năng. Đây là phương pháp thực nghiệm do nhà tin học nguời Mỹ

đưa ra trên cơ sở xem xét rất nhiều phần mềm và dựa vào ý kiến đánh giá của

- 22 -

các chuyên gia, và đưa ra 5 chỉ tiêu đánh giá chức năng của một phần mềm.

Tham số đo Số lượng Đơn giản Trung bình Phức tạp Tổng

Input 3 4 6

Output 4 5 7

Các yêu cầu 3 4 6

File 7 10 15

Giao diện 5 7 10

Tổng

Năm chỉ tiêu này về cơ bản đã bao quát được nội dung để đánh giá chức

năng của một phần mềm.

FP = Tổng số * (0.65 + 0.01 * Sum (Fi) )

Fi : hàm điều chỉnh độ phức tạp

I = 1 – 14

Trên cơ sở xác định được đại lượng FP người ta cũng sử dụng ba chỉ tiêu

như trong trường hợp KLOG sau đây:

Hiệu năng = FP /người /Tháng

Chất lượng = (100 - lỗi /FP) /100%

Chi phí = Tổng số tiền /FP

2.1.7. Các quy trình thiết kế trong công nghệ phần mềm

Trong sản xuất phần mềm công nghiệp, người ta chuẩn hoá dưới dạng tổng

quát 6 bước được gọi là 6 quy trình - đây có thể coi là bản hướng dẫn của

những người làm việc trong công ty sản xuất phần mềm :

+ Xác định yêu cầu người sử dụng

+ Xây dựng và quản lý hợp đồng phần mềm

+ Thiết kế phần mềm

+ Lập trình trong công nghệp phần mềm

+ Quy trình test trong công nghệ phần mềm

- 23 -

+ Quy trình triển khai trong công nghệ phần mềm

Tuy nhiên áp dụng vào đề tài, do còn nhiều hạn chế về điều kiện và năng lực

bản thân nên sẽ chỉ đi sâu vào những khâu quan trọng để xây dựng lên phần

mềm. Đó là các quy trình :

+ Xác định yêu cầu người sử dụng

+ Thiết kế phần mềm

+ Lập trình trong công nghệ phần mềm

Khi thực hiện đề tài “ Phân tích và thiết kế phần mềm quản lý bán hàng tại

Công ty cổ phần thương mại và dịch vụ HAVINA”, thì 3 quy trình trên là các

quy trình quan trọng nhất. Việc thực hiện tốt 3 quy trình này đóng vai trò chủ

chốt tạo lên phần mềm.

1) Quy trình xác định yêu cầu người sử dụng (Khách hàng)

* Mục đích của quy trình

Mục đính của quy trình bao gồm tìm hiểu yêu cầu của khách hàng, tiến hành

phân tích hệ thống một cách sơ bộ và các quy trình liên quan và lượng hoá nhu

cầu của khách hàng về sản xuất phần mềm.

* Các dấu hiệu

Quy trình này được đặc trưng bởi các dấu hiệu sau đây:

- Khảo sát hệ thống

- Phân tích nghiệp vụ

- 24 -

- Phân tích yêu cầu

- 25 -

* Lưu đồ của quy trình

* Các thông số của quy trình

Yêu cầu

Mô Tả

tiêu

Thông số 1. Thông Số chung Chức danh Điều kiện bắt đầu

Theo chuẩn công ty

Điều kiện kết thúc

- Cán bộ xây dựng y/c - Các thông tin liên quan đến quá trình - Có đề suất khời động dự án phần mềm - Phân tích nghiệp vụ - Mô tả hoạt động của hệ thống

tiêu

Theo chuẩn công ty

2. Input - Hợp đồng - Giải pháp

- Văn bản hợp đồng xây dựng phần mềm - Các giải pháp kỹ thuật thực hiện hợp đồng

tiêu

3. Sản phẩm Hồ sơ xác định yêu cầu khách hàng

4. Đánh giá chất lượng

Theo chuẩn công ty >= 90% + - 20%

tiêu

5. Các quá trình liên quan - Tài liệu phân tích nghiệp vụ - Mô tả hoạt động - Tài liệu phân tích người sử dụng - Tỷ lệ các sản phầm xác định yêu cầu hoàn thành đúng hạn - Mức chênh lệch thời gian - Hợp đồng phần mềm

Theo chuẩn công ty

* Phân đoạn các hoạt động STT 1 Điều kiện bắt đầu Bắt đầu quy trình

Các bước thực hiện Lập kế hoạc xác định yêu cầu 2

2 Khảo sát hệ thống Kết thúc bước 1

3 4 Kết thúc bước 2 Kết thúc bước 3 Điều kiện kết thúc Kế hoạch được quản trị viên dự án phê duyệt Quản trị viên dự án và khách hàng chuẩn y Khách hàng chấp nhận Khách hàng chấp nhận

Phân tích nghiệp vụ Phân tích yêu cầu người sử dụng 5 Mô tả hoạt động của Kết thúc bước 4

hệ thống Tổng hợp kết quả 6 Kết thúc bước 5

- 26 -

Quản trị viên dự án phê duyệt Quản trị viên dự án phê duyệt

Trong quy trình này, khi áp dụng vào đề tài, phải nắm bắt được hệ thống

quản lý bán hàng tại công ty cổ phần thương mại và dịch vụ HAVINA. Từ đó đi

sâu tìm hiểu và phân tích từng nghiệp vụ quản lý.

