Luận văn Thạc Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Cải cách hành chính ở UBND cấp huyện – thực tiễn tại UBND thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:76

Thêm vào BST

Báo xấu

17
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn "Cải cách hành chính ở UBND cấp huyện – thực tiễn tại UBND thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu" nhằm đưa ra các khuyến nghị khoa học làm cơ sở cho việc tiếp tục đẩy mạnh công tác cải cách hành chính ở UBND cấp huyện và UBND thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Cải cách hành chính ở UBND cấp huyện – thực tiễn tại UBND thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGÔ THANH THẢO CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH Ở UBND CẤP HUYỆN – THỰC TIỄN TẠI UBND THỊ XÃ PHÚ MỸ, TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2024
BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGÔ THANH THẢO CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH Ở UBND CẤP HUYỆN – THỰC TIỄN TẠI UBND THỊ XÃ PHÚ MỸ, TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH MÃ SỐ: 8380102 NGƢỜI HƢỚNG DẪN: TS. PHẠM THỊ ANH ĐÀO TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2024
LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đề tài “Cải cách hành chính ở UBND cấp huyện – thực tiễn tại UBND thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu, trích dẫn nêu trong luận văn đảm bảo chính xác, tin cậy, trung thực. Những ý kiến, nhận định, tư liệu khoa học của các tác giả được ghi chú xuất xứ đầy đủ. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính theo quy định của Học viện Hành chính Quốc gia. Vì vậy, tôi viết lời cam đoan này đề nghị Ban Giám hiệu Học viện Hành chính Quốc gia xem xét để tôi đủ điều kiện được bảo vệ luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Thành phố Thủ Đức, ngày 10 tháng 8 năm 2024 Tác giả thực hiện luận văn Ngô Thanh Thảo
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và thực hiện đề tài “Cải cách hành chính ở UBND cấp huyện – thực tiễn tại UBND thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu”, bản thân tôi đã nhận được sự giúp đỡ, động viên của quý thầy cô, gia đình, bạn bè, đồng nghiệp. Tôi xin chân thành gửi lời cảm ơn đến quý thầy cô giáo, giảng viên Khoa Nhà nước và Pháp luật Học viện Hành chính Quốc gia đã nhiệt tình giảng dạy, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và rèn luyện tại Học viện. Tôi cũng xin cảm ơn TS. Phạm Thị Anh Đào đã tận tình hướng dẫn để tôi có thể hoàn thành đề tài luận văn của mình. Tôi cũng xin cảm ơn Ban lãnh đạo UBND thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã quan tâm, giúp đỡ và cung cấp số liệu trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn. Trong quá trình thực hiện luận văn, do bản thân còn nhiều hạn chế nên luận văn vẫn có nhiều thiếu sót, vì vậy mong quý thầy cô góp ý, hướng dẫn thêm để luận văn của tôi được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Thành phố Thủ Đức, ngày 10 tháng 8 năm 2024 Tác giả thực hiện luận văn
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ đầy đủ CBCCVC Cán bộ, công chức, viên chức CCHC Cải cách hành chính CP Chính phủ ĐVSNCL Đơn vị sự nghiệp công lập HC Hành chính QĐ Quyết định TTHC Thủ tục hành chính UBND Ủy ban nhân dân KH Kế hoạch QPPL Quy phạm pháp luật
DANH MỤC BẢNG – HÌNH Hình 2. 1 Sơ đồ tổ chức UBND thị xã Phú Mỹ ................................................... 26 Bảng 2. 1 Đánh giá thực hiện công tác chỉ đạo điều hành về CCHC .................. 27 Bảng 2. 2 Kết quả thực hiện cải cách thể chế ..................................................... 30 Bảng 2. 3 Công tác cải cách thủ tục hành chính .................................................. 34 Bảng 2. 4 Công tác cải cách bộ máy hành chính ................................................. 36 Bảng 2. 5 Công tác cải cách chế độ công vụ........................................................ 38 Bảng 2. 6 Công tác cải cách tài chính công ......................................................... 40 Bảng 2. 7 Công tác phát triển chính quyền điện tử .............................................. 41
