VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
----------
TRẦN VĂN GIÁP
GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP LAO ĐỘNG CÁ NHÂN
THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM HIỆN NAY
TỪ THỰC TIỄN TẠI TỈNH ĐỒNG NAI
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT KINH TẾ
Hà Nội, năm 2021
1
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
----------
TRẦN VĂN GIÁP
GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP LAO ĐỘNG CÁ NHÂN
THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM HIỆN NAY
TỪ THỰC TIỄN TẠI TỈNH ĐỒNG NAI
Ngành: Luật kinh tế
Mã số: 8380107
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
TS. PHAN THỊ THANH HUYỀN
Hà Nội, năm 2021
2
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đồng Nai là trung tâm công nghiệp của cả nước và nằm trong vùng kinh tế
trọng điểm phía Nam. Trong những năm qua, nền kinh tế của Đồng Nai ngày càng
phát triển, tốc độ tăng trưởng mạnh, sản phẩm hàng hóa ngày càng đa dạng, thu hút
khá đông nhà đầu tư và lực lượng lao động vào làm việc trong các doanh nghiệp.
Tuy nhiên, khi số lượng doanh nghiệp, người lao động tăng thì tiềm ẩn khả
năng xung đột quyền lợi và thực tế giữa người lao động và người sử dụng lao động
ở Đồng Nai đang bộc lộ mâu thuẫn, xung đột và ngày càng phức tạp. Nguyên nhân
là do tranh chấp về lợi ích kinh tế ngày càng tăng. Số lượng vụ án tranh chấp lao
động ở Đồng Nai chiếm tỷ lệ lớn trên cả nước, trong khi nội dung các tranh chấp
này đã được pháp luật điều chỉnh nhưng các bên vẫn không vận dụng tốt để bảo vệ
quyền lợi của mình dẫn đến tranh chấp phát sinh.
Trong thời gian qua cả thế giới chịu ảnh hưởng của dịch Covid, nền kinh tế
thiệt hai nặng nề, các tranh chấp giữa người sử dụng lao động với người lao động ngày
càng tăng do mâu thuẫn về tiền lương, về chấm dứt hợp đồng. Trong khi đó, Chính phủ
đang kêu gọi các giải pháp vực dậy nền kinh tế sau dịch. Để kinh tế của đất nước nói
chung, của Đồng Nai nói riêng được phục hồi thì trước tiên các doanh nghiệp phải ổn
định, nội bộ doanh nghiệp phải đi vào trật tự, trên dưới đồng lòng, nghĩa là trong doanh
nghiệp không thể có tranh chấp giữa người sử dụng lao động và người lao động.
Qua thời gian thực hiện Bộ luật Lao động năm 2012 đã phát sinh những bất
cập nên ngày 20 tháng 11 năm 2019, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam khóa XIV, tại kỳ họp thứ 8 đã thông qua Bộ luật Lao động năm 2019 có
hiệu lực vào ngày 01/01/2021. Bộ luật Lao động năm 2019 có những điểm mới so
với Bộ luật Lao động năm 2012. Chính từ sự mới mẻ của Bộ luật Lao động năm
2019, để hạn chế các tranh chấp lao động trên thực tế phát sinh tại Tòa án nhằm
phục hồi nền kinh tế và đưa các quy định của Bộ luật Lao động vào ứng dụng trên
thực tiễn một cách hiệu quả mà học viên chọn đề tài “Giải quyết tranh chấp lao
động cá nhân theo pháp luật Việt Nam hiện nay từ thực tiễn tại tỉnh Đồng Nai”
làm luận văn tốt nghiệp thạc sĩ của mình.
3
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Qua tìm hiểu nội dung đề tài, tác giả nhận thấy vấn đề thực trạng pháp luật
giải quyết tranh chấp lao động được rất nhiều nghiên cứu quan tâm, nhiều công
trình nghiên cứu, nhiều báo cáo quốc tế tại các diễn đàn, hội thảo tổ chức lao động
quốc tế (ILO) như:
Luận án “Pháp luật về thủ tục giải quyết TCLĐ cá nhân tại tòa án Việt Nam”
của tác giải Phạm Công Bảy – Học viện Khoa học xã hội năm 2012 đã đề cập và
phân tích một số vụ việc cụ thể về giải quyết TCLĐ tại tòa án.