Yêu cầu quan trọng của quy trình xác định yêu cầu người sử dụng là phải

mô hình hóa và cấu trúc hóa các vấn đề phi cấu trúc. Do đó, đây là khâu quan

trọng nhất cần phải có một kiến thức tổng hợp từ rất nhiều lĩnh vực.

2) Quy trình thiết kế phần mềm

* Mục đích của quy trình

Trên cơ sở của hồ sơ phân tích nghiệp vụ và mô hình hoạt động của hệ thống

tiến hành thiết kế kiến trúc và thiết kế kĩ thuật để xây dựng hồ sơ thiết kế phần

mềm.

* Các dấu hiệu

Quy trình thiết kế phần mềm được đặc trưng bởi các dấu hiệu sau:

- Thiết kế kiến trúc phần mềm ( Chuyển từ P -> S)

- Thiết kế kĩ thuật:

+ Thiết kế dữ liệu

+ Thiết kế thủ tục

+ Thiết kế chương trình

- 27 -

+ Thiết kế giao diện

* Lưu đồ của quy trình

BĐ

Lập kế hoạch thiết kế

Thiết kế kiến trúc

Duyệt Không duyệt Duyệt

Thiết kế dữ liệu

Thiết kế thủ tục

Thiết kế chương trình

Tổng hợp chương trình

- 28 -

* Các thông số của quy trình

Mô tả Yêu cầu

Thông số 1. Thông số chung Chức danh 2. Input

Theo tiêu chuẩn FPT Quản trị viên dự án phê duyệt

3. Sản phẩm

4. Đánh giá chất lượng

Quản trị viên dự án phê duyệt >=90% +- 20%

Cán bộ thiết kế Hợp đồng kinh tế Phân tích nghiệp vụ Mô hình hoạt động (BFD,DFD…) Kiến trúc hồ sơ hệ thống Hồ sơ thiết kế kỹ thuật Tỷ lệ tài liệu thiết kế hoàn thành đúng hạn Chênh lệch dự kiến thời gian Hợp đồng phần mềm Lập trình 5. Các quá trình liên quan

* Phân đoạn các hoạt động

Stt Hoạt động 1 Điều kiện kết thúc Quản trị viên dự án duyệt

Lập kế hoạch thiết kế

Thiết kế kiến trúc Quản trị viên dự án duyệt 2

Quản trị viên dự án duyệt Thiết kế dữ liệu 3

Quản trị viên dự án duyệt Thiết kế thủ tục 4

Quản trị viên dự án duyệt 5

Quản trị viên dự án duyệt Thiết kế chương trình Thiết kế giao diện 6

Quản trị viên dự án duyệt Tổng hợp 7

Điều kiện bắt đầu Sau khi nhận hợp đồng Kinh tế, Hồ sơ phân tích nghiệp vụ Sau khi kết thúc bước 1 Sau khi kết thúc bước 2 Sau khi kết thúc bước 2 Sau khi kết thúc bước 2 Sau khi kết thúc bước 2 Sau khi kết thúc bước 6

Cũng tương tự như quy trình trước mỗi hoạt động sẽ được chi tiết thành các

- 29 -

đầu việc cụ thể.

3) Quy trình lập trình trong công nghệ phần mềm

* Mục đích của quy trình

Trên cơ sở bản vẽ thiết kế kỹ sư phần mềm lựa chọn một ngôn ngữ lập trình

nào đó để chuyển từ bản vẽ thiết đã được biểu diễn trên ngôn ngữ cụ thể vì điều

đó người ta coi quá trình lập trình là quá trình thi công.

* Các dấu hiệu:

Quy trình lập trình được đặc trưng bởi các dấu hiệu sau:

- Lập trình các thư viện chung

- Lập trình các module

- Lập trình tích hợp

- 30 -

* Lưu đồ của quy trình

* Các thông số của quy trình

Thông số 1. Thông Số chung: Chức Danh 2. Input yêu cầu Tiêu Chuẩn FPT QTVDA phê duyệt

Mô Tả Lập trình Viên Thiết kế kiến trúc tổng quát Thiết kế kĩ thuật HĐ kinh tế

3. Sản phẩm(output) QTVDA phê duyệt

4. Đánh giá chất lượng

>= 90% + - 20%

5. Các quá trình liên quan

Sản phẩm phần mềm Bộ công cụ cài đặt Tỷ lệ các SP hoàn thành đúng hạn Dự kiến hoàn thành thiết kế HĐPM Test