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG – HÌNH MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn ............................................................. 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ................................. 3 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn ......................................................... 5 4. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................... 6 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn .................. 6 6. Ý nghĩa và những đóng góp của luận văn................................................. 7 7. Kết cấu của luận văn ................................................................................. 7 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH Ở ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP HUYỆN ................................................................... 8 1.1. Khái quát chung về cải cách hành chính ................................................ 8 1.1.1. Khái niệm cải cách hành chính ....................................................................... 8 1.1.2. Đặc điểm và nội dung cải cách hành chính.................................................... 9 1.2. Cải cách hành chính ở UBND cấp huyện ............................................ 11 1.2.1. Nội dung của cải cách hành chính ở UBND cấp huyện............................. 11 1.2.2. Tiêu chí đánh giá cải cách hành chính ở UBND cấp huyện ....................... 14 1.2.3. Trách nhiệm của UBND cấp huyện trong cải cách hành chính ................. 17 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến cải cách hành chính ở UBND cấp huyện .. 18 1.3.1. Yếu tố kinh tế ở địa phương.......................................................................... 18 1.3.2. Yếu tố chuyển đổi số ở địa phương ............................................................. 19 1.3.3. Yếu tố xã hội ở địa phương .......................................................................... 21 1.3.4. Yếu tố pháp luật ở địa phương ...................................................................... 22 1.3.5. Các yếu tố khác .............................................................................................. 23 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH Ở ỦY BAN NHÂN DÂN THỊ XÃ PHÚ MỸ, TỈNH BÀ RỊA - VŨNG TÀU ............... 25
2.1. Khái quát về Ủy ban nhân dân thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu .. 25 2.2. Thực tiễn công tác cải cách hành chính tại UBND thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu .............................................................................. 26 2.2.1. Thực tiễn công tác chỉ đạo điều hành về cải cách hành chính ở UBND thị xã Phú Mỹ ........................................................................................... 26 2.2.2. Thực tiễn việc cải cách thể chế ở UBND thị xã Phú Mỹ ............................ 28 2.2.3. Thực tiễn cải cách thủ tục hành chính tại UBND thị xã Phú Mỹ ............... 31 2.2.4. Thực tiễn cải cách tổ chức bộ máy hành chính ở UBND thị xã Phú Mỹ .. 35 2.2.5. Thực tiễn về cải cách chế độ công vụ ở UBND thị xã Phú Mỹ ................. 37 2.2.6. Thực tiễn về cải cách tài chính công ở UBND thị xã Phú Mỹ ................... 39 2.2.7. Thực tiễn về phát triển công nghệ số áp dụng trong hoạt động quản lý .... 41 2.3. Đánh giá chung về cải cách hành chính ở UBND thị xã Phú Mỹ ....... 43 2.3.1. Kết quả đạt được ............................................................................................ 43 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân.................................................................... 44 CHƢƠNG 3 ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH Ở ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP HUYỆN .......................... 48 3.1. Giải pháp đẩy mạnh cải cách hành chính ở UBND cấp huyện............ 48 3.2. Giải pháp tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính ở UBND thị xã Phú Mỹ ............................................................................................................ 50 3.2.1. Hoàn thiện pháp luật về cải cách hành chính ở UBND thị xã Phú Mỹ...... 50 3.2.2. Tăng cường sự lãnh đạo chỉ đạo trong CCHC ở UBND thị xã Phú Mỹ ...................................................................................................................... 52 3.2.3. Nâng cao năng lực, trách nhiệm của cán bộ, công chức ............................. 53 3.2.4. Giải pháp gắn với chuyển đổi số................................................................... 55 3.2.5. Các giải pháp khác ......................................................................................... 57 DANH MỤC TÀI LIỆU KHAM KHẢO .................................................... 61 PHỤ LỤC ......................................................................................................... 1