Về tạp chí có các bài viết như: Đoàn Thị Phương Diệp với bài viết Cơ chế
giải quyết tranh chấp lao động cá nhân theo quy định của pháp luật Việt Nam - Nhìn
từ góc độ luật so sánh đăng trên tạp chí Nghiên cứu Lập pháp; Vũ Thị Thu Hiền,
Nguyễn Thị Hằng Nga với bài viết Những điểm mới về thẩm quyền và trình tự giải
quyết tranh chấp lao động theo Bộ luật Lao động năn 2019 đăng trên tạp chí nghề
luật Học viện Tư pháp.
Các luận án, luận văn, khoá luận và bài viết nói trên là nguồn tài liệu tham
khảo vô cùng quan trọng đối với tác giả trong quá trình nghiên cứu luận văn này.
Tuy nhiên, các luận án, luận văn, khóa luận trên nghiên cứu khi Bộ luật Lao động
năm 2019 chưa được Quốc hội thông qua nên có những điểm không còn phù hợp
với tình hình hiện tại. Điểm mới của luận văn là sẽ hệ thống và đi sâu phân tích các
quy định giải quyết tranh chấp lao động cá nhân để hạn chế phát sinh tranh chấp
nhằm xây dựng nội bộ doanh nghiệp vững mạnh, góp phần thúc đẩy kinh tế phát
triển. Đề tài là một công trình nghiên cứu về giải quyết tranh chấp lao động một
cách cơ bản, toàn diện và có tính ứng dụng.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Làm rõ thực trạng quy định của pháp luật về tranh chấp lao động cá nhân, qua
thực tiễn áp dụng tại tỉnh Đồng Nai từ đó đề xuất các giải pháp cơ bản nhằm hoàn
thiện pháp luật hạn chế đến mức thấp nhất tranh chấp lao động cá nhân và nâng cao
chất lượng giải quyết tranh chấp lao động cá nhân trên địa bàn tỉnh Đồng Nai.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện mục đích trên, luận văn tập trung giải quyết các nhiệm vụ sau:
4
- Hệ thống hóa các vấn đề lý luận về giải quyết tranh chấp lao động cá nhân;
- Phân tích làm rõ quy định của pháp luật hiện hành về giải quyết tranh
chấp lao động cá nhân.
- Phân tích làm rõ thực trạng pháp luật về tranh chấp lao động cá nhân qua
thực tiễn tại địa bàn tỉnh Đồng Nai.
- Đề xuất các giải pháp cơ bản hoàn thiện pháp luật, hạn chế tranh chấp lao
động cá nhân và nâng cao chất lượng giải quyết tranh chấp lao động cá nhân tại tỉnh
Đồng Nai.
4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp luận: Đề tài sử dụng phương pháp luận là phép biện chứng
duy vật của chủ nghĩa Mác – Lê Nin, quan điểm của Đảng và Nhà nước về bảo vệ
quyền tự do việc làm, ổn định phát triển kinh tế để làm định hướng cho quá trình
nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứu cụ thể: Ngoài phương pháp luận, luận văn còn sử
dụng các phương pháp cụ thể sau đây để đảm bảo cho kết quả nghiên cứu đạt được
yêu cầu đề ra:
+ Chương 1 sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, liệt kê, so sánh các
quy định của pháp luật trong BLLĐ năm 2019 so với BLLĐ năm 2012 để làm rõ
những vấn đề lý luận về tranh chấp lao động, giải quyết tranh chấp lao động và sự
khác nhau trong các văn bản pháp luật.
+ Chương 2 sử dụng phương pháp phân tích, đánh giá, tổng hợp các quy định
của pháp luật hiện hành về giải quyết tranh chấp lao động cá nhân, so sánh với
BLLĐ năm 2012 làm cơ sở phân tích, đánh giá sự hoàn thiện của BLLĐ năm 2019.
+ Chương 3 sử dụng phương pháp thu thập thông tin, đối chiếu, phân tích để
đánh giá thực trạng tranh chấp và giải quyết tranh chấp lao động, từ đó đề xuất
những giải pháp phù hợp.
5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Cung cấp các lý luận về mặt pháp lý trong việc giải quyết tranh chấp lao
động cá nhân.