ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
HOÀNG THỊ THU HUYỀN
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
THÁI NGUYÊN - 2019
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
HOÀNG THỊ THU HUYỀN
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN
Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8.14.01.14
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học: TS. TRẦN THỊ MINH HUẾ
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
THÁI NGUYÊN - 2019
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi. Các số liệu
và kết quả nghiên cứu luận văn này là trung thực, khách quan không trùng lặp
với các đề tài khác đồng thời chưa từng được công bố ở bất cứ tài liệu nào.
Thái Nguyên, tháng 3 năm 2019
Học viên
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
HOÀNG THỊ THU HUYỀN
LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Hội đồng
khoa học trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên, các thầy giáo, cô giáo đã tham
gia giảng dạy, tư vấn, giúp đỡ, tạo điều kiện tốt nhất cho tôi trong quá trình học
tập và nghiên cứu luận văn.
Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn sự nhiệt tình giúp đỡ của các đồng chí lãnh
đạo, cán bộ quản lý và các đồng nghiệp trường Mầm non trên địa bàn thành phố
Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên đã giúp đỡ, tạo điều kiện để tôi hoàn thành nhiệm
vụ học tập, nghiên cứu.
Xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS Trần Thị Minh Huế, người đã tận
tình hướng dẫn, giúp đỡ, chỉ bảo, động viên tôi suốt thời gian nghiên cứu và
hoàn thành luận văn.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong học tập và nghiên cứu để hoàn thành
luận văn, song luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong các
thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp và tất cả những ai quan tâm đến vấn đề nghiên cứu
đóng góp ý kiến để luận văn được hoàn thiện hơn.
Thái Nguyên, ngày tháng năm 2019
Tác giả
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
HOÀNG THỊ THU HUYỀN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BGD&ĐT Bộ giáo dục và đào tạo
CBG Chưa bao giờ
CBQL Cán bộ quản lý
CBQL, GV Cán bộ quản lý, giáo viên
CBQLGD Cán bộ quản lý giáo dục
CĐSHHN Chế độ sinh hoạt hàng ngày
CNH-HĐH Công nghiệp hóa- hiện đại hóa
CSGD Chăm sóc giáo dục
CSVC Cơ sở vật chất
ĐK Đôi khi
ĐTB Điểm trung bình
ĐVTCĐ Đóng vai theo chủ đề
GD Giáo dục
GD&ĐT Giáo dục và đào tạo
GDH Giáo dục học
GDMN Giáo dục mầm non
GV Giáo viên
HĐDH Hoạt động dạy học
MG Mẫu giáo
PGD&ĐT Phòng giáo dục và đào tạo
QLGD Quản lý giáo dục
RTX Rất thường xuyên
TLH Tâm lý học
TX Thường xuyên
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
UBND Uỷ ban nhân dân
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Nhận thức của CBQL, GV về các khái niệm công cụ ..................... 49
Bảng 2.2. Nhận thức của CBQL, GV về mục tiêu và nhiệm vụ tổ chức
HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non .................................. 50
Bảng 2.3. Nhận thức về sự cần thiết của việc tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu
giáo ở trường mầm non trong bối cảnh hiện nay ............................ 51
Bảng 2.4. Nhận thức về nội dung quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở
trường mầm non .............................................................................. 52
Bảng 2.5. Thực trạng nội dung HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm
non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ............................. 54
Bảng 2.6. Các lĩnh vực phát triển cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên .................................... 56
Bảng 2.7. Thực trạng sử dụng phương pháp dạy học cho trẻ mẫu giáo ở
trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ............. 59
Bảng 2.8. Thực trạng hình thức tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường
mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên .................... 60
Bảng 2.9. Thực trạng nội dung quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường
mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên .................... 62
Bảng 2.10. Thực trạng phương pháp quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ........... 63
Bảng 2.11. Thực trạng yếu tố ảnh hưởng đến quản lý HĐDH cho trẻ mẫu
giáo ........................................................................................ 65
Bảng 3.1. Đánh giá của CBQL, GV về mức độ cần thiết của các biện pháp
quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non thành phố
Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ....................................................... 80
Bảng 3.2. Đánh giá của CBQL, GV về mức độ khả thi của các biện pháp
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non ..................... 81
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Về mặt lý luận
Giáo dục mầm non là giai đoạn khởi đầu đặt nền móng cho sự hình thành
và phát triển nhân cách trẻ em, thời kỳ mầm non còn được gọi là thời kỳ vàng
của cuộc đời. Giáo dục mầm non nói chung, giáo dục mầm non đối với độ tuổi
3-6 tuổi có vai trò quan trọng trong việc hình thành những tiền đề cho sự phát
triển nhân cách. Trong chương trình giáo dục mầm non đối với trẻ 3-6 tuổi, ngoài
hoạt động vui chơi, hoạt động lễ - hội, hoạt động ngoài trời thì hoạt động dạy học
cho trẻ là một trong những hoạt động cơ bản và đặc biệt với trẻ mẫu giáo để
chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1.
Tổ chức hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo và tạo ra các tình huống giáo
dục để trẻ được giải quyết trong khi chơi là yếu tố quan trọng không chỉ đáp ứng
nhu cầu được chơi của trẻ mà còn giúp trẻ hình thành và phát triển cấu trúc tâm
lý mới trong nhân cách.
Để trẻ tham gia hoạt động học một cách tích cực và đạt hiệu quả thì người
giáo viên mầm non cần hiểu đặc điểm của trẻ, hiểu về chương trình giáo dục cho
trẻ mẫu giáo, xây dựng và tổ chức quá trình học tập cho trẻ theo quan điểm giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm đáp ứng tốt các yêu cầu giáo dục và nhu cầu, trạng thái
phát triển của trẻ.
Trong các nghiên cứu về giáo dục học mầm non, đã có công trình nghiên
cứu quản lý hoạt động dạy học nói chung cho trẻ mẫu giáo song làm thế nào để
quản lý hoạt động dạy học hiệu quả thì vấn đề này cần thiết được nhìn nhận và
nghiên cứu dưới góc độ quản lý giáo dục mầm non. Vấn đề lý luận về quản lý
hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non hầu như chưa được
nghiên cứu hoặc mặc dù được nghiên cứu song chưa chuyên sâu và chưa đầy
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
đủ.
1.2. Về mặt thực tiễn
Những năm qua, hoạt động dạy học đã được triển khai đến các trường mầm
non trên toàn quốc. Trong thực tiễn ở Tỉnh Thái Nguyên hiện nay khi thực hiện
hoạt động dạy học cho trẻ hiệu quả chưa cao, các góc mở GV chưa làm thường
xuyên hay trong các giờ học lấy trẻ làm trung tâm mới chỉ là hình thức còn trẻ thì
thụ động và bị áp đặt. Bên cạnh việc tổ chức hoạt động dạy học cho trẻ của GV
thì công tác quản lý hoạt động dạy học cho trẻ đã được quan tâm.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc tổ chức hoạt động dạy học cho trẻ
trong mối quan hệ với các hoạt động của chương trình giáo dục giúp trẻ phát triển
nhân cách, đáp ứng xu thế hội nhập của giáo dục mầm non hiện nay, xuất phát từ
những thực trạng trên đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích
cực, chủ động, sáng tạo, của trẻ trong hoạt động dạy học nhằm giúp trẻ chủ động
đạt các mục tiêu đề ra. Thực hiện chủ trương đổi mới giáo dục và quản lý giáo dục
cấp học mầm non phương pháp giảng dạy trong toàn ngành giáo dục nói chung và
cấp học mầm non nói riêng cùng với những kinh nghiệm, hiểu biết của mình và
mong muốn làm thế nào để giúp GV tổ chức hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo
theo chương trình Giáo dục mầm non được hiệu quả cao đồng thời phát huy tính
sáng tạo trong hoạt động dạy học. Đã có một số nghiên cứu về vấn đề này. Song,
xuất phát từ vị trí công tác là Hiệu phó Trường mầm non Đồng Quang, là một
trường mầm non trên địa bàn thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên, nghiên
cứu đánh giá thực trạng để có những đóng góp về mặt quản lý thúc đẩy chất lượng
hoạt động dạy học hướng đến sự phát triển, nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ
mầm non tại thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên, tôi chọn nghiên cứu đề
tài “Quản lý hoạt động dạy học ở các Trường mầm non Thành phố Thái
Nguyên, tỉnh Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên”.
2. Mục đích nghiên cứu
Đánh giá thực trạng và đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
cho trẻ ở các trường mầm non Thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm
non.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học cho trẻ mẫu
giáo ở các trường mầm non Thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.
4. Giả thuyết khoa học
Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học được đề xuất nếu đảm bảo
tính khoa học, tính khả thi phù hợp với đặc điểm của trẻ, điều kiện thực tiễn
của nhà trường có thể áp dụng trong quản lý hoạt động dạy học cho trẻ góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục ở các trường mầm non Thành phố Thái
Nguyên, tỉnh Thái Nguyên hiện nay.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học cho trẻ ở trường
mầm non
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở một số
trường mầm non Thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học ở một số trường
mầm non Thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.
6. Phạm vi nghiên cứu
6.1. Nội dung
- Nghiên cứu hoạt động dạy học theo Chương trình giáo dục mầm non
do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành và quản lý hoạt động dạy học cho trẻ mẫu
giáo ở các trường mầm non Thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.
- Chủ thể biện pháp quản lý hoạt động dạy học là hiệu trưởng trường mầm
non.
6.2. Khách thể điều tra
- Tổng số khách thể khảo sát: 4 trường (Trường MN Đồng Quang, trường
MN Quang Trung, trường MN 19/5 Tp, trường MN Đồng Bẩm).
- GV: 50 GV
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
- CBQL (hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn): 20 người
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Đề tài sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích, hệ thống hoá tài liệu,
phương pháp lịch sử để xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học cho
trẻ ở trường mầm non.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp điều tra bằng anket
- Xây dựng phiếu trưng cầu ý kiến với nội dung cần tìm hiểu nhằm thu
thập ý kiến chuyên môn trong các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh
Thái Nguyên
- Phương pháp được thực hiện theo tiến trình sau:
+ Bước 1: Xây dựng phiếu trưng cầu ý kiến dựa trên các tiêu chí đã định.
+ Buớc 2: Tham khảo ý kiến thầy cô, các nhà quản lý giáo dục hoàn chỉnh
phiếu trưng cầu ý kiến.
+ Bước 3: Điều tra đối với CBQL, giáo viên mầm non.
+ Bước 4: Thu thập phiếu điều tra, phân loại và xử lý kết quả điều tra.
7.2.2. Phương pháp phỏng vấn
Thu thập thông tin trực tiếp, chi tiết thông qua việc trao đổi trực tiếp với
hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng tổ chuyên môn các trường mầm non để
nắm được những thông tin liên quan đến nội dung nghiên cứu của đề tài.
7.2.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
Nghiên cứu những báo cáo tổng kết về quản lý hoạt động dạy học ở trường
mầm non để góp phần xây dựng phần lý luận và thực tiễn của nội dung đề tài
nghiên cứu.
7.2.4. Phương pháp quan sát
Quan sát hoạt động dạy học của giáo viên mầm non tại các trường mầm
non nhằm thu thập được những thông tin trực tiếp trong hoạt động dạy học hàng
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ngày của trẻ.
7.2.5. Phương pháp xin ý kiến chuyên gia
Nhằm định hướng chính xác rõ ràng hướng nghiên cứu, xây dựng phiếu
khảo sát, khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đã đề xuất,
đánh giá khách quan thực trạng của vấn đề nghiên cứu. Đồng thời, xác định tính
cần thiết và khả thi của các biện pháp mà tác giả đề xuất.
7.2.6. Phương pháp thống kê toán học
Nhằm xử lý số liệu, kết quả nghiên cứu. Luận văn sử dụng phần mềm
Excel để xử lý số liệu.
7.3. Các phương pháp bổ trợ
Đề tài sử dụng phương pháp thống kê toán học, phương pháp khảo nghiệm,
khảo sát tính cần thiết, để tổng hợp, xử lý các số liệu nghiên cứu.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung của
luận văn được cấu trúc trong 3 chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học ở trường mầm non
Chương 2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo ở các
trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
Chương 3. Biện pháp quản lý hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo ở các
trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
Ngoài ra, luận văn còn có phần Danh mục các chữ viết tắt, Danh mục bảng,
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Mở đầu, Kết luận và Khuyến nghị; Tài liệu tham khảo và Phụ lục.
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở TRƯỜNG MẦM NON
1.1. Khái quát lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài
Giáo dục mầm non là khâu đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, có vai
trò quan trọng trong việc hình thành những cơ sở nền tảng cho sự phát triển lâu dài
về nhân cách của con người. Vì vậy, hầu hết các quốc gia và các tổ chức giáo dục
quốc tế đều rất quan tâm đến công tác giáo dục mầm non; đã có nhiều nhà khoa học
nghiên cứu đưa ra các giải pháp nhằm đảm bảo và nâng cao chất lượng GDMN.
Trong các tài liệu nghiên cứu về tư tưởng giáo dục của Khổng Tử đã chỉ
ra, ông quan tâm, coi trọng phương pháp giáo dục, học là phải luyện tập thường
xuyên thì mới giúp con người có những nét tính cách riêng “học mà cứ thường
thường tập luyện thì trong bụng lại không thỏa thích hay sao?”. Và học phải đi
đôi với luyện tập để trở thành thói quen, hình thành những nét tính cách ngay từ
lúc nhỏ“tập được từ lúc nhỏ như thiên tính, thói quen như tự nhiên”. Ông muốn
những nhà giáo dục phải thường xuyên tổ chức phương pháp luyện tập trong quá
trình giáo dục con người.
Spodek (1990) nhà giáo dục người Mỹ cho rằng người lớn chúng ta không
thể quyết định dạy trẻ cái gì (nội dung) mà quên đi trẻ em học thế nào, bởi vì
“học như thế nào” liên quan nhiều đến phương pháp. Nội dung chương trình (học
cái gì), các quá trình học (học như thế nào), các chiến lược giảng dạy (dạy như
thế nào), môi trường (hoàn cảnh học) và các chiến lược đánh giá (cho biết việc
học tập xảy ra như thế nào) là những vấn đề có quan hệ qua lại với nhau và tạo
nên chương trình GDMN (Brekdekamp, 1992)
Vào thời Khổng Tử, ông đã có phương pháp giáo dục, học là phải luyện tập
thường xuyên thì mới giúp con người có những nét tính cách riêng “Học mà cứ
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
thường thường tập luyện thì trong bụng lại không thỏa thích hay sao?” Và học
phải đi đôi với luyện tập để trở thành thói quen, hình thành những nét tính cách
ngay từ lúc nhỏ “Tập được từ lúc nhỏ như thiên tính, thói quen như tự nhiên”. Với
phương pháp này ông muốn những nhà giáo dục phải thường xuyên tổ chức
phương pháp luyện tập trong quá trình giáo dục con người.
L.S Vưgốtsky cho rằng trẻ em tự cấu trúc nhận thức của mình và ông tin vào
khả năng bên trong của trẻ đối với việc học; tương tác xã hội trong các quan hệ gia
đình, trường học, cộng đồng và văn hóa đóng vai trò quan trọng đối với việc học và
sự phát triển của cấu trúc nhận thức; ảnh hưởng trực tiếp đến phát triển cơ thể và tâm
lí của trẻ.
Học thuyết hành vi của SkinnerB.F (1953) và Albert Bandura (1963) cho
rằng bản chất của việc học ở trẻ nhỏ là thông qua sự bắt chước và quan sát người
khác. Việc học diễn ra liên tục là kết quả của sự khích lệ trong môi trường. Những
lời khen ngợi trẻ nhỏ đối với hành vi thích hợp sẽ có hiệu quả tốt hơn sự trừng
phạt trẻ hoặc cấm đoán hành vi không mong muốn ở trẻ. Do đó, cha mẹ và GV
cần coi trọng và khen ngợi các hành vi đúng của trẻ [20].
Học thuyết của J.Piaget thừa nhận trẻ nhỏ có vai trò tích cực trong sự phát
triển nhận thức của mình thông qua quá trình giao tiếp tích cực với môi trường vật
chất và môi trường xã hội. Ở lứa tuổi mẫu giáo, trẻ đã chuyển từ kiểu tư duy trực
quan hành động sang kiểu tư duy trực quan hình tượng nên chơi là hình thức cơ bản
giúp trẻ phát triển. Ông cho rằng tri thức nảy sinh từ hoạt động. Hoạt động cùng
nhau, hợp tác giữa thầy và trò, giữa trò và trò, hoạt động cá nhân kết hợp với hoạt
động nhóm có tác dụng to lớn trong phát triển trí thông minh nói riêng, giúp trẻ phát
triển toàn diện nhân cách nói chung.
Học thuyết sinh thái của U.Bronfenbrenner (1979) nghiên cứu về môi
trường sinh thái người và các mối quan hệ qua lại của môi trường xung quanh một
người đang trưởng thành. Đối với sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ,
môi trường trực tiếp trong đó những mối quan hệ của trẻ với gia đình, trường mầm
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
non và bạn bè rất quan trọng [33].
Các học thuyết trên đã đưa ra sự giải thích về quá trình học và về cách thức
chiếm lĩnh tri thức của trẻ mầm non, giúp các nhà nghiên cứu trẻ em vận dụng để xây
dựng chương trình giáo dục đáp ứng nhu cầu và đặc điểm phát triển của trẻ.
Ở Mỹ và Anh, Hiệp hội giáo dục trẻ mầm non không khuyến khích các trường
mầm non phải theo một chương trình mà họ cung cấp sự hướng dẫn và dựa trên
nguồn tài liệu phong phú GV được chủ động chọn nội dung, cách thức và sự đánh
giá phù hợp với trẻ. Spodek (1990), nhà giáo dục người Mỹ cho rằng người lớn chúng
ta không thể quyết định dạy trẻ cái gì (nội dung) mà quên đi trẻ em học thế nào, bởi
vì “học như thế nào” liên quan nhiều đến phương pháp. Nội dung chương trình (học
cái gì), các quá trình học (học như thế nào), các chiến lược giảng dạy (dạy như thế
nào), môi trường (hoàn cảnh học) và các chiến lược đánh giá (cho biết việc học tập
xảy ra như thế nào) là những vấn đề có quan hệ qua lại với nhau và tạo nên chương
trình giáo dục mầm non (Brekdekamp, 1992).
Ở Úc, chương trình giáo dục mầm non được thiết kế theo hướng quan tâm
đến lựa chọn nội dung phù hợp với nhu cầu và môi trường sống của trẻ. Trong
giờ học, trẻ em sẽ có những hoạt động vui chơi tập thể với các trang thiết bị, đồ
chơi trong nhà, ngoài trời được thiết kế chiều cao, độ cứng và các góc cạnh phù
hợp với các em và đảm bảo mức an toàn tối đa (Theo Tina Bruce (1991) - chuyên
gia giáo dục mầm non).
Chương trình đổi mới hệ thống giáo dục mầm non của Hàn Quốc từ năm
1997 cũng đã ghi nhận môi trường giáo dục đầu đời đóng vai trò thiết yếu
trong việc xây dựng nền tảng phát triển tổng thể của con người. Chương trình
giáo dục trẻ mầm non có thể được so sánh giống như “mạng nhện”. Trong
mạng nhện đó, trẻ thể hiện hứng thú của bản thân một cách tự nhiên không có
sự sắp đặt, các góc chơi được kết hợp một cách vô thức trong toàn bộ hoạt
động của trẻ. Những GV cho rằng các yếu tố cấu thành nên quá trình giáo dục
trẻ được kết hợp đan lại giống như một mạng nhện lành lặn không bị đứt
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
quãng.
Tác giả Christine Chen - nhà sáng lập và Chủ tịch Hiệp hội các nhà giáo
dục mầm non Singapore (AECES), Chủ tịch Hiệp hội giáo dục mầm non Thế
giới (ACEI) cho rằng phong trào cấp tiến nhìn nhận giáo dục là một quá trình
xã hội và lớp học được tổ chức như một cộng đồng trong đó học sinh học cách
cộng tác với nhau và vớiGV. Giáo dục cấp tiến dạy trẻ các kỹ năng của thế kỷ
21 với 3 kỹ năng: Giao tiếp - Cộng tác - Sáng tạo. Theo Christine Chen, những
phương pháp, tiếp cận tiên tiến và các xu thế trong giáo dục mầm non của thế
giới đang được Singapore và các nước áp dụng trong xây dựng chương trình
giáo dục mầm non là mô hình Bank street, Montessori và Đa trí tuệ. [Ứng dụng
phương pháp Montessori vào chương trình giáo dục mẫu giáo của Bộ Giáo dục
- Đào tạo - Posted on Tháng Bảy 4, 2011 by chigiaolang]
Tất cả các nhà nghiên cứu đã thống nhất đánh giá vai trò quan trọng hoạt
động học với trẻ mầm non trong các lĩnh vực phát triển, đặc biệt là quản lý hoạt
động học có chủ đích cho trẻ. Những hoạt động học có chủ đích trẻ được làm quen
ngay từ khi trẻ 3 - 6 tuổi. Từ những quan điểm trên đã cho ta một cách nhìn cơ bản
hoạt động học có chủ đích của trẻ, vấn đề tổ chức hoạt động học trong mối quan hệ
với các yếu tố quản lý môi trường học tập và chương trình học của trẻ.
1.1.2. Những nghiên cứu trong nước
Trong sự nghiệp giáo dục của nước ta, bậc học mầm non là bậc học đầu tiên
trong hệ thống giáo dục quốc dân và là bậc học quan trọng nhất. Chủ Tịch Hồ Chí
Minh đã từng căn dặn: Làm mẫu giáo tức là thay mẹ dạy trẻ. Muốn làm được thế
thìtrước hết phải yêu trẻ. Các cháu nhỏ hay quấy phải bền bỉ chịu khó mới dạy
được các cháu “Dạy trẻ như trồng cây non, trồng cây non được tốt thì sau này càng
lên tốt, dạy trẻ nhỏ tốt thì sau này các cháu thành người tốt” [16].
Nói đến chăm sóc, giáo dục trẻ thực chất là nói đến 3 lĩnh vực: Dinh dưỡng,
sức khỏe và giáo dục. Ba lĩnh vực này có tác động và ảnh hưởng qua lại với nhau
rất mật thiết, tạo nên một tác động tổng thể đến chất lượng phát triển của trẻ. Trong
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
3 lĩnh vực đó thì giáo dục là một phần rất quan trọng không thể thiếu được.
Được sự quan tâm của Đảng, bậc học mầm non đã từng bước xây dựng và
phát triển. Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2010 - 2020, được Thủ tướng
Chính phủ phê duyệt với các mục tiêu giáo dục mầm non là “Hoàn thành mục
tiêu phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi vào năm 2015; đến năm 2020,
có ít nhất 30% trẻ em trong độ tuổi nhà trẻ và 80% trong độ tuổi mẫu giáo được
chăm sóc, giáo dục tại các cơ sở giáo dục mầm non; tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng
trong các cơ sở giáo dục mầm non giảm xuống dưới 10%. Chỉ thị số 18/2002/CT-
TTG của Thủ tướng Chính phủ về Một số biện pháp cấp bách xây dựng đội ngũ
nhà giáo, Quyết định số 161/2002/QĐ-TTG về Một số chính sách phát triển giáo
dục mầm non,đặc biệt gần đây nhất Chính phủ đã ban hành Quyết định số
149/2006/QĐ-TTG phê duyệt Đề án phát triển giáo dục mầm non giai đoạn 2006
- 2015; Thông tư số 28/2016/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành
Chương trình giáo dục mầm non; Thông tư này được áp dụng cho tất cả các cơ sở
giáo dục mầm non thuộc hệ thống giáo dục quốc dân. Những văn bản này đã ra
đời cùng thời với việc Đảng và Nhà nước ta chú trọng đến việc xây dựng nhà nước
pháp quyền thể hiện sự quan tâm sâu sắc của lãnh đạo Đảng và Nhà nước, tạo điều
kiện cho sự phát triển giáo dục mầm non một cách có hệ thống, lâu dài và bền
vững.
Trong giáo dục mầm non tại các nhà trường hoạt động dạy học được tổ chức
theo mục tiêu, nội dung, nguyên tắc và có những yêu cầu đối với từng độ tuổi.
Đây là những căn cứ định hướng cho cán bộ quản lý, giáo viên trong quá
trình thực hiện. Trong những năm gần đây, trên quy mô toàn quốc đã có một số
tài liệu hướng dẫn và nghiên cứu về tổ chức hoạt động dạy học theo chương trình
giáo dục mầm non cụ thể:
- Tài liệu tập huấn nâng cao năng lực quản lý thực hiện chương trình giáo
dục mầm non thí điểm, năm 2009 [8].
- Nguyễn Thị Kim Hồng: “Ảnh hưởng của chương trình giáo dục mầm non
hiện hành đến phương pháp và hình thức tổ chức dạy học của giáo viên mầm non,
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
thành phố Phan Thiết”, năm 2006 [23].
- Nguyễn Thị Thu Oanh: “Tổ chức các hoạt động giáo dục tích hợp theo
chủ đề trong chương trình giáo dục mầm non”, năm 2015 [31].
- Tác giả Đào Thụy Xuân Thảo với đề tài “Giải pháp quản lý thực hiện
chương trình giáo dục mầm non ở các trường mầm non quận Tân Bình, thành phố
Hồ Chí Minh” đã nghiên cứu ở các trường mầm non quận Tân Bình về vấn đề
quản lý chương trình giáo dục mầm non đã khẳng định: Nói đến chất lượng chăm
sóc giáo dục ở các trường mầm non là nói đến công tác nuôi và dạy. Nói đến công
tác nuôi và dạy ở các trường mầm non là nói đến việc thực hiện chương trình giáo
dục. Muốn nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ, yếu tố quản lý việc thực
hiện chương trình phải được quan tâm hàng đầu. Quản lý việc thực hiện chương
trình giáo dục mầm non đạt hiệu quả tốt, thầy dạy tốt, tất nhiên chất lượng trò, sản
phẩm đầu ra đạt tốt, hoàn thành mục tiêu đào tạo ngành giáo dục và xã hội giao
phó [36].