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn Trong quá trình xây dựng và phát triển của đất nước, cải cách hành chính được coi là một trong những giải pháp quan trọng để đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Ở Việt Nam, cải cách hành chính được quan tâm và thực hiện từ năm 1994 với Nghị quyết số 38/CP (1994), tiếp đến là các nghị quyết số:136/2001/QĐ-TTg (2001) và số 30c/NQ-CP (2011), các nghị quyết này xác định cải hành chính là nhiệm vụ trọng tâm, được Đảng và Nhà nước quan tâm thực hiện nhằm đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ. Những năm gần đây công cuộc cải cách hành chính được đẩy mạnh hơn bao giờ hết, được thể hiện qua các văn bản như: Quyết định số 09/2015/QĐ-TTg (2015) về ban hành Quy chế thực hiện cơ chế “một cửa”, cơ chế “một cửa liên thông” tại cơ quan hành chính nhà nước tại địa phương; Quyết định số 225/QĐ-TTg (2016) về phê duyệt kế hoạch cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2016-2020, được sửa đổi bằng Quyết định số 609/QĐ- TTg (2017) và gần đây nhất là Nghị quyết số 76/NQ-CP (2021) của Chính phủ về chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021 – 2030. Theo báo cáo tổng kết chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011 – 2020 và định hướng giai đoạn 2021 – 2030 của Chính phủ đã xác định mục tiêu chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021 – 2030 là “Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính nhằm xây dựng nền hành chính dân chủ, hiện đại, chuyên nghiệp, kỷ cương, công khai, minh bạch, nâng cao trách nhiệm giải trình; đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có phẩm chất, năng lực và uy tín ngang tầm nhiệm vụ; hệ thống cơ quan hành chính nhà nước các cấp tinh gọn, thông suốt và hoạt động hiệu lực, hiệu quả, có năng lực kiến tạo phát triển, liêm chính, phục vụ nhân dân”. Đồng thời qua báo cáo cũng xác định tám định hướng trong đó trong đó có định hướng về công tác quán triệt, lãnh đạo, chỉ đạo cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021 – 2030 “ Tiếp tục quán triệt chủ trương, đường lối của Đảng về đẩy mạnh cải cách hành chính, xây dựng và tổ chức thực hiện Chương trình cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021 - 2030 một cách
2 toàn diện, đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm, đi vào chiều sâu, thiết thực, hiệu quả nhằm xây dựng nền hành chính dân chủ, chuyên nghiệp, nâng cao trách nhiệm giải trình, từng bước hiện đại phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, lấy người dân làm trung tâm, lấy sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp làm thước đo đánh giá chất lượng hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước. Nâng cao vai trò chỉ đạo, lãnh đạo của các cấp ủy đảng, trách nhiệm của các tổ chức chính trị, xã hội, người dân, doanh nghiệp đối với công tác cải cách hành chính. Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến, quán triệt về mục tiêu, nhiệm vụ cải cách hành chính tới toàn thể đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người dân và toàn xã hội để tạo động lực và sự đồng thuận trong xã hội về thực hiện công cuộc cải cách hành chính gắn với thực hiện chiến lược phát triển kinh tế xã hội của đất nước giai đoạn 2021 – 2030” Xác định rõ tầm quan trọng của công tác cải cách hành chính, những năm qua thị xã Phú Mỹ đã tập trung trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành cải cách hành chính trên tất cả các lĩnh vực và xem đây là nhiệm vụ trọng tâm, đột phá để góp phần đạt được các mục tiêu về phát triển kinh tế, xã hội tại địa phương. Hơn nữa, thị xã Phú Mỹ có vị trí đặc biệt quan trọng, theo định hướng của Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung đô thị mới Phú Mỹ đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1113/QĐ-TTG ngày 09/7/2013; đến năm 2025 xây dựng thị xã Phú Mỹ trở thành thành phố, đô thị loại II. Thành phố Phú Mỹ định hướng mang tính chất là đô thị cảng – công nghiệp – dịch vụ logictics, cửa ngõ quan trọng trong giao lưu kinh tế của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, khu vực Đông Nam Á và quốc tế; là một trong những trung tâm kinh tế quan trọng của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Với những lợi thế lớn về vị trí địa lý trong tỉnh nói riêng và liên vùng nói chung, thị xã Phú Mỹ có nhiều điều kiện thuận lợi trong phát triển kinh tế - xã hội, đóng vai trò quan trọng về phát triển công nghiệp, cảng, dịch vụ hàng hải, du lịch, phát triển đô thị và là đầu mối giao thông quan trọng của Tỉnh, vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và Quốc tế.