* Phân đoạn các hoạt động

Kết Thúc

STT Hoạt Động 1 Lập kế hoạch Bắt Đầu bắt đầu quy trình LT KH được QTVDA phê

2 Kết thúc bước 1 duyệt QTVDA phê duyệt

3 4 5 6 Lập trình thư viện chung Thiết kế module kết thúc bước 2 tích hợp kết thúc bước 3 kết thúc bước 4 Test chương Trình báo cáo QT Lập trình kết thúc bước 5 QTVDA phê duyệt QTVDA phê duyệt QTVDA phê duyệt QTVDA phê duyệt

Dựa vào các hoạt động này, sẽ sử dụng ngôn ngữ Visual Basic 6.0 để lập

trình phần mềm.

Trên đây là 3 quy trình quan trọng nhất khi áp dụng vào đề tài “ Phân tích và

thiết kế phần mềm quản lý bán hàng tại Công ty cổ phần thương mại và dich vụ

HAVINA”. Ngoài ra, sau khi kết thúc 3 quy trình này, có thể thực hiện thêm 2

- 31 -

quy trình: quy trình test, và quy trình triển khai. Việc thực hiện 2 quy trình này

sẽ diễn ra ở quy mô nhỏ, phù hợp với năng lực bản thân và quy mô của phần

mềm, nhằm tìm ra các lỗi của phần mềm và chạy thử phần mềm trên 1 số máy

trạm của Công ty cổ phần thương mại và dịch vụ HAVINA.

2.2. Một số nguyên tắc khi thiết kế phần mềm

2.2.1. Nguyên tắc thiết kế màn hình nhập liệu

Mục đích của thiết kế màn hình nhập liệu là thiết kế các thủ tục nhập liệu có

hiệu quả và giảm thiểu tối đa các sai sót. Sau đây là một số nguyên tắc hữu ích

cho việc thiết kế màn hình nhập liệu:

- Khi nhập dữ liệu từ một tài liệu gốc, khuôn dạng màn hình phải giống như

tài liệu gốc.

- Nên nhóm các trường trên màn hình theo một trật tự có ý nghĩa, theo trật tự

tự nhiên, theo tần số sử dụng, theo chức năng hoặc theo tầm quan trọng.

- Không bắt người dùng cập nhật các thông tin thứ sinh tức là thông tin có

thể tính toán được hoặc có thể truy tìm được từ cơ sở dữ liệu hoặc có thể suy

luận được từ những thông tin đã có.

- Đặt tên cho các ô nhập liệu ở phía trên hoặc bên trái của ô nhập liệu.

- Tự động cập nhật các giá trị ngầm định nếu có thể.

- Sử dụng phím Tab hoặc phím Enter để chuyển tới trường tiếp theo.

- Sử dụng tối đa ba màu trên Forn chức năng, chỉ tô màu hoặc nhấn mạnh

những trường thông tin quan trọng.

2.2.2. Nguyên tắc cơ bản của việc trình bày thông tin trên màn hình

Theo Dumas và Galit thì có những nguyên tắc cơ bản cho việc trình bày

thông tin trên màn hình như sau:

- Đặt mọi thông tin gắn liền với một nhiệm vụ trên cùng một màn hình.

Người sử dụng không phải nhớ thông tin từ màn hình này sang màn hình khác.

- Chỉ dẫn rõ ràng cách thoát khỏi màn hình. Đặt giữa các tiêu đề và xếp đặt

- 32 -

thông tin theo trục trung tâm.

- Nếu đầu ra thông tin gồm nhiều trang màn hình thì mỗi trang phải được

đánh số thứ tự.

- Viết văn bản theo quy ước chung bằng cách sử dụng in hoa, in thường, chữ

gạch chân … và ngắt câu hợp lý.

- Đặt tên đầu cột cho mỗi cột

- Tổ chức các phần tử của danh sách theo trật tự quen thuộc trong quản lý.

- Cân trái các cột văn bản và cân phải các cột số. Bảo đảm vị trí dấu thập

phân thẳng hàng.

- Chỉ đặt mầu cho những thông tin quan trọng.

2.2.3. Phương pháp thiết kế giải thuật

Trong thiết kế giải thuật, có 2 phương pháp thiết kế giải thuật là:

a. Thiết kế từ trên xuống ( Top down design )

Đây là phương pháp thiết kế giải thuật dựa trên tư tưởng module hoá. Nội

dung của phương pháp thiết kế này như sau:

Trước hết người ta xác định các vấn đề chủ yếu nhất mà việc giải quyết bài

toán yêu cầu, bao quát được toàn bộ bài toán. Sau đó phân chia nhiệm vụ cần

giải quyết thành các nhiệm vụ cụ thể hơn, tức là chuyển dần từ module chính

đến các module con từ trên xuống dưới, do vậy phương pháp có tên gọi là “ từ

đỉnh xuống ”.