- Nguyễn Thị Thanh Xuân: “Biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn trong
thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới ở các trường mầm non thành phố
Hải Phòng”, năm 2012 [39].
- Bùi Mỹ Liên: “Thực trạng quản lý việc thực hiện chương trình giáo
dục mầm mon tại các trường mầm non quận Tân Bình, Tp. Hồ Chí Minh”,
năm 2012 [27].
Có thể nói trong giáo dục, đến nay chưa có công trình nào đi sâu nghiên cứu
hoạt động dạy học ở nhà trường mầm non, các công trình mới chỉ dừng lại ở việc
nghiên cứu chung chung về GDMN và cũng chưa có công trình nghiên cứu về vấn
đề quản lý hoạt động dạy học trẻ mẫu giáo ở trường mầm non theo hiểu biết của
người nghiên cứu. Vì vậy, dựa trên kết quả nghiên cứu của các công trình kể trên,
tôi chọn nghiên cứu đề tài “Quản lý hoạt động dạy học ở các Trường mầm non
Thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên”với mong muốn kết quả nghiên cứu
góp phần làm phong phú thêm thông tin về lý luận và thực tiễn cho vấn đề này.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
1.2. Những khái niệm công cụ
1.2.1. Quản lý
Quản lý hình thành và phát triển cùng với sự phát triển của xã hội loài
người. Đây là một loại hình hoạt động đặc biệt và quan trọng nhất trong các
hoạt động của con người. Khi con người có những nhận thức đúng về quy luật
và vận động theo quy luật sẽ đạt hiệu quả cao trong quản lý. Bàn đến khái niệm
quản lý có nhiều cách tiếp cận khác nhau. Bản thân khái niệm quản lý có tính
đa nghĩa nên có sự khác biệt giữa nghĩa rộng và nghĩa hẹp. Hơn nữa, do sự khác
biệt về thời đại, xã hội, chế độ, nghề nghiệp nên quản lý cũng có nhiều giải
thích, lý giải khác nhau.Cho đến nay, vẫn chưa có một định nghĩa thống nhất
về quản lý.Đặc biệt là kể từ thế kỷ 21, các quan niệm về quản lý lại càng phong
phú.
Thuật ngữ “Quản lý” (tiếng Việt gốc Hán) đã lột tả được bản chất hoạt
động quản lý trong thực tiễn. Nó gồm 2 quá trình tích hợp vào nhau: Quá trình
“quản” gồm sự coi sóc, giữ gìn, duy trì trạng thái ổn định; quá trình “lý” gồm
sự sửa sang, sắp xếp, đổi mới, đưa vào hệ thống phát triển. Nếu người đứng đầu
chỉ chăm lo đến việc “quản” tức là chăm lo đến việc coi sóc, giữ gìn thì tổ chức
đó sẽ trì trệ, không phát triển. Tuy nhiên, nếu chỉ chăm lo đến việc “lý” tức chỉ
lo đến việc sửa sang sắp xếp, đổi mới mà không đặt trên nền tảng của sự ổn
định thì sự phát triển của tổ chức sẽ không bền vững. Để hoạt động quản lý có
hiệu quả thì nên có sự cân bằng động giữa hai quá trình.
Theo lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lê nin về quản lý: “Quản lý xã hội một
cách khoa học là sự tác động có ý thức của chủ thể quản lý đối với toàn bộ hay
những hệ thống khác nhau của hệ thống xã hội trên cơ sở nhận thức và vận dụng
đúng đắn những quy luật khách quan vốn có của nó nhằm đảm bảo cho nó hoạt
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
động và phát triển tối ưu theo mục đích đặt ra”.
Theo các nhà xã hội học O.V.Kozlova và I.N.Kuznetsov: “Quản lý là sự
tác động có mục đích đến từng tập thể con người để tổ chức và phối hợp hoạt
động của họ trong quá trình sản xuất”.
Theo Harold Kootz: “Quản lý là một hoạt động thiết yếu nhằm đảm bảo
sự phối hợp những nỗ lực của cá nhân để đạt được những mục đích của nhóm”.
Theo Harold Koontz-Cyric Odonnell-Heinz Weihrich cho rằng: “Quản lý
là hoạt động đảm bảo sự nỗ lực của cá nhân để đạt được mục tiêu quan trọng
điều kiện chi phí thời gian, công sức, tài liệu, vật liệu, ít nhất và đạt được kết quả
cao nhất”[20].
Ở góc độ quản lý với tư cách là một chức năng xã hội dưới dạng chung
nhất thì quản lý được xác định là cơ chế để thực hiện sự tác động có mục đích
nhằm đạt được những kết quả nhất định. Đề cập đến hoạt động quản lý, người ta
thường nhắc đến ý tưởng sâu sắc của Các Mác: “Một nghệ sĩ vỹ cầm thì tự điều
khiển mình còn dàn nhạc thì cần nhạc trưởng”.
Còn ở Việt Nam, các nhà nghiên cứu về khoa học quản lý cũng bàn nhiều
về khái niệm quản lý.
Hai tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thi ̣Mỹ Lộc nhấn maṇh khía
cạnh quản lý là chức năng đăc biệt của mọi tổ chức: “Hoat động quản lý là tác
động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lý ) đến khách
thể quản lý (người bi ̣quản lý) trong môt tổ chức nhằm làm cho chức năng vận
hành và đạt được mục đích của tổ chức”[14].
Theo tác giả Đặng Quốc Bảo “Bản chất của hoạt động quản lý gồm hai quá
trình tích hợp vào nhau: Quá trình “quản” gồm sự coi sóc, giữ gìn, duy trì hệ ở trạng
thái “ổn định”; quá trình “lý” gồm sự sửa sang, sắp xếp, đổi mới hệ đưa hệ vào thế
“phát triển”... Trong “quản” phải có “lý”, trong “lý” phải có “quản” để động thái
của hệ ở thế cân bằng động: hệ vận động phù hợp, thích ứng và có hiệu quả trong
mối tương tác giữa các nhân tố bên trong (nội lực) với các nhân tố bên ngoài (ngoại
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
lực)”[13].
Theo tác giả Trần Kiểm thì: “Quản lý là những tác động của chủ thể quản
lý trong việc huy động, phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các
nguồn lực (nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài tổ chức một cách tối ưu nhằm
đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất”[25].
Tuy có nhiều cách diễn đạt khái niệm về quản lý khác nhau nhưng chúng
đều có một điểm chung thống nhất như sau: Quản lý là một quá trình tác động
có định hướng phù hợp quy luật khách quan của chủ thể quản lý đến đối tượng
quản lý nhằm khai thác và tận dụng hiệu quả những tiềm năng và cơ hội của đối
tượng quản lý để đạt được mục tiêu quản lý trong một môi trường luôn biến động,
chủ thể quản lý tác động bằng các chế định xã hội, tổ chức về nhân lực, tài lực
và vật lực, phẩm chất và uy tín, chế độ chính sách đường lối chủ trương trong
các phương pháp quản lý và công vụ quản lý để đạt mục tiêu quản lý.
Quản lý là sự điều khiển, phối hợp, tác động của chủ thể quản lý tới đối
tượng quản lý trong quá trình hoạt động (lao động, học tập, nghiên cứu, ứng
dụng...) của một tổ chức, một đơn vị với các điều kiện nhất định (không gian,
thời gian, nguồn lực...) nhằm đạt được mục tiêu đề ra.
Để đạt được mục tiêu đã định, quản lý phải thông qua các chức năng quản
lý như sau: kế hoạch hóa; tổ chức; lãnh đạo - chỉ đạo; kiểm tra.
- Chức năng kế hoạch hóa (planning): là chức năng khởi đầu, là tiền đề
của mọi quá trình quản lý. Kế hoạch hóa có nghĩa là xác định mục tiêu, mục đích
đối với thành tựu tương lai của tổ chức và các con đường, biện pháp, cách thức
để đạt được mục tiêu, mục đích đó. Có ba nội dung chủ yếu của chức năng kế
hoạch hóa: xác định, hình thành mục tiêu (phương hướng) đối với tổ chức; xác
định và đảm bảo (có tính chắc chắn, có tính cam kết) về các nguồn lực của tổ
chức để đạt được các mục tiêu và quyết định xem những hoạt động nào là cần
thiết để đạt được các mục tiêu đó.
- Chức năng tổ chức (organizing): Tổ chức là quá trình hình thành nên cấu
trúc các quan hệ giữa các thành viên, giữa các bộ phận trong một tổ chức nhằm
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
làm cho họ thực hiện thành công các kế hoạch và đạt được mục tiêu tổng thể của
tổ chức. Nhờ việc tổ chức có hiệu quả, người quản lý có thể phối hợp, điều phối
tốt hơn các nguồn vật lực và nhân lực.Thành tựu của một tổ chức phụ thuộc rất
nhiều vào năng lực của người quản lý sử dụng các nguồn lực này sao cho có hiệu
quả và có kết quả.Quá trình tổ chức sẽ lôi cuốn việc hình thành, xây dựng các bộ
phận, các phòng ban cùng các công việc của chúng.Và sau đó là vấn đề nhân sự,
cán bộ sẽ tiếp nối ngay sau các chức năng kế hoạch hóa và tổ chức.
- Chức năng lãnh đạo - chỉ đạo (leading): Sau khi kế hoạch đã được lập,
cơ cấu bộ máy đã hình thành, nhân sự đã được tuyển dụng thì phải có ai đó đứng
ra lãnh đạo, dẫn dắt tổ chức. Một số học giả gọi đó là quá trình chỉ đạo hay tác
động. Dù gọi như thế nào thì khái niệm lãnh đạo đều bao hàm việc liên kết, liên
hệ với người khác và động viên họ hoàn thành những nhiệm vụ nhất định để đạt
được mục tiêu của tổ chức. Hiển nhiên việc lãnh đạo không chỉ bắt đầu sau khi
việc lập kế hoạch và thiết kế bộ máy đã hoàn tất, mà nó thấm vào, ảnh hưởng
quyết định tới hai chức năng kia.
- Chức năng kiểm tra: Kiểm tra là một chức năng của quản lý, thông qua
đó một cá nhân, một nhóm hoặc một tổ chức theo dõi, giám sát các thành quả
hoạt động và tiến hành những hoạt động sửa chữa, uốn nắn cần thiết. Một kết
quả hoạt động phải phù hợp với những chi phí bỏ ra, nếu không tương ứng thì
phải tiến hành những hành động điều chỉnh, uốn nắn. Đó cũng là quá trình tự
điều chỉnh, diễn ra có tính chu kỳ: người quản lý đặt ra những chuẩn mực thành
đạt của hoạt động, sau đó đối chiếu, đo lường kết quả, sự thành đạt so với chuẩn
mực đã đề ra; rồi tiến hành điều chỉnh những sai lệch. Cuối cùng hiệu chỉnh, sửa
lại chuẩn mực nếu cần.
Chúng tôi cho rằng: Quản lý là quá trình tác động có mục đích của chủ
thể quản lý lên khách thể quản lý bằng việc vận dụng các chức năng quản lý
nhằm sử dụng có hiệu quả tiềm năng và cơ hội của tổ chức để đạt mục tiêu đặt
ra. Quản lý là sự tác động điều khiển, hướng dẫn các quy trình xã hội và hành
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
vi hoạt động của con người nhằm đạt tới mục đích đã xác định.
1.2.2. Trẻ mẫu giáo
Trẻ mẫu giáo có cấu tạo tâm lý đặc trưng của con người đang được hình
thành và phát triển rất mạnh mẽ. Những thuộc tính tâm lý cũng như những phẩm
chất nhân cách hình thành, phát triển được ở độ tuổi này là điều kiện hết sức quan
trọng để tạo ra một sự chuyển tiếp mạnh mẽ ở độ tuổi sau.
Về đặc điểm tâm lý, chúng ta có thể thấy rõ điều này khi chứng kiến những
hoạt động chơi đùa không mệt mỏi của trẻ, không chỉ là sự vui thích mà trẻ còn
có khả năng tập trung để hiểu và chấp nhận luật lệ của các trò chơi, còn trong lớp
thì đã biết ngồi yên để lắng nghe các câu chuyện kể. Đa số trẻ trong giai đoạn
này phát triển tốt kỹ năng sử dụng bàn tay, biết cầm bút chì và cắt bằng kéo, nhận
ra sự khác biệt của các hình khối, biết phân biệt lớn - bé, cao- thấp, gần- xa...Vì
thế một mặt người lớn cần phải tích cực giúp trẻ đạt được những kỹ năng quan
trọng và cần thiết nhưng mặt khác không nên nhồi nhét những điều vượt quá khả
năng mà trẻ có thể đạt được.
Một đặc điểm tâm lý quan trọng trong độ tuổi này là ý thức bản ngã (cái
tôi) đã hình thành ở lứa tuổi nhà trẻ tiếp tục phát triển mạnh. Trẻ bắt đầu biết
phân biệt một cách rõ ràng giữa bản thân và những người xung quanh. Trẻ có ý
thức về tính sở hữu, biết cái gì của mình và cái gì của người khác. Tuy nhiên điều
này tùy thuộc khá nhiều vào cách giáo dục của cha mẹ.
Hoạt động và sở thích của trẻ xoay quanh gia đình và nhà trường. Trẻ thích
chơi với đồ chơi của mình ở nhà nhưng cũng biết chia sẻ đồ chơi với bạn bè ở
trường. Trẻ mẫu giáo vẫn thích chơi qua trí tưởng tượng. Trẻ gái thường thích
chơi trò chơi gia đình như chăm sóc búp bê, tái hiện cuộc sống ở gia đình và nhà
trường trong khi chơi. Trẻ trai bên cạnh việc chơi những trò chơi sắm vai, làm
siêu nhân hay hiệp sĩ... cũng có thể chơi như vậy.
Đây là lứa tuổi phát triển khá hoàn chỉnh về khả năng giao tiếp, trẻ có thể
nói những câu đầy đủ, đôi khi phức tạp; cũng có thể hiểu được những câu nói dài
của người khác. Điều này là cơ sở cho trẻ tiếp nhận những kiến thức của lớp một
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
và các cấp học tiếp theo.
1.2.3. Hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo
Khác với hoạt động dạy học nói chung của con người, hoạt động dạy học
cho trẻ mẫu giáo là hoạt động trẻ mô phỏng, tái tạo lại các mối quan hệ giữa
con người với con người, con người với tự nhiên trong xã hội bằng việc nhập
vai hay đóng vai một nhân vật nào đó.
Hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo là hoạt động có chủ đích theo kế
hoạch giáo dục, được tổ chức cho trẻ dưới sự hướng dẫn trực tiếp của giáo viên
giúp trẻ thỏa mãn nhu cầu học tập, hình thành, phát triển nhân cách.
1.2.4. Quản lý hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
Quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo là hệ thống tác động có mục đích, có kế
hoạch của nhà quản lý (hiệu trưởng nhà trường/tổ trưởng chuyên môn/giáo viên
mầm non) đến các yếu tố của hệ thống sư phạm nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ, kế
hoạch tổ chức HĐDH để hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ theo mục
tiêu của HĐDH nói riêng, mục tiêu giáo dục mầm non nói chung.
1.2.5. Biện pháp quản lý hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
Biện pháp là cách làm cụ thể, cách thực hiện cụ thể một công việc nào đó
nhằm đạt được mục đích đề ra.
Biện pháp quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non là cách
làm, cách thức tổ chức, quản lý của nhà quản lý - hiệu trưởng nhà trường để nâng
cao hiệu quả tổ chức HĐDH cho trẻ, đáp ứng mục tiêu giáo dục toàn diện nhân
cách trẻ theo mục tiêu cấp học mầm non.
1.3. Lý luận về hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
1.3.1. Khái quát hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo
Dạy học cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non là hoạt động hợp tác dạy
và học cùng nhau giữa giáo viên và trẻ, trong đó giáo viên là người tổ chức,
hướng dẫn, tạo điều kiện, cơ hội cho trẻ khám phá thế giới xung quanh, trẻ
đóng vai trò chủ thể tích cực chủ động chiếm lĩnh kiến thức và kỹ năng cần
thiết, hình thành, phát triển nhân cách và những phẩm chất tâm lý cho việc học
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
tập sau này.
1.3.2. Hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
1.3.2.1. Mục tiêu của hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo
Mục tiêu của tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo là giúp trẻ phát triển toàn
diện về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của
nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em bước vào lớp một.
1.3.2.2. Ý nghĩa
Hoạt động dạy học giữ vị trí đặc biệt quan trọng, là phương tiện giáo dục
phát triển nhân cách trẻ mầm non, cụ thể:
Là phương tiện giáo dục trí tuệ: giúp trẻ tăng cường nhận thức về thế giới
xung quanh, hình thành tri thức tiền khoa học; phát triển hứng thú, nhu cầu, tính
ham hiểu biết; hình thành một số kĩ năng và cách thức hoạt động trí tuệ; xúc cảm
trí tuệ tích cực.
Là phương tiện để thực hiện các nhiệm vụ giáo dục khác: giáo dục đạo
đức, giáo dục thẩm mỹ, giáo dục thể chất, giáo dục lao động.
Dạy học là phương tiện quan trọng chuẩn bị cho trẻ điều kiện cần thiết để
tham gia hoạt động học tập với vai trò là hoạt động chủ đạo ở trường tiểu học.
1.3.2.3. Nội dung hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo
Nội dung hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo là hệ thống tri thức sơ đẳng
phản ánh cuộc sống hiện thực xung quanh về thế giới tự nhiên, các quan hệ xã
hội giữa con người với con người và bản thân trẻ; hệ thống kỹ năng và thái độ,
tình cảm phù hợp với hệ giá trị chuẩn mực xã hội được trẻ mô phỏng, tái hiện
trong trò chơi. Trong đó, các nội dung này được thiết kế thành các chủ đề giáo
dục phù hợp với mục tiêu của giáo dục cho trẻ từ mẫu giáo để tổ chức cho trẻ
hoạt động, chiếm lĩnh thông qua các dạng trò chơi và quá trình tổ chức hoạt động
dạy học.
Tiếp cận chủ đề giáo dục ở trường mầm non theo chương trình giáo dục
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
mầm non hiện hành, nội dung hoạt động dạy học của trẻ là hệ thống tri thức sơ
đẳng phản ánh cuộc sống hiện thực xung quanh; hệ thống kỹ năng và thái độ,
tình cảm phù hợp với hệ giá trị chuẩn mực xã hội cần hình thành cho trẻ trong
các chủ đề: Trường mầm non; Gia đình; Bản thân; Giao thông; Động vật; Hiện
tượng tự nhiên; Thực vật; Tết và mùa xuân; Quê hương, đất nước, Bác Hồ;
Trường tiểu học.
Phạm vi hiện thực mà trẻ tiếp xúc càng rộng bao nhiêu thì nội dung chơi
càng phong phú bấy nhiêu và trẻ càng lớn thì nội dung học càng trở nên sâu
rộng hơn.
Nội dung dạy học triển khai qua các lĩnh vực giáo dục phát triển cụ thể:
- Giáo dục phát triển thể chất
+ Phát triển vận động
● Động tác phát triển các nhóm cơ và hô hấp.
● Các vận động cơ bản và phát triển tố chất vận động ban đầu.
● Các cử động bàn tay, ngón tay.
+ Giáo dục dinh dưỡng và sức khỏe
● Tập luyện nền nếp, thói quen tốt trong sinh hoạt.
● Làm quen với một số việc tự phục vụ, giữ gìn sức khoẻ.
● Nhận biết và tránh một số nguy cơ không an toàn.
+ Giáo dục phát triển nhận thức
● Luyện tập và phối hợp các giác quan
● Thị giác, thính giác, xúc giác, khứu giác, vị giác.
+ Nhận biết
● Một số bộ phận cơ thể của con người.
● Một số đồ dùng, đồ chơi, phương tiện giao thông quen thuộc với trẻ.
● Một số con vật, hoa, quả quen thuộc với trẻ.
● Một số màu cơ bản, kích thước, hình dạng, số lượng và vị trí trong không
gian so với bản thân trẻ.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
● Bản thân và những người gần gũi.
- Giáo dục phát triển ngôn ngữ
+ Nghe
● Nghe các giọng nói khác nhau.
● Nghe, hiểu các từ và câu chỉ đồ vật, sự vật, hành động quen thuộc và
một số loại câu hỏi đơn giản.
● Nghe kể chuyện, đọc thơ, ca dao, đồng dao có nội dung phù hợp với độ
tuổi.
+ Nói
● Phát âm các âm khác nhau.
● Trả lời và đặt một số câu hỏi đơn giản.
● Thể hiện nhu cầu, cảm xúc, hiểu biết của bản thân bằng lời nói.
+ Làm quen với sách
● Mở sách, xem và gọi tên sự vật, hành động của các nhân vật trong tranh.
+ Giáo dục phát triển tình cảm, kỹ năng xã hội và thẩm mĩ
● Phát triển tình cảm
● Ý thức về bản thân.
● Nhận biết và thể hiện một số trạng thái cảm xúc.
+ Phát triển kỹ năng xã hội
● Mối quan hệ tích cực với con người và sự vật gần gũi.
● Hành vi văn hoá và thực hiện cácquy định đơn giản trong giao tiếp, sinh
hoạt.
+ Phát triển cảm xúc thẫm mĩ
● Nghe hát, hát và vận động đơn giản theo nhạc.
● Vẽ nặn, xé dán, xếp hình, xem tranh.
1.3.2.4. Hình thức hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo
Hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo mang tính luyện tập hơn là truyền đạt
tri thức có hệ thống. Việc học cho trẻ mẫu giáo diễn ra theo hai hình thức. Đó là
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
học qua chơi, qua thực hiện các hoạt động sinh hoạt hằng ngày ở bất cứ thời
điểm nào cô cũng có thể cung cấp tri thức, kỹ năng cần thiết cho trẻ và học có
chủ đích theo kế hoạch dưới sự tổ chức, điều khiển, hướng dẫn, gợi mở của giáo
viên. Trong các hình thức dạy học trên thì hình thức hoạt động học có chủ đích
(sau đây gọi là hoạt động học) là hình thức quan trọng và cơ bản nhất cho sự phát
triển trí tuệ của trẻ.
- Theo mục đích và nội dung giáo dục, có các hình thức:
+ Hoạt động có chủ định của giáo viên và theo ý thích của trẻ.
+ Tổ chức hoạt động lễ, hội: Tổ chức kỷ niệm các ngày lễ hội, các sự kiện
quan trọng trong năm liên quan đến trẻ có ý nghĩa giáo dục và mang lại niềm vui
cho trẻ (Tết Trung thu, Tết cổ truyền, Tết thiếu nhi (ngày 1/6), ...).
- Theo vị trí không gian, có các hình thức:
+ Hoạt động trong phòng nhóm.
+ Hoạt động ngoài trời.
- Theo số lượng trẻ, có các hình thức:
+ Hoạt động cá nhân.
+ Hoạt động theo nhóm nhỏ.
+ Hoạt động theo nhóm lớn.
Đối với trẻ lứa tuổi nhà trẻ nên chú trọng sử dụng hình thức hoạt động cá
nhân và theo nhóm nhỏ.
- Căn cứ vào đối tượng hoạt động dạy học
* Hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo 3 đến 4 tuổi
Ở tuổi này chức năng tâm lý đều được phát triển (tư duy - trẻ đã bắt đầu biết
nghĩ thầm ở trong đầu để giải quyết bài toán thực tiễn nhờ vào các biểu tượng đã
có) nhưng hiện tượng “lấy mình làm trung tâm” vẫn còn chi phối mạnh trong đời
sống tâm lý của trẻ nên khi dạy học cho trẻ cần chú ý các vấn đề sau:
- Sử dụng chủ yếu là phương pháp trò chơi và phương pháp tổ chức hoạt
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
động thực tiễn;
- Nội dung dạy học đơn giản, dễ hiểu, chủ yếu là tri thức đời sống trong
môi trường xung quanh;
- Sử dụng chủ yếu hình thức dạy học ở mọi nơi mọi lúc;
- Chú ý dạy học đối với cá nhân trẻ nhiều hơn là cả nhóm;
- Thời gian của hoạt động học: 15 đến 20 phút.
* Hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo 4 đến 5 tuổi
Do biểu tượng phong phú, đa dạng nên tư duy trực quan hình tượng ở trẻ
phát triển rất mạnh. Ở tuổi này các nhóm chơi đã xuất hiện rõ nét, xã hội trẻ em
được hình thành do vậy việc dạy học cho trẻ cần chú ý những điểm sau:
- Hoạt động học có thể tiến hành theo giới hạn 20 đến 25 phút; Tổ chức
học theo nhóm là cần thiết vì trẻ đã biết thiết lập quan hệ với nhau tuy nhiên vẫn
phải quan tâm đến từng trẻ.
- Sử dụng phối hợp các phương pháp dạy học, phương pháp dùng lời đã
bắt đầu phát huy tác dụng, kể chuyện, đọc diễn cảm đã được trẻ tiếp nhận tốt.
* Hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo 5 đến 6 tuổi
Trẻ đã xuất hiện kiểu tư duy mới - tư duy trực quan sơ đồ và một số cơ sở
của tư duy lôgic; đã hình thành hệ thống động cơ thứ bậc trong đó nổi lên động cơ
nhận thức và động cơ xã hội do vậy việc dạy học cho trẻ cần chú ý những điều sau:
+ Hoạt động học tiến hành theo giới hạn 25 đến 30 phút;
+ Giáo viên kích thích hứng thú nhận thức của trẻ bằng cách nêu vấn đề,
tạo ra tình huống để trẻ tìm hiểu những điều mới lạ, khuyến khích trẻ tự làm
những thí nghiệm đơn giản để trẻ tìm ra tri thức tiền khoa học;
+ Dạy trẻ sử dụng tiếng mẹ đẻ thành thạo trong sinh hoạt hàng ngày;
+ Tổ chức cho trẻ thực hiện công việc của nhóm để tăng cường ý thức hợp
tác với bạn và phát triển động cơ xã hội tốt đẹp;
+ Luôn nhắc nhở trẻ nắm vững và nhớ nhiệm vụ học tập;
+ Hoạt động học được tổ chức chặt chẽ hơn, nội dung phong phú hơn
nhưng phương pháp trò chơi vẫn chiếm ưu thế hơn so với các phương pháp khác,
giáo viên lưu ý khai thác, sử dụng hiệu quả phương pháp này giúp cho việc học
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
tập của trẻ.
* Hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo trong nhóm không cùng độ tuổi
Do 3 độ tuổi ở trẻ mẫu giáo có những đặc điểm tâm sinh lý, đặc điểm hoạt
động học tập khác nhau nên khi tổ chức dạy học cho trẻ không cùng độ tuổi sẽ
bộc lộ đặc điểm sau:
- Môi trường dạy học ở lớp ghép bên cạnh tính sư phạm thì mang tính tự nhiên
và gần gũi với môi trường gia đình và xã hội giúp trẻ dễ hòa nhập tích cực;
- Các hoạt động và giao lưu trong lớp ghép phong phú đa dạng hơn dễ tạo
ra tình huống kích thích nhu cầu hứng thú cũng như tính chủ động của trẻ trong
các hoạt động.
- Quan hệ giữa các trẻ mang tính chất tình cảm tự nhiên hơn là quan hệ
mang tính ganh đua thường phát sinh trong hoạt động của những trẻ cùng tuổi
(quan hệ ganh đua: mạnh ai người ấy làm nên trẻ ít gắn bó với nhau còn quan hệ
tình cảm tự nhiên giữa trẻ bé và trẻ lớn nên trẻ có ý thức thương yêu, giúp đỡ
nhau hơn...).
- Thuận lợi cho sự phát triển ngôn ngữ cho trẻ;
- Có nhiều cơ hội để trẻ phát triển về mặt xã hội.
Yêu cầu sư phạm đối với giáo viên:
- Kiến tạo và sử dụng môi trường dạy học trọng tâm vào tính sư phạm,
phát huy ảnh hưởng tích cực của tính tự nhiên và gần gũi với môi trường gia đình
và xã hội giúp trẻ dễ hòa nhập tích cực;
- Tạo lập và sử dụng các mối quan hệ phong phú nhiều chiều của trẻ để
thúc đẩy trẻ học tập, giúp đỡ lẫn nhau; cùng nhau tham gia, thực hiện các yêu
cầu, nhiệm vụ học tập;
- Cần cho trẻ học tuỳ theo ý thích và chơi tự do để trẻ phát triển nhanh;
- Sử dụng tiêu chí đánh giá, thang đánh giá áp dụng đối với từng độ tuổi
để đánh giá trẻ;
- Cần phát huy khả năng hoạt động tự lực của mỗi cá nhân; phối hợp hợp lý
các biện pháp và kỹ thuật dạy học theo hướng dạy học cá nhân, dạy học theo
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
nhóm và toàn lớp.
1.3.2.5. Phương pháp dạy học cho trẻ mẫu giáo
Phương pháp dạy học là cách thức làm việc chung của giáo viên và trẻ
dưới sự hướng dẫn của giáo viên nhằm giúp trẻ thực hiện tốt các nhiệm vụ dạy
học (giúp trẻ tiếp thu tri thức; hình thành cho trẻ những kỹ năng kỹ xảo, thói quen
mới; phát triển ở trẻ năng lực nhận thức qua đó góp phần xây dựng nền móng
ban đầu của nhân cách con người mới).
Phương pháp dạy học cho trẻ mầm non là sự tích hợp của phương pháp
dạy học và phương pháp giáo dục. Các phương pháp dạy học cho trẻ mầm non
được chia thành 4 nhóm:
a. Nhóm phương pháp dạy học dùng lời
Nhóm phương pháp dạy học dùng lời là nhóm bao gồm những phương
pháp dùng lời nói để dạy cho trẻ tri thức, kỹ năng, kỹ xảo và phát triển năng lực
nhận thức, khả năng hoạt động trí tuệ.
- Phương pháp giảng giải:
Khái niệm: là phương pháp dạy học, trong đó giáo viên dùng lời nói để
giải thích một vấn đề hay tính chất, đặc điểm nào đó của sự vật hiện tượng nhằm
giúp trẻ nhận thức đúng đắn về sự vật hiện tượng ấy. Phương pháp này thường
được sử dụng trong sự kết hợp chặt chẽ với phương pháp trực quan giúp trẻ tri
giác dễ tiến hành hành động tri giác.
Ý nghĩa: Phương pháp giảng giải giúp trẻ nhận biết được đặc điểm, tính
chất của sự vật hiện tượng một cách nhanh chóng, chính xác, phát triển khả năng
chú ý nghe, quan sát của trẻ.
Yêu cầu khi sử dụng: Chuẩn bị vấn đề giảng giải chu đáo, cẩn thận; sử
dụng lời giải thích chính xác, rõ ràng, ngắn gọn, dễ hiểu và có sức truyền cảm;
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
giảng giải kết hợp với hình ảnh trực quan sẽ giúp trẻ dễ tiếp thu tri thức.
- Phương pháp đàm thoại (trao đổi)
Khái niệm: Là phương pháp trong đó giáo viên khéo léo đặt ra những câu
hỏi phù hợp nhằm kích thích hoạt động nhận thức của trẻ theo hướng tích cực,
khích lệ và gợi ý trẻ dựa vào tri thức đã biết, đã được quan sát để trả lời câu hỏi
qua đó trẻ nắm được tri thức mới, củng cố, mở rộng, hệ thống hoá tri thức cũ và
phát triển ngôn ngữ, tư duy.
Ý nghĩa của phương pháp: Phương pháp này được sử dụng nhiều trong
dạy học ở trường mầm non: Do có sự trao đổi giữa cô và trẻ nên nó phát huy
được tính tích cực của trẻ, làm cho giờ học của trẻ trở nên sinh động, không khí
lớp học sôi nổi đồng thời, giáo viên có điều kiện nắm được đặc điểm của từng
trẻ qua những thông tin thu được để có biện pháp dạy học phù hợp. Phương pháp
này không chỉ có tác dụng củng cố, mở rộng, hệ thống hoá tri thức trẻ đã tiếp
thu, mà còn kiểm tra được tri thức cũ của trẻ.
Yêu cầu khi sử dụng:
- Đối với giáo viên:
Cần biết dựa vào mục đích yêu cầu của bài để xây dựng các câu hỏi và sắp
xếp theo một hệ thống phức tạp dần phù hợp với trình tự của bài.
Câu hỏi phải ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu và vừa với sức của trẻ và có tác
dụng kích thích tư duy của trẻ. Không nên đặt câu hỏi chỉ trả lời bằng một từ (có
hoặc không).
Khi đàm thoại với trẻ: giáo viên cần đặt câu hỏi chung cho cả lớp suy nghĩ,
sau đó mới gọi từng trẻ trả lời nhằm huy động, phát huy tích tích cực nhận thức
của cả lớp đồng thời khéo léo động viên mọi trẻ biết sử dụng vốn kinh nghiệm
của mình để trả lời; Khi trẻ trả lời, cô phải chú ý lắng nghe câu trả lời của trẻ và
động viên cả lớp theo dõi câu trả lời của bạn để biết nhận xét, đánh giá hoặc bổ
sung câu trả lời; cần chú ý uốn nắn những câu trả lời thiếu chính xác, dạy cho trẻ
suy nghĩ để tự nhận ra những sai sót của mình, gợi mở cho trẻ tự đặt ra câu hỏi
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
và tự tìm ra cách trả lời.
- Đối với trẻ:
+ Trả lời to, rõ ràng, ngắn gọn, trả lời thành câu;
+ Trả lời một cách tự nhiên, độc lập, mạnh dạn;
+ Cả lớp chú ý nghe, trật tự, giơ tay và khi nào cô gọi mới đứng lên trả lời.
- Phương pháp kể chuyện:
Khái niệm: Là phương pháp trong đó người giáo viên dùng những câu
chuyện kể để hình thành kiến thức cho trẻ.
Ý nghĩa: Qua lời kể của cô (với lời kể sinh động, hấp dẫn...), hình ảnh
minh họa kết hợp, trẻ nắm được tri thức nên phương pháp này dễ gây được hứng
thú và chú ý của trẻ trong giờ học và dễ đem lại hiệu quả cao; Có tác dụng mạnh
trong giáo dục đạo đức, thẩm giáo dục mĩ cho trẻ.
Yêu cầu khi sử dụng:
Phải lựa chọn những câu chuyện có bố cục rõ ràng, phù hợp về nội dung,
khối lượng kiến thức với từng độ tuổi.
Cô phải nắm vững nội dung câu chuyện.
Khi kể: Lời kể phải hay, rõ ràng, súc tích, hấp dẫn, mang tính nghệ thuật
cao và chứa đựng những thông tin mới (nội dung hoặc từ ngữ); dùng nghệ thuật
ngôn ngữ khéo léo nhưng không phải diễn kịch để giúp trẻ nắm sâu sắc nội dung
câu chuyện.
Phải bao quát được cả lớp để kịp thời phát hiện và xử lý các tình huống xẩy ra.
- Đọc diễn cảm
Khái niệm: Là phương pháp trong đó giáo viên sử dụng ngôn ngữ truyền
cảm của mình để đọc chuyện, đọc thơ hoặc giới thiệu cho trẻ các tác phẩm nghệ
thuật qua đó giúp trẻ lĩnh hội tri thức mới và hình thành những xúc cảm, tình
cảm đạo đức, thẩm mỹ, trí tuệ.
Yêu cầu sử dụng
Lựa chọn truyện đọc, bài thơ có tính nghệ thuật và chứa đựng nội dung
dạy học cần thiết và hấp dẫn. Nắm vững nghệ thuật đọc truyện, đọc thơ: đọc phải
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
to, rõ ràng, chính xác; Biết điều tiết giọng nói của mình thăng - trầm, nhanh -
chậm, mạnh mẽ - yếu ớt phù hợp với nhân vật, với tư tưởng của tác phẩm dễ gây
ấn tượng cho trẻ về nội dung tác phẩm; Tuân thủ nghiêm ngặt theo lời văn mà
tác giả đã viết ra chứ không thể linh hoạt, tuỳ tiện theo lời nói của mình như khi
kể chuyện cho trẻ nghe.
b. Nhóm phương pháp dạy học trực quan
Khái niệm: Là nhóm phương pháp sử dụng phương tiện trực quan để giúp trẻ
trực tiếp tri giác tài liệu, trên cơ sở đó hình thành những biểu tượng, khái niệm và
qua đó phát triển các thao tác tư duy, năng lực hoạt động trí tuệ cho trẻ.
Phương tiện trực quan bao gồm những đối tượng, hiện tượng, hiện thực
hoặc là những vật mô tả chúng (mô hình, tranh ảnh…).
Ý nghĩa: Đây là nhóm phương pháp phù hợp với đặc điểm nhận thức và
tư duy của trẻ, giúp trẻ dễ hiểu, dễ nhớ, dễ gây được hứng thú, phát triển tính tò
mò ham hiểu biết; giúp trẻ phát triển giác quan và hình thành biểu tượng chính
xác về các sự vật hiện tượng trong thế giới khách quan.
Phân loại: Nhóm phương pháp dạy học trực quan gồm các phương pháp:
- Phương pháp trình bày trực quan của giáo viên: Trình bày đồ dùng, tài
liệu trực quan liên quan đến nội dung dạy học; Sử dụng phim ảnh và các phương
tiện kỹ thuật dạy học, các thiết bị đa phương tiện khác.
- Phương pháp trình bày và quan sát của trẻ: Trình bày các sản phẩm tạo
hình; Quan sát các sự vật hiện tượng trong tự nhiên; Quan sát các sự vật hiện
tượng trong xã hội; Quan sát mô hình, tranh ảnh, vật thí nghiệm…
Yêu cầu khi sử dụng: Xác định rõ mục đích yêu cầu của bài để chọn
phương tiện trực quan phù hợp, xác định mục đích sử dụng, lựa chọn thời điểm,
địa điểm sử dụng thích hợp; Đồ dùng phải đảm bảo yêu cầu về thẩm mỹ, vệ sinh,
giáo dục và an toàn cho trẻ; Sử dụng đồ dùng trực quan theo trình tự lôgic của
bài (đúng lúc, đúng chỗ) không để la liệt trên bàn và phải để nơi thuận tiện để trẻ
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
có thể quan sát được rõ ràng, chính xác; hướng dẫn trẻ quan sát một cách có hệ
thống và phải nhấn mạnh những dấu hiệu đặc trưng của sự vật hiện tượng để
tránh sự phân tán chú ý của trẻ. Đồng thời giúp trẻ huy động sự tham gia của
nhiều giác quan vào quá trình nhận thức để hình thành biểu tượng chính xác về
sự vật hiện tượng; Trong quá trình hướng dẫn trẻ quan sát, cần kết hợp với
phương pháp dùng lời để giúp trẻ nắm được tri thức đễ dàng; Đối với việc trình
bày mẫu của giáo viên: Cách trình bày phải rõ ràng, chính xác và nên chia nhỏ
thành từng động tác cho trẻ dễ nhớ, dễ bắt chước, dễ làm theo; Đối với việc sử
dụng phim ảnh: Khi cho trẻ xem xong phim ảnh cần tổ chức cho trẻ trao đổi về
nội dung phim đã xem .
c. Nhóm phương pháp tổ chức hoạt động thực tiễn cho trẻ
- Khái niệm và ý nghĩa
Khái niệm: Là nhóm phương pháp giáo viên tổ chức cho trẻ tham gia vào
hoạt động thực tiễn, thông qua quá trình tiếp xúc, trải nghiệm, khám phá, trẻ phát
hiện ra sự vận động, biến đổi của thế giới khách quan, phát hiện ra những thuộc
tính mới, những mối liên hệ của sự vật hiện tượng.
Ý nghĩa: Giúp trẻ không chỉ quan sát một cách thụ động mà còn biến đổi
đối tượng bằng hành động thực tiễn của mình nên đã làm bộc lộ những thuộc
tính của đối tượng và các mối quan hệ giữa các sự vật hiện tượng.
- Các phương pháp cụ thể:
* Phương pháp thí nghiệm
Khái niệm: là phương pháp giáo viên tổ chức cho trẻ tham gia trực tiếp
vào làm các thí nghiệm đơn giản nhằm biến đổi sự vật hiện tượng, qua đó trẻ
nhận thức được tri thức mới, hiểu được mối quan hệ qua lại giữa các sự vật
hiện tượng.
Ý nghĩa: giúp trẻ phát hiện ra một số thuộc tính bên trong của sự vật và
hiện tượng mà trẻ không thể nhận biết một các trực tiếp bằng giác quan. Đây
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
chính là tiền đề cho việc tiếp thu tri thức khoa học sau này của trẻ.
* Phương pháp luyện tập
Khái niệm: Là phương pháp hướng dẫn trẻ sử dụng những tri thức đã biết
vào việc giải quyết nhiệm vụ thực tiễn nhằm hình thành và hoàn thiện kỹ năng,
kỹ xảo nhất định, trên cơ sở đó rèn luyện tính độc lập cho trẻ.
Trong phương pháp này, trẻ giải quyết một nhiệm vụ thực tiễn nào đó như
xây cây cầu, gấp máy bay, xếp hình chữ nhật …
Yêu cầu khi sử dụng:
+ Giáo viên cần đưa ra những yêu cầu cụ thể : làm cái gì ? làm bằng cách nào?
+ Giao nhiệm vụ cho trẻ: có thể theo mẫu có sẵn (làm mẫu cho trẻ xem
hoặc cho trẻ xem và hướng dẫn một mô hình mẫu có sẵn để trẻ làm theo) hoặc
theo điều kiện đã cho (xây dựng cây cầu sao cho cùng một lúc 2 luồng xe chạy
nguôi ngược được; xây nhà thỏ như thế nào để không nhầm với nhà của sói):
+ Dành thời gian cho trẻ luyện tập một cách hợp lý.
+ Đưa ra hệ thống các bài tập theo hướng phức tạp dần, hệ thống kỹ năng
cần hình thành ngày càng tăng dần.
d. Nhóm phương pháp dạy học bằng trò chơi
Trò chơi có vai trò quan trọng trong phát triển nhân cách cho trẻ nên đã sử
dụng như một hình thức, phương pháp, biện pháp dạy học tuỳ thuộc vào phạm
vi sử dụng nó trong tiết học. Nếu trò chơi được sử dụng như là cách thức làm
việc của giáo viên và trẻ em để giải quyết các nhiệm vụ dạy học thì trò chơi được
coi là một phương pháp dạy học.
Khái niệm: Là phương pháp dạy học trong đó, giáo viên dùng trò chơi làm
con đường để truyền thụ tri thức mới, củng cố mở rộng tri thức đã biết của trẻ,
hoàn thiện các kỹ năng, kỹ xảo và năng lực nhận thức cho trẻ.
Ý nghĩa: Đây là phương pháp đặc trưng trong dạy học ở mầm non, nó
chiếm vị trí quan trọng vì:
- Phương pháp phù hợp với đặc điểm tâm lý của trẻ (vui chơi là hoạt động
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
chủ đạo), trẻ học dưới hình thức chơi, qua chơi mà trẻ học, học bằng chơi.
- Học tập thông qua phương pháp này, trẻ rất hứng thú, tiếp thu tri thức
một cách nhẹ nhàng thoải mái với niềm vui sướng và hạnh phúc vô tận nên
không bị gò bó như các phương pháp khác (vì trong phương pháp này, nhiệm
vụ dạy học chính là các nhiệm vụ mà trẻ phải giải quyết khi chơi nên khi giải
quyết được nhiệm vụ chơi đồng thời trẻ giải quyết được nhiệm vụ học một
cách tích cực).
A.P.Uxôva đã nghiên cứu và cho rằng trò chơi trong dạy học có 2 chức năng
sau:
+ Hoàn thiện và củng cố những tri thức và kỹ năng mà trẻ đã nắm trước đó.
+ Học được thêm những tri thức và kỹ năng mới do nhu cầu mở rộng
trò chơi.
Ở các nhóm lứa tuổi bé, trò chơi thường chiếm phần lớn trong giờ học,
còn ở các nhóm lứa tuổi lớn, trò chơi thường chiếm một phần của giờ học nhằm
củng cố kiến thức, tạo ra hứng thú của trẻ trong giờ học.
Yêu cầu khi sử dụng
+ Trò chơi sử dụng trong tiết học phải phù hợp với mục tiêu, nội dung của
bài học (ngoài 5 loại trò chơi, còn thêm trò chơi câu đố: trước câu đố vui trẻ bị
lôi cuốn vào việc tìm câu trả lời khi đó sẽ kích thích trẻ tích cực suy nghĩ để nắm
tri thức);
+ Khi tổ chức hướng dẫn trẻ chơi, giáo viên cần hướng dẫn rõ ràng, dễ
hiểu, phù hợp với độ tuổi và tạo điệu kiện cho trẻ tham gia vào trò chơi một cách
tích cực, hứng thú để đạt được yêu cầu đề ra và kích thích trí thông minh, tưởng
tưởng của trẻ.
+ Phải sử dụng kết hợp các phương pháp khác;
+ Phải lựa chọn đồ dùng, đồ chơi thích hợp và hấp dẫn để thu hút trẻ
tích cực vào trò chơi và tiến hành chơi một cách có hiệu quả, qua đó đạt được
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
mục đích của giờ học.
1.3.2.6. Vai trò của giáo viên và trẻ trong tổ chức hoạt động dạy học
+ Vai trò của giáo viên trong tổ chức HĐDH: Giáo viên là chủ thể tổ chức
HĐDH cho trẻ, là người lập kế hoạch, tổ chức quá trình chơi của trẻ, điều khiển,
điều chỉnh, kiểm tra đánh giá kết quả HĐDH của trẻ, là người giữ vai trò chủ
đạo, quyết định chất lượng tổ chức HĐDH cho trẻ ở trường mầm non.
Để tổ chức hiệu quả HĐDH cho trẻ trước hết giáo viên phải có năng lực
lập kế hoạch, tổ chức, điều khiển, đánh giá kết quả HĐDH của trẻ, tạo môi trường
đa dạng, phong phú, hấp dẫn và an toàn cho trẻ. Cho trẻ tự chọn trò chơi, nhóm
chơi theo nhu cầu và ý thích của trẻ, tạo cơ hội cho trẻ được bộc lộ và phát triển
tính tự lập trong khi chơi. Cô giáo cần chú ý phát huy tính tích cực, tính tự lập
cũng như óc sáng tạo của trẻ, không nên bắt trẻ chơi theo ý của cô. Trong khi trẻ
chơi cô giáo cần quan tâm đến nội dung chơi của trẻ, hướng trẻ vào chủ đề chơi.
Quan tâm đến việc rèn luyện kỹ năng chơi cho trẻ cũng như giáo dục các phẩm
chất đạo đức cho trẻ trong quá trình chơi, hướng dẫn trẻ xây dựng và duy trì tốt
mối quan hệ xã hội trẻ em trong khi chơi.
+ Vai trò của trẻ trong tổ chức HĐDH: Trẻ là chủ thể của hoạt động dạy học;
tích cực đề xuất các trò chơi và hoạt động chơi theo chủ đề, theo nhóm; tham gia vào
trò chơi, chơi đoàn kết với bạn chơi, thể hiện vai chơi một cách tự nhiên, sáng tạo.
1.3.2.7. Môi trường dạy học cho trẻ
* Môi trường vật chất:
Xây dựng môi trường để tổ chức HĐDH cho trẻ phải phù hợp, bố trí không
gian hợp lý cho các trò chơi vận động, trò chơi xây dựng, trò chơi cát nước và
các trò chơi tĩnh, trò chơi dân gian.
Từng thời gian hoặc sau mỗi chủ đề cần thay đổi cách bố trí địa điểm chơi
và hoạt động ở các góc để tạo cảm giác mới lạ, hấp dẫn trẻ thu hút trẻ vào các
hoạt động dạy học.
- Đồ dùng đồ chơi phải đẹp, kích thước phù hợp với trẻ, đảm bảo an toàn
tuyệt đối cho trẻ khi trẻ tham gia chơi.
- Trang trí các mảng tường, góc chơi phải hấp dẫn thu hút được trẻ tích
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
cực tham gia hoạt động.
- Thường xuyên thay đổi cách sắp xếp, trang trí, làm thêm đồ chơi, làm
nổi bật chủ đề để gây hứng thú nhận thức của trẻ.
- Đối với trẻ mẫu giáo để chuẩn bị tốt cho trẻ vào lớp một cần đặc biệt chú
ý tạo môi trường chữ viết phong phú đối với trẻ.
* Môi trường tâm lý:
Môi trường chăm sóc giáo dục trong trường mầm non cần phải đảm bảo
an toàn về mặt tâm lý, tạo thuận lợi giáo dục các kỹ năng xã hội cho trẻ. Trẻ
thường xuyên được giao tiếp, thể hiện mối quan hệ thân thiện giữa trẻ với trẻ và
giữa trẻ với những người xung quanh. Do đó tất cả những hành vi, cử chỉ, lời
nói, thái độ của giáo viên đối với trẻ và những người khác luôn mẫu mực để trẻ
noi theo. Giáo viên cần tạo môi trường vui chơi cho trẻ để trẻ cảm thấy an toàn,
ấm áp và những mối quan hệ tin cậy để khuyến khích trẻ tự tin khám phá và thể
hiện vai chơi, phát triển tình bạn và điều chỉnh hành vi chơi của mình.
1.3.2.8. Đánh giá kết quả HĐDH
Đánh giá kết quả HĐDH của trẻ ở trường mầm non một cách khoa học và
khách quan là một trong những nội dung, nhiệm vụ của CBQL và giáo viên mầm
non. Muốn có một nhận định đúng, đòi hỏi người giáo viên mầm non và CBQL
cần vững về chuyên môn, nhận thức đầy đủ về trò chơi và hoạt động dạy học của
trẻ, hiểu đúng về cách thức và kĩ thuật đánh giá trẻ trong hoạt động dạy học, đồng
thời quán triệt các quan điểm: Đánh giá nhằm trợ giúp sự tiến bộ trong công tác
chăm sóc giáo dục trẻ của giáo viên và vì sự phát triển của trẻ nói chung cũng
như hướng đến hình thành và phát triển kiến thức, kỹ năng và thái độ phù hợp
của trẻ với các trò chơi mà trẻ tham gia; kiến thức, kỹ năng và thái độ của trẻ đối
với bản thân, người khác và môi trường sống theo các chuẩn mực về giá trị chân,
thiện, mỹ.
Đánh giá kết quả HĐDH cho trẻ là quá trình thu thập thông tin về trẻ một
cách có hệ thống và phân tích, đối chiếu với mục tiêu của chương trình HĐDH
nhằm theo dõi sự phát triển của trẻ và điều chỉnh kế hoạch chăm sóc, giáo dục
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
trẻ nói chung và kế hạch tổ chức HĐDH cho trẻ nói riêng.
Mục đích đánh giá nhằm phát hiện những biểu hiện tích cực hoặc tồn tại
của việc tổ chức HĐDH cho trẻ đồng thời xác định mức độ đạt được của trẻ ở
các lĩnh vực phát triển theo giai đoạn, trên cơ sở đó điều chỉnh kế hoạch tổ chức
HĐDH cho trẻ phù hợp ở giai đoạn tiếp theo.
Đánh giá HĐDH của trẻ theo phương pháp quan sát trên sản phẩm của trẻ.
Nội dung đánh giá tập trung vào đánh giá nhận thức của trẻ về nội dung
và quá trình, hành động chơi, các quan hệ chơi và quan hệ thực; những ưu điểm
và tồn tại của cá nhân và nhóm/ tập thể trẻ; đánh giá về kỹ năng tổ chức thực
hiện hoạt động dạy học; thái độ tích cực của trẻ trong quá trình chơi, kết quả thực
hiện nội dung và luật chơi của trẻ; mục đích, tính chất xây dựng và phát triển mối
quan hệ “xã hội trẻ em” của trẻ trong trò chơi...
HĐDH của trẻ có đạt được yêu cầu đề ra hay không, trẻ có hứng thú và
phát huy tính tích cực trong quá trình vui chơi hay không.