3 Với vị trí địa lý và tầm nhìn, chiến lược phát triển đô thị kinh tế thì cải cách hành chính cần phải được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, đột phá, là một vấn đề cấp bách nhằm tác động vào hệ thống hành chính nhà nước, giúp cơ quan nhà nước hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn, mang lại nhiều lợi ích cho người dân và doanh nghiệp, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội góp phần đẩy nhanh hoàn thành xây dựng thị xã Phú Mỹ trở thành thành phố vào năm 2025. Trong những năm qua, cải cách hành chính ở thị xã Phú Mỹ đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, nổi bật trên tất cả các nội dung. Là đơn vị dẫn đầu 3 năm liền trong toàn tỉnh về xếp hạng cải cách hành chính (qua các năm 2021, 2022, 2023). Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được trong quá trình triển khai thực hiện cải cách hành chính vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế, vướng mắc như: Một số mục tiêu trong kế hoạch CCHC chưa bám sát vào tình hình thực tế của địa phương; việc đào tạo cán bộ chưa đáp ứng kịp với nhu cầu thực tế; một số TTHC chưa được cải cách triệt để, tạo kẽ hở trong quá trình thực hiện dẫn đến tình trạng khiếu nại, khiếu kiện, đặc biệt là chưa có các giải pháp thật sự đột phá để bảo vệ và phát huy trên nền tảng những kết quả trong công tác cải cách hành chính đã đạt được. Xuất phát từ những lý do như trên, tác giả đã quyết định chọn đề tài “Cải cách hành chính ở UBND cấp huyện – thực tiễn tại UBND thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp thạc sỹ. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Trong những năm gần đây, vấn đề về cải cách hành chính được nhiều tác giả quan tâm và tập trung nghiên cứu. Liên quan đến đề tài Luận văn, đã có một số bài viết và một số công trình nghiên cứu liên quan đã công bố cụ thể như: Nguyễn Hữu Hải (2013), Cơ sở lý luận và thực tiễn về hành chính nhà nước. Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Tài liệu này đề cập đến những kiến thức cơ bản của khoa học hành chính nói chung và hành chính nhà nước nói riêng, các khái niệm cơ bản, đặc điểm nguyên tắc tổ chức và hoạt động của hành chính nhà nước, các lý thuyết, mô hình hành chính nhà nước, kiểm soát bên ngoài và kiểm
4 soát nội bộ đối với hành chính nhà nước, giải pháp nâng cao hiệu quả, hiệu lực hành chính nhà nước. Nguyễn Thùy Lan (2017), Cải cách hành chính nhà nước ở quận Đống Đa, thành phố Hà Nội. Nghiên cứu đánh giá kết quả thực hiện cải cách hành chính nhà nước theo Nghị quyết số 30C/NQ-CP ngày 08/11/2011 về chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2020 của Chính phủ. Huỳnh Quốc Việt (2020), Cải cách hành chính từ thực tiễn huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định. Nghiên cứu những vấn đề lý luận về nội dung, vai trò, đồng thời đánh giá thực trạng của các quy định pháp luật về cải cách hành chính từ thực tiễn huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định, chỉ ra những điểm còn hạn chế, bất cập, đưa ra các giải pháp hoàn thiện các quy định của pháp luật về cải cách hành chính ở nước ta hiện nay. Nguyễn Văn Thâm, Võ Kim Sơn (2002), Thủ tục hành chính - Lý luận và thực tiễn. Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia. Các tác giả đã phân tích những vấn đề lý luận cơ bản liên quan đến thủ tục hành chính, được dẫn chứng thực tiễn bằng tình hình cải cách thủ tục hành chính ở Việt Nam và một số nước trên thế giới. Nguyễn Văn Thâm, Võ Kim Sơn (2003), Cải cách thủ tục hành chính, Nxb. Chính trị Quốc gia. Trong bài viết này các tác giả một lần nữa khẳng định rằng cải cách thủ tục hành chính là một nội dung quan trọng trong cải cách hành chính nói chung và cải cách thể chế hành chính nhà nước nói riêng. Các tác giả cũng nhận định Ở Việt Nam, số lượng thủ tục nhiều, chất lượng thủ tục thấp, nhiều phiền hà trong giải quyết thủ tục hành chính, hiệu quả cải cách thủ tục chưa cao. Đỗ Thị Toan (2012), Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông trong lĩnh vực đăng ký kinh doanh tại Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Ninh. Nghiên cứu tiến hành phân tích thực trạng, đánh giá những kết quả đạt được cũng như những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông tại tỉnh Bắc Ninh nói chung và trong lĩnh vực đăng ký kinh doanh tại Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Ninh nói riêng. Từ đó, tác giả đề