b. Thiết kế từ dưới lên ( Bottom up design )

Phương pháp này ngược lại với phương pháp Top down design và bao gồm

các ý nghĩa sau đây:

Trước hết người ta giải quyết các vấn đề cụ thể, sau đó trên cơ sở đánh giá

mức độ tương tự về chức năng của các vấn đề này trong việc giải quyết các bài

toán, người ta gộp chúng lại thành từng nhóm cùng chức năng từ dưới lên trên

cho đến module chính. Sau đó thiết kế thêm một số chương trình làm phong

phú hơn, đầy đủ hơn chức năng của các phân hệ và cuối cùng là thiết kế một

chương trình làm vụ tập hợp các module thành một hệ chương trình thống nhất,

- 33 -

hoàn chỉnh.

Hai phương pháp thiết kế này áp dụng trong các tình huống khác nhau. Với

phương pháp thiết kế từ trên xuống thường áp dụng khi thiết kế tại những nơi

chưa được tin học hóa. Còn với phương pháp thiết kế từ dưới lên thì áp dụng

khi thiết kế tại nhưng nơi đã được tin học hóa một phần

Với Công ty cổ phần thương mại và dịch vụ HAVINA, do công ty chưa có

phần mềm quản lý trong bất kỳ nghiệp vụ nào của quản lý bán hàng, hầu hết

công ty vẫn lưu chữ bằng giấy tờ hoặc lưu trữ bằng word, excel. Do đó khi thiết

kế phần mềm quản lý bán hàng tại công ty, sẽ chọn phương pháp thiết kế từ

- 34 -

đỉnh xuống ( Top down design ).

CHƯƠNG 3: PHÂN TÍCH VÀ THIẾT KẾ PHẦN MỀM

QUẢN LÝ BÁN HÀNG TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN

THƯƠNG MẠI VÀ DỊCH VỤ HAVINA

3.1. Bài toán quản lý bán hàng tại Công ty cổ phần thương mại và dịch vụ

HAVINA

3.1.1. Nội dung của bài toán quản lý bán hàng

Công ty cổ phần thương mại và dịch vụ HAVINA là công ty thường xuyên

tham gia tư vấn, thiết kế, cung cấp thiết bị và lắp đặt chuyển giao công nghệ các

thiết bị trong lĩnh vực công nghệ thông tin, điện tử viễn thông.

Trong những năm gần đây, quy mô của công ty ngày càng mở rộng và doanh

thu liên tục tăng. Công ty thực hiện kinh doanh thông qua các dịch vụ sau: dịch

vụ mua hàng, dịch vụ triển khai và dịch vụ bảo hành bảo trì.

Khi khách hàng có nhu cầu về hàng hoá thì phòng kinh doanh sẽ tiếp nhận

yêu cầu này, khách hàng có thể đến đặt mua hàng tại công ty hoặc gọi điện đến,

hoặc thông qua website của công ty để đặt hàng. Phiếu mua hàng của khách

hàng sau đó sẽ được kiểm tra và thực hiện mua hàng của nhà cung cấp. Phòng

kinh doanh sẽ gửi đơn đặt hàng cần mua đến nhà cung cấp và yêu cầu báo giá.

Sau khi đã lựa chọn được nhà cung cấp thì tiến hành thanh toán cho nhà cung

cấp và nhập hàng về.

Sau đó, phòng kỹ thuật sẽ triển khai lắp đặt và vận chuyển thiết bị đến cho

khách hàng. Sau khi bàn giao thiết bị đầy đủ theo đơn đặt hàng thì viết phiếu

bảo hành cho khách hàng theo từng thiết bị của từng nhà cung cấp, cuối cùng

- 35 -

yêu cầu khách hàng làm thủ tục thanh toán.

3.1.2. Phân tích nghiệp vụ

Qua quá trình tìm hiểu thực tế, em nhận thấy công ty thực hiện việc kinh

doanh qua các quy trình sau:

a. Quy trình mua hàng

- Mục đích: nhằm thống nhất và kiểm soát quá trình mua vật tư, hàng hoá, dịch

vụ để phục vụ cho công việc kinh doanh của Công ty thương mại và cổ phần

HAVINA

- Lưu đồ:

Nhận YC mua hàng

Đánh giá nhà cung cấp

Lựa chọn nhà cung cấp

Không

Chọn

Nhập hàng hoá

Thanh toán

Thông báo cho người yêu cầu

Lưu HS

- 36 -

b. Quy trình triển khai bán hàng

Quy trình triển khai bán hàng được thực hiện qua các bước sau:

- Nhận yêu cầu triển khai bán hàng:

+ Khi có yêu cầu triển khai bán hàng, cán bộ phòng kỹ thuật sẽ thu thập đầy

đủ, chính xác thông tin về nhu cầu lắp đặt và cài đặt thiết bị, thông tin khách

hàng, địa chỉ của khách hàng.