Đánh giá HĐDH của trẻ phải được thường xuyên ngay sau mỗi trò chơi,
giáo viên phải có kế hoạch bổ sung hoặc điều chỉnh nội dung trò chơi cho phù
hợp với điều kiện của lớp mình, mức độ nhận thức và kinh nghiệm của trẻ.
1.4. Một số vấn đề lý luận về quản lý hoạt động dạy học ở trường mầm non
1.4.1. Vai trò của người hiệu trưởng trường mầm non trong quản lý hoạt động
dạy học cho trẻ
Trong nhà trường, hiệu trưởng là người do cơ quan nhà nước có thẩm
quyền bổ nhiệm, chịu trách nhiệm trước nhà nước, trước nhân dân và cấp trên
trực tiếp về mọi hoạt động giáo dục của nhà trường, là người thay mặt nhà nước
điều hành toàn bộ bộ máy và thực hiện đồng bộ tất cả các nội dung định hướng
phát triển GD&ĐT nhà trường trong sự vận hành chung của hệ thống giáo dục
quốc dân. Năng lực của người hiệu trưởng có ý nghĩa quyết định đối với hiệu
quả quá trình quản lý, với sự phát triển của nhà trường.
Người hiệu trưởng có vai trò quan trọng trong quản lý hoạt động dạy học
của trẻ. Hiệu trưởng chủ động phối hợp với các lực lượng giáo dục trong và ngoài
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
nhà trường để tổ chức HĐDH cho trẻ. Hiệu trưởng phải thường xuyên kiểm tra,
đánh giá quá trình tổ chức HĐDH của trẻ. Hiệu quả quản lý nhà trường nói chung,
hiệu quả quản lý HĐDH cho trẻ nói riêng phụ thuộc trực tiếp vào phẩm chất và
năng lực quản lý của hiệu trưởng nhà trường.
1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
1.4.2.1. Quản lý mục tiêu hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo
Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ em phát triển về tình cảm, thể
chất, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị
cho trẻ em vào lớp 1 (Điều 22 - Luật giáo dục, 2005). Mục tiêu của giáo dục
mầm non (trong Chương trình GDMN, ban hành kèm theo Thông tư số
28/2016/TT-BGDĐT ngày 30 tháng 12 năm 2016 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục
và Đào tạo là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình
thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp 1; hình
thành và phát triển ở trẻ những chức năng tâm sinh lý, năng lực và phẩm chất
mang tính nền tảng, những kỹ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy
và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở các cấp
học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời.
Ở tuổi mẫu giáo, mục tiêu giáo dục phát triển về thể chất, nhận thức, ngôn
ngữ, tình cảm và kỹ năng xã hội, thẩm mỹ, được thể hiện như sau:
1. Phát triển thể chất
- Khoẻ mạnh, cân nặng và chiều cao phát triển bình thường theo lứa tuổi.
- Có một số tố chất vận động : Nhanh nhẹn, mạnh mẽ, khéo léo và bền bỉ.
- Thực hiện được các vận động cơ bản một cách vững vàng, đúng tư thế.
- Có khả năng phối hợp các giác quan và vận động; vận động nhịp nhàng,
biết định hướng trong không gian.
- Có kĩ năng trong một số hoạt động cần sự khéo léo của đôi tay.
- Có một số hiểu biết về thực phẩm và ích lợi của việc ăn uống đối với sức
khoẻ.
- Có một số thói quen, kĩ năng tốt trong ăn uống, giữ gìn sức khoẻ và đảm
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
bảo sự an toàn của bản thân.
2. Phát triển nhận thức
- Ham hiểu biết, thích khám phá, tìm tòi các sự vật, hiện tượng xung quanh.
- Có khả năng quan sát, so sánh, phân loại, phán đoán, chú ý, ghi nhớ có
chủ định.
- Có khả năng phát hiện và giải quyết vấn đề đơn giản theo những cách
khác nhau.
- Có khả năng diễn đạt sự hiểu biết bằng các cách khác nhau (bằng hành
động, hình ảnh, lời nói...) với ngôn ngữ nói là chủ yếu.
- Có một số hiểu biết ban đầu về con người, sự vật, hiện tượng xung quanh
và một số khái niệm sơ đẳng về toán.
3. Phát triển ngôn ngữ
- Có khả năng lắng nghe, hiểu lời nói trong giao tiếp hằng ngày.
- Có khả năng biểu đạt bằng nhiều cách khác nhau (lời nói, nét mặt, cử chỉ,
điệu bộ…).
- Diễn đạt rõ ràng và giao tiếp có văn hoá trong cuộc sống hàng ngày.
- Có khả năng nghe và kể lại sự việc, kể lại truyện.
- Có khả năng cảm nhận vần điệu, nhịp điệu của bài thơ, ca dao, đồng dao
phù hợp với độ tuổi.
- Có một số kĩ năng ban đầu về việc đọc và viết.
4. Phát triển tình cảm và kỹ năng xã hội
- Có ý thức về bản thân.
- Có khả năng nhận biết và thể hiện tình cảm với con người, sự vật, hiện
tượng xung quanh.
- Có một số phẩm chất cá nhân: mạnh dạn, tự tin, tự lực.
- Có một số kĩ năng sống: tôn trọng, hợp tác, thân thiện, quan tâm, chia sẻ.
- Thực hiện một số qui tắc, qui định trong sinh hoạt ở gia đình, trường lớp
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
mầm non, cộng đồng gần gũi.
5. Phát triển thẩm mỹ
- Có khả năng cảm nhận vẻ đẹp trong thiên nhiên, cuộc sống và trong tác
phẩm nghệ thuật.
- Có khả năng thể hiện cảm xúc, sáng tạo trong các hoạt động âm nhạc,
tạo hình.
- Yêu thích, hào hứng tham gia vào các hoạt động nghệ thuật, có ý thức
giữ gìn và bảo vệ cái đẹp.
1.4.2.2. Quản lý nội dung hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo
Nội dung hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo là hệ thống tri thức sơ đẳng
phản ánh cuộc sống hiện thực xung quanh về thế giới tự nhiên, các quan hệ xã
hội giữa con người với con người và bản thân trẻ; hệ thống kỹ năng và thái độ,
tình cảm phù hợp với hệ giá trị chuẩn mực xã hội được trẻ mô phỏng, tái hiện
trong trò chơi.
Hiệu trưởng quản lý nội dung hoạt động dạy học là tổ chức việc lập kế
hoạch hoạt động dạy học, chỉ đạo xây dựng nội dung hoạt động dạy học gắn với
các nội dung giáo dục phát triển và chủ đề giáo dục; phù hợp với mục tiêu giáo
dục để tổ chức hoạt động học cho trẻ.
1.4.2.3. Quản lý hình thức tổ chức hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo
Hiệu trưởng quản lý hình thức tổ chức hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo.
- Chỉ đạo giáo viên tổ chức hiệu quả hoạt động dạy học ở các góc hoạt
động theo chủ đề giáo dục, gắn với thực hiện chương trình hoạt động trong ngày
theo chế độ sinh hoạt của trẻ theo yêu cầu độ tuổi.
- Chỉ đạo giáo viên tổ chức hoạt động học đưa và lồng ghép các trò chơi
trong các giờ học có chủ đích như: TCVĐ vào môn thể dục; Trò chơi đóng kịch
vào tiết kể chuyện... giáo viên cần chú ý mức độ tích hợp, lồng ghép trò chơi cho
phù hợp, tránh làm thay đổi kiến thức cơ bản của bài dạy.
Chương trình tổ chức HĐDH cho trẻ được cấu trúc thành các chủ đề.
Trong từng chủ đề hoạt động học đều có thể tích hợp các trò chơi để tổ chức dạy
học cho trẻ. Căn cứ vào các chủ đề, mỗi chủ đề có thể xây dựng hoạt động học
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
cho phù hợp.
VD: Chủ đề trường mầm non, giáo viên có thể xây dựng lĩnh vực phát
triển thể chất: Thể dục: Đi trên dây đặt trên mặt sàn, Lĩnh vực PTNT- KPKH:
Lớp học của bé; Chủ đề bản thân lĩnh vực phát triển nhận thức - LQVT:Đếm đến
7, đếm các nhóm có 7 đối tượng. Nhận biết số 7......
1.4.2.4. Quản lý phương pháp tổ chức hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo
Việc quản lý hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo đạt hiệu quả tốt hay chưa
tốt phụ thuộc rất nhiều vào việc giáo viên nắm vững và có kỹ năng thực hiện hiệu
quả phương pháp tổ chức hoạt động dạy học cho trẻ nói chung và các phương
pháp cụ thể. Chính vì vậy ban giám hiệu các trường mầm non cần phải quan tâm
quản lý tốt ở nội dung này. Việc quản lý phương pháp tổ chức hoạt động dạy học
cho trẻ mẫu giáo đòi hỏi ban giám hiệu phải dựa vào chương trình giáo dục mầm
non mới mà địa phương đang thực hiện hướng dẫn; chỉ đạo giáo viên thực hiện
tốt việc lập kế hoạch tổ chức HĐDH, tổ chức quá trình chơi của trẻ, nhận xét,
đánh giá trẻ sau khi chơi, kiểm tra, đánh giá giáo viên trong quá trình tổ chức
hoạt động dạy học cho trẻ; quản lý việc vận dụng các phương pháp giáo dục mầm
non vào tổ chức hoạt động dạy học cho trẻ như: phương pháp dùng lời nói,
phương pháp dùng tình cảm, các phương pháp thực hành trải nghiệm, phương
pháp nêu gương, đánh giá. Trên cơ sở đó có định hướng bồi dưỡng chuyên môn
cho giáo viên những phương pháp mà giáo viên thực hiện chưa tốt nhằm giúp
giáo viên phát triển, hoàn thiện kỹ năng tổ chức hoạt động dạy học cho trẻ mẫu
giáo.
1.4.2.5. Quản lý giáo viên và trẻ trong tổ chức hoạt động dạy học
+ Với giáo viên:
- Hiệu trưởng quản lý, chỉ đạo giáo viên thực hiện tốt vai trò chủ đạo trong
tổ chức hoạt động dạy học cho trẻ: Lập kế hoạch tổ chức, tổ chức hoạt động dạy
học cho trẻ, điều khiển, điều chỉnh, kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động dạy học và
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
sử dụng kết quả hoạt động dạy học vào thực hiện các hoạt động khác cho trẻ.
- Chỉ đạo, giám sát và kiểm tra, đánh giá việc xây dựng và tổ chức môi
trường hoạt động dạy học cho trẻ;
- Chỉ đạo giáo viên thường xuyên tự bồi dưỡng, không ngừng nâng cao
trình độ chuyên môn và năng lực tổ chức các HĐDH cho trẻ.
+ Với học sinh:
- Học sinh vừa là đối tượng giáo dục, vừa là chủ thể giáo dục. Để quản lý học
sinh đạt kết quả tốt, nhà quản lý, nhất là giáo viên cần nắm bắt được đặc điểm tâm
sinh lý của học sinh từ đó tìm ra phương pháp tổ chức HĐDH cho phù hợp.
- Phát huy tính tích cực của trẻ là một trong những yêu cầu quan trọng,
biểu hiện hiệu quả trong công tác tổ chức HĐDH cho trẻ. Hiệu trưởng cần tăng
cường quản lý để nắm bắt xem trẻ có phát huy cao độ tính tự giác, tính độc lập,
sáng tạo trong hoạt động học dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
- Quản lý học sinh trong tổ chức HĐDH là quản lý các hoạt động của cá
nhân học sinh trong mối quan hệ với tập thể, quản lý nhu cầu, động cơ, hứng thú,
tích cực tham gia khi tổ chức HĐDH cho trẻ.
1.4.2.6. Quản lý môi trường tổ chức hoạt động dạy học cho trẻ
- Môi trường vật chất: Môi trường cho trẻ hoạt động trong phòng, lớp phải
đảm bảo trang trí thẩm mỹ, thân thiện và phù hợp với chủ đề giáo dục. Có các
đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu đa dạng, phong phú, hấp dẫn trẻ. Các loại đồ
dùng, đồ chơi thiết bị được trang bị theo Thông tư số 02/2010 TT- BGD&ĐT
ngày 11 tháng 02 năm 2010 ban hành danh mục đồ dùng, đồ chơi, thiết bị dạy
học tối thiểu dùng cho Giáo dục mầm non của Bộ trưởng BGD&ĐT ban hành.
Sắp xếp và bố trí đồ dùng, đồ chơi hợp lý, đảm bảo an toàn và đáp ứng
mục tiêu hoạt động dạy học cho trẻ. Các khu vực hoạt động bố trí phù hợp, linh
hoạt mang tính mở, tạo điều kiện dễ dàng cho trẻ tự lựa chọn và sử dụng đồ vật,
đồ chơi khi trẻ tham gia vào HDDH thuận lợi cho sự quan sát của giáo viên.
Các khu vực hoạt động của trẻ trong lớp học:trong lớp học trang trí mảng
chủ đề, tạo các góc mở đề trẻ hoạt động học và chơi với các trò chơi học tập (làm
quen với toán, làm quen chữ viết, khám phá, so sánh...) tạo hình.., không gian tổ
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
chức hoạt động dạy học cho trẻ phù hợp nhóm lớp.
- Môi trường tâm lý: Giáo viên cần tạo môi trường chăm sóc giáo dục trẻ
trong trường mầm non cần phải đảm bảo an toàn về mặt tâm lý, tạo thuận lợi
giáo dục các kỹ năng xã hội cho trẻ. Giáo viên phải cho trẻ thường xuyên được
giao tiếp, thể hiện mối quan hệ thân thiện giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với những
người xung quanh. Giáo viên cần tạo môi trường vui chơi thân thiện cho trẻ để
trẻ cảm thấy an toàn trong hoạt động học và quá trình vui chơi.
1.4.2.7. Quản lý công tác đánh giá kết quả hoạt động dạy học
Quản lý việc kiểm tra đánh giá hoạt động của giáo viên trong việc tổ chức
HĐDH cho trẻ có một ý nghĩa lớn, giúp nhà quản lý (Ban giám hiệu) kịp thời
nắm được mặt mạnh, mặt yếu của giáo viên trong công tác tổ chức hoạt động dạy
học cho trẻ mẫu giáo.
Quản lý đánh giá giáo viên về cách thức và kỹ thuật đánh giá trẻ khi trẻ
tham gia hoạt động học để xác định được mức độ đạt được của trẻ trên cơ sở đó
kịp thời điều chỉnh kế hoạch tổ chức HĐDH của trẻ cho phù hợp, đồng thời bồi
dưỡng chuyên môn cho giáo viên để nâng cao kỹ năng của giáo viên trong việc
tổ chức hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo.
Quản lý về kiểm tra đánh giá hoạt động của giáo viên trong công tác tổ
chức hoạt động dạy học cho trẻ đòi hỏi ban giám hiệu phải lựa chọn hình thức tổ
chức và nội dung kiểm tra sao cho phù hợp với yêu cầu đổi mới về chương trình
giáo dục mầm non theo hướng tích hợp theo chủ đề, chủ điểm mà địa phương
đang thực hiện, trong đó có yêu cầu đổi mới về kiểm tra, đánh giá về hoạt động
vui chơi cho trẻ mẫu giáo.
1.4.3. Phương pháp quản lý hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo ở trường
mầm non
1.4.3.1. Phương pháp tổ chức - hành chính
Là phương pháp tác động trực tiếp của hệ quản lý (chủ thể quản lý) đến hệ
bị quản lý (đối tượng quản lý) bằng mệnh lệnh, chỉ thị, quyết định quản lý.
Ở trường mầm non, phương pháp tổ chức hành chính thường được thể hiện
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
qua các nghị quyết của Hội đồng sư phạm, Hội đồng giáo dục. Nghị quyết của
Hội nghị cán bộ giáo viên, nghị quyết của chi bộ Đảng… Các quyết định của
hiệu trưởng, các quy định, quy chế, nội quy của nhà trường mang tính chất bắt
buộc yêu cầu cán bộ, GV và trẻ phải thực hiện.
Hiệu trưởng phân cấp quản lý cho hiệu phó phụ trách chuyên môn, tổ
trưởng chuyên môn và giáo viên thực hiện các nhiệm vụ được giao trong nhà
trường theo Điều lệ nhà trường, luật giáo dục
Hiệu trưởng quy định nội quy, chỉ đạo hoạt động dạy học về quản lý, tổ
chức hoạt động học cho trẻ trong nhà trường và quản lý bằng văn bản.
Phương pháp tổ chức hành chính là tối cần thiết trong công tác quản lý nói
chung, quản lý HĐDH nói riêng, nó được xem như những biện pháp quản lý cơ
bản nhất để xây dựng nề nếp, duy trì kỷ luật trong nhà trường, buộc cán bộ, GV
và trẻ phải làm tốt nhiệm vụ của mình.
1.4.3.2. Phương pháp kinh tế
Là sự tác động một cách gián tiếp của người bị quản lý bằng cơ chế kích
thích lao động qua lợi ích vật chất để họ tích cực tham gia công việc chung và
thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Trong trường mầm non, thực chất của phương
pháp kinh tế là dựa trên sự kết hợp giữa việc thực hiện trách nhiệm nghĩa vụ của
cán bộ, GV, học sinh ghi trong Điều lệ nhà trường mầm non, quy chế chuyên
môn.… với những kích thích có tính đòn bẩy trong trường. Kích thích việc hoàn
thành nhiệm vụ bằng lợi ích kinh tế có ý nghĩa to lớn đối với tính tích cực lao
động của con người.
+ Tạo động cơ mạnh cho hoạt động và mang lại lợi ích thiết thực cho người
lao động.
+ Phát huy tính sáng tạo, nâng cao tính tự giác độc lập của mỗi người trong
công việc. Bản thân việc kích thích vật chất cũng đã chứa đựng sự cổ vũ về tinh
thần. Đó là sự thừa nhận của tập thể đối với kết quả lao động, phẩm chất, năng
lực của mỗi người.
Phương pháp kinh tế thường được kết hợp với phương pháp hành chính -
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
tổ chức. Hai phương pháp này luôn bổ sung và thúc đẩy lẫn nhau. Ngày nay trong
bối cảnh cơ chế thị trường, việc vận dụng phương pháp kinh tế phải thận trọng
để một mặt khuyến khích tính tích cực của cán bộ GV, mặt khác vẫn đảm bảo uy
tín sư phạm của GV và tập thể nhà trường.
1.4.3.3. Phương pháp tâm lý - xã hội
Là những cách thức tác động của người quản lý tới người bị quản lý, nhằm
biến những yêu cầu của các cấp quản lý thành nghĩa vụ tự giác bên trong, thành
nhu cầu của người bị quản lý. Phương pháp này thể hiện tính nhân văn trong hoạt
động quản lý. Nhiệm vụ của phương pháp này là động viên tinh thần chủ động,
tích cực, tự giác của mọi người, đồng thời tạo ra bầu không khí cởi mở, tin cậy
lẫn nhau, giúp đỡ lẫn nhau hoàn thành nhiệm vụ. Các phương pháp tâm lý - xã
hội bao gồm các phương pháp: giáo dục, thuyết phục, động viên, tạo dư luận xã
hội, giao công việc yêu cầu cao,…
Nhóm phương pháp này thể hiện tính dân chủ trong hoạt động quản lý của
người lãnh đạo. Ưu điểm của phương pháp này là phát huy quyền làm chủ tập thể
và mọi tiềm năng của mỗi thành viên trong tổ chức, nói chung là phát huy được
nội lực của cá nhân và tập thể. Vận dụng thành công phương pháp này sẽ mang
lại hiệu quả cao trong quản lý và tổ chức HĐDH cho trẻ. Tuy nhiên, hiệu quả của
phương pháp này phụ thuộc lớn vào nghệ thuật của người quản lý.
Chủ thể quản lý dùng các hình thức, biện pháp tác động trực tiếp hoặc gián
tiếp đến nhận thức, tình cảm, thái độ, hành vi của đối tượng quản lý nhằm nâng
cao hiệu quả hoạt động quản lý và tổ chức HĐDH cho trẻ, hoàn thành tốt nhiệm
vụ của tổ chức giao.
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý hoạt động dạy học cho trẻ
mẫu giáo ở trường mầm non
- Quan điểm chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, các cấp quản lý giáo dục về tổ
chức hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo
Trong những năm gần đây, Đảng, Nhà nước ta hết sức quan tâm đến vấn
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
đề xây dựng một thế hệ người Việt Nam mới, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế
- xã hội. Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định “ Đổi mới
căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa,
xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó đổi mới cơ chế quản lý
giáo dục, phát triển đội ngũ CBQL, GV là khâu then chốt’’.
Để tăng cường công tác tổ chức HĐDH cho trẻ, từ Bộ GD&ĐT đến Sở
GD&ĐT đến PGD&ĐT đã có văn bản chỉ đạo cũng như hướng dẫn các nhà
trường tổ chức HĐDH cho trẻ. Đây chính là những cơ sở pháp lý để hiệu trưởng
các trường mầm non đề ra những biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu việc tổ
chức HĐDH cho trẻ.
- Năng lực quản lý của hiệu trưởng
Ở các trường mầm non, hiệu trưởng là người trực tiếp điều hành mọi hoạt
động của nhà trường. Có thể nói, hiệu trưởng có năng lực quản lý tốt thì mọi mục
tiêu mà nhà trường đặt ra mới trở thành hiện thực. Lý luận cũng như thực tế cho
thấy, người hiệu trưởng không những cần có phẩm chất, kiến thức khoa học,
nhận thức đúng đắn về việc tổ chức HĐDH cho trẻ, ý nghĩa của việc tổ chức
HĐDH cho trẻ, mà còn cần có năng lực quản lý, hiểu được các biện pháp, hình
thức tổ chức HĐDH để từ đó quản lý chỉ đạo cán bộ GV thực hiện tốt mục tiêu,
nhiệm vụ đã đề ra.
- Yếu tố nội dung, chương trình, phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động
dạy học
Nội dung, chương trình mang tính thiết thực, phù hợp sẽ kích thích, động
viên trẻ tham gia.
Phương pháp, hình thức tổ chức thích hợp sẽ góp phần phát huy vai trò
tích cực chủ động, sáng tạo của trẻ, huy động trẻ tham gia vào quá trình hoạt
động dạy học.
Hình thức tổ chức quản lý trẻ sẽ phát huy khả năng sáng tạo, khai thác
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
tiềm năng và trí tuệ của trẻ, giúp trẻ phát triển nhân cách theo yêu cầu xã hội.
- Yếu tố năng lực và phẩm chất sư phạm của giáo viên trong tổ chức hoạt
động dạy học cho trẻ.
Nhiệm vụ quan trọng của việc tổ chức HĐDH cho trẻ là qua các trò chơi giáo
viên giúp trẻ củng cố mở rộng những tri thức đã biết của trẻ, hoàn thiện những kỹ
năng, kỹ xảo và năng lực nhận thức cho trẻ. Chính vì vậy, vai trò của đội ngũ GV -
những người trực tiếp tổ chức HĐDH cho trẻ là vô cùng quan trọng.
Để tổ chức HĐDH cho trẻ được tốt trước hết đội ngũ GV phải tự bồi
dưỡng, nâng cao năng lực chuyên môn. Đội ngũ GV cần có nhận thức đúng đắn
về vai trò, ý nghĩa của việc tổ chức HĐDH cho trẻ.
- Môi trường tổ chức hoạt động dạy học
Môi trường vật chất: Trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho việc học
và chơi là phương tiện giúp trẻ nhận biết thế giới thông qua HĐDH, học tập, lao
động. Muốn tổ chức tốt HĐDH của trẻ thì nhà trường cần phối kết hợp với gia
đình trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, đồ dùng đồ chơi để trẻ cơ hội cho trẻ tham
gia vào các HĐDH nhiều hơn và tốt hơn.
Môi trường tâm lý
Môi trường chăm sóc giáo dục trong trường mầm non cần phải đảm bảo
an toàn về mặt tâm lý. GV phải luôn tạo ra môi trường thân thiện giữa cô và trẻ,
giữa trẻ với trẻ, giữa trẻ với người xung quanh. Tạo môi trường vui chơi cho trẻ
để trẻ cảm thấy an toàn, ấm ấp và những mối quan hệ tin cậy để khuyến khích
trẻ tự tin khi tham gia hoạt động dạy học.
- Đặc điểm và sự phát triển cho trẻ mẫu giáo
Ở độ tuổi này cấu tạo tâm lý, phẩm chất, nhân cách, kỹ năng của trẻ đang
được hình thành và phát triển mạnh mẽ. Gia đình và nhà trường kết hợp chặt chẽ,
thường xuyên quan tâm tạo cơ hội cho trẻ được tham gia hoạt động dạy học một
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
cách tích cực sẽ giúp trẻ phát triển toàn diện về nhân cách.
Kết luận chương 1
Tổ chức HĐDH cho trẻ là nhiệm vụ quan trọng nhằm giúp trẻ phát triển
toàn diện nhân cách chuẩn bị cho trẻ bước vào lớp một. Tổ chức HĐDH cho trẻ
là thực hiện mục tiêu trang bị cho trẻ những kiến thức, kỹ năng, giúp trẻ nhận
thức đúng đắn, đầy đủ về nhận thức. Trên cơ sở đó, có thái độ, động cơ, hành
động tích cực trong khi tham gia vào hoạt động dạy học.
Tổ chức HĐDH cho trẻ có những đặc trưng về nội dung, phương pháp,
hình thức, điều kiện, năng lực của GV…
Công tác tổ chức HĐDH cho trẻ chỉ đạt được hiệu quả khi có vai trò của
yếu tố quản lý nhà trường. Ở trường mầm non, hiệu trưởng nhà trường giữ vai
trò quyết định chất lượng và hiệu quả, chịu trách nhiệm chính trong tổ chức, quản
lý HĐGD nói chung, HĐDH cho trẻ nói riêng.