5 xuất các giải pháp hữu hiệu trong xử lý những khó khăn, vướng mắc đang còn tồn tại. Ngoài ra, còn có một số tác giả khác như Lê Chi Mai (2005), từ mô hình "một cửa" một số giải pháp để cải cách dịch vụ hành chính công, thông tin khoa học hành chính; Học viện hành chính quốc gia (2010), Kỷ yếu Hội thảo khoa học “Cải cách hành chính nhà nước ở Việt Nam dưới góc nhìn của các nhà khoa học”. Lê Thị Bình Minh (2021), Đẩy mạnh cải cách hành chính Nhà nước tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2011 – 2020. Các công trình nghiên cứu trên đã phân tích lý luận, thực tiễn về cải cách hành chính ở những góc nhìn khác nhau. Tuy nhiên, đến nay chưa có công trình nghiên cứu nào đánh giá về cải cách hành chính tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu nói chung và thị xã Phú Mỹ nói riêng. Như vậy có thể nói việc nghiên cứu về cải cách hành chính tại một thị xã mới thành lập và có nền kinh tế phát triển mạnh như thị xã Phú Mỹ là miếng ghép hoàn hảo để lấp vào các khoảng trống mà các nghiên cứu trước đây chưa thực hiện. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích: Mục đích nghiên cứu của luận văn là đưa ra các khuyến nghị khoa học làm cơ sở cho việc tiếp tục đẩy mạnh công tác cải cách hành chính ở UBND cấp huyện và UBND thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. - Nhiệm vụ: Để đạt được mục tiêu nghiên cứu trên, luận văn hướng đến giải quyết các nhiệm vụ cụ thể như sau: Thứ nhất, hệ thống sơ lược một số công trình nghiên cứu về cải cách hành chính và cải cách hành chính ở UBND cấp huyện. Thứ hai, làm rõ một số vấn đề lý luận về cải cách hành chính ở UBND cấp huyện như: khái niệm, đặc điểm, nội dung, yêu cầu cải cách hành chính và cải cách hành chính ở UBND cấp huyện.
6 Thứ ba, khái quát, mô tả, phân tích, thống kê và đánh giá đúng thực trạng về các kết quả đã đạt được và hạn chế trong cải cách hành chính tại thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu. Thứ tư, chỉ ra các quan điểm và đề xuất các giải pháp tiếp tục đẩy mạnh hoạt động cải cách hành chính tại thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt động cải cách hành chính tại UBND thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Trong đó, luận văn tập trung làm rõ vào khía cạnh tổ chức thực hiện công tác cải cách hành chính gắn với trách nhiệm của UBND thị xã Phú Mỹ. - Phạm vi nghiên cứu: Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu cải cách hành chính tại UBND thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu trên các nội dung của cải cách hành chính theo Nghị quyết số 76/NQ-CP (2021) của Chính phủ về chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021 – 2030 mà UBND thị xã được phân cấp, phân quyền giai đoạn 2018-2023. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn Luận văn sử dụng phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin kết hợp với một số phương pháp nghiên cứu khoa học. Ngoài ra, đối với từng chương luận văn còn sử dụng một số phương pháp nghiên cứu cụ thể như: - Chương 1 sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích, đánh giá để làm rõ những khái niệm, đặc điểm, yêu cầu trong cải cách hành chính ở UBND cấp huyện. - Chương 2 và chương 3 chủ yếu sử dụng phương pháp lịch sử, logic, diễn giải, quy nạp và thống kê. Trong quá trình thực hiện, tác giả đã kế thừa một số công trình nghiên cứu có liên quan, các đánh giá trong báo cáo tổng kết hàng năm của UBND thị xã Phú Mỹ, của UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu về công tác cải cách hành chính.