+ Căn cứ vào hợp đồng thì trưởng phòng kỹ thuật sẽ phân công lập kế hoạch

triển khai và phân công công việc cho cán bộ kỹ thuật đi triển khai.

- Nhận lắp đặt và cài đặt thiết bị.

+ Cán bộ kỹ thuật sẽ kiểm tra thiết bị và test thử thiết bị

+ Cán bộ kỹ thuật có trách nhiệm lấy phiếu bảo hành đầu vào đi theo từng

sản từng thiết bị và kiểm tra tem bảo hành đầu vào (nếu có) nếu thiết bị đó có

bảo hành theo tem, sau đó bàn giao cho cán bộ quản lý giấy tờ.

+ Cán bộ kỹ thuật tiến hành lắp đặt thiêt bị, cài đặt các phần mềm, chương

trình ứng dụng theo như hợp đồng.

- Xem xét và kiểm tra việc lắp và cài đặt.

+ Trước khi bàn giao thiết bị cho khách hàng, trưởng phòng kỹ thuật sẽ xem

xét và kiểm tra quy trình, kết quả lắp và cài đặt thiết bị phần mềm. Nếu có sai

sót thì sẽ yêu cầu nhân viên kỹ thuật thực hiện lại cho đến khi đạt được yêu cầu.

- Đóng gói dán tem vảo hành, làm phiếu bảo hành và biên bản bàn giao.

+ Nhân viên kỹ thuật phải có trách nhiệm dán tem bảo hành đã được tích dấu

thời gian giao hàng để làm mốc cho thời hạn bảo hành vào các linh kiện hay

thiết bị sẽ đuợc giao. Sau đó dán tem dịch vụ bảo hành lên trên vỏ máy, lấy giấy

bảo hành và làm biên bản bàn giao.

- Vận chuyển thiết bị và bàn giao tới khách hàng.

+ Cán bộ kỹ thuật phải thống nhất với khách hàng về thời gian, người liên hệ

và địa điểm bàn giao hàng. Sau đó đóng gói hàng hoá vận chuyển thiết bị tới địa

- 37 -

chỉ cho khách hàng.

+ Tại nơi giao hàng, cán bộ triển khai tiến hành bàn giao thiết bị cho khách

hàng, thực hiện việc lắp đặt, kết nối thiết bị với máy in, máy scan, fax,

modem… theo yêu cầu hoặc sự chỉ dẫn của khách hàng. Sau đó khi thiết bị chạy

thử đảm bảo hoạt động bình thường, cán bộ triển khai và khách hàng ký vào

biên bản giao nhận.

+ Nếu có vướng mắc về sản phầm hoặc khách hàng không chấp nhận, cán bộ

kỹ thuật sẽ xin xác nhận của khách hàng và báo cáo cho trưởng phòng kỹ thuật

cùng với các phòng ban có liên quan để kịp thời xử lý.

- Báo cáo và lưu hồ sơ.

+ Sau khi hoàn tất quá trình triển khai theo đúng nội dung ghi trên phiếu yêu

cầu, cán bộ kỹ thuật nộp hồ sơ triển khai ( biên bản bàn giao thiết bị bản photo,

phiếu bảo hành, giấy tờ liên quan khác …) cho cán bộ quản lý hồ sơ để lưu.

3.1.3. Phân tích yêu cầu người sử dụng

a. Yêu cầu chung

- Các Form nhập dữ liệu phải được bố trí thuận tiện, dễ sử dụng. Tuy nhiên nó

vẫn phải đảm bảo một số yêu cầu như:

+ Màu sắc trên form phải hài hoá không có quá nhiều màu sắc. Nhưng cũng

làm nổi bật các trường quan trọng

+ Dùng phím Tab để thay đổi vị trí trường nhập theo một thứ tự từ trên

xuống dưới, từ trái qua phải …

+ Hiển thị các thực đơn cùng với hướng dẫn sử dụng phím tắt …

- Giảm tối đa việc nhập liệu bằng tay và nên sử dụng các Combo Box để nhân

viên chọn các giá trị chuẩn có sẵn. Điều này sẽ giúp nhân viên thuận tiện hơn

khi sử dụng và tăng độ chính xác của thông tin.

- Phải có dấu hiệu cho biết người sử dụng đang thao tác với thực đơn nào, ví dụ:

khi nhân viên đang thực hiện nhập danh mục hàng hoá thì trên thanh tiêu đề của

- 38 -

form nhập phải hiển thị chữ Danh mục hàng hoá

- Phải có câu hỏi xác nhận một số thao tác của nhân viên làm thay đổi dữ liệu

của hệ thống, ví dụ: chương trình phải hiện thông báo hỏi nhân viên có chắc

chắn muốn xoá hoá muốn thay đổi một bản ghi nào đó hay không.