Quản lý HĐDH cho trẻ là quản lý việc lập kế hoạch tổ chức hoạt động, quản lý
các nội dung, phương pháp, hình thức và điều kiện tổ chức hoạt động... Công tác quản
lý của hiệu trưởng đối với chất lượng tổ chức HĐDH cho trẻ chịu tác động của nhiều
yếu tố, bao gồm các yếu tố bên trong và bên ngoài. Nắm được những đặc trưng công
tác quản lý HĐDH cho trẻ để vận dụng triệt để trong quản lý hoạt động này ở trường
mầm non sẽ mang lại chất lượng và hiệu quả HĐDH.
Những nghiên cứu ở chương 1 là cơ sở khoa học để chúng tôi giải quyết
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
nhiệm vụ nghiên cứu của chương 2 và chương 3 của đề tài.
Chương 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DẠY HỌC CHO TRẺ MẪU GIÁO
Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN,
TỈNH THÁI NGUYÊN
2.1. Khái quát về khảo sát thực trạng
2.1.1. Vài nét về giáo dục mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
Tỉnh Thái Nguyên, là trung tâm chính trị, kinh tế của khu Việt Bắc nói riêng,
của vùng trung du miền núi đông bắc nói chung, là cửa ngõ giao lưu kinh tế xã hội
giữa vùng trung du miền núi với vùng đồng bằng Bắc Bộ; phía Bắc tiếp giáp với
tỉnh Bắc Kạn, phía Tây giáp với các tỉnh Vĩnh Phúc, Tuyên Quang, phía Đông
giáp với các tỉnh Lạng Sơn, Bắc Giang và phía Nam tiếp giáp với thủ đô Hà Nội
(cách 80 km); diện tích tự nhiên 3.562,82 km².
Tỉnh Thái Nguyên có 9 đơn vị hành chính: Thành phố Thái Nguyên, tỉnh
Thái Nguyên; Thị xã Sông Công và 7 huyện: Phổ Yên, Phú Bình, Đồng Hỷ, Võ
Nhai, Định Hóa, Đại Từ, Phú Lương. Tổng số gồm 180 xã, trong đó có 125 xã
vùng cao và miền núi, còn lại là các xã đồng bằng và trung du.
+ Quy mô trường, lớp mầm non:
- Quy mô trường, lớp: 57 trường trong đó: 47 trường mầm non công lập
(02 trường mầm non thuộc Quốc phòng); 09 trường mầm non tư thục; 01
trường mầm non dân lập; 23 cơ sở nhóm trẻ, lớp mẫu giáo độc lập tư thục.
- Tổng số lớp: 717 lớp = 23578 trẻ trong đó:
+ Nhà trẻ: 169 lớp = 4620/12375 trẻ, tỷ lệ huy động đạt 37.33%
+ Mẫu giáo: 548 lớp =18958/19182 trẻ (424 trẻ trái tuyến, tỷ lệ huy
động đạt 96.62%, trong đó mẫu giáo 5 - 6 tuổi : 190 lớp =7203/6997 trẻ, tỷ lệ
huy động ra lớp 100% (có 206 trẻ có hộ khẩu tạm trú và khẩu nơi khác đang
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
học tại địa bàn thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên).
Trong đó
Loại Số Số Mẫu Mẫu Mẫu Số trẻ Nhà trẻ hình trường lớp giáo 3T giáo 4T giáo 5T
Lớp ST Lớp ST Lớp ST Lớp ST
Công lập 47 504 18815 89 2827 125 4433 137 5189 153 6366
Dân lập 6 153 2 45 1 29 1 29 2 50 1
Tư thục 111 2808 38 977 27 705 24 598 22 528 9
Nhóm trẻ 96 1802 40 771 26 470 17 302 13 259 23
Tổng 717 23578 169 4620 179 5637 179 6118 190 7203 57
(Nguồn: Phòng Giáo dục Thành phố Thái Nguyên năm học 2017 - 2018)
+ Cơ sở vật chất:
- Phòng học:190 phòng học, theo hướng kiên cố 170 phòng, bán kiên cố
20 phòng, đạt chuẩn theo quy định tại Điều lệ trường mầm non.
- Thiết bị:190/190 lớp có bộ thiết bị dạy học tối thiếu để thực hiện Chương
trình phổ cập giáo dục mầm non.
- Các công trình xây dựng mới: Phòng học mới 60 phòng học (MN Phúc
Hà 08 phòng học; Cao Ngạn 06 phòng học; Gia Sàng 04 phòng học; Hoa Sen
08 phòng học; Tân Long 06 phòng học; Thịnh Đán 08 phòng học;Tân Thịnh 06
phòng học và nhà hiệu bộ 3 tầng; Thịnh Đức 8 phòng học; Tích Lương 6 phòng
học).
+ Tư thục: Phân hiệu 4 của trường MN DPA tổng số có 05 lớp mẫu giáo.
- Các công trình cải tạo trong năm các phòng chức năng, phòng âm nhạc, bếp
ăn, phòng y tế, khu vệ sinh, sân khấu ngoài trời, nhà vòm, sân gạch, hàng rào, nhà xe
cho giáo viên, hệ thống cấp thoát nước, thiết bị, đồ dùng, đồ chơi.
Tổng kinh phí: 169.941.493.000đ trong đó:
- Ngân sách nhà nước: 165.491.312.000đ
+ Ngân sách chi thường xuyên: 113.450.942.000đ
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
+ Ngân sách xây dựng cơ bản: 50.370.000.000đ
+ Thiết bị, đồ dùng, đồ chơi được cấp phát: 1.502.560.000đ
+ Sở giáo dục và Đào tạo Tỉnh cấp: 167.810.000đ
- Xã hội hóa giáo dục: 3.831.622.000đ
+ Nguồn khác: 528.559.000đ
+ Nơi khác tặng đồ chơi: 90.000.000đ
2.1.2. Mục tiêu khảo sát
- Đánh giá thực trạng nhận thức của cán bộ, giáo viên mầm non về tổ chức
HĐDH cho trẻ mẫu giáo và quản lý hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo ở trường
mầm non.
- Đánh giá thực trạng tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo và thực trạng quản
lý hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo ở một số trường mầm non thành phố Thái
Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.
- Đánh giá ưu điểm, hạn chế và tìm ra nguyên nhân ảnh hưởng đến thực
trạng quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở một số trường mầm non thành phố Thái
Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.
2.1.3. Đối tượng và quy mô khảo sát
Đề tài khảo sát ở 4 trường (Trường MN Đồng Quang, Quang Trung, 19/5,
Đồng Bẩm); GVMN: 50 GV; CBQL (hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng
chuyên môn): 20 người
2.1.4. Nội dung khảo sát
Thực trạng quản lý xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện kế hoạch dạy
học; thực trạng quản lý thực hiện mục tiêu, nội dung chương trình dạy học; thực
trạng quản lý hoạt động dạy học trên lớp của giáo viên; thực trạng quản lý bồi
dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên mầm non; thực trạng quản lý giám
sát, kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học; thực trạng quản lý hoạt động học của
trẻ ở trường mầm non; thực trạng quản lý các điều kiện cơ sở vật chất, đồ dùng,
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
đồ chơi phục vụ hoạt động dạy học.
2.1.5. Phương pháp khảo sát và cách xử lý số liệu
2.1.5.1. Phương pháp khảo sát
a. Phương pháp điều tra: Sử dụng kết hợp phương pháp điều tra bằng anket
và phương pháp trò chuyện với giáo viên, chúng tôi đã xây dựng những câu hỏi
để phỏng vấn.
b. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động sư phạm
Nghiên cứu việc quản lý hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo để tìm hiểu
cách tổ chức các hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo.
2.1.5.2. Cách xử lý số liệu
Xử lý kết quả khảo sát bằng phương pháp thống kê toán học.
2.2. Thực trạng nhận thức về HĐDH cho trẻ mẫu giáo và quản lý hoạt động
dạy học cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
2.2.1. Nhận thức của CBQL, GV về các khái niệm
Nhận thức đúng đắn của CBQL, GV về khái niệm là cơ sở để GV,
CBQLGD tổ chức, quản lý hiệu quả HĐDH cho trẻ. Chúng tôi đã xây dựng phiếu
hỏi để khảo sát nhận thức của các khách thể về khái niệm: Quản lý; trẻ mẫu giáo;
hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo; quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo, biện pháp
quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non. Với câu hỏi 1 (phụ lục 1)
chúng tôi nêu ra các khái niệm cơ bản:
- Quản lý
Quản lý là quá trình tác động có mục đích của chủ thể quản lý lên khách
thể quản lý bằng việc vận dụng các chức năng quản lý nhằm sử dụng có hiệu quả
tiềm năng và cơ hội của tổ chức để đạt mục tiêu đặt ra. Quản lý là sự tác động
điều khiển, hướng dẫn các quy trình xã hội và hành vi hoạt động của con người
nhằm đạt tới mục đích đã xác định.
- Trẻ mẫu giáo: Trẻ mẫu giáo là trẻ em đang ở giai đoạn cuối cùng của lứa
tuổi mầm non, chuẩn bị vào học lớp 1.
- Hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo là hoạt động trẻ mô phỏng, tái tạo
lại các mối quan hệ giữa con người với con người, con người với tự nhiên trong
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
xã hội bằng việc nhập vai hay đóng vai một nhân vật nào đó.
- Quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
Quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo là hệ thống tác động có mục đích, có kế
hoạch của nhà quản lý (hiệu trưởng nhà trường/tổ trưởng chuyên môn/giáo viên mầm
non) đến các yếu tố của hệ thống sư phạm nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ, kế hoạch tổ
chức HĐDH để hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ theo mục tiêu của HĐDH
nói riêng, mục tiêu giáo dục mầm non đối với trẻ mẫu giáo nói chung.
- Biện pháp quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non là cách
làm, cách thức tổ chức, quản lý của nhà quản lý - hiệu trưởng nhà trường để nâng
cao hiệu quả tổ chức HĐDH cho trẻ, đáp ứng mục tiêu giáo dục toàn diện nhân
cách trẻ theo mục tiêu cấp học mầm non.
Chúng tôi đã tiến hành khảo sát nhận thức của 20 CBQL, 50 GV tại 04
trường mầm non về các khái niệm trên với 3 mức độ: đồng ý, phân vân, không
đồng ý, kết quả thể hiện ở bảng 2.1 như sau:
Bảng 2.1. Nhận thức của CBQL, GV về các khái niệm công cụ
Ý kiến đánh giá
Đồng ý Phân vân STT Khái niệm Không đồng ý
SL SL SL
1 Quản lý 2 Tỷlệ (%) 0 0 58 65 Tỷ lệ (%) 82,9 92,9 12 5 Tỷ lệ (%) 17,1 7,1 0 0
3 62 88,6 8 11,4 0 0
4 65 92,9 5 7,1 0 0
5 64 91,4 6 8,6 0 0
Trẻ mẫu giáo Hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo Quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non Biện pháp quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
Kết quả cho thấy không có CBQL, GV nào không đồng ý với các khái niệm
mà chúng tôi nêu ra. Tỷ lệ CBQL, GV khẳng định đồng ý rất cao. Có 82,9%
CBQL, GV đồng ý với khái niệm Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường.
Phạm trù quản lý có nội hàm rất rộng, vì thế mà có 17,1% CBQL,GV còn chọn
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
phương án phân vân với khái niệm này.
Đối với các khái niệm “Trẻ mẫu giáo”, “HĐDH cho trẻ mẫu giáo”, “Quản
lý hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non”, “Biện pháp quản lý
HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non” có từ 88,6% đến 92,9% CBQL, GV
chọn đồng ý, chỉ có số ít là phân vân.
2.2.2. Nhận thức của CBQL, GV về mục tiêu và nhiệm vụ tổ chức HĐDH cho
trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
Để tìm hiểu nhận thức của CBQL, GV về mục tiêu, nhiệm vụ tổ chức
HĐDH cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi ở trường mầm non, chúng tôi sử dụng câu hỏi
2 (phụ lục 1). Kết quả thể hiện ở bảng 2.2.
Bảng 2.2. Nhận thức của CBQL, GV về mục tiêu và nhiệm vụ tổ chức
HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
Ý kiến đánh giá Mục tiêu, nhiệm vụ tổ chức hoạt động STT Số Đồng ý Không dạy học cho trẻ mẫu giáo lượng (%) đồng ý
Mục tiêu của tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu
giáo là giúp trẻ em phát triển toàn diện về
1 thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình 70 100 0
thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách,
chuẩn bị cho trẻ em bước vào lớp một.
Nhiệm vụ của tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu
giáo là hình thành và phát triển ở trẻ em
những chức năng tâm lý, năng lực và
phẩm chất mang tính nền tảng, những kỹ
2 năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi, 70 100 0
khơi dậy và phát triển tối đa những khả
năng tiểm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở
các cấp học tiếp theo và cho việc học tập
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
suốt đời của trẻ
Kết quả bảng 2.2 cho thấy: 100% CBQL, GV đều có nhận thức đúng về
mục tiêu, nhiệm vụ tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non trong
bối cảnh CNH-HĐH và hội nhập quốc tế hiện nay. Đây là một trong những điều
cần thiết để tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non đi đúng hướng,
đáp ứng mục tiêu chung của GDMN.
2.2.3. Nhận thức của CBQL, GV về sự cần thiết của việc tổ chức HĐDH cho
trẻ mẫu giáo trong bối cảnh hiện nay
Điều tra nhận thức về sự cần thiết của việc tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu
giáo ở trường mầm non, chúng tôi sử dụng câu hỏi 3 (phụ lục 1) để xin ý kiến
khách thể khảo sát. Kết quả thể hiện ở bảng 2.3 như sau:
Bảng 2.3. Nhận thức về sự cần thiết của việc tổ chức HĐDH
cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non trong bối cảnh hiện nay
Mức độ đánh giá
Rất cần Không STT Nội dung đánh giá Cần thiết thiết cần thiết
SL % SL % SL %
57 81,4 13 18,6 0 0 1
47 67,1 23 32,8 0 0 2
48 68,6 23 32,8 0 0 3
41 58,6 28 40,0 0 0 4
39 55,7 30 42,8 0 0 5
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
55 78,6 15 21,4 0 0 6 HĐDH giúp phát triển trí tuệ cho trẻ mẫu giáo HĐDH là phương tiện giáo dục và phát triển đạo đức cho trẻ mẫu giáo HĐDH là phương tiện giáo dục và phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo HĐDH là phương tiện giáo dục và phát triển thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo HĐDH là phương tiện giáo dục và phát triển lao động cho trẻ mẫu giáo Chuẩn bị tốt những điều kiện cần thiết cho trẻ vào học lớp 1
Kết quả ở bảng trên cho thấy 100% CBQL, GV đánh giá việc tổ chức
HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non trong bối cảnh hiện nay là rất cần
thiết và cần thiết đối với sự phát triển của trẻ trên các lĩnh vực giáo dục trí tuệ,
thể chất, thẩm mỹ, đạo đức, lao động và chuẩn bị cho trẻ vào học lớp 1. Tỷ lệ
CBQL, GV đánh giá mức độ rất cần thiết tập trung cao hơn.
2.2.4. Nhận thức về nội dung quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm
non
Để HĐDH của trẻ được tổ chức một cách hiệu quả, thường xuyên không
thể thiếu yếu tố lãnh đạo quản lý của nhà trường. Tìm hiểu nhận thức của CBQL,
GV về nội dung quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non, chúng tôi
sử dụng câu hỏi 4 (phụ lục 1). Kết quả thể hiện ở bảng 2.4:
Bảng 2.4. Nhận thức về nội dung quản lý HĐDH
cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
Ý kiến đánh giá (tỷ lệ %)
STT Nội dung quản lý Đồng ý Phân vân
SL % SL % Không đồng ý SL %
Quản lý mục tiêu, nhiệm
vụ tổ chức HĐDH cho trẻ MG ở 70 100 0 0 0 0 1
trường mầm non
Quản lý thực hiện nội
dung HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở 2 70 100 0 0 0 0
trường mầm non
Quản lý phương pháp,
hình thức tổ chức HĐDH cho trẻ 3 70 100 0 0 0 0
mẫu giáo
Quản lý giáo viên và hoạt
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
4 63 90,0 6 8,8 0 0 động bồi dưỡng chuyên môn cho
giáo viên về tổ chức HĐDH cho
trẻ MG
Quản lý trẻ trong hoạt
5 65 92,9 5 7,1 0 0 động dạy học
Quản lý điều kiện cơ sở
vật chất, môi trường tổ chức hoạt 6 60 85,7 10 14,3 0 0
động dạy học
Quản lý công tác đánh giá
7 63 90,0 7 10,0 0 0 kết quả HĐDH của trẻ MG
Kết quả khảo sát nhận thức của CBQL, GV cho thấy 100% CBQL, GV
nhận thức đúng về những nội dung cần quản lý trong quản lý HĐDH cho trẻ mẫu
giáo ở trường mầm non. Tuy nhiên tỷ lệ CBQL, GV đánh giá ở đồng ý ở từng
nội dung quản lý có sự khác nhau 100% CBQL, GV đánh giá đồng ý với các nội
dung: Quản lý mục tiêu, nhiệm vụ tổ chức HĐDH; Quản lý thực hiện nội dung
HĐDH; Quản lý phương pháp, hình thức tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo.
Chứng tỏ đây là những nội dung quản lý được CBQL, GV quan tâm nhiều nhất
trong công tác quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non.
Tiếp đến là 92,9% CBQL, GV đồng ý chọn nội dung: Quản lý trẻ trong hoạt
động dạy học; 90,0% CBQL, GV đồng ý chọn nội dung: Quản lý giáo viên và hoạt
động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên về việc tổ chức HĐDH cho trẻ MG; 90,0
% CBQL, GV đồng ý chọn nội dung: Quản lý việc kiểm tra, đánh giá việc tổ chức
HĐDH của GV dạy lớp MG; 85,7% CBQL, GV chọn nội dung: Quản lý điều kiện
cơ sở vật chất, môi trường tổ chức hoạt động dạy học.
Ngoài việc tìm hiểu nhận thức về nội dung quản lý HĐDH của CBQL, GV
theo các nội dung trên, chúng tôi cũng đã sử dụng một số câu hỏi phỏng vấn (câu
2,4,5) ở Phụ lục 2. Kết quả cho thấy CBQL, GV vẫn còn lúng túng trong quá trình
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
tổ chức HĐDH cũng như công tác đánh giá kết quả HĐDH cho trẻ.
2.3. Thực trạng hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
2.3.1. Thực trạng nội dung hoạt động dạy học được tổ chức cho trẻ mẫu giáo
ở trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
Muốn tổ chức tốt HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non thì nội
dung HĐDH của nhà trường nói chung và HĐDH cho trẻ mẫu giáo nói riêng
phải phù hợp và thiết thực. Để đánh giá mức độ thực hiện các nội dung tổ chức
HĐDH cho trẻ mẫu giáo đã được triển khai trong quá trình tổ chức HĐDH
trên địa bàn thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên, chúng tôi tiến hành
điều tra bằng phiếu đối với 15 CBQL và 30 GV qua câu 5 (phụ lục 1). Kết quả
như sau:
Bảng 2.5. Thực trạng nội dung HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở
trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
Mức độ thực hiện Tổng Thứ TT Nội dung HĐDH RTX TX ĐK CBG điểm bậc (4đ) (3đ) (2đ) (1đ)
Phản ánh mục tiêu giáo dục và nội 40 21 9 0 241 2 1 dung chủ đề Trường Mầm non.
Phản ánh mục tiêu giáo dục và 38 21 11 0 237 4 2 nội dung chủ đề Gia đình
Phản ánh mục tiêu giáo dục và 41 19 10 0 241 2 3 nội dung chủ đề Bản thân
Phản ánh mục tiêu giáo dục và 39 21 10 0 239 3 4 nội dung chủ đề Giao thông
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Phản ánh mục tiêu giáo dục và 36 24 10 0 236 6 5 nội dung chủ đề Động vật
Phản ánh mục tiêu giáo dục và
6 nội dung chủ đề thực vật - Tết 42 18 10 0 242 1
và Mùa xuân
Phản ánh mục tiêu giáo dục và 35 23 12 0 233 8 7 nội dung chủ đề Nghề nghiệp
Phản ánh mục tiêu giáo dục và
8 nội dung chủ đề Nước và hiện 40 16 14 0 236 5
tượng tự nhiên
Phản ánh mục tiêu giáo dục và
9 nội dung chủ đề Quê hương, đất 36 19 15 0 231 9
nước, Bác Hồ
Phản ánh mục tiêu giáo dục và 10 38 18 14 0 234 7 nội dung chủ đề Trường tiểu học
Qua kết quả khảo sát cho thấy nội dung: Phản ánh mục tiêu giáo dục và nội
dung chủ đề thực vật - Tết và Mùa xuân đạt 242 điểm (xếp thứ 1); Phản ánh mục
tiêu giáo dục và nội dung chủ đề Trường Mầm non; Phản ánh mục tiêu giáo dục và
nội dung chủ đề Bản thân đều đạt 241 điểm (xếp thứ 2); Phản ánh mục tiêu giáo dục
và nội dung chủ đề Giao thông đạt 239 điểm (xếp thứ 3); Phản ánh mục tiêu giáo
dục và nội dung chủ đề Gia đình đạt 237 điểm (xếp thứ 4); Phản ánh mục tiêu giáo
dục và nội dung chủ đề Nước và hiện tượng tự nhiên đạt 236 điểm (xếp thứ 5); Phản
ánh mục tiêu giáo dục và nội dung chủ đề Động vật đạt 236 điểm (xếp thứ 6); Phản
ánh mục tiêu giáo dục và nội dung chủ đề Trường tiểu học đạt 234 điểm (xếp thứ
7); Phản ánh mục tiêu giáo dục và nội dung chủ đề Nghề nghiệp đạt 233 điểm (xếp
thứ 8); Phản ánh mục tiêu giáo dục và nội dung chủ đề Quê hương, đất nước, Bác
Hồ đạt 231 điểm (xếp thứ 9).
2.3.2. Thực trạng mức độ hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
Để đánh giá mức độ tổ chức hoạt động dạy học trong chế độ sinh hoạt hàng
ngày cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non trên địa bàn thành phố Thái Nguyên,
tỉnh Thái Nguyên, chúng tôi sử dụng câu 6 (phụ lục 1). Kết quả như sau:
Việc phân tích thứ bậc về mức độ tổ chức các trò chơi được dựa trên thời
điểm tổ chức và hoạt động của trẻ.
Từ bảng trên, ta có thể rút ra được những kết luận sau:
Trong lĩnh vực phát triển thể chất, bài học giáo dục hành vi kỹ năng đứng
ở vị trí số 1 (253 điểm), tiếp đến là bài học giáo dục dinh dưỡng (222 điểm),
đứng ở vị trí số 3 là giáo dục bài học (215 điểm)
Đối với lĩnh vực phát triển ngôn ngữ, nội dung làm quen với tác phẩm văn
học chiếm số điểm cao hơn (241 điểm) nội dung làm quen với chữ cái dành cho
đối tượng 5 - 6 tuổi (182 điểm)
Trong lĩnh vực phát triển nhận thức, đứng ở vị trí số 1 là bài học nội dung
làm quen với toán (215 điểm), tiếp theo là bài học nội dung khám phá khoa học
(201 điểm), sau cùng là bài học nội dung xã hội (178 điểm)
Bảng 2.6. Các lĩnh vực phát triển cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
Mức độ tổ chức Tổng Thứ TT Nội dung Thời điểm tổ chức RTX TX ĐK CBG điểm bậc (4đ) (3đ) (2đ) (1đ)
Giáo dục bài học 25 25 20 215 3 0
Lĩnh vực Bài học giáo dục 27 28 15 222 2 0 1 phát triển dinh dưỡng
thể chất Bài học giáo dục hành 50 13 7 253 1 0 vi kỹ năng
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Nội dung Làm quen 40 21 9 241 1 0 Lĩnh vực với tác phẩm văn học 2 phát triển Nội dung làm quen với ngôn ngữ 12 18 40 182 2 0 chữ cái ( 5-6 tuổi)
Bài học nội dung làm 0 25 25 20 215 1 quen với toán Lĩnh vực
3 phát triển Bài học nội dung khám 0 17 27 26 201 2 nhận thức phá khoa học
5 Bài học nội dung xã hội 10 23 32 178 3
Bài học phát triển tình Lĩnh vực
0 cảm (với con người, 40 23 7 243 1 phát triển
với thiên nhiên) 4 tình cảm
kĩ năng xã Bài học phát triển kỹ 0 35 22 13 232 2 hội năng xã hội
Bài học nội dung khám 0 17 21 32 195 3 phá khoa học Lĩnh vực
5 phát triển Bài học nội dung giáo 0 20 18 32 198 2 thẩm mĩ dục âm nhạc
0 Bài học nội dung tạo hình 17 17 26 201 1
Xét lĩnh vực phát triển tình cảm xã hội, nội dung bài học phát triển tình
cảm (với con người, với thiên nhiên) (243 điểm) chiếm số điểm cao hơn nội dung
bài học phát triển kỹ năng xã hội (232 điểm)
Lĩnh vực cuối cùng được xét là lĩnh vực phát triển thẩm mỹ, trong đó bài
học nội dung tạo hình chiếm vị trí số 1 với 201 điểm, tiếp đến là bài học nội dung
giáo dục âm nhạc với 198 điểm, cuối cùng là bài học nội dung khám phá khoa
học với 195 điểm.
2.3.3. Thực trạng sử dụng phương pháp dạy học cho trẻ mẫu giáo ở trường
mầm non
Để tìm hiểu thực tế các nhà trường đã sử dụng những phương pháp dạy
học cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non, chúng tôi nêu câu hỏi 7 trong mẫu phiếu
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
trưng cầu ý kiến dành cho CBQL, GV . Kết quả thu được thể hiện ở bảng 2.7.
Qua bảng 2.7 ta thấy: Trong quá trình dạy học cho trẻ mẫu giáo ở trường
mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên. CBQL, GV đã sử dụng
phối hợp các nhóm phương pháp: Nhóm phương pháp hình thành ý thức cá nhân;
nhóm phương pháp tổ chức hoạt động và hình thành kinh nghiệm ứng xử; nhóm
phương pháp kích thích tích cực hành động và điều chỉnh hành vi.