7 6. Ý nghĩa và những đóng góp của luận văn Luận văn là công trình nghiên cứu có tính hệ thống về cải cách hành chính tại UBND cấp huyện, thực tiễn tại UBND thị xã Phú Mỹ. Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần hoàn thiện công tác tổ chức thực hiện nhằm tiếp tục nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác cải cách hành chính tại UBND thị xã Phú Mỹ góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác lãnh đạo, quản lý ở địa phương. Luận văn còn được sử dụng làm nguồn tài liệu để các cơ quan nhà nước tham khảo trong hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo công tác cải cách hành chính, cho hoạt động nghiên cứu, học tập về cải cách hành chính. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, luận văn được cấu trúc theo 3 chương với các nội dung như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp lý về cải cách hành chính ở UBND cấp huyện. Chương 2: Thực tiễn cải cách hành chính ở UBND thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Chương 3: Các giải pháp hoàn thiện pháp luật nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động cải cách hành chính tại UBND thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.
8 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH Ở ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP HUYỆN 1.1. Khái quát chung về cải cách hành chính 1.1.1. Khái niệm cải cách hành chính (CCHC) Hành chính (theo nghĩa chung nhất) là hoạt động quản lý. Các hoạt động này được thực hiện bởi các cơ quan HCNN. C.Mác xem hoạt động quản lý là một chức năng căn bản được nảy sinh từ bản chất xã hội trong quá trình lao động. CCHC vốn có nhiều quan niệm không giống nhau. Quan niệm có tính phổ biến, xem CCHC là sự cải cách/ điều chỉnh cơ cấu tổ chức để làm thay đổi về chức năng, phương thức quản lý và cơ cấu nhân viên. Nhưng ở quan điểm về ý thức hệ và thực tiễn tình hình của các quốc gia, nên nội dung và mục tiêu CCHC cũng không giống nhau. Tuy vậy, CCHC đều xuất phát từ thực tiễn và phát sinh chủ yếu do nguyên nhân sau: yêu cầu tất yếu của phát triển kinh tế - xã hội, yêu cầu của việc xây dựng niềm tin của nhân dân vào chế độ, vào sự lãnh đạo của Đảng, vào đội ngũ CBCC, đảng viên, yêu cầu của việc cải tạo, điều chỉnh của cơ cấu HC, kết quả tất yếu của sự tác động của tiến bộ khoa học kỹ thuật vào quản lý HC. Nhu cầu và yêu cầu của CCHC liên quan hữu cơ chặt chẽ tới nội dung và tính chất của CCHC. Ở phạm vi rộng, nền HCNN có vai trò hệ trọng trong toàn bộ quá trình hoạt động quản lý của nhà nước. Ngày nay, CCHC đã trở thành một thuật ngữ thường được nhắc đến của đời sống chính trị - xã hội. CCHC (ở nghĩa rộng) là quá trình thay đổi cơ bản, liên tục và lâu dài, bao gồm: cơ cấu quyền lực hành pháp và mọi hoạt động có ý thức của bộ máy công quyền để đạt được sự hợp tác giữa các cá nhân, các bộ phận vì mục đích, lợi ích chung của cộng đồng. CCHC (ở nghĩa hẹp) là quá trình cải cách để thiết lập chế độ, tổ chức và phương pháp hành chính mới ở lĩnh vực quản lý của bộ máy HCNN nhằm nâng cao hiệu quả, hiệu lực của nền hành chính.
9 Theo cách phân tích trên: Cải cách hành chính được hiểu là hành vi hành chính để nâng cao hiệu quả, hiệu lực hoạt động của nền hành chính công bằng sự cải cách nhằm thiết lập chế độ, phương pháp hành chính mới trên các khía cạnh: Cải cách thể chế, cải cách tổ chức bộ máy HCNN, cải cách TTHC, kiện toàn việc xây dựng đội ngũ CBCCVC, cải cách tài chính công và hiện đại hóa hành chính. 1.1.2. Đặc điểm và nội dung cải cách hành chính * Đặc điểm của cải cách hành chính Theo Viện nghiên Cứu Khoa Học Hành Chính năm 2009 thì CCHC là thuật ngữ được sử dụng để chỉ “quá trình cải biến có kế hoạch cụ thể để đạt mục tiêu hoàn thiện một hay một số nội dung của nền hành chính nhà nước (như thể chế, cơ cấu tổ chức, cơ chế vận hành, chuẩn hoá đội ngũ cán bộ, công chức…) nhằm xây dựng nền hành chính công đáp ứng yêu cầu của một nền hành chính hiệu lực, hiệu quả và hiện đại”. Dựa theo khái niệm này thì CCHC có một số đặc điểm sau: Cải cách hành chính là những thay đổi có tính hệ thống, lâu dài và có mục đích nhằm làm cho hệ thống hành chính nhà nước hoạt động tốt hơn, thực hiện tốt hơn các chức năng, nhiệm vụ quản lý xã hội của mình. CCHC nhà nước là một trong những nội dung quan trọng của khoa học hành chính, có ý nghĩa không chỉ về mặt lý luận mà còn mang tính thực tiễn cao. CCHC không làm thay đổi bản chất của hệ thống hành chính, mà chỉ làm cho hệ thống này trở nên hiệu quả hơn, phục vụ nhân dân được tốt hơn; các thể chế quản lý nhà nước đồng bộ, khả thi, đi vào cuộc sống hơn; cơ chế hoạt động, chức năng, nhiệm vụ của bộ máy, chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức hành chính hiệu quả, hiệu lực hơn, đáp ứng yêu cầu quản lý kinh tế – xã hội của một quốc gia. Mọi hoạt động cải cách hành chính nhà nước đều hướng tới việc nâng cao hiệu lực và hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính nhằm đáp ứng các yêu cầu quản lý cụ thể của mỗi quốc gia trong mỗi giai đoạn phát triển. * Nội dung của cải cách hành chính Thứ nhất: Cải cách thể chế (CCTC)
10 Xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật trên cơ sở Hiến pháp năm 2013 và theo tinh thần của Nghị quyết số 48-NQ/TW. Đổi mới và nâng cao chất lượng công tác xây dựng pháp luật, trước hết là quy trình xây dựng, ban hành luật, pháp lệnh, nghị định, quyết định, thông tư và văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương nhằm bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính đồng bộ, cụ thể và khả thi của các văn bản quy phạm pháp luật; Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống thể chế, cơ chế, chính sách, trước hết là thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, bảo đảm sự công bằng trong phân phối thành quả của đổi mới, của phát triển kinh tế – xã hội; Hoàn thiện thể chế về sở hữu, trong đó khẳng định rõ sự tồn tại khách quan, lâu dài của các hình thức sở hữu, trước hết là sở hữu nhà nước, sở hữu tập thể, sở hữu tư nhân, bảo đảm các quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ sở hữu khác nhau trong nền kinh tế; sửa đổi đồng bộ thể chế hiện hành về sở hữu đất đai, phân định rõ quyền sở hữu đất và quyền sử dụng đất, bảo đảm quyền của người sử dụng đất; Thứ hai: Cải cách thủ tục hành chính (CCTTHC) CCTTHC là nội dung thứ hai trong CCHC, cải cách TTHC nhằm nâng cao chất lượng TTHC, theo hướng đơn giản, nhanh chóng, hiệu quả và tiết kiệm nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế xã hội, nâng cao năng lực cạnh tranh, tận dụng và phát huy được mọi nguồn lực của xã hội. Bên cạnh đó, CCTTHC sẽ nâng cao hiệu quả hoạt động, kiểm tra giám sát của các ngành, các cơ quan hành chính nhà nước từ đó tăng tính thống nhất, công khai minh bạch trong TTHC. Cải cách TTHC theo hướng mở rộng dân chủ, phát huy vai trò trong giám sát của các tổ chức chính trị xã hội và người dân, nâng cao uy tín của các cơ quan hành chính nhà nước, từ đó tạo niềm tin cho người dân và bạn bè quốc tế. Thứ ba: Xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức (CBCCVC) Nội dung thứ ba của CCHC là cần xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao, có cơ cấu nhân sự hợp lý nhằm đáp ứng được nhu cầu của người dân cũng như sự phát triển của xã hội.