- Các phím nóng phải được sử dụng thống nhất trong toàn hệ thống, tiện lợi cho

người sử dụng.

b. Yêu cầu đối với nghiệp vụ nhập hàng

- Phiếu nhập hàng phải hiển thị đầy đủ thông tin theo phiếu nhập hàng có sẵn

của công ty.

- Khi nhân viên nhấn nút lưu phiếu nhập hàng thì các phiếu nhập hàng sẽ lưu lại

để phục vụ cho quá trình tính toán.

c. Yêu cầu đối với nghiệp vụ xuất hàng

- Phiếu bán hàng phải hiển thị đầy đủ thông tin theo phiếu bán hàng có sẵn của

công ty.

- Khi nhân viên ấn lưu lại phiếu bán hàng thì các phiếu bán hàng sẽ lưu lại để

phục vụ cho quá trình tính toán

d. Yêu cầu đối với nghiệp vụ lập báo cáo

- Phải lên được nhiều loại báo cáo khác nhau như báo cáo doanh thu theo loại

hàng, báo cáo doanh thu theo thời gian, báo cáo hàng tồn kho …

- Phải thiết kế các Form báo cáo có giao diện phù hợp với từng loại báo cáo

- 39 -

theo yêu cầu của từng cấp quản lý.

3.2. Phân tích hệ thống quản lý bán hàng tại Công ty cổ phần thương mại

và dịch vụ HAVINA

3.2.1. Sơ đồ chức năng kinh doanh (BFD) của Công ty cổ phần thương mại

và dịch vụ HAVINA

Quản lý bán hàng

Quản lý mua hàng

Triển khai bán hàng

Thống kê và Lập báo cáo

Nhận YC mua hàng

Lập báo cáo hàng nhập

Nhận YC triển khai

Lựa chọn nhà cung cấp

Lắp đặt thiết bị

Lập báo cáo hàng bán

kiểm tra việc lắp đặt

Lập báo cáo doanh thu

Nhận hàng và thanh toán

Lập báo cáo hàng tồn

Đóng gói và viết phiếu bảo hành

Giao hàng và thanh toán

- 40 -

3.2.2. Sơ đồ luồng dữ liệu DFD

a. Sơ đồ ngữ cảnh

Đơn đặt hàng

BC doanh thu

Khách hàng

Lãnh đạo

BC hàng nhập

Phiếu bán hàng

BC hàng bán

Phiếu bảo hành

Yêu cầu mua hàng

Phiếu nhập hàng

Phần mềm quản lý bán hàng

Phòng kỹ thuật

Yêu cầu triển khai

Đơn đặt mua

Nhà cung cấp

- 41 -

P. Kỹ thuật

P. Kinh doanh

P h i ế u y ê u

m u a h à n g

t r i ể n k h a i

c ầ u

Phiếu xuất hàng

2.0. Triển khai bán hàng

1.0. Quản lý mua hàng

Hồ sơ hàng bán

Hồ sơ hàng nhập

BC doanh thu

3.0 Thống kê và lập báo cáo

BC hàng nhập

Lãnh đạo

BC hàng bán

- 42 -

b. Sơ đồ luồng dữ liệu DFD mức 0 của Quản lý bán hàng Khách hàng Đơn đặt hàng

Phiếu yêu cầu mua hàng

Phiếu yêu cầu

P. Kinh doanh

mua hàng

đã kiểm tra

1.1. Nhận yêu cầu mua hàng

1.2. Lựa chọn nhà cung cấp

Biên bản bàn giao

1.3. Nhận hàng và thanh toán

B i ê n b ả n

n h ậ n h à n g

P. Kinh doanh

- 43 -

c. Sơ đồ luồng dữ liệu DFD phân rã mức 1 của tiến trình: “1.0. Quản lý mua hàng”:

5.2. Lắp đặt thiết bị

Phiếu yêu cầu

P. kỹ thuật

5.1. Nhận yêu cầu triển khai

triển khai

đã kiểm tra

B i ê n b ả n b à n g i a o t h

i ế t b

ị

Phiếu bảo hành

Biên bản kiểm

5.5. Giao hàng và thanh toán

5.3. Kiểm tra việc lắp đặt

tra thiết bị

5.4. Đóng gói và viết phiếu bảo hành

B i ê n b ả n

n h ậ n h à n g

Khách hàng

- 44 -

d. Sơ đồ luồng dữ liệu DFD phân rã mức 1 của tiến trình: “2.0. Triển khai bán hàng”:

3.3. Thiết kế logic hệ thống thông tin quản lý bán hàng tại công ty cổ phần

thương mại và dịch vụ HAVINA

3.3.1. Thiết kế cơ sở dữ liệu

Để có được một thiết kế CSDL chuẩn cho phần mềm quản lý bán hàng tại

Công ty cổ phần thương mại và dịch vụ HAVINA chúng ta có thể sử dụng các

phương pháp: phương pháp chuẩn hoá trên cơ sở thông tin đầu ra và phương

pháp mô hình hoá thực thể. Với bài toán của mình, em sẽ lựa chọn phương pháp

mô hình hoá thực thể, những mô tả chi tiết quá trình thiết kế sẽ được trình bày

như sau:

3.3.1.1. Thiết kế cơ sở dữ liệu logic

a. Sơ đồ quan hệ thực thể ( ERD- Entity Relationship Diagram)

Mô tả các thực thể

STT Tên thực thể Diễn dãi

1 Phiếu bán hàng Phiếu lập khi bán hàng

2 Khách hàng Các khách hàng mua hàng của công ty

3 Hàng hóa Hàng hóa bán cho các khách hàng

4 Phiếu nhập hàng Phiếu lập khi nhập hàng

Mô tả mối quan hệ giữa các thực thể trong bài toán quản lý bán hàng tại

5 Nhà cung cấp Các nhà cung cấp hàng cho công ty

Công ty cổ phần thương mại và dịch vụ HAVINA như sau:

- Mỗi khách hàng có nhiều phiếu bán hàng, mỗi phiếu bán hàng chỉ có

một khách hàng.

- Mỗi nhà cung cấp có nhiều phiếu nhập hàng, mỗi phiếu nhập hàng chỉ

có một nhà cung cấp.

- Mỗi hàng hóa có mặt ở nhiều phiếu bán hàng, mỗi phiếu bán hàng chứa

nhiều loại hàng hóa.

- Mỗi hàng hóa có mặt ở nhiều phiếu mua hàng, mỗi phiếu mua hàng

- 45 -

chứa nhiều loại hàng hóa.

Sơ đồ quan hệ thực thể :

1 N

Khách hàng

Phiếu bán hàng

Có

Hàng hóa

Có

N 1

Nhà cung cấp

Có

Phiếu mua hàng

- 46 -

b. Sơ đồ cấu trúc dữ liệu DSD

Khách hàng

#Mã KH Tên KH Địa chỉ Điện thoại ……

Phiếu bán hàng

#Số phiếu xuât Mã KH Ngày lập Diễn giải …….

Chi tiết phiếu bán hàng

#Số phiếu xuất #Mã HH Số lượng Giá bán …..

Hàng hóa

#Mã HH Tên HH Đơn vị tính …….

Chi tiết phiếu mua hàng

#Số hiệu #Mã HH Số lượng Giá bán …..

Phiếu mua hàng

#Số phiếu nhập Mã NCC Ngày nhập Diễn giải …..

Nhà cung cấp

- 47 -

#Mã nhà cung cấp Tên Nhà cung cấp Địa chỉ …..