Chúng tôi tính tổng điểm mức độ sử dụng và xếp thứ bậc. Kết quả các
phương pháp được CBQL, GV sử dụng thường xuyên là nhất là phương pháp
dùng lời (195 điểm, xếp thứ 1); phương pháp thực hành trải nghiệm (193 điểm,
xếp thứ 2); phương pháp nêu gương đánh giá (192 điểm, xếp thứ 3); phương
pháp trực quan minh họa (183 điểm, xếp thứ 4); phương pháp tình cảm khích lệ,
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
động viên (182 điểm, xếp thứ 5).
Bảng 2.7. Thực trạng sử dụng phương pháp dạy học cho
trẻ mẫu giáo ở trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
Mức độ sử dụng Tổng Thứ Hiệu quả sử dụng STT Phương pháp tổ chức Tổng điểm Thứ bậc điểm bậc
TX (3đ) ĐK (2đ) CSD (1đ) T (3đ) K (2đ) TB (1đ)
Phương pháp
1 thực hành trải 53 17 0 193 2 45 21 4 181 2
nghiệm
Phương pháp
2 trực quan 45 23 2 183 4 40 22 8 172 5
minh họa
Phương pháp 55 15 0 195 1 42 20 8 174 4 3 dùng lời
Phương pháp
4 tình cảm khích 42 28 0 182 5 48 20 2 185 1
lệ, động viên
Phương pháp
5 nêu gương 52 18 0 192 3 43 21 6 177 3
đánh giá
Cùng trên một bảng khảo sát, chúng tôi xin ý kiến đánh giá của CBQL,
GV về hiệu quả sử dụng của các phương pháp trong quá trình dạy học cho
trẻ mẫu giáo. Kết quả như sau: Trong số những phương pháp tổ chức mà
CBQL, GV thường xuyên sử dụng thì phương pháp tình cảm khích lệ, động
viên (185 điểm, xếp thứ 1); phương pháp thực hành trải nghiệm (181 điểm,
xếp thứ 2); phương pháp nêu gương đánh giá (177 điểm, xếp thứ 3); phương
pháp dùng lời (174 điểm, xếp thứ 4); phương pháp trực quan minh họa (172
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
điểm, xếp thứ 5).
2.3.4. Thực trạng sử dụng hình thức tổ chức hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo
ở trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
Hình thức tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non là một trong
những yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả tổ chức HĐDH cho trẻ. Điều này đòi hỏi
CBQL, GV không những chỉ cần có nhận thức đúng về vai trò, mục tiêu, nội
dung tổ chức HĐDH cho trẻ mà còn phải biết sử dụng những hình thức tổ chức
HĐDH cho phù hợp, thu hút được trẻ tham gia. Để tìm hiểu thực trạng sử dụng
các hình thức tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non thành phố
Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên, chúng tôi nêu câu hỏi 8 trong mẫu phiếu trưng
cầu ý kiến dành cho CBQL, GV. Kết quả thu được như sau:
Với các hình thức chủ yếu mà chúng tôi nêu ra trong phiếu điều tra, các ý
kiến đánh giá của giáo viên được thể hiện ở ba mức độ thực hiện:“rất thường
xuyên”, “thường xuyên”, “đôi khi”. Không có giáo viên nào cho rằng một trong
những hình thức trên chưa từng được thực hiện ở trường mình.
Bảng 2.8. Thực trạng hình thức tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo
ở trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
Mức độ sử dụng Thứ STT Hình thức tổ chức HĐDH ĐTB bậc
RTX (4đ) 20 TX (3đ) 23 ĐK (2đ) 27 CBG (1đ) 0 1 HĐDH do trẻ tự khởi xướng 203 7
2 HĐDH do cô khởi xướng 25 25 20 215 5 0
3 Hoạt động trong lớp 30 23 17 223 3 0
4 HĐDH bên ngoài lớp học 35 18 17 228 2 0
23 25 22 5 211 6 0 Hoạt động dạy học theo hình thức cá nhân
33 17 20 6 223 3 0 Hoạt động dạy học theo hình thức nhóm
7 Hoạt động dạy học toàn lớp 37 18 15 232 1 0
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
21 38 11 8 220 4 0 HĐDH theo chủ đề của chương trình giáo dục
Từ bảng số liệu trên ta có thể thấy răng, hình thức được giáo viên sử
dụng nhiểu nhất là hoạt động dạy học toàn lớp (232 điểm), đứng thứ 2 là chơi
bên ngoài lớp (228 điểm), đứng thứ 3 với 223 điểm là hoạt động trong lớp và
hoạt động dạy học theo hình thức nhóm, đứng thứ 4 là chơi theo chủ đề chương
trình giáo dục (220 điểm), thứ 5 là hoạt động dạy học do cô khởi xướng (215
điểm), thứ 6 là hoạt động dạy học theo hình thức cá nhân (211 điểm) và cuối
cùng, hoạt động ít được sử dụng nhất là hoạt động dạy học do trẻ tự khởi
xướng (203 điểm)
2.4. Thực trạng quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non thành
phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
Để tìm hiểu thực trạng công tác quản lý của Hiệu trưởng đối với tổ chức
HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non trên địa bàn thành phố Thái Nguyên,
tỉnh Thái Nguyên, tác giả đã sử dụng biện pháp khảo sát tình hình qua phiếu đánh
giá mức độ thực hiện và kết quả thực hiện các nội dung quản lý HĐDH và phương
pháp quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non thành phố Thái Nguyên,
tỉnh Thái Nguyên.
2.4.1. Thực trạng nội dung quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm
non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
Để có thông tin về thực trạng nội dung quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở
trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên, với câu hỏi 9 (phụ
lục 1), chúng tôi nêu ra 7 nội dung quản lý, khảo sát ý kiến đánh giá của CBQL,
GV về mức độ thực hiện và kết quả thực hiện các nội dung quản lý.
[1]. Quản lý mục tiêu, nhiệm vụ tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường
mầm non
[2]. Quản lý thực hiện nội dung HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
[3]. Quản lý phương pháp tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
[4]. Quản lý hình thức tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo
[5]. Quản lý giáo viên và trẻ trong hoạt động dạy học
[6]. Quản lý môi trường tổ chức hoạt động dạy học cho trẻ
[7]. Quản lý công tác đánh giá kết quả HĐDH
Qua khảo sát kết quả thể hiện ở bảng 2.9. như sau:
Qua khảo sát chúng tôi nhận thấy CBQL, GV quan tâm thực hiện ở mức
độ cao nhất là: Quản lý mục tiêu, nhiệm vụ HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường
mầm non (đạt 253 điểm, xếp thứ 1); Quản lý thực hiện nội dung HĐDH cho trẻ
mẫu giáo ở trường mầm non (đạt 243 điểm, xếp thứ 2); Quản lý phương pháp tổ
chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo (đạt 228 điểm, xếp thứ 3); Quản lý công tác đánh
giá kết quả HĐDH (đạt 217 điểm, xếp thứ 4); Quản lý môi trường tổ chức hoạt
động dạy học cho trẻ (đạt 212 điểm, xếp thứ 5); Quản lý giáo viên và trẻ trong
hoạt động dạy học (đạt 211 điểm, xếp thứ 6); Quản lý hình thức tổ chức HĐDH
cho trẻ mẫu giáo (đạt 206 điểm, xếp thứ 7).
Bảng 2.9. Thực trạng nội dung quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo
ở trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
Nội Mức độ thực hiện Kết quả thực hiện
Tổng Thứ Tổng Thứ dung RTX TX ĐK CBG Tốt Khá TB Yếu quản điểm bậc điểm bậc (4đ) (3đ) (2đ) (1đ) (4đ) (3đ) (2đ) (1đ) lý
[1] 50 13 7 0 253 47 16 7 0 250 1 1
[2] 40 23 7 0 243 35 21 12 0 227 2 2
[3] 30 28 12 0 228 29 22 19 0 220 3 3
[4] 20 26 24 0 206 25 25 20 0 215 6 7
[5] 18 35 17 0 211 25 26 19 0 216 5 6
[6] 17 38 15 0 212 22 25 23 0 209 7 5
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
[7] 23 31 16 0 217 28 23 19 0 219 4 4
Cùng trên bảng khảo sát chúng tôi đánh kết quả thực hiện các nội dung quản
lý HĐDH và chúng tôi đã thu được kết quả như sau: Quản lý mục tiêu, nhiệm vụ
HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non (đạt 250 điểm, xếp thứ 1); Quản lý thực
hiện nội dung HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non (đạt 227 điểm, xếp thứ 2);
Quản lý phương pháp tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo (đạt 220 điểm, xếp thứ 3);
Quản lý công tác đánh giá kết quả HĐDH (đạt 219 điểm, xếp thứ 4); Quản lý giáo
viên và trẻ trong hoạt động dạy học (đạt 216 điểm, xếp thứ 5); Quản lý hình thức tổ
chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo (đạt 215 điểm, xếp thứ 6); Quản lý môi trường tổ chức
hoạt động dạy học cho trẻ (đạt 209 điểm, xếp thứ 7).
2.4.2. Thực trạng phương pháp quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường
mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
Phương pháp quản lý có ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả quản lý nói
chung, hiệu quả quản lý HĐDH nói riêng. Để tìm hiểu thực trạng phương pháp
quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh
Thái Nguyên, chúng tôi đưa ra 3 phương pháp và tiến hành khảo sát ý kiến đánh
giá của CBQL, GV về mức độ thực hiện và kết quả thực hiện các phương pháp
quản lý qua câu hỏi số 10 (phụ lục 1).
[1]. Phương pháp tổ chức - hành chính
[2]. Phương pháp kinh tế
[3]. Phương pháp tâm lý - xã hội
Kết quả cụ thể ở bảng 2.10:
Bảng 2.10. Thực trạng phương pháp quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo
Mức độ thực hiện
Tổng điểm Thứ bậc Tổng điểm Thứ bậc Phương pháp quản lý RTX (4đ) TX (3đ) ĐK (2đ) CBG (1đ) Kết quả thực hiện Tốt (4đ) Khá (3đ) TB (2đ) Yếu (1đ)
[1] 38 18 14 0 234 2 43 18 9 0 244 2
[2] 37 17 16 0 231 3 39 20 11 0 238 3
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
[3] 42 17 11 0 241 1 45 16 9 0 246 1
Thông qua số liệu ở bảng 2.10 cho thấy:
Căn cứ tổng điểm mức độ thực hiện các phương pháp quản lý của hiệu
trưởng: phương pháp tâm lý xã hội (đạt 241 điểm, xếp thứ 1); phương pháp tổ
chức - hành chính (đạt 234 điểm, xếp thứ 2); phương pháp kinh tế (đạt 231 điểm,
xếp thứ 3).
Cũng trên bảng khảo sát trên chúng tôi đánh giá kết quả thực hiện của các
phương pháp và thu được kết quả sau: phương pháp tâm lý xã hội (đạt 246 điểm,
xếp thứ 1); phương pháp tổ chức - hành chính (đạt 244 điểm, xếp thứ 2); phương
pháp kinh tế (đạt 238 điểm, xếp thứ 3).
2.4.3. Thực trạng yếu tố ảnh hưởng đến quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở
trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
Công tác quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo trong trường mầm non có hiệu
quả hay không phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khách quan, chủ quan. Để tìm hiểu
thực trạng ảnh hưởng của các yếu tố đến quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáoở
trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên, chúng tôi sử dụng
câu hỏi 11 (Phụ lục 1) trong phiếu trưng cầu ý kiến đánh giá của CBQL, GV.
Và câu hỏi (1,3 Phụ lục 2). Kết quả thể hiện ở bảng 2.11:
Kết quả khảo sát cho chúng tôi thấy trong 6 yếu tố ảnh hưởng đưa ra khảo
sát thì ý kiến của CBQL, GV đánh giá yếu tố Quan điểm chỉ đạo của Đảng, Nhà
nước, các cấp quản lý giáo dục về tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo, (đạt 242
điểm, xếp thứ 1); Yếu tố năng lực quản lý của hiệu trưởng (đạt 239 điểm, xếp
thứ 2); Yếu tố năng lực và phẩm chất sư phạm của giáo viên trong tổ chức hoạt
động dạy học cho trẻ (đạt 234 điểm, xếp thứ 3); Yếu tố nội dung, chương trình,
phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động dạy học (đạt 230 điểm, xếp thứ 4);
Yếu tố môi trường (đạt 227 điểm, xếp thứ 5); Yếu tố trẻ (đạt 223 điểm, xếp thứ
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
6).
Qua câu hỏi phỏng vấn ở phụ lục 2 cho thấy CBQL, GV còn gặp nhiều
khó khăn trong trong quá trình tổ chức HĐDH cho trẻ cũng như việc đánh giá
các kỹ năng tổ chức HĐDH cho trẻ của giáo viên còn nhiều hạn chế VD: Kỹ
năng sử dụng câu hỏi gợi mở cho trẻ, kỹ năng bao quát xử lý tình huống hoặc kỹ
năng xây dựng môi trường để tổ chức HĐDH.
Bảng 2.11. Thực trạng yếu tố ảnh hưởng đến quản lý HĐDH
cho trẻ mẫu giáo
Mức độ ảnh hưởng
Thứ STT Yếu tố ảnh hưởng Điểm bậc
Ảnh hưởng (3đ) Phân vân (2đ) Rất ảnh hưởng (4đ) Không ảnh hưởng (1đ)
1 40 22 8 0 242 1
2 38 23 9 239 2 0
3 35 20 15 230 4 0
4 0 234 3 36 22 12
Quan điểm chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, các cấp quản lý giáo dục về tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo Năng lực quản lý của hiệu trưởng Yếu tố nội dung, chương trình, phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động dạy học Năng lực và phẩm chất sư phạm của giáo viên trong tổ chức hoạt động dạy học cho trẻ.
0 227 5 5 Yếu tố môi trường dạy học 33 21 16
0 223 6 6 Yếu tố trẻ 30 23 17
2.5. Đánh giá chung về khảo sát thực trạng
2.5.1. Những ưu điểm và kết quả chính
* Về nhận thức: Nhìn chung đa số CBQL, GV các trường mầm non thành
phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên đã có nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng,
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
sự cần thiết của công tác tổ chức, quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm
non trong quá trình giáo dục phát triển toàn diện về mọi mặt: thể chất, nhận thức,
ngôn ngữ, kỹ năng - tình cảm xã hội, thẩm mỹ.
* Về thực trạng tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo: Qua khảo sát chúng tôi
nhận thấy HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non thành phố Thái Nguyên,
tỉnh Thái Nguyên được tổ chức với nội dung phong phú, đa dạng.
* Về thực trạng quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo: Nhìn chung CBQL,
GV các trường mầm non trên địa bàn thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái
Nguyên đã quan tâm đến công tác tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo. Về cơ bản
trẻ rất tích cực tham gia vào các HĐDH, các kỹ năng chơi của trẻ cũng thuần
thục hơn rất nhiều. Hiệu trưởng các trường đã chú ý việc bồi dưỡng , nâng cao
trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của giáo viên trong công tác tổ chức HĐDH
cho trẻ mẫu giáo, tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các lớp bồi dưỡng kỹ
năng tổ chức HĐDH cho trẻ.
2.5.2. Những nguyên nhân và hạn chế của thực trạng
* Hạn chế:
Nhận thức về tổ chức HĐDH và quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo: Một số
CBQL, GV chưa nhận thức đúng đắn, đầy đủ về tầm quan trọng, ý nghĩa của việc
tổ chức HĐDH và quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non.
CBQL tuy có quan tâm đến công tác tổ chức HĐDH nhưng chưa thường
xuyên. Một số giáo viên còn coi nhẹ việc tổ chức HĐDH cho trẻ. Nhiều hoạt
động được tổ chức mang tính hình thức, hiệu quả chưa cao.
Một số CBQL, GV ở các trường có năng lực chuyên môn tốt nhưng còn
hạn chế về năng lực tổ chức HĐDH cho trẻ. Những năm gần đây, đội ngũ CBQL
trên địa bàn thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên được trẻ hóa rất nhiều.
Họ có ưu điểm là nhiệt tình, sáng tạo trong công việc, có khả năng ứng dụng
công nghệ thông tin trong quản lý, tuy nhiên còn thiếu kinh nghiệm quản lý giáo
dục nói chung, quản lý HĐDH nói riêng.
Việc tổ chức bồi dưỡng, nâng cao nhận thức cho các chủ thể tham gia
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
HĐDH thực hiện chưa hiệu quả.
Về điều kiện cơ sở vật chất, kinh phí: Kinh phí dành cho HĐDH còn ít,
một số trường đồ dùng, đồ chơi còn ít.
* Nguyên nhân:
Nguyên nhân cơ bản trước tiên phải kể đến con người, đội ngũ cán bộ quản
lý chưa nhận thức đầy đủ trách nhiệm quản lý nhà nước về giáo dục của cấp mình
công tác, chưa nhận thức hết tầm quan trọng của quản lý, chỉ đạo việc thực hiện
chương trình GDMN, từ đó năng lực quản lý, chỉ đạo triển khai của một bộ phận
cán bộ quản lý cấp phòng GD&ĐT, trường mầm non chưa phát huy hết khả năng,
về cơ sở vật chất trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi phục vụ thực hiện chương trình
chưa đáp ứng yêu cầu, về trình độ, năng lực theo chuẩn nghề của đội ngũ cán bộ
quản lý và giáo viên mầm non vẫn còn hạn chế. Chính thế hạn chế trong việc tổ
chức HĐDH và quản lý hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo.
Kết luận chương 2
Nội dung khảo sát được thể hiện phong phú, đa dạng với 11 bảng biểu
trong chương 2. Những đánh giá về ưu nhược điểm, hạn chế cũng như nguyên
nhân của thực trạng đã chỉ ra được thực tế của HĐDH hiện nay cho trẻ mẫu giáo
ở các trường mầm non trên địa bàn thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.
Quá trình nghiên cứu cho thấy phần lớn CBQL, GV ở các trường mầm non thành
phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên đã có nhận thức đúng đắn về sự cần thiết
phải tổ chức HĐDH cho trẻ. Các nhà trường đã tổ chức một số HĐDH phù hợp
với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, thu hút được sự tham gia của các lực lượng bên
trong và bên ngoài nhà trường, bước đầu có tác dụng tích cực, giúp trẻ phát triển
toàn diện về mọi mặt. Tuy nhiên, thực tiễn quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở
các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên vẫn còn tồn tại
nhiều hạn chế bất cập, đòi hỏi những biện pháp quản lý hiệu quả hơn, thiết thực
hơn. Những kết quả nghiên cứu ở chương 2 sẽ là cơ sở để chúng tôi đề xuất một
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
số biện pháp ở chương 3.
Chương 3
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở CÁC
TRƯỜNG MẦM NON THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN
3.1. Những nguyên tắc chỉ đạo đề xuất biện pháp quản lý hoạt động dạy học của
trẻ mẫu giáo ở trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên, tỉnh
Thái Nguyên
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo quán triệt mục tiêu của GDMN
Quá trình giáo dục trẻ mẫu giáo nói riêng và GDMN nói chung nhằm thực
hiện mục tiêu giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình
thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách chuẩn bị cho trẻ bước vào lớp 1 (Điều
22- Luật giáo dục, 2005).
Việc xây dựng, đề xuất các biện pháp quản lý và sử dụng các biện pháp
quản lý được đề xuất phải có tác dụng đảm bảo thực hiện tốt mục tiêu giáo dục
trẻ mầm non nói chung, mục tiêu giáo dục trẻ mẫu giáo nói riêng.
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả
Khi áp dụng và tích cực thực hiện các biện pháp với sự nhất trí của CBQL
và tập thể nhà trường thì chắc chắn phải mang lại hiệu quả cao giúp cho công tác
quản lý nói chung, công tác quản lý việc tổ chức HĐDH của trẻ tại trường mầm
non ngày một tốt hơn, góp phần nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động dạy học
cho trẻ mẫu giáo hiện nay.
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính an toàn
Các biện pháp đề xuất phải tính đến yêu cầu quá trình tổ chức cho trẻ chơi
phải đảm bảo an toàn tuyệt đối cho trẻ, đảm bảo về thời gian, cân đối giữa hoạt
động động và tĩnh, đồ dùng đồ chơi đảm bảo an toàn cho trẻ khi chơi, đảm bảo
về không gian, địa điểm tổ chức cho trẻ chơi, đảm bảo về nội dung và hình thức
tổ chức cho trẻ chơi; tạo môi trường tâm lý tích cực cho trẻ để qua đó giúp trẻ
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
phát triển về thể chất, tâm lý qua hoạt động dạy học.
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo phù hợp thực tiễn, đảm bảo tính khả thi
Các biện pháp quản lý được đưa ra phải xuất phát từ thực tiễn tổ chức các
HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái
Nguyên. Trên cơ sở phân tích những ưu điểm, nhược điểm của công tác tổ chức
HĐDH trong các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên để
đưa ra những biện pháp quản lý nhằm phát huy những ưu điểm, khắc phục những
nhược điểm.
Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi của biện pháp tức là các biện pháp
được đưa ra phải phù hợp với tình hình thực tế của các trường mầm non trên
địa bàn thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên và có khả năng vận dụng
trong quá trình quản lý. Các biện pháp quản lý phải đi đến đích cuối cùng là
nâng cao hiệu quả tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non. Các
biện pháp tổ chức quản lý phải có tác dụng đem lại sự chuyển hóa một cách
tự giác yêu cầu về việc thực hiện các chuẩn mực nhằm giúp trẻ phát triển
toàn diện nhân cách.
3.1.5. Đảm bảo tính kế thừa và tính đồng bộ
Các biện pháp được đưa ra phải dựa trên cơ sở những nghiên cứu lý
luận chung về quản lý giáo dục, dựa trên sự phân tích, đánh giá tính hiệu quả
của những biện pháp quản lý HĐDH đã được sử dụng nhằm chắt lọc và kế
thừa những điểm mạnh để từ đó xây dựng, phát triển, hoàn tiện chúng trong
điều kiện hiện nay.
Các biện pháp được đề xuất phải đảm bảo tác động để nâng cao nhận
thức đến tổ chức các tác động phát triển năng lực tổ chức hoạt động dạy học
cho trẻ của giáo viên; đổi mới các phương pháp và hình thức tổ chức hoạt
động dạy học đến công tác đánh giá, đảm bảo các điều kiện môi trường để
thúc đẩy, nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động dạy học, chất lượng giáo
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
dục trẻ mẫu giáo.
3.2. Một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo ở trường
mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
3.2.1. Biện pháp 1: Tổ chức nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo
viên về tổ chức HĐDH và quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
3.2.1.1. Mục tiêu
Giúp CBQL, GV nhận thức đúng đắn , đầy đủ, sâu sắc về tầm quan trọng
và ý nghĩa việc tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non trong việc
thực hiện mục tiêu của giáo dục mầm non. Đồng thời nâng cao nhận thức về lý
luận và thực tiễn tổ chức, quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non.
Việc nâng cao nhận thức cho CBQL, GV về ý nghĩa việc tổ chức HĐDH
và quản lý HĐDH là tiền đề, cơ sở quan trọng để CBQL, GV lập kế hoạch tổ
chức, quản lý HĐDH cho trẻ.
Chất lượng tổ chức HĐDH của trẻ MN là tiền đề quan trọng để nhà trường
phát huy tầm ảnh hưởng của mình đến với cộng đồng. Chất lượng đó giúp cho
trẻ khỏe mạnh và phát triển các kỹ năng ứng dụng trong cuộc sống tốt thì vai trò
của nhà trường mới được phụ huynh thừa nhận.
Hiểu rõ đặc điểm của HĐDH có ảnh hưởng rất lớn đến việc hình thành và
phát triển tư duy, nhân cách, đạo đức, thẩm mỹ và tình cảm xã hội của trẻ MN
để thực hiện mục tiêu chương trình GDMN.
Nắm được tiêu chí đánh giá chất lượng tổ chức HĐDH cho trẻ MN để điều
chỉnh kế hoạch tổ chức hoạt động dạt kết quả như mong đợi.
3.2.1.2. Nội dung biện pháp
- Nâng cao nhận thức về ý nghĩa của việc tổ chức HĐDH cho trẻ.
+ Tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo là thực hiện quan điểm chỉ đạo của
Đảng, Nhà nước về giáo dục trẻ phát triển toàn diện.
+ Tổ chức HĐDH có vị trí, vai trò rất quan trọng góp phần hình thành và
phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ.
+ Tổ chức HĐDH cho trẻ là con đường hiệu quả để phát triển kỹ năng cho
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
trẻ.
- Nâng cao nhận thức về lý luận HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm
non bao gồm:
+ Nhận thức về mục tiêu, nhiệm vụ tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo.
+ Nguyên tắc tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo.
+ Nội dung, phương pháp tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo.
+ Các hình thức tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo.
- Nâng cao nhận thức về lý luận quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo bao gồm:
+ Vai trò của hiệu trưởng trong quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo.
+ Nội dung, phương pháp quản lý HĐDH và các yếu tố ảnh hưởng đến
hiệu quả quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non.
- Đối với CBQL: Phải quán triệt các chủ trương, đường lối của Đảng và
Nhà nước, các quy chế của BGD&ĐT, chỉ đạo của SGD&ĐT, PGD&ĐT về
công tác tổ chức HĐDH và quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm
non.
- Đối với giáo viên: người trực tiếp hướng dẫn, tổ chức HĐDH cho trẻ cần
có nhận thức đúng đắn về mục tiêu GDMN và tầm quan trọng của việc tổ chức
HĐDH cho trẻ mẫu giáo, cần có tinh thần trách nhiệm cao, cần có kinh nghiệm
và phương pháp tổ chức các HĐDH cho trẻ.
3.2.1.3. Cách thức tiến hành
Tăng cường công tác bồi dưỡng nâng cao năng lực cho CBQL trường mầm
non về các văn bản quy định hiện hành.
Giúp đội ngũ CBQL, GV nhà trường phát huy được vai trò chủ động, sáng
tạo, khai thác ở mức cao nhất năng lực, tiềm năng của mọi người để họ có thể
cống hiến được nhiều nhất cho việc thực hiện mục tiêu GDMN đề ra.
Muốn cho CBQL, GV nhận thức đúng và tích cực về tầm quan trọng và
chất lượng tổ chức HĐDH cho trẻ thì cần nêu rõ được mục đích và lợi ích của
việc nâng cao chất lượng tổ chức HĐDH cho trẻ.
Tuyên truyền để các cấp, các ngành nhận thức một cách đúng đắn việc
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
nâng cao chất lượng để tổ chức HĐDH cho trẻ.
3.2.1.4. Điều kiện thực hiện
Việc xây dựng và thực hiện công tác nâng cao nhận thức, trình độ và năng
lực chuyên môn cho CBQL, GV cần đảm bảo tính kế thừa và tầm chiến lược lâu
dài. Vì thế phải có thời gian, cơ sở vật chất, tài chính phù hợp.
Tăng cường công tác giáo dục mầm non theo pháp luật, nghiêm túc thực
hiện quy chế chuyên môn và Điều lệ trường mầm non trong tất cả các trường.
Xây dựng môi trường thân thiện giữa gia đình, nhà trường và cộng đồng.
3.2.2. Biện pháp2: Quản lý đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức HĐDH
cho trẻ mẫu giáo
3.2.2.1. Mục tiêu
Yêu cầu của phương pháp tổ chức HĐDH của trẻ là phải phát huy tính tích
cực, tự giác, chủ động sáng tạo của trẻ, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa
tuổi, rèn kỹ năng chơi, tác động đến tình cảm, đem lại niềm tin, hứng thú tích
cực tham gia hoạt động dạy học của trẻ.
Đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức HĐDH cho trẻ nhằm biến quá
trình vui chơi thành quá trình tự vui chơi, tự rèn luyện của trẻ trong và bằng hoạt
động với tính đa dạng, phong phú về nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức.
3.2.2.2. Nội dung biện pháp
Xây dựng sử dụng các phương pháp tổ chức HĐDH thiết thực, phù hợp
với đặc điểm, điều kiện của nhà trường, địa phương và đảm bảo tính hiệu quả.
Phương pháp tổ chức hoạt động phải rất linh hoạt, đa dạng, khắc phục tính đơn
điệu, lặp đi lặp lại một vài phương pháp và đã quá quen thuộc với trẻ, gây ra
nhàm chán, tẻ nhạt với trẻ.
Qua thực tế khảo sát các phương pháp tổ chức HĐDH mà CBQL, GV các
trường mầm non trên địa bàn thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên thường
sử dụng nhất là phương pháp giảng giải, phương pháp đàm thoại, phương pháp
nêu gương...các phương pháp trên đã có tác dụng nhất định trong việc giáo dục,
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
hình thành nhân cách trẻ. Bên cạnh đó một số phương pháp như phương pháp xử
lý tình huống, phương pháp trò chơi khi được sử dụng đã thu hút được sự chú ý
của trẻ vào HĐDH thì ít được CBQL, GV vận dụng. Đây là những phương pháp
giúp phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của trẻ trong quá trình tổ chức,
tham gia vào các HĐDH. Chúng tôi cho rằng, những phương pháp trên nếu được
nghiên cứu vận dụng một cách khoa học thì chắc chắn sẽ mang lại hiệu quả cao.
- Xây dựng hình thức tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non.
Ở các trường mầm non hiện nay HĐDH được tổ chức dưới nhiều hình thức
khác nhau như thông qua các giờ chơi tự do, giờ đón trả trẻ, thông qua các tiết
học và các hoạt động ngoại khóa...Hình thức được sử dụng nhiều nhất là thông
qua hoạt động ngoài trời.
Do đó cần tìm ra những hình thức tổ chức mới, thu hút được trẻ tham gia
và quan trọng là phải tạo hứng thú cho trẻ.
Phân tích đánh giá các phương pháp và các hình thức đã và đang thực hiện
để kịp thời phát huy ưu điểm và khắc phục những hạn chế của chúng.
Xây dựng các phương pháp tổ chức đặc thù gắn với nhiệm vụ tổ chức
HĐDH đáp ứng nhu cầu vui chơi, rèn luyện kỹ năng chơi của trẻ và điều kiện tổ
chức của nhà trường.
3.2.2.3. Cách thức tiến hành
- Hiệu trưởng xây dựng, triển khai kế hoạch chỉ đạo nhà trường tổ chức tốt
các HĐDH nhằm hình thành và phát triển cho học sinh theo mục tiêu GDMN.
- Hiệu trưởng xây dựng tiêu chí kiểm tra, đánh giá hiệu quả công tác này.
Có kế hoạch hỗ trợ phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn, giáo viên nhằm làm
tốt công tác tổ chức HĐDH cho trẻ.
- Đa dạng hóa các hình thức tổ chức HĐDH cho trẻ như:
+ Tổ chức các HĐDH thông qua các tiết học trong nhà trường: tăng cường
tổ chức theo hướng tích hợp.
+ Tổ chức các HĐDH thông qua giờ chơi tự do, qua giờ đón và trả trẻ.
+ Tổ chức các HĐDH thông qua các ngày hội, ngày lễ, thông qua các buổi
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ngoại khóa VD. Cho trẻ chơi các trò chơi dân gian...
3.2.2.4. Điều kiện thực hiện
- Hiệu trưởng cần có văn bản chỉ đạo việc đa dạng hóa hình thức tổ chức
HĐDH cho trẻ.
- GV có năng lực tổ chức các HĐDH đa dạng, linh hoạt, sáng tạo, phù hợp
với đối tượng.
- Các hoạt động được xây dựng và tổ chức cho trẻ phải đảm bảo tính mục
đích của HĐDH, phù hợp với đặc điểm, tâm sinh lý của trẻ, đảm bảo tính đa dạng
phong phú của các phương pháp và hình thức thể hiện, thu hút được đông đảo
học sinh tham gia, đồng thời đảm bảo được tính khả thi trong điều kiện về cơ sở
vật chất, kinh phí.
3.2.3. Biện pháp 3: Tổ chức bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động dạy học
cho giáo viên, đáp ứng yêu cầu tổ chức hiệu quả HĐDH cho trẻ mẫu giáo
3.2.3.1. Mục tiêu
Chất lượng đội ngũ giáo viên có vai trò quyết định chất lượng tổ chức hoạt
động dạy học cho trẻ, trong đó yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả tổ chức
HĐDH cho trẻ chính là yếu tố năng lực của giáo viên. Do đó biện pháp này được
đưa ra nhằm tăng cường năng lực tổ chức HĐDH cho đội ngũ giáo viên để phát
huy tính tích cực, chất lượng giáo dục của học sinh.
3.2.3.2. Nội dung biện pháp
Tổ chức bồi dưỡng năng lực thiết kế, tổ chức, đánh giá kết quả hoạt động
dạy học cho trẻ mẫu giáo theo chủ đề trong chương trình giáo dục;
Tổ chức bồi dưỡng năng lực thiết kế, tổ chức, đánh giá kết quả hoạt động
dạy học cho trẻ mẫu giáo theo chủ đề phát sinh, gắn với thực tiễn địa phương,
vùng miền và nhu cầu phát sinh của trẻ;
Tổ chức bồi dưỡng năng lực thiết kế và sử dụng hiệu quả môi trường tổ
chức hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo ở trong và ngoài lớp học, gắn với hoạt
động dạy học ở các góc hoạt động và trò chơi trong các thời điểm, các hoạt động
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
có chủ đích khác theo chế độ sinh hoạt hàng ngày.
3.2.3.3. Cách thức tiến hành
Hiệu trưởng nhà trường tổ chức đánh giá trình độ năng lực của giáo viên,
rà soát, xác định nội dung năng lực cần bồi dưỡng phát triển cho giáo viên;
Tổ chức các phương pháp và hình thức bồi dưỡng đa dạng: Hội thảo
chuyên gia, tập huấn về phương pháp tổ chức hoạt động dạy học và phương pháp
xây dựng và sử dụng môi trường hoạt động dạy học dưới sự hướng dẫn của
chuyên gia;
Tư vấn cho Phòng giáo dục; phối hợp với hiệu trưởng các trường mầm
non trong huyện tổ chức các hoạt động trao đổi kinh nghiệm giữa các trường
mầm non theo cụm trường về năng lực tổ chức HĐDH cho giá viên.
- Tập trung bồi dưỡng một số năng lực cho giáo viên như:
+ Năng lực xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động dạy học.
+ Năng lực cập nhật kiến thức chuyên môn về đổi mới phương pháp và
hình thức tổ chức hoạt động dạy học;
+ Năng lực đánh giá phân loại đối tượng học sinh để tổ chức hoạt động
dạy học cho trẻ hiệu quả.
+ Năng lực xử lý tình huống sư phạm trong tổ chức hoạt động dạy học cho
trẻ.
+ Năng lực tổ chức HĐDH.
- Chỉ đạo xây dựng mỗi nhà trường là một trung tâm bồi dưỡng giáo viên.
Mỗi giáo viên cũng chủ động tự bồi dưỡng để không chỉ nâng cao trình độ chuyên
môn mà còn nâng cao kỹ năng tổ chức các HĐDH.
3.2.3.4. Điều kiện thực hiện
- Giáo viên trong nhà trường nhận thức rõ trách nhiệm, vai trò của mình
trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục trẻ nói chung và chất lượng tổ chức hoạt
động dạy học cho trẻ nói riêng; từ đó, có nhu cầu, ý thức tích cực tham gia các
hoạt động bồi dưỡng và tích cực tự bồi dưỡng để phát triển năng lực tổ chức hoạt
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
động dạy học cho trẻ.
- Hiệu trưởng làm tốt chức năng tư vấn, tham vấn cho lãnh đạo Phòng giáo
dục về bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động dạy học và năng lực xây dựng, sử
dụng môi trường tổ chức hoạt động dạy học cho trẻ ở trường mầm non;
- Hiệu trưởng tổ chức các hoạt động bồi dưỡng, trao đổi chuyên môn theo
tổ chuyên môn, cụm trường, xây dựng môi trường nhà trường tích cực để giáo
viên tích cực, chủ động trong hoạt động bồi dưỡng và tự bồi dưỡng chuyên môn.
3.2.4. Biện pháp 4: Lập kế hoạch đầu tư và quản lý sử dụng hiệu quả cơ sở vật
chất, xây dựng môi trường tổ chức hoạt động dạy học an toàn, hiệu quả cho trẻ
3.2.4.1. Mục tiêu
- Hiệu trưởng lập kế hoạch đầu tư nâng cấp sửa chữa phòng nhóm đã xuống
cấp, mở rộng khuôn viên nhà trường đảm bảo đủ diện tích cho trẻ hoạt động.
- Xây dựng môi trường xanh - sạch - đẹp, thân thiện để tạo cơ hội tốt nhất
cho trẻ hoạt động học tập và vui chơi một cách tích cực.
- Đầu tư ngân sách cũng như làm tốt công tác XHHGD để mua sắm các
trang thiết bị phù hợp, hiện đại, đảm bảo an toàn, tiện lợi, vệ sinh, thẩm mỹ.
3.2.4.2. Nội dung biện pháp
- Chỉ đạo Nhà trường đẩy mạnh và nâng cao chất lượng cơ sở vật chất của
Nhà trường.
- Đầu tư cơ sở vật chất, đồ dùng đồ chơi, trang thiết bị trong lớp học cũng
như ngoài trời phục vụ cho HĐDH của trẻ.
3.2.4.3. Cách thức tiến hành
- Tăng cường việc tổ chức các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn của
công tác quản lý về sử dụng các nguồn kinh phí ngân sách trong đầu tư xây mới,
sửa chữa, mua sắm.
- Xây dựng kế hoạch hàng năm cụ thể trong từng nguồn kinh phí, phát huy
tinh thần trách nhiệm, tinh thần chủ động của đơn vị trong việc sử dụng hiệu quả
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
nguồn ngân sách.
- Huy động mọi nguồn lực trong xã hội để phát triển mạng lưới trường lớp,
nâng cấp cơ sở vật chất, bổ sung đồ dùng đồ chơi và thiết bị dạy học theo hướng
chuẩn hóa, hiện đại hóa đáp ứng yêu cầu phát triển sự nghiệp giáo dục đào tạo
của thành phố.
- Thay dần và đổi mới trang thiết bị giáo dục phù hợp môi trường sư phạm,
đảm bảo an toàn cho trẻ. Khuyến khích trang bị đồ dùng đồ chơi phù hợp với lứa
tuổi.
- Chọn lọc và đưa các loại nguyên vật liệu trong tự nhiên đảm bảo vệ sinh,
an toàn cho trẻ khi sử dụng.
3.2.4.4. Điều kiện thực hiện
- Nhà trường cần nhận thức được vai trò của việc đầu tư cơ sở vật chất, đồ
dùng, đồ chơi để tổ chức HĐDH cho trẻ.
- Khi xây dựng kế hoạch cho việc cải tạo, sửa chữa cơ sở vật chất, mua
sắm trang thiết bị đồ dùng đồ chơi thì hiệu trưởng cần phải sắp xếp theo thứ tự
ưu tiên, xuất phát từ khả năng các nguồn kinh phí và đặc điểm của trường mình,
tránh việc chạy theo hình thức.
3.2.5. Biện pháp 5: Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá việc tổ chức
HĐDH cho trẻ mẫu giáo và phản hồi thông tin để cải tiến
3.2.5.1. Mục tiêu
Tăng cường công tác quản lý hiệu quả việc tổ chức HĐDH cho trẻ, qua
công tác kiểm tra đánh giá phát hiện những ưu điểm, những tồn tại trong tổ chức
HĐDH để phát huy những ưu điểm, điều chỉnh, khắc phục những hạn chế trong
quá trình tổ chức HĐDH cho trẻ.
Thực hiện có hiệu quả để đạt mục tiêu GDMN, cụ thể là chương trình
GDMN.
Giúp đội ngũ CBQL quản lý và chỉ đạo giáo viên đúng hướng trong thực
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
hiện chương trình GDMN.
Tạo cơ hội cho giáo viên chủ động xây dựng kế hoạch giáo dục nói chung,
kế hoạch tổ chức HĐDH nói riêng cho trẻ phù hợp với khả năng của trẻ, phù hợp
với tình hình của nhà trường và của địa phương.
Xây dựng mạng lưới chuyên môn vững chắc, hoạt động có hiệu quả trong
việc kiểm tra chéo, nhân rộng điển hình chất lượng của việc tổ chức HĐDH cho
trẻ.
3.2.5.2. Nội dung biện pháp
Xây dựng quy chế về thanh tra, kiểm tra quá trình tổ chức HĐDH cho trẻ.
Tổ chức các hoạt động thanh tra, kiểm tra, đánh giá nhằm phát hiện và
khen thưởng những giáo viên có thành tích cao trong quá trình tổ chức HĐDH
cho trẻ.
Quản lý chất lượng tổ chức HĐDH cho trẻ ở các trường mầm non qua mục
tiêu, kế hoạch thực hiện, môi trường cho trẻ hoạt động, nội dung, kết quả mong
đợi, hình thức tổ chức.
3.2.5.3. Cách thức tiến hành
Hiệu trưởng căn cứ vào chương trình GDMN, căn cứ vào hướng dẫn thực
hiện nhiệm vụ năm học của PGD&ĐT, căn cứ vào tình hình thực tế của nhà trường
và địa phương để xây dựng kế hoạch kiểm tra đánh giá cho phù hợp.
Thông qua kế hoạch kiểm tra đánh giá trong Hội đồng sư phạm nhà trường
để bàn bạc thống nhất với đội ngũ CBGV nhà trường để cùng thực hiện.
3.2.5.4. Điều kiện thực hiện
Xây dựng lực lượng cán bộ kiểm tra có trình độ chuyên môn nghiệp vụ
vững vàng, có phẩm chất đạo đức tốt, có uy tín nghề nghiệp, đáp ứng được nhu
cầu thanh, kiểm tra và đánh giá.
Thường xuyên tổ chức tập huấn học tập về nghiệp vụ thanh kiểm tra.
Tăng cường công tác quản lý của hiệu trưởng bằng hình thức trực tiếp hay
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
gián tiếp thông qua đội ngũ phó hiệu trưởng và tổ trưởng chuyên môn.
3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của biện pháp quản lý HĐDH
3.3.1. Mục đích khảo nghiệm
Tác giả đề tài tiến hành khảo nghiệm nhằm mục đích khẳng định tính
cần thiết và khả thi của các biện pháp quản lý nhằm tăng cường hiệu quả tổ
chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non thành phố Thái Nguyên,
tỉnh Thái Nguyên.
3.3.2. Nội dung, cách thức khảo nghiệm
- Về nội dung: Khảo nghiệm về mức độ cần thiết và không cần thiết của
các biện pháp quản lý nhằm tăng cường tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường
mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên và tính khả thi của những
biện pháp mà đề tài đã đề xuất.
- Về cách thức:
+ Xây dựng phiếu hỏi.
+ Tổ chức xin ý kiến: trưng cầu ý kiến của 5 CBQL cấp PGD&ĐT, 10 CBQL
cấp trường, 30 giáo viên về những biện pháp quản lý mà đề tài đã xây dựng.
3.3.3. Kết quả khảo nghiệm
Qua các số liệu ở bảng 3.1 cho thấy: các biện pháp quản lý HĐDH cho trẻ
mẫu giáo ở trường mầm non mà chúng tôi xây dựng đều được CBQL, GV đánh
giá mức rất cần thiết chiếm tỷ lệ cao. Trong đó:
Biện pháp 1: Tổ chức nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo
viên về tổ chức HĐDH và quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
được xếp bậc 1(100%).
Biện pháp 3: Tổ chức bồi dưỡng năng lực tổ chức HĐDH cho giáo viên, đáp
ứng yêu cầu tổ chức hiệu quả HĐDH cho trẻ mẫu giáo được xếp bậc 2 (90%).
Biện pháp 5: Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá việc tổ chức HĐDH
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
cho trẻ mẫu giáo và phản hồi thông tin để cải tiến xếp bậc 3 (87,5%).
Biện pháp 2: Quản lý đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức HĐDH
cho trẻ mẫu giáo xếp bậc 4 (85%)
Biện pháp 4: Lập kế hoạch đầu tư và quản lý hiệu quả cơ sở vật chất, xây
dựng môi trường tổ chức HĐDH an toàn, hiệu quả cho trẻ xếp thứ 5 (67,5%).
Không có CBQL, GV nào đánh giá những biện pháp này không cần thiết.
Bảng 3.1. Đánh giá của CBQL, GV về mức độ cần thiết
của các biện pháp quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
Mức độ cần thiết (tỷ lệ %)
STT Các biện pháp Thứ bậc
Cần thiết Rất cần thiết Không cần thiết
Tổ chức nâng cao nhận thức cho đội
ngũ cán bộ quản lý, giáo viên về tổ chức 100 0 0 1 1 HĐDH và quản lý HĐDH cho trẻ mẫu
giáo ở trường mầm non
Quản lý đổi mới phương pháp và hình 85 15 0 4 2 thức tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo
Tổ chức bồi dưỡng năng lực tổ chức
HĐDH cho giáo viên, đáp ứng yêu cầu 90 10 0 2 3 tổ chức hiệu quả HĐDH cho trẻ mẫu
giáo
Lập kế hoạch đầu tư và quản lý hiệu quả
4 cơ sở vật chất, xây dựng môi trường tổ 67,5 32,5 0 5
chức HĐDH an toàn, hiệu quả cho trẻ
Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá
5 việc tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo và 87,5 12,5 0 3
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
phản hồi thông tin để cải tiến
Bảng 3.2. Đánh giá của CBQL, GV về mức độ khả thi của các biện pháp
STT Các biện pháp Thứ bậc quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non Tính khả thi (tỷ lệ %) Khả thi Rất khả thi Không khả thi
Tổ chức nâng cao nhận thức cho đội
ngũ cán bộ quản lý, giáo viên về tổ chức 82,5 17,5 0 1 1 HĐDH và quản lý HĐDH cho trẻ mẫu
giáo ở trường mầm non
Quản lý đổi mới phương pháp và hình 72,5 27,5 0 4 2 thức tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo
Tổ chức bồi dưỡng năng lực tổ chức
HĐDH cho giáo viên, đáp ứng yêu cầu 77,5 22,5 0 3 3 tổ chức hiệu quả HĐDH cho trẻ mẫu
giáo
Lập kế hoạch đầu tư và quản lý hiệu quả
4 cơ sở vật chất, xây dựng môi trường tổ 62,5 37,5 0 5
chức HĐDH an toàn, hiệu quả cho trẻ
Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá
5 việc tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo 80 20 0 2
và phản hồi thông tin để cải tiến
Qua các số liệu ở bảng 3.2 cho thấy: các biện pháp quản lý HĐDH cho trẻ
mẫu giáo ở trường mầm non mà chúng tôi xây dựng đều được CBQL, GV đánh
giá mức rất khả thi chiếm tỷ lệ cao. Trong đó:
Biện pháp 1: Tổ chức nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo
viên về tổ chức HĐDH và quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
đạt xếp bậc 1 (82,5%).
Biện pháp 5: Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá việc tổ chức HĐDH
cho trẻ mẫu giáo và phản hồi thông tin để cải tiến xếp bậc 2 (80%).
Biện pháp 3: Tổ chức bồi dưỡng năng lực tổ chức HĐDH cho giáo viên,
đáp ứng yêu cầu tổ chức hiệu quả HĐDH cho trẻ mẫu giáo xếp bậc 3 (77,5%).
Biện pháp 2: Quản lý đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức HĐDH
cho trẻ mẫu giáo xếp bậc 4 (72,5%).
Biện pháp 4: Lập kế hoạch đầu tư và quản lý hiệu quả cơ sở vật chất, xây
dựng môi trường tổ chức HĐDH an toàn, hiệu quả cho trẻ xếp bậc 6 (62,5%).
Không có CBQL, GV nào đánh giá những biện pháp này không có tính
khả thi.
Điều đó chứng tỏ 5 biện pháp chúng tôi đưa ra là cần thiết và có khả năng
vận dụng vào thực tế quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non
thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.
Kết luận chương 3
Qua nghiên cứu và khảo sát thực tế chúng tôi đã đưa ra 5 biện pháp quản
lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái
Nguyên. Kết quả khảo nghiệm cho thấy tất cả các biện pháp đưa ra đều có tính
cần thiết và tính khả thi cao. Mỗi biện pháp có một vai trò riêng song chúng có
mối quan hệ gắn bó mật thiết với nhau, bổ sung cho nhau, giúp cho các nhà quản
lý giáo dục thực hiện tốt chức năng quản lý HĐDH cho trẻ tại trường mình. Trong
quá trình quản lý, nhà quản lý phải vận dung phối hợp đồng bộ, sáng tạo các biện
pháp đã nêu tùy theo điều kiện thực tế của nhà trường sẽ đạt hiệu quả tổ chức
HĐDH cho trẻ như mong muốn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
diện của các trường mầm non hiện nay.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
Tổ chức HĐDH cho trẻ là nhiệm vụ quan trọng nhằm giúp trẻ phát triển
toàn diện nhân cách chuẩn bị cho trẻ bước vào lớp một. Tổ chức HĐDH cho trẻ
là thực hiện mục tiêu trang bị cho trẻ những kiến thức, kỹ năng, giúp trẻ nhận
thức đúng đắn, đầy đủ về nhận thức. Trên cơ sở đó, có thái độ, động cơ, hành
động tích cực trong khi tham gia vào hoạt động dạy học.
Chất lượng tổ chức hoạt động dạy học cho trẻ phụ thuộc trực tiếp vào năng
lực của đội ngũ giáo viên và công tác quản lý của người hiệu trưởng trường mầm
non
Qua nghiên cứu khảo sát chúng tôi nhận thấy, thực trạng quản lý HĐDH cho
trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
những năm gần đây đã được các cấp quản lý trong và ngoài nhà trường quan tâm
đã và đang mang lại một kết quả nhất định. Tuy nhiên hình thức tổ chức còn chưa
đa dạng nên chưa thu hút được trẻ tích cực, chủ động tham gia vào hoạt động dạy
học.
Đội ngũ CBQL, GV còn hạn chế về trình độ, năng lực tổ chức các HĐDH
nên việc xây dựng, tổ chức chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá HĐDH cho trẻ còn thiếu
chặt chẽ, khoa học. Cơ sở vật chất, kinh phí đầu tư cho HĐDH còn nhiều khoa
khăn, thiếu thốn.
Quá trình nghiên cứu lý luận và thực tiễn là cơ sở để chúng tôi đề xuất 5
biện pháp quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non thành phố Thái
Nguyên, tỉnh Thái Nguyên đó là: Tổ chức nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán
bộ quản lý, giáo viên về tổ chức HĐDH và quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở
trường mầm non; Quản lý đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức HĐDH cho
trẻ mẫu giáo; Tổ chức bồi dưỡng năng lực tổ chức HĐDH cho giáo viên, đáp
ứng yêu cầu tổ chức hiệu quả HĐDH cho trẻ mẫu giáo; Lập kế hoạch đầu tư và
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
quản lý hiệu quả cơ sở vật chất, xây dựng môi trường tổ chức HĐDH an toàn,
hiệu quả cho trẻ; Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá việc tổ chức HĐDH
cho trẻ mẫu giáo và phản hồi thông tin để cải tiến.
Qua khảo nghiệm, các biện pháp trên đều được đánh giá là đảm bảo tính
cần thiết, khả thi của các biện pháp đó nhằn đạt mục tiêu chung GDMN và cụ
thể hơn là chương trình GDMN, góp phần nâng cao chất lượng tổ chức HĐDH
cho trẻ ở trường mầm non phát triển toàn diện và bền vững góp phần vào sự phát
triển chung của GDMN thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên cũng như của
cả nước trong sự nghiệp giáo dục.
2. Khuyến nghị
2.1. Đối với Sở GD&ĐT và PGD&ĐT
Chỉ đạo chương trình GDMN đồng bộ, tập trung sâu sát việc thực hiện
chương trình ở các trường mầm non.
Thường xuyên tổ chức các chuyên đề nhằm nâng cao năng lực tổ chức các
HĐDH cho trẻ của giáo viên và nâng cao năng lực quản lý hoạt động dạy học
của cán bộ quản lý cấp trường (tổ trưởng chuyên môn, hiệu phó phụ trách chuyên
môn và hiệu trưởng trường mầm non).
Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị đồ dùng đồ chơi để giúp
giáo viên tổ chức tốt các HĐDH cho trẻ.
Xây dựng và tổ chức thực hiện các chính sách phối hợp giữa nhà trường
mầm non, Phòng giáo dục và địa phương để tăng cường các nguồn lực từ xã hội
hóa giáo dục cho việc nâng cao chất lượng và hiệu quả tổ chức hoạt động dạy
học cho trẻ.
2.2. Đối với các trường mầm non
Quán triệt chủ trương, thực hiện các văn bản cấp trên chỉ đạo, các văn bản
có liên quan đến chất lượng tổ chức HĐDH cho trẻ ở trường mầm non.
Không ngừng nâng cao phẩm chất năng lực của đội ngũ CBQL, GV đảm
bảo điều kiện tốt về năng lực, phát triển tốt về nhận thức, có tinh thần trách nhiệm
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
cao.
Quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, kinh phí cho việc mua đồ dùng đồ chơi để
tổ chức HĐDH cho trẻ đạt hiệu quả.
Nâng cao vai trò công tác tự kiểm tra đánh giá. Việc đánh giá đúng thực
chất năng lực của GV để phân công bố trí và sử dụng đội ngũ hợp lý, phù hợp
với chuyên môn được đào tạo.
Xây dựng môi trường hoạt động thân thiện, an toàn cho trẻ khi trẻ tham
gia vui chơi. Sử dụng cách động viên khuyến khích và khen trẻ phù hợp với
những tình huống và tính các của trẻ, hướng dẫn và khuyến khích trẻ thực hành
vui chơi, tìm tòi, khám phá.
2.3. Đối với giáo viên
- Làm tốt công tác tham mưu với nhà trường và phụ huynh đầu tư cơ sở
vật chất mua sắm đồ dùng, đồ chơi, trang trí tạo môi trường cho trẻ chơi.
- Giáo viên cần tăng cường công tác tự bồi dưỡng, nâng cao năng lực, trình
độ chuyên môn để tổ chức tốt HĐDH cho trẻ.
2.4. Đối với gia đình trẻ
- Cần có sự phối hợp chặt chẽ với nhà trường, đặc biệt là với giáo viên để
có thể nắm được thông tin về sự phát triển toàn diện của trẻ.
- Có sự ủng hộ với nhà trường , lớp học trong việc hỗ trợ xã hội hóa giáo
dục để mua sắm, sưu tầm đồ dùng đồ chơi cho trẻ chơi.
- Qua tâm giáo dục trẻ, tạo điều kiện cho trẻ được tham gia vui chơi một
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
cách tự nhiên.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2006), Đề án phát triển giáo dục mầm non giai
đoạn 2006 - 2015; Quyết định số 149/2006/QĐ - TTg ngày 23/6/2006,
Hà Nội.
2. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2008), Điều lệ trường mầm non, Quyết định số
14/2008QĐ-BGDĐT ngày ngày 7/4/2008, Hà Nội.
3. Bộ giáo dục và Đào Tạo (2008), Quy định về chuẩn nghề nghiệp giáo viên
mầm non, Quyết định số 02/2008/QĐ-BGDĐT ngày 22/1/2008, Hà Nội
4. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2009), Chiến lược phát triển giáo dục đào tạo
2008 - 2020, Nxb Giáo dục.
5. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2009), Chương trình giáo dục mầm non, Thông tư
số 17/2009/QĐ-BDG&ĐT ngày 25/7/2009, HàNội.
6. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2009), Đổi mới quản lý nâng cao chất lượng giáo
dục theo chủ đề năm học 2009 - 2010 và các quy định mới nhất đối với
trường học, Nxb Lao động.
7. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2010), Thông tư số 02/2010/TT-BGDĐT ngày
11/2/2010, HàNội.
8. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2014), Tài liệu Bồi dưỡng thường xuyên Cán bộ quản
lý và giáo viên mầm non năm học 2014 - 2015, Nxb Giáo dục Việt Nam.
9. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2015), Điều lệ trường mầm non, Quyết định số
04/2015/QĐ-BDG&ĐT ngày 24/12/201, Hà Nội.
10. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2015), Tài liệu Bồi dưỡng thường xuyên Cán bộ quản
lý và giáo viên mầm non năm học 2015 - 2016, Nxb Giáo dục Việt Nam.
11. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2016), Tài liệu Bồi dưỡng thường xuyên Cán bộ quản
lý và giáo viên mầm non năm học 2016 - 2017, Nxb Giáo dục Việt Nam.
12. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2013), Thông tư 34/2013/TT-BGDĐT
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ngày17/09/2013, Hà Nội.
13. Đặng Quốc Bảo (1997), Một số khái niệm về quản lý giáo dục, Trường
CBQL - ĐTTWW 1, Hà Nội.
14. Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2004), Bài giảng cơ sở về khoa
học quản lý, Khoa sư phạm, Đại học Quốc gia Hà Nội.
15. Vũ Dũng, Nguyễn Thị Mai Lan (2013), Tâm lý học quản lý, NxbKHXH.
16. Đảng Cộng Sản Việt Nam (2016),Văn kiện đại hội Đảng toàn quốc lần thứ
XII Đảng Cộng Sản Việt Nam, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
17. H.Fayon (1919), Những nguyên tắc quản lý một cách khoa học.
18. Phạm Minh Hạc (1986), Một số vấn đề giáo dục và khoa học giáo dục, Nxb
Giáo dục, Hà Nội.
19. Nguyễn Thị Bích Hạnh (2009), Cẩm nang nghiệp vụ quản lý giáo dục mầm
non kiến thức và kỹ năng, Nxb Hà Nội.
20. Harold Koontz (1993), Những vấn đề cốt yếu của quản lý, Nxb Khoa học
và Kỹ thuật, Hồ Chí Minh toàn tập, T7, Sđd,Tr562.
21. Đặng Vũ Hoạt, Hà Thế Ngữ (1987), Những vấn đề cốt yếu trong quản lý,
Nxb Giáo dục.
22. Học viện Quản lý giáo dục Hà Nội (2009), Tài liệu tập huấn nâng cao năng
lực quản lý thực hiện chương trình giáo dục mầm non thí điểm.
23. Nguyễn Thị Kim Hồng (2011), Ảnh hưởng của chương trình giáo dục mầm
non hiện hành đến phương pháp và hình thức tổ chức dạy học của giáo viên
mầm non, thành phố Phan Thiết, Luận văn Quản lý giáo dục, Đại học Quốc
gia Hà Nội.
24. Trương Thị Xuân Huệ (2014), "Bàn về giờ học trong trường mầm non hiện
đại và việc đào tạo giáo viên mầm non tại Việt Nam", Tạp chí Khoa học
Đại học Sư phạm Tp. Hồ Chí Minh (57).
25. Trần Kiểm (2004), Khoa học quản lý giáo dục, Nxb Giáo dục Tp. Hồ Chí
Minh.
26. Đặng Bá Lãm (2003), Giáo dục Việt Nam những thập niên đầu thế kỷ XXI,
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Nxb Giáo dục Hà Nội.
27. Bùi Mỹ Liên (2012), Thực trạng quản lý việc thực hiện chương trình giáo dục
mầm mon tại các trường mầm non quận Tân Bình, Tp. Hồ Chí Minh, Luận văn
Quản lý giáo dục, Trường Đại học Sư phạm Tp. Hồ Chí Minh.
28. Luật Giáo dục (2005), Nxb Chính trị Quốc gia, HàNội.
29. Luật Giáo dục sửa đổi, bổ sung (2010), Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội
30. Hà Thế Ngữ (1984), "Chức năng quản lý và nội dung công tác quản lý của
Hiệu trưởng", Tạp chí Nghiên cứu giáo dục(7).
31. Nguyễn Thị Thu Oanh (2015), Tổ chức các hoạt động giáo dục tích hợp theo chủ
đề trong chương trình giáo dục mầm non, Đề tài nghiên cứu khoa học.
32. Paul Hersey và Ken Blanc Heard (1993), Quản lý nguồn nhân lực, Sách
tham khảo, Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội.
33. Peter Drucker (1999), Những thách thức quản lý đối với thế kỷ 21, Nxb Trẻ.
34. Phòng Giáo dục và Đào tạo quận Gò Vấp, Báo cáo tổng kết năm học 2016
- 2017 ngành Giáo dục mầm non (tháng08/2017).
35. Trần Quốc Thành (2005), Kỹ năng và bài tập quản lý trường mầm non,
Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
36. Đào Thụy Xuân Thảo (2014), Giải pháp quản lý thực hiện chương trình
giáo dục mầm non ở các trường mầm non quận Tân Bình, thành phố Hồ
Chí Minh, Luận văn Quản lý giáo dục, Trường Đại học Vinh.
37. Nguyễn Đức Trí (2002), Quản lý quá trình đào tạo trong nhà trường, Viện
nghiên cứu và phát triển Giáodục.
38. Trường Cao đẳng Sư phạm Mẫu giáo Trung ương Tp. Hồ Chí Minh, Thông
tin khoa học giáo dục nhà trường và thực tiễn - Nâng cao chất lượng chương
trình giáo dục mầm non (số11/10-2014).
39. Nguyễn Thị Thanh Xuân (2012), Biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn
trong thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới ở các trường mầm non
thành phố Hải Dương, Luận văn quản lý giáo dục, Học viện khoa học xã
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
hội.
PHỤ LỤC
PHỤ LỤC 1: PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN
(Dành cho CBQL, GV)
Để giúp chúng tôi có những định hướng cụ thể trong tổ chức hoạt động
dạy học cho trẻ (HĐDH), quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
xin anh/chị vui lòng cho biết ý kiến của mình về các vấn đề sau:
Phần 1. Thông tin về người được trưng cầu
1.1. Họ tên:.....................................................................................................
1.2. Chức vụ /Giáo viên môn:………………………………………………
1.3. Đơn vị công tác:......................................................................................
Phần 2: Nội dung trưng cầu ý kiến
Câu 1. Anh/chị hiểu như thế nào về các khái niệm: Quản lý; Hoạt động dạy
học cho trẻ mẫu giáo; Quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo; Biện pháp quản lý
HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non.
Ý kiến đánh giá (Tỷ lệ %)
STT Khái niệm
Đồng ý Phân vân Không đồng ý
Quản lý là quá trình tác động có mục đích của
chủ thể quản lý lên khách thể quản lý bằng
việc vận dụng các chức năng quản lý nhằm sử
dụng có hiệu quả tiềm năng và cơ hội của tổ 1 chức để đạt mục tiêu đặt ra. Quản lý là sự tác
động điều khiển, hướng dẫn các quy trình xã
hội và hành vi hoạt động của con người nhằm
đạt tới mục đích đã xác định.
Trẻ mẫu giáo là trẻ em ở giai đoạn cuối cùng
2 của giai đoạn lứa tuổi mầm non, chuẩn bị vào
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
lớp một
Dạy học cho trẻ mẫu giáo là hoạt động hợp
tác dạy và học cùng nhau giữa giáo viên và
trẻ, trong đó giáo viên là người tổ chức,
hướng dẫn, tạo điều kiện, cơ hội cho trẻ 3 khám phá thế giới xung quanh, còn trẻ đóng
vai trò tích cực chiếm lĩnh kiến thức và kỹ
năng cần thiết cho việc học tập sau này của
mình.
Quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường
mầm non: Quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo
là hệ thống tác động có mục đích, có kế
hoạch của nhà quản lý (hiệu trưởng nhà
trường/tổ trưởng chuyên môn/giáo viên mầm
4 non) đến các yếu tố của hệ thống sư phạm
nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ, kế hoạch tổ
chức HĐDH để hình thành và phát triển nhân
cách cho trẻ theo mục tiêu của HĐDH nói
riêng, mục tiêu giáo dục mầm non đối với trẻ
mẫu giáo nói chung.
Biện pháp quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở
trường mầm non là cách làm, cách thức tổ
chức, quản lý của nhà quản lý - hiệu trưởng
5 nhà trường để nâng cao hiệu quả tổ chức
HĐDH cho trẻ, đáp ứng mục tiêu giáo dục
toàn diện nhân cách trẻ theo mục tiêu cấp học
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
mầm non.
Câu 2. Theo Anh/chị, hoạt động dạy học có vị trí như thế nào trong chương
trình giáo dục mầm non; mục tiêu, nhiệm vụ dạy học cho trẻ mẫu giáo là
gì?
Ý kiến đánh giá (Tỷ lệ%) STT Mục tiêu, nhiệm vụ dạy học cho trẻ mẫu giáo
Đồng ý
Không đồng ý Mục tiêu của tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu
giáo là giúp trẻ em phát triển toàn diện về thể
chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành
1. Mục tiêu những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị
cho trẻ em bước vào lớp một.
Nhiệm vụ tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo
là hình thành và phát triển ở trẻ em những chức
năng tâm lý, năng lực và phẩm chất mang tính
nền tảng, những kỹ năng sống cần thiết phù hợp
với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những 2. Nhiệm vụ
khả năng tiểm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở
các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt
đời của trẻ
Câu 3. Anh/chị hãy đánh giá về ý nghĩa của tổ chức hoạt động dạy học đối
với sự phát triển nhân cách trẻ mẫu giáo ở trường mầm non.
STT Nội dung đánh giá
Mức độ đánh giá (tỷ lệ %) Không Cần Rất cần cần thiết thiết thiết
1
2
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
3 HĐDH giúp phát triển trí tuệ cho trẻ mẫu giáo HĐDH là phương tiện giáo dục và phát triển đạo đức cho trẻ mẫu giáo HĐDH là phương tiện giáo dục và phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo
4
5
6 HĐDH là phương tiện giáo dục và phát triển thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo HĐDH là phương tiện giáo dục và phát triển lao động cho trẻ mẫu giáo Chuẩn bị tốt những điều kiện cần thiết cho trẻ vào học lớp 1
Câu 4. Theo ý kiến của anh/chị, quản lý dạy học cho trẻ mẫu giáo ở trường
mầm non cần thực hiện những nội dung nào trong các nội dung sau?
STT Nội dung quản lý dạy học
Đồng ý Ý kiến đánh giá (tỷ lệ %) Phân vân Không đồng ý
Quản lý mục tiêu, nhiệm vụ tổ chức 1 HĐDH cho trẻ MG ở trường mầm non
Quản lý thực hiện nội dung HĐDH 2 của trẻ MG ở trường mầm non
Quản lý phương pháp, hình thức tổ 3 chức HĐDH cho trẻ MG
Quản lý giáo viên và hoạt động bồi
4 dưỡng chuyên môn cho giáo viên về tổ chức
HĐDH cho trẻ MG
5 Quản lý trẻ trong hoạt động dạy học
Quản lý điều kiện cơ sở vật chất, môi 6 trường tổ chức HĐDH
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Quản lý công tác đánh giá kết quả 7 HĐDH của trẻ MG
Câu 5. Trường anh/chị đã tổ chức hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo với
những nội dung HĐDH nào sau đây?
Mức độ thực hiện
TT Nội dung HĐDH RTX TX ĐK CBG
(4đ) (3đ) (2đ) (1đ)
Phản ánh mục tiêu giáo dục, nội dung 1 giáo dục thuộc chủ đề Trường Mầm non.
Phản ánh mục tiêu giáo dục, nội dung 2 giáo dục thuộc chủ đề Gia đình
Phản ánh mục tiêu giáo dục, nội dung 3 giáo dục thuộc chủ đề Bản thân
Phản ánh mục tiêu giáo dục, nội dung 4 giáo dục thuộc chủ đề Giao thông
Phản ánh mục tiêu giáo dục, nội dung 5 giáo dục thuộc chủ đề Động vật
Phản ánh mục tiêu giáo dục, nội dung
6 giáo dục thuộc chủ đề thực vật - Tết và
Mùa xuân
Phản ánh mục tiêu giáo dục, nội dung 7 giáo dục thuộc chủ đề Nghề nghiệp
Phản ánh mục tiêu giáo dục, nội dung
8 giáo dục thuộc chủ đề Nước và hiện
tượng tự nhiên
Phản ánh mục tiêu giáo dục, nội dung
9 giáo dục thuộc chủ đề Quê hương, đất
nước, Bác Hồ
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Phản ánh mục tiêu giáo dục, nội dung 10 giáo dục thuộc chủ đề Trường tiểu học
Câu 6. Anh/ chị đánh giá như thế nào về các lĩnh vực phát triển cho trẻ mẫu
giáo ở trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên?
Mức độ tổ chức
TT Nội dung Thời điểm tổ chức RTX TX ĐK CBG
(4đ) (3đ) (2đ) (1đ)
Giáo dục bài học Lĩnh vực Bài học giáo dục dinh dưỡng 1 phát triển Bài học giáo dục hành vi kỹ thể chất năng
Nội dung Làm quen với tác Lĩnh vực phẩm văn học 2 phát triển Nội dung làm quen với chữ ngôn ngữ cái (5-6 tuổi)
Bài học nội dung làm quen
với toán Lĩnh vực
3 phát triển Bài học nội dung khám phá
nhận thức khoa học
Bài học nội dung xã hội
Bài học phát triển tình cảm (với Lĩnh vực
con người, với thiên nhiên) phát triển 4 tình cảm kĩ Bài học phát triển kỹ năng xã
năng xã hội hội
Bài học nội dung khám phá
khoa học Lĩnh vực
5 phát triển Bài học nội dung giáo dục âm
thẩm mĩ nhạc
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Bài học nội dung tạo hình
Câu 7: Anh/chị hãy đánh giá mức độ và hiệu quả sử dụng phương pháp sau
như thế nào để tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo?
STT Phương pháp tổ chức
Mức độ sử dụng Hiệu quả sử dụng TB TX (1đ) (3đ) CSD (1đ) T (3đ) ĐK (2đ) K (2đ) 1 Phương pháp thực hành trải nghiệm
2 Phương pháp trực quan minh họa
3 Phương pháp dùng lời
Phương pháp tình cảm khích lệ, 4 động viên
5 Phương pháp nêu gương đánh giá
Câu 8. Anh/chị đánh giá mức độ sử dụng những hình thức tổ chức HĐDH
cho trẻ mẫu giáo?
Mức độ sử dụng
STT Hình thức tổ chức HĐDH
CBG (1đ)
1 HĐDH do trẻ tự khởi xướng RTX (4đ) TX (3đ) ĐK (2đ)
2 HĐDH do cô khởi xướng
3 Hoạt động trong lớp
5 HĐDH theo hình thức cá nhân
6 HĐDH theo hình thức nhóm
7 HĐDH toàn lớp
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
HĐDH theo chủ đề của chương trình giáo 8 dục
Câu 9. Theo ý kiến của đồng chí, quản lý hoạt động dạy học cho trẻ mẫu
giáo ở trường mầm non cần quản lý những nội dung nào trong các nội dung
sau:
STT Nội dung quản lý
Đồng ý Ý kiến đánh giá (tỷ lệ %) Phân vân Không đồng ý
Quản lý mục tiêu, nhiệm vụ tổ chức 1 HĐDH cho trẻ MG ở trường mầm non
Quản lý thực hiện nội dung HĐDH 2 cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
Quản lý phương pháp, hình thức tổ 3 chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo
Quản lý giáo viên và hoạt động bồi
dưỡng chuyên môn cho giáo viên về tổ chức 4
HĐDH cho trẻ MG
5 Quản lý trẻ trong hoạt động dạy học
Quản lý điều kiện cơ sở vật chất, môi 6 trường tổ chức hoạt động dạy học
Quản lý công tác đánh giá kết quả 7 HĐDH của trẻ MG
Câu 10. Anh/chị hãy đánh giá về mức độ và kết quả thực hiện nội dung quản lý
hoạt động dạy học cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non?
[1]. Quản lý mục tiêu, nhiệm vụ tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường
mầm non
[2].Quản lý thực hiện nội dung HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non
[3].Quản lý phương pháp tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
[4].Quản lý hình thức tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo
[5].Quản lý giáo viên và trẻ trong hoạt động dạy học
[6].Quản lý môi trường tổ chức hoạt động dạy học cho trẻ
[7].Quản lý công tác đánh giá kết quả HĐDH
Mức độ thực hiện Kết quả thực hiện Nội
dung RTX TX ĐK CBG Tốt Khá TB Yếu
quản lý (4đ) (3đ) (2đ) (1đ) (4đ) (3đ) (2đ) (1đ)
[1]
[2]
[3]
[4]
[5]
[6]
[7]
Câu 11. Anh/chị cho biết ý kiến về mức độ và kết quả thực hiện phương
pháp quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non?
[1]. Phương pháp tổ chức- hành chính
[2]. Phương pháp kinh tế
[3]. Phương pháp tâm lý- xã hội
Mức độ thực hiện Kết quả thực hiện Phương
pháp RTX TX ĐK CBG Tốt Khá TB Yếu
quản lý (4đ) (3đ) (2đ) (1đ) (4đ) (3đ) (2đ) (1đ)
[1]
[2]
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
[3]
Câu 12. Anh/chị hãy đánh giá về ảnh hưởng của những yếu tố sau trong
quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non?
Mức độ ảnh hưởng
STT Yếu tố ảnh hưởng
Ảnh hưởng (3đ) Phân vân (2đ) Rất ảnh hưởng (4đ) Không ảnh hưởng (1đ)
Quan điểm chỉ đạo của Đảng,
Nhà nước, các cấp quản lý giáo 1 dục về tổ chức HĐDH cho trẻ
mẫu giáo
2 Năng lực quản lý của hiệu trưởng
Yếu tố nội dung, chương trình,
3 phương pháp, hình thức tổ chức
hoạt động dạy học
Năng lực và phẩm chất sư phạm
4 của giáo viên trong tổ chức hoạt
động dạy học cho trẻ.
5 Yếu tố môi trường chơi
6 Yếu tố trẻ
Câu 13: Anh/chị có đề xuất gì với ngành và nhà trường để nâng cao hiệu
quả tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo và quản lý các HĐDH cho trẻ mẫu
giáo ở trường mầm non hiện nay?
- Với Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thái Nguyên:………………
- Với nhà trường:……………………………………………..
- Với giáo viên:……………………………………………
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Trân trọng cảm ơn anh/chị!
PHỤ LỤC 2
BỘ CÂU HỎI PHỎNG VẤN CBQL, GV VỀ QUẢN LÝ, TỔ CHỨC
HĐDH CHO TRẺ
Câu hỏi 1: Anh/chị đánh giá như thế nào về kỹ năng tổ chức HĐDH cho trẻ của
giáo viên mầm non?
Mức độ đánh giá
STT Kỹ năng
Tốt Khá Yếu
Trung Bình 1 Kỹ năng sử dụng câu hỏi gợi mở
2 Kỹ năng nhận xét- đánh giá trẻ.
3 Kỹ năng bao quát xử lý tình huống.
4
Kỹ năng định hướng cho trẻ thực hiện đánh giá hoạt động chơi phù hợp vai chơi, luật chơi.
5 Kỹ năng tạo cho trẻ sử dụng hiệu quả đồ dùng, đồ chơi.
6 Kỹ năng xây dựng môi trường để tổ chức HĐDH cho trẻ
Câu 2: Anh/chị hiểu như thế nào về tầm quan trọng và ý nghĩa của việc tổ chức HĐDH cho trẻ? Câu 3: Trong quá trình tổ chức HĐDH và quản lý HĐDH cho trẻ anh/chị gặp phải những thuận lợi, khó khăn gì? Câu 4: Theo anh/chị để có môi trường tổ chức HĐDH cho trẻ được tốt thì cần có những điều kiện gì? Câu 5: Trong công tác kiểm tra, đánh giá việc tổ chức HĐDH cho trẻ anh/chị gặp phải những khó khăn gì?
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Thông tin về người được phỏng vấn Họ tên:.................................................................................................... Chức vụ / Giáo viên khối:……………………………………………..... Đơn vị công tác:……………………………………………………….... Trân trọng cảm ơn anh/chị!
PHỤ LỤC 3 PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN CBQL, GV VỀ CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HĐDH CHO TRẺ MẪU GIÁO Ở TRƯỜNG MẦM NON THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN
Xin chào Anh/chị! Để quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên, chúng tôi đề xuất 5 biện pháp quản lý ở bảng dưới đây. Xin đồng chí cho biết ý kiến của mình về tính cần thiết và tính khả thi của mỗi biện pháp.
Mức độ cần thiết (Tỷ lệ %) Tính khả thi (Tỷ lệ %)
STT Các biện pháp
Cần thiết Khả thi Rất cần thiết Không cần thiết Rất khả thi Không khả thi
1
2
3
4
5
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Tổ chức nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên về tổ chức HĐDH và quản lý HĐDH cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non Quản lý đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo Tổ chức bồi dưỡng năng lực tổ chức HĐDH cho giáo viên, đáp ứng yêu cầu tổ chức hiệu quả HĐDH cho trẻ mẫu giáo Lập kế hoạch đầu tư và quản lý hiệu quả cơ sở vật chất, xây dựng môi trường tổ chức HĐDH an toàn, hiệu quả cho trẻ Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá việc tổ chức HĐDH cho trẻ mẫu giáo và phản hồi thông tin để cải tiến
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Thông tin về người được phỏng vấn Họ tên:.................................................................................................... Chức vụ / Giáo viên khối:…………………………………………….. Đơn vị công tác:………………………………………………………. Trân trọng cảm ơn anh/chị!
![Luận văn Thạc sĩ: Tổng hợp và đánh giá hoạt tính chống ung thư của hợp chất lai chứa khung tetrahydro-β-carboline và imidazo[1,5-a]pyridine](https://cdn.tailieu.vn/images/document/thumbnail/2025/20250807/kimphuong1001/135x160/50321754536913.jpg)