11 Thứ tư: Cải cách tổ chức bộ máy nhà nước Cải cách tổ chức bộ máy nhà nước là nội dung liên quan đến cơ cấu tổ chức của các cơ quan hành chính nhà nước từ TW đến địa phương. Để cải cách tổ chức bộ máy nhà nước trước tiên cần tiến hành rà soát đánh giá các vấn đề liên quan cơ cấu, chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan hành chính, các cơ quan chuyên môn trực thuộc để từ đó tổ chức lại, sắp xếp và điều chỉnh để các cơ quan này hoạt động hiệu quả hơn, thống nhất và thông suốt hơn, tránh được tình trạng chồng chéo, trùng lắp, hoặc bỏ trống. [11, tr34]. 1.2. Cải cách hành chính ở Ủy ban nhân dân cấp huyện 1.2.1. Nội dung của cải cách hành chính ở Ủy ban nhân dân cấp huyện Ngày 15 tháng 7 năm 2021, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 76/NQ-CP về Chương trình tổng thể CCHC nhà nước giai đoạn 2021-2030. Theo đó, mục tiêu chung của Chương trình tổng thể CCHC nhà nước giai đoạn 2021-2030 là tiếp tục xây dựng nền hành chính dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại, tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, có năng lực kiến tạo phát triển, liêm chính, phục vụ nhân dân, trên cơ sở những quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng về đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân trong giai đoạn 2021-2030, trong đó tập trung vào các nội dung như sau: Thứ nhất: Cải cách thể chế (CCTC) Cải cách thể chế là những hoạt động liên quan đến quá trình xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, nhằm đảm bảo tính hợp hiến thống nhất, đồng bộ của hệ thống các VBQPPL [7]. Vấn đề tiếp theo trong CCTC là cần cải cách để hoàn thiện các cơ chế chính sách nhằm đảm bảo, thúc đẩy và định hướng cho sự phát triển xã hội và mục tiêu cuối cùng là xây dựng xã hội phát triển, phát triển kinh tế thị trường, công bằng và dân chủ; CCTC cũng cần hoàn thiện các vấn đề liên quan đến sở hữu, trong đó khẳng định các hình thức sở hữu nhà nước, tập thể và tư nhân là tất yếu khách quan. Song song đó, CCTC cần thực hiện các cải cách trong các nội
12 dung, quy định của các văn bản pháp luật liên quan đến vấn đề xã hội hóa, từ đó khuyến khích các thành phần kinh tế tư nhân tham gia cung ứng các dịch vụ như lĩnh vực văn hóa, giáo dục, y tế trong môi trường cạnh tranh bình đẳng, lành mạnh. Một nội dung nữa trong CCTC là từng bước hoàn thiện các quy định liên quan đến tổ chức và hoạt động của bộ máy công quyền cũng như hoàn thiện quy định của pháp luật về mối quan hệ giữa Nhà nước và nhân dân [7]. Thứ hai: Cải cách thủ tục hành chính (CCTTHC) CCTTHC là nội dung thứ hai trong CCHC, cải cách TTHC nhằm nâng cao chất lượng TTHC, theo hướng đơn giản, nhanh chóng, hiệu quả và tiết kiệm nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế xã hội, nâng cao năng lực cạnh tranh, tận dụng và phát huy được mọi nguồn lực của xã hội. Bên cạnh đó, CCTTHC sẽ nâng cao hiệu quả hoạt động, kiểm tra giám sát của các ngành, các cơ quan hành chính nhà nước từ đó tăng tính thống nhất, công khai minh bạch trong TTHC. Cải cách TTHC theo hướng mở rộng dân chủ, phát huy vai trò trong giám sát của các tổ chức chính trị xã hội và người dân, nâng cao uy tín của các cơ quan hành chính nhà nước, từ đó tạo niềm tin cho người dân và bạn bè quốc tế. Thứ ba: Cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước Cải cách tổ chức bộ máy nhà nước là nội dung liên quan đến cơ cấu tổ chức của các cơ quan hành chính nhà nước từ TW đến địa phương [7]. Để cải cách tổ chức bộ máy nhà nước trước tiên cần tiến hành rà soát đánh giá các vấn đề liên quan cơ cấu, chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan hành chính, các cơ quan chuyên môn trực thuộc để từ đó tổ chức lại, sắp xếp và điều chỉnh để các cơ quan này hoạt động hiệu quả hơn, thống nhất và thông suốt hơn, tránh được tình trạng chồng chéo, trùng lắp, hoặc bỏ trống [7]. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của các tổ chức đoàn thể và quần chúng nhân dân, công khai minh bạch kết quả kiểm tra giám sát các cơ quan, đơn vị chức năng trong bộ máy hành chính nhà nước.