3.3.1.2. Các bảng dữ liệu và mối quan hệ giữa các bảng trong cơ sở dữ liệu

1. Bảng danh mục khách hàng

Tên trường

kiểu DL

Độ rộng

Diễn giải

MaKH

Text

Mã khách hàng

TenKH

Text

Tên khách hàng

NgaySinh

Date/time

Ngày sinh

SoTK

Text

Số tài khoản

MaThue

Text

Mã thuế

Diachi

Text

Địa chỉ

DienThoai

Text

Số điện thoại

Text

Địa chỉ email

GhiChu

Text

Ghi chú

- 48 -

2. Bảng danh mục nhà cung cấp

Tên trường

kiểu DL

Độ rộng

Diễn giải

MaNCC

Text

Mã nhà cung cấp

TenNCC

Text

Tên nhà cung cấp

Diachi

Text

Địa chỉ

DienThoai

Text

Số điện thoại

Text

Địa chỉ Email

3. Bảng danh mục nhóm hàng hóa

Tên trường

kiểu DL

Độ rộng

Diễn giải

Text

MaNhom

Mã nhóm

Text

TenNhom

Tên nhóm

4. Bảng danh mục hàng hóa

Tên trường

kiểu DL

Độ rộng

Diễn giải

MaHang

Text

Mã hàng

TenHang

Text

Tên hàng

LuongTon

Number

Lượng tồn

DonGia

Text

Nước sản xuất

NoiSX

Text

Nơi sản xuất

NgaySX

Date/time

Ngày sản xuất

DVT

Text

Đơn vị tính

BaoHanh

Text

Bảo hành

MaNhom

Text

Mã nhóm

- 49 -

5. Bảng Phiếu nhập hàng

Tên trường

kiểu DL

Độ rộng

Diễn giải

SoPhieuNhap

Text

Số Phiếu nhập

MaNCC

Text

Mã nhà cung cấp

DienGiai

Text

Diễn giải

NgayNhap

Date/time

Ngày nhập

MaNV

Text

Mã nhân viên

HinhThucTT

Text

Hình thức thanh toán

6. Bảng chi tiết phiếu nhập hàng

Tên trường

kiểu DL

Độ rộng

Diễn giải

SoPhieuNhap

Text

Số Phiếu nhập

MaHH

Text

Mã hàng hóa

TenHang

Text

Tên hàng

DonGia

Number

Đơn giá

SoLuong

Number

Số lượng

- 50 -

7. Bảng Phiếu bán hàng

Tên trường

kiểu DL

Độ rộng

Diễn giải

SoPhieuXuat

Text

Số phiếu xuất

MaKH

Text

Mã khách hàng

DienGiai

Text

Diễn giải

NgayLapHD

Date/time

Ngày lập phiếu bán

MaNV

Text

Mã Nhân viên

HinhThucTT

Text

Hình thức thanh toán

8. Bảng chi tiết phiếu bán hàng

Tên trường

kiểu DL

Độ rộng

Diễn giải

SoPhieuXuat

Text

Số phiếu xuất

MaHH

Text

Mã hàng hóa

TenHang

Text

Tên hàng

DonGiaXuat

Number

Đơn giá xuất

SoLuong

Number

Số lượng

- 51 -

9. Bảng nhân viên

Tên trường

kiểu DL

Độ rộng

Diễn giải

MaNV

Text

Mã nhân viên

TenNV

Text

Tên nhân viên

ChucVu

Text

Chức vụ

DiaChi

Text

Địa chỉ

DienThoai

Text

Điện thoai

Text

Địa chỉ Email

TenDangNhap

Text

Tên đăng nhập

MatKhau

Text

Mật khẩu

- 52 -

- 53 -

* Mối quan hệ giữa các bảng với nhau:

3.3.2. Thiết kế các giải thuật của chương trình

* Giải thuật đăng nhập chương trình

Bắt đầu

Nhập tên và mật khẩu

Đăng nhập hệ thống

Đúng

Kiểm tra thông tin đăng nhập

Sai

Thông báo lỗi

Thực hiện chương trình

Có

Có đăng nhập lại không ?

Không

Kết thúc

- 54 -

* Giải thuật nhập dữ liệu cho bản ghi

Bắt đầu

Mở form cần nhập dữ liệu

Tạo bản ghi rỗng

Nhập dữ liệu cho bản ghi

Lưu bản ghi

Có

Có tiếp tục nhập dữ liệu nữa không ?

Không

Đóng form

Kết thúc

- 55 -

3.3.3. Một số màn hình giao diện chính của chương trình

1) Sơ đồ chức năng của Chương trình

Chương trình quản lý bán hàng

Hệ Thống

Cập Nhật

Báo Cáo

Công Cụ

Trợ Giúp

Đăng nhập

Lịch

Danh mục nhóm hàng

Báo cáo hàng bán

Hướng dẫn sử dụng

Đăng xuất

Danh mục hàng hóa

Báo cáo hàng nhập

Tìm kiếm nâng cao

Thông tin sản phẩm

Thay đổi mật khẩu

Danh mục nhà CC

Thoát

Danh mục khách hàng

Danh mục nhân viên

Phiếu nhập hàng

Phiếu bán hàng

- 56 -

- 57 -

2) Giao diện chính

- 58 -

3) Giao diện form đăng nhập

- 59 -

4) Giao diện form danh mục khách hàng

- 60 -

5) Giao diện form danh mục hàng hóa

- 61 -

6) Giao diện form phiếu nhập hàng

- 62 -

7) Giao diện form phiếu bán hàng

- 63 -

8) Giao diện báo cáo bán hàng theo tháng

- 64 -

9) Giao diện báo cáo nhập hàng theo tháng

Kết Luận Qua thời gian tìm hiểu tổng quan về Công ty cổ phần thương mại và dịch vụ

HAVINA, dưới sự hướng dẫn của Ts. Trần Thị Thu hà và cán bộ thực tế Anh

Nghiêm Văn Hách, em đã tìm hiểu được về các mặt như: quá trình hình thành

và phát triển, quy mô, lĩnh vực họat động kinh doanh,… của Công ty cổ phần

thương mại và dịch vụ HAVINA. Đồng thời, em cũng nắm bắt được thực trạng

tin học hóa tại Công ty.

Từ đó em đi vào tìm hiểu thực tế và các nghiệp vụ kinh tế trong Công ty, em

nhận thấy Công ty hiện nay đang cần một phần mềm để quản lý các nghiệp vụ,

đặc biệt là nghiệp vụ bán hàng nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho cán bộ

quản lý và các nhân viên trong quá trình làm việc. Với một phần mềm như vậy

sẽ giúp cho các nhân viên tối ưu hóa công việc, tránh được những sai sót trong

quá trình lưu trữ và lên báo cáo. Từ đó nó cũng thúc đẩy họat động sản xuất

kinh doanh của Công ty.

Vì vậy, em chọn đề tài này là để xây dựng một phần mềm quản lý bán hàng

tại Công ty cổ phần thương mại và dịch vụ HAVINA với mong muốn giúp cho

Công ty giải quyết bài toán quản lý bán hàng một cách hiệu quả hơn. Điều này

- 65 -

còn giúp em nâng cao được kinh nghiệm thực tế cho bản thân em